به گزارش مشرق به نقل از ايسنا، رييس پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله، دکتر عباسعلي تسنيمي که در نشستي خبري به مناسبت هفته کاهش بلاياي طبيعي پيرامون زلزله و راهکارهاي کاهش مخاطرات آن سخن مي‌گفت با بيان اين که پژوهشگاه در حال حاضر بر اساس اساسنامه، وظيفه ملي و منطقه‌اي دارد، خاطرنشان کرد: فعاليت‌هاي پژوهشگاه براساس چهار محور کلي زلزله شناسي، ژئوتکنيک لرزه‌اي، سازه و مديريت خطرپذير است پژوهشکده‌هايي به همين نام در پژوهشگاه فعاليت دارند.وي تصريح کرد: مجموعه فعاليت‌هاي اين پژوهشکده‌ها در جهت کاهش خطرات ناشي از زلزله است که پژوهش، محور اصلي تحقق آن‌هاست. اگر چه آموزش در سطح کشور وجود دارد و از کودکستان تا پسادکتري دنبال مي‌شود، اما تمرکز اصلي، بيشتر بر روي مقاطع تحصيلات تکميلي، کارشناسي ارشد و دکتري است.
رييس پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله با بيان اين‌که بايد در زمينه زلزله به طور مستمر فعاليت‌هايي انجام شود، اظهار کرد: اگر در برابر زلزله آمادگي لازم وجود نداشته باشد، در صورت وقوع آن خسارات زيادي متحمل خواهيم شد، اما با داشتن آمادگي کافي، سرعت فراهم کردن امنيت افزايش مي‌يابد.
تسنيمي تصريح کرد: از ابتداي سال تاکنون پنج زمين لرزه با بزرگي بيش از پنج در کشور رخ داده و اين در حالي است که طي سال گذشته، تنها 9 زمين لرزه با اين بزرگي در کشور اتفاق افتاد؛ بنابراين بايد مطالعات عميقي در تمام ابعاد انجام شود تا حرفي براي گفتن داشته باشيم، در واقع بايد پهنه‌ي ايران به دقت شناخته شده و مورد مطالعه قرار گيرد.
وي افزود: سرمايه‌گذاري‌ها در زمينه تحقيقات در اين حوزه به هيچ وجه کافي نيست، اگر چه پژوهش‌هاي مرتبط در اين راستا رشد داشته، اما قانع کننده نيست و ضرورت ايجاب مي‌کند تا دقت لازم در شناسايي همه‌ي گسل‌ها انجام شود.
رييس پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله ادامه داد: واقعا نگران هستيم، اما اين نگراني را نمي‌توان به جامعه منتقل کرد، چه بسا که مسوولان اجرايي دچار سردرگمي خواهند شد، به خصوص اگر مشخص نباشد چه کسي حرف درست و علمي مي‌زند.
وي با اشاره به اين که براي رسيدن به يک ضريب ايمني در کشور بايد تمام تصميمات مبتني بر تحقيقات علمي باشد، خاطرنشان کرد: اگر چه در قسمت‌هاي مختلف مشکلات زيادي وجود دارد، اما اين تحقيقات بايد هدفمند و با سرمايه‌گذاري مناسب انجام شوند.
رييس پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله با بيان اين‌که «زلزله بلا نيست، بلا خود ما هستيم که خود را در برابر زلزله آماده نمي‌کنيم»، به مقايسه دو زلزله شيلي و هائيتي پرداخت و افزود: زلزله شيلي با بزرگاي 8.8، تنها 500 نفر تلفات داشت و در زلزله هائيتي با بزرگاي 7.6، بيش از 140 هزار نفر کشته شدند. اين مقايسه نشان مي‌دهد پارامترهاي بسياري در اين امر دخالت دارند از جمله اين که در برخي از آن‌ها اصرار دولتمردان و مسوولين در اجراي مقررات، ضوابط ، رعايت استانداردها و... موثر بوده است.
تسنيمي تاکيد کرد: ما چون امانتدار کار علمي هستيم، نمي‌توانيم براي خوشايندي يا ناخوشايندي طرف مقابل صحبت کنيم و وظيفه نيز ايجاب نمي‌کند اين‌گونه حرف بزنيم.
وي در بخش ديگري از سخنانش اظهار کرد: اولين آيين‌نامه و استاندارد مربوط به زلزله در سال 1362 استخراج شد، بنابراين نمي‌توان انتظار داشت در آن، ساخت و ساز که وجه ظهور و بروز کارهاي ما در بالا بردن ضريب ايمني و کاهش خطرات در برابر زلزله است، مورد توجه جدي قرار گرفته باشد.
رييس پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله، افزود: بالا بردن ضريب ايمني در برابر زلزله به تمام اقشار جامعه و دستگاه‌هاي اجرايي مربوط است.
وي در ادامه با اشاره به حذف روز ايمني در برابر زلزله از تقويم رسمي کشور گفت: حذف اين روز اقدام زيبايي نبود. اين قبيل يادآوري‌ها جامعه را نگران نمي کند بلکه باعث مي شود که آگاهانه عمل کنيم.
تسنيمي با بيان اين که تمام گسل‌هاي ايران فعال است، خاطرنشان کرد: گسل البرز از شرق گرگان تا لاهيجان و رشت، گسل فيروزکوه از فيروزکوه تا آبيک قزوين، گسل سمنان از شرق سمنان تا نزديک گرمسار و تا حدي جنوب شرقي تهران و گسل البرز غربي غرب کشور از بالا تا پايين و شيراز، کرمان و بندرعباس را شامل مي‌شود.
وي با اشاره به گسل «سنت آندرياس» در آمريکا، اظهار داشت: در اين گسل چاهي به عمق حدود 9 کيلومتر ايجاد کرده‌اند که به طريق علمي پاسخ‌هايي را در پيش بيني زلزله، پيش يابي و کاهش خطرات ناشي از زلزله ارائه مي‌دهد، البته هنوز با قطعيت چنين مسائلي را اعلام نکرده‌اند.
رييس پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله، اضافه کرد: در شش ماهه نخست سال، 196 زلزله با بزرگاي 2.5 تا 3، 340 زلزله با بزرگاي 3 تا 4، 38 زلزله با بزرگاي 4 تا 5 و 9 زلزله با بزرگاي 5 تا6 رخ داده، اين در حالي است که در سال 88، طي سال 9 زلزله با بزرگاي بيش از 5 در کشور به وقوع پيوسته است.
تسنيمي اظهار داشت: شواهد نشان مي‌دهد هر 10 سال يک بار، زمين لرزه‌اي با بزرگاي 7 و بيشتر اتفاق مي‌افتد که اين آمار در حال افزايش است.
وي با اشاره به بحث مديريت بحران گفت: در اين زمينه هنوز در ابتداي راه هستيم و مسووليت غيرمستقيم آن بر عهده پژوهشگاه است.
رييس پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله، ادامه داد: نبايد با مسائل زلزله با سراسيمگي برخورد کرد، چرا که امداد و نجات تنها بايد در 72 ساعت اوليه انجام شود. به همين علت براي دستيابي به سطح ايمني قابل قبول به هيچ وجه نبايد عجولانه عمل کرد. ما تا اندازه‌اي نگران عجله‌ها هستيم و معتقديم بايد بستر لازم براي تمام زيرمجموعه‌ها به سمتي سوق يابد که تدريجي و گاهي به شدت باشد.
وي افزود: پيش‌بيني، تنها يکي از ابزار بالا بردن ضريب ايمني در برابر زلزله است، اما همه آن نيست.
رييس پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله همچنين در خصوص طرح خروج پژوهشگاه ها از تهران نيز اظهار کرد: در اين زمينه با پژوهشگاه مشورتي نشده البته طرح دولت در اين راستا تنها در رابطه با پارامتر زلزله نبوده و احتمالا پارامترهاي ديگري نيز لحاظ شده است.
تسنيمي در پاسخ به اين سوال که اخيرا مرکز تحقيقات ساختمان و مسکن فناوري هاي جديدي را در اولويت قرار داده که بايد در کاهش خطرات زلزله به آن ها توجه شود اظهار کرد: زماني که مسئوليت اين مرکز را بر عهده داشتم، يکي از راه هاي ناشي از خطرات زلزله استفاده از المان سبک و صنعتي سازي بود، در آن دوره به دليل ورود پلي استايلن و آغاز بازار گرم اين موضوع در بازديدهايي که از مرکز تحقيقات مسکو داشتيم سعي کرديم اين موضوع را در فضاي ساخت و ساز دنبال کنيم.
وي ادامه داد: در استفاده از پلي استايلن در صورت بروز آتش سوزي دود ناشي از آن در کمتر از 5 دقيقه موجب خفگي مي شود.
رييس پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله با بيان اين که با استفاده از سبک سازي در امر ساخت و ساز با استفاده از المان هاي سبک موجب کاهش نيرو مي شود، خاطرنشان کرد: موضوع ديگر، صنعتي سازي است زيرا به طور جدي ساخت و ساز ها صنعتي سازي نشده و روش هاي سنتي مورد استفاده قرار دارد.
تسنيمي تاکيد کرد: تکنولوژي هاي جديد جزو نيازهاي کشور است. اکنون ادعا نمي کنيم که اين مسائل مورد تاييد هستند اما در فرآيندي سعي در استفاده دارند واين امر ضروري است و مي تواند در کاهش آسيب موثر باشد.
وي، بهسازي لرزه اي و مقاوم سازي را موضوع ديگري در اين زمينه عنوان کرد و افزود: برخي از المان هايي که در فناوري هاي جديد استفاده مي شود به مقاوم سازي کمک مي کند.
تسنيمي خاطرنشان کرد: اگر زلزله اي رخ مي دهد بايد تمام مراکز علمي هماهنگ باشند و توسط يک مرکز اطلاع رساني شود که فکر مي کنم اين راه مسير خود را پيدا مي کند.
تسنيمي در پاسخ به اين سوال که در برخي موارد عنوان شده زلزله با استفاده از فناوري‌هايي مانند نانو قابل پيش‌بيني و پيشگيري است، گفت: اگر تحقيقي انجام شد و مسيري علمي سپري شد و به نتايجي دست پيدا کرديم اين نتايج زماني مي تواند در کشور موثر باشد که مورد تاييد مجموعه هاي علمي و تخصصي باشد در غير اين صورت نمي توان به آن استناد کرد.
وي تصريح کرد: زماني مي توانيم اين قبيل ادعاها را بپذيريم که از مجاري علمي به درستي گذر کرده و موردتاييد باشد.
دکتر مهدي زارع - معاون پژوهشي پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله - نيز در توضيح بيشتر بحث پيش بيني زلزله با فناوري هاي جديد مثل نانوفناوري اظهار کرد: در اين زمينه بحث هاي زيادي مطرح بوده و هست. بنابراين هر ادعايي بايد مورد نقد و داوري قرار گيرد و چيزي، علم قلمداد مي شود که قابل تبيين و ابطال باشد.
وي تصريح کرد: تبيين بدان معنا که راه آن انتشار مقالات و مطالب علمي در ژورنال هاي معتبر است که داوري هاي آن منظم و معتبر است.
زارع خاطر نشان کرد: مساله پيش بيني زلزله مساله اي است که با کمترين پوشش خبري دنبال مي کنيم زيرا احساس اين است که توجه عمومي و رسانه اي گاهي اوقات پژوهشگران را دچار تنش مي کند.
معاون پژوهشي پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله ادامه داد: در پژوهشگاه در مسير علمي و شناخته شده جهاني حرکت مي کنيم و اين بدان معني نيست که نوآوري انجام نمي شود اما کار علمي استاندارد و تعريفي دارد که استاندارد را در پيش بيني زلزله بايد رعايت کرد.
زارع اظهار کرد: در اين زمينه با مرکز تحقيقات فيزيک نظري عبدالسلام (ICTP) در ايتاليا همکاري‌هاي داريم.
