سرویس جهان مشرق _ پس از اینکه چندی پیش رجب طیب اردوغان در سخنانی از آمادگی کشور ترکیه برای حمایت از دولت وفاق ملی لیبی از طریق زمین، دریا و هوا سخن گفت، دولت فائز السراج رسما از ارتش ترکیه برای ورود به نبرد و جلوگیری از سقوط پایتخت این کشور به دست نیروهای ژنرال خلیفه حفتر دعوت کرد. این اقدام همزمان با فرصت ۷۲ ساعته ارتش ملی لیبی به دولت طرابلس برای تسلیم پایتخت رخ داد. اقدامی که با واکنش شدید مصر و امارات و درخواست عبدالفتاح السیسی رییس‌جمهور مصر از امریکا برای ممانعت از دخالت نظامی ترکیه در لیبی همراه شد.

سطح کمک‌های نظامی قدرت‌های خارجی به دو طرف درگیر تا این لحظه

بیش از ۴ سال است که بنغازی و طرابلس به عنوان مراکز اصلی کشور لیبی در شرق و غرب این کشور بر سر کسب قدرت با یکدیگر درگیر هستند. با شدت گرفتن درگیری و برتری قوای ارتش ملی لیبی به رهبری ژنرال حفتر که از حمایت نظامی مصر و امارات برخوردار بودند، ارتش ترکیه با حمایت مالی قطر اقدام به ارسال تجهیزات پدافندی و پهپادهای مسلح به نیروهای دولت وفاق کرد تا دست کم مانع از سقوط طرابلس شوند. با این وجود بر خلاف امارات و مصر که جنگنده‌های نیروی هوایی خود را مستقیما برای بمباران مواضع رقیب ارسال میکنند تا کنون شواهدی که نشان دهنده حضور مسقیم نیروهای ترکیه در خاک لیبی باشد مشاهده نشده است. اما با توجه به تلاش چندین و چند باره حفتر برای تصرف طرابلس و سرنگونی دولت قانونی لیبی که تحت حمایت سازمان ملل متحد نیز هست، اینبار عزم ترکیه برای ورود رسمی به میدان و تغییر موازنه قوا جدی به نظر میرسد.

ورود احتمالی نیروی هوایی ترکیه به خاک لیبی

اصلی ترین نیاز نیروهای دولت وفاق لیبی در نبرد فعلی برخورداری از پوشش هوایی و جلوگیری از بمباران شهر طرابلس و پایگاه‌های مهم آنهاست. با توجه به برتری هوایی رقیب که از حمایت جنگنده‌های مصری و اماراتی برخوردار است، حضور ناوگانی از جنگنده‌های F۱۶ ارتش ترکیه میتواند اطمینان خاطری برای قوای زمینی دولت وفاق باشد که تا کنون در نبردهای زمینی برتر از رقیب عمل کرده‌اند.

هم اکنون شایعاتی از استقرار یک اسکادران از جنگنده‌های ترک در روزهای آینده در پایگاه هوایی شهر مصراته به گوش میرسد. همچنین در صورتی که ترکیه قصد استفاده از جزیره قبرس به عنوان پایگاهی برای عملیات در لیبی داشته باشد جنگنده‌های ترک محدودیتی از لحاظ برد و تعداد سورتی پرواز نخواهند داشت. همچنین دیدار هفته گذشته رجب طیب اردوغان از کشور تونس و ملاقات با رهبران این کشور که احتمال استفاده از خاک این کشور برای پرواز جنگنده‌های ترک را تقویت میکند.

نقل و انتقال تروریست‌ها از سوریه به لیبی

در روزهای اخیر اخبار عجیبی از احتمال ارسال نیروهای مزدور ترکیه که در شمال سوریه علیه نیروهای دموکراتیک سوریه میجنگیدند به خاک لیبی به گوش میرسد. این اخبار وقتی جدی تر میشود که گروه‌های مختلف تروریستی که هم اکنون در حال نبرد با ارتش سوریه در شرق ادلب هستند، نیروهای تحت حمایت ترکیه را به خیانت متهم کرده و مدعی هستند در حالی که استان ادلب و نبرد با دولت سوریه در چند قدمی آنهاست، به دستور ترکیه قصد مهاجرت به چند هزار کیلومتر دورتر و نبرد در کشور بیگانه را دارند. هر چند هنوز مشخص نیست که این اخبار چقدر جامه عمل بپوشند اما با توجه به توافق رسمی در شمال سوریه و کنترل مناطق مرزی توسط ارتش و عدم نیاز به هزاران تروریست مزدور در خاک این کشور، بهترین تصمیم برای سران ترکیه انتقال آنها به جبهه نبردی دیگر باشد.

آیا مصر و امارات حاضر به درگیری مستقیم با ارتش ترکیه هستند؟

آنچه مسلم است مصر و دولت سیسی که با کودتای نظامی علیه دولتی که ریشه آن به جریان اخوان المسلمین برمیگردد به قدرت رسیدند به هیچ عنوان قدرت گرفتن دولت اخوانی وفاق ملی در لیبی را تحمل نخواهند کرد. در این میان امارات نیز که همواره از قدرت گرفتن اخوان المسلمین در خاور میانه و شمال افریقا در هراس بوده است از هیچ تلاش یا هزینه مالی در سالهای اخیر برای ریشه کن کردن قدرت جریان‌های اخوانی در لیبی دریغ نکرده است.

اگر حمایت مستقیم ترکیه تنها موجب حفظ پایتخت برای دولت وفاق باشد شاید مصر و امارات ریسک درگیری مستقیم با ارتش ترکیه را نکنند، اما در صورتی که حملات نیروی هوایی یا قوای زمینی ترکیه منجر به فروپاشی صفوف نیروهای خلیفه حفتر و احتمال پیشروی به سمت شرق لیبی شود بعید است ارتش مصر و امارات بیکار بنشینند. از لحاظ میدانی با توجه به اینکه مصر در همسایگی لیبی قرار دارد و امارات نیز تعداد زیادی پایگاه نظامی در خاک افریقا و کشورهای اریتره، جیبوتی و لیبی در اختیار دارد، این دو کشور دست بازتر و توان لسجتیکی بهتری نسبت به ترکیه برای دخالت نظامی در نبرد لیبی دارند.

از لحاظ تجهیزاتی نیز دو کشور حتی دارای برتری تکنولوژیک نسبت به همتای ترک خود هستند. ارتش مصر به عنوان بزرگترین ارتش عربی دارای ناوگان بزرگی از جنگنده‌های رافال فرانسوی، میگ ۲۹ ام ۲ روسی و F۱۶ امریکایی در پوشش سیستم‌های پدافندی پر تعداد و پیشرفته S۳۰۰ و پاتریوت است که حداقل بر روی کاغذ برتری کاملی را نسبت به ناوگان جنگنده‌های F۱۶ ترکیه به این کشور میدهد.

همچنین ارتش امارات نیز با استقرار سامانه‌های پدافندی Pantsir-S و جنگنده‌های Mirage۲۰۰۰ و F۱۶E در شمال افریقا از توان مناسبی برای رویارویی با ارتش ترکیه برخوردارند.

به هر ترتیب سطح ورود و دخالت قوای ارتش ترکیه در روزهای آینده و تصمیم آنها برای میزان حمایت از نیروهای دولت وفاق مشخص میکند که آیا رهبران ترکیه خطوط قرمز تنش با کشورهای رقیب را رعایت میکنند یا قصد درگیری تمام عیار و تحکیم قدرت خود در شمال آفریقا و شرق دریای مدیترانه را دارند.