دو نامزد اصلی انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا شامگاه چهارشنبه به وقت این کشور برای آخرین بار در یک مناظره رو در روی هم قرار گرفتند.

سرویس جهان مشرق - آخرین مناظره در دانشگاه نوادا در لاس وگاس در حالی برگزار شد که کریس والاس از فاکس نیوز مجری برنامه بود و 66 میلیون 500 هزار نفر ناظر این برنامه زنده بودند.
 

دو طرف در حین ورود به سالن با یکدیگر دست ندادند و با سؤالات مجری برنامه در محورهای مختلف مناظره را آغاز کردند.

دادگاه عالی

اولین سؤال که مربوط به دادگاه عالی بود از کلینتون پرسیده شد. وی در پاسخ به این سؤال، عملکرد دادگاه عالی را زیر سؤال برد و با طرح این مسئه که «براستی قرار است که چگونه کشوری باشیم» خواستار اصلاح نظام قضایی برای ازدواج همجنس‌بازان، رعایت حقوق انسانی کارمندان و کارگران، و صدور مجوز برای سقط جنین در برخی از ایالت‌ها شد.

ترامپ، سیستم قضایی را نیازمند اصلاحات دانست و معتقد بود که باید به ذات خودش در قبال عمل به قانون اساسی پیش برود. وی از انتصاب قضاتی سخن گفت که به زندگی انسان‌ها احترام بگذارند و با جلوگیری از سقط جنین، جان یک انسان را نجات دهند. همچنین به متمم دوم قانون اساسی که مربوط به داشتن سلاح برای دفاع از خود است نیز تاکید کرد. در این لحظه، هیلاری با تغییر محسوس مواضع قبلی خود اظهار داشت که متمم دوم را کاملاً قبول دارد و به آن احترام می‌گذارد و البته سلاح در دست مردم باید کنترل شود. وی، همچنین افزود که مشکل‌اش با حمایت اتحادیه تولیدکنندگان سلاح از ترامپ است.

مهاجرت

ترامپ همچنان بر موضع سخت خود نسبت به مهاجرین غیرقانونی لاتین پافشاری کرد. او آنها را مشتی هنجارشکن و مزاحم خطرناک دانست که بیشترین آمار قتل در آمریکا را در چند سال اخیر مرتکب شده‌اند. ترامپ، بر قاچاق مواد مخدر از سوی مکزیک و توسط همین مهاجران که موجب نابودی و فساد است تاکید کرد و از ساختن دیوار عظیمی در مرز آمریکا و مکزیک اطمینان خاطر داد. (هم‌اکنون طبق اعلام سازمان FBI، قتل 81 درصد از سفیدپوستان به دست سفیدپوستان و 89 درصد از سیاهپوستان به دست سیاهپوستان صورت می‌گیرد و نکته جایی قابل توجه است که لاتین‌ تبارها و اسپانیولی‌ها کمتر از میانِ خودشان می‌کشند و 18 درصد از قتل سفیدپوستان در آمریکا به دست لاتین‌‌تبارها صورت می‌گیرد).

هیلاری کلینتون، فضا را به حالت احساسی برد و اخراج مهاجرین را یک ظلم بزرگ در حق خانواده‌ها دانست. وی اعتقاد داشت که به شدت مخالف با اخراج والدین و یتیم کردن فرزندشان در آمریکاست و هر اقدامی می‌کند که جلوی این شکاف در صف مردم آمریکا را بگیرد. او همچنین قول داد که مرزها را کنترل می‌کند و جنایتکاران لاتین‌تبار را اخراج می‌نماید. نامزد دموکراتها، از ترامپ پرسید که اگر لاتین‌ها بد هستند پس چرا در ساختن برج خود از نیروهای کارگر لاتین‌تبار استفاده کرد و یا در دیدار با رییس‌جمهور مکزیک اصلاه به موضوع دیوار اشاره نکرد.

با نگاه به جدول ذیل (پژوهش موسسه پیو)، متوجه کاهش مهاجرت به آمریکا از سوی لاتین‌تبارها طی سالهای اخیر می‌شویم.

سخنرانی‌ها کلینتون برای سران وال‌استریت

وقتی این سؤال سخت از کلینتون پرسیده شد که چرا در مورد آن سخنرانی‌ها ظالمانه در حق مردم در جمع غولهای ثروت وال‌استریت که اسنادش چندی پیش توسط ویکی لیکس منتشر شد توضیح نمی‌دهد، وی موضوع را منحرف کرد و تمامی تقصیرات را به گردن روسیه انداخت. نامزد دموکرات‌ها معتقد بود که روسها با شیطنت تمام ایمیل‌ها را هک کرده‌اند و این اسناد را در اختیار ویکی‌لیکسی‌ها قرار داده‌اند تا ضربه‌ای بزرگ را به او وارد سازند. به باور او، روس‌ها از امریکا جاسوسی می‌کنند و ترامپ بازیچه پوتین است.

ترامپ اظهارات هیلاری را خلاف واقعه و تصورات خود او خواند و از لزوم همکاری با پوتین که بسیار برای آمریکا در زمینه‌های مختلف از جمله جدال با داعش لازم و مفید است سخن گفت. نامزد جمهوریخواهان اظهار داشت: اولاً که من بازیچه نیستم چون اصلاً پوتین را نمی‌شناسم اما دوست دارم که با او همکاری کنیم. اتفاقاً بازیچه واقعی شما هستی خانم کلینتون! در رابطه با ایمیل‌ها هم شما نمی‌توانید روسیه را متهم کنید و یا چین را؛ از کجا تا این حد مطمئنید؟ ما کدام اطلاعات مستند را داریم؟».

تجارت و اقتصاد

کلینتون از پاسخ دادن به سؤالات مهم مربوط به پیمانهای فراآتلانتیک، تجارت آزاد، و فرا اقیانوس آرام طفره رفت و بازی را در زمین اتهام‌بندی به روسیه و ویکی لیکس پیش برد.

هیلاری اطمینان داد که در دوره ریاست جمهوری خود، وسیع‌ترین گستره شغلی پس از جنگ جهانی دوم را ایجاد خواهد کرد و اصلاحات مالیات بر تجارت را عملی خواهد نمود. وی، برنامه‌های اقتصادی خود را بدین شرح اعلام نمود: افزایش حداقل دستمزد، ایجاد مشاغل جدید در عرصه انرژی پاک، حمایت از مشاغل کوچک، و دستمزد برابر با مردان برای زنان.

ترامپ به کاهش مالیات برای قشر متوسط و ضعیف جامعه، تقویت تولید داخلی، ایجاد مشاغل کوچک، و حمایت از صنایع داخلی تاکید کرد و برنامه کلینتون را یک فاجعه برای آمریکا خواند که موجب ایجاد وضعیت نابسامان برای مردم آمریکا خواهد گردید. کلینتون نیز، برنامه ترامپ را یک عقبگرد و ورشکستگی کامل خواند. ترامپ نیز در پاسخ گفت: «من می‌خواهم مالیات شما را کاهش دهم و کلینتون می‌خواهد افزایش دهد. کافی نیست که این حجم از هزینه را برای حفاظت از آلمان و ژاپن و کره جنوبی (سه کشوری که آمریکا اجازه نداده که ارتش قدرتمندی داشته باشند و به جای آن قول حمایت کامل نظامی از آنها را به آنها داده است) پرداخت می‌کنیم؟

مسائل اخلاقی

وقتی از ترامپ سؤال شد که چرا باید 9 زن در یک زمان علیه او اتهامات جنسی را مطرح کنند، وی پاسخ داد که اتفاقاً وجود این 9 زن در یک زمان کاملاً مربوط به شیطنت ستاد هیلاری کلینتون است که می‌خواهند او را به هر قیمتی شده خراب کنند. کلینتون، ترامپ را مردی ناراست و نادرست خواند که راز بزرگ شدن خود را در دست‌درازی به حریم زنان می‌داند و به هیچ وجه صلاحیت ریاست جمهوری را دارا نیست. ترامپ نیز ناراستی را به قضیه رفتار کلینتون در قبال ایمیل‌ها و اتهاماتش برگرداند و اتهامات جنسی خود را یک داستان ساخته شده توسط ستاد کلینتون خواند.

بنیاد کلینتون و بنیاد ترامپ

هیلاری کلینتون بنیاد خود را یک بنیاد خیریه دانست که 90 درصد بودجه آن توسط کمک‌های مردمی تأمین می‌شود و عملکردش آنقدر عالی بوده که 11 میلیون انسان مبتلا به ایدز را تحت پوشش قرار داده است. وی بنیاد خود را بنیاد ترامپ مقایسه کرد و بنیاد رقیب را یک بنیاد بی‌خیر و برکت دانست که هیچگاه اقداماتی در اندازه‌های اقدامات بنیاد کلینتون نکرده است. ترامپ نیز این سؤال را مطرح کرد که چرا هیلاری نمی‌خواهد کمک‌های خارجی که برای بنیادش گرفته -از جمله 25 میلیون دلاری که از عربستان گرفته- را باز پس بدهد. در این لحظه، کلینتون سکوت کرد. ترامپ ادامه داد: «مثلاً یکی از همین کشورهایی که به بنیاد شما کمک می‌کند عربستان است. چرا باید با این کشور رادیکال ارتباط داشته باشیم». (عربستان نزدیکترین متحد آمریکا در منطقه در حفظ و تأمین منافع اسراییل است و سیاست‌ها خارجی چند دهه اخیر آمریکا بر این امر بسیار متمرکز است).

مالیات

در زمینه مالیات هم، کلینتون ترامپ را به عدم انتشار اظهارنامه مالیاتی متهم کرد و چرایی آن را مطرح ساخت. ترامپ نیز، کلینتون را پرداخت ناکافی مالیات متهم ساخت.

نتیجه انتخابات

ترامپ در پاسخ به این مسئله که آیا نتیجه انتخابات را قبول می‌کند یا خیر، پاسخ داد: «من در صورت شکست در انتخابات، همان زمان نظر را اعلام خواهم کرد اما نمی‌توانم از همین حالا قول بدهم که نتیجه را هر چه که باشد قبول می‌کنم. چرا؟ چون اینها میلیون‌ها نفر از رأی دهندگانی که سابق بر این اصلاً به عنوان رأی‌دهنده ثبت‌نام شده در سامانه نبودند را وارد سامانه کرده‌اند و پیداست که بوی تقلب می‌آید. کسی که آن رسوائی‌ها در قضیه ایمیل و موارد دیگر را دارد، شایسته ریاست جمهوری نیست».

خاورمیانه

وقتی در مورد حمله به به داعش در موصل سؤالات شد، کلینتون از آن حمایت کرد اما معتقد بود که نباید از سربازان آمریکایی استفاده کرد و آنها را به کشتن داد. ترامپ اما مستقیماً آمریکا را همدست با تروریست‌های موصل دانست. به اعتقاد وی، بسیاری از مهره‌های اصلی داعش فرصت فرار از موصل را پیدا کرده‌اند چرا که آمریکا زودتر از موعد از طریق تلگراف به آنها خبر داده که قرار است حمله شود. ترامپ در ادامه افزود: «آزادسازی موصل کاملاً به سود ایران است». این در حالی است که «وال استریت ژورنال» ساعتی پیش در نقض و تحلیل این ادعای اشتباه ترامپ، نوشت: «مشخص شد که ترامپ شناختی از اصل قضیه ندارد. موصل اصلاً برای ایران قابل اعتماد نیست. باید ببینیم پس از آزادسازی، رفتار و عکس‌العمل ایران چه خواهد بود».

هیلاری یکبار دیگر ترامپ به حمایت از حمله به عراق متهم کرد. در مورد آزادسازی رقه در سوریه هم کلینتون گفت: «قضیه موصل با رقه متفاوت است. موصل در عراق است و دو لت عراق کاملاً با ما همکاری می‌کند اما در سوریه، اسد است که کاملاً دستش با روس‌ها در یک کاسه است و اگر ما رقه را آزاد کنیم، برای که ازاد کنیم؟ برای اسد؟».

ترامپ نیز ادامه داد که پناهجویان سوری، همان متحدان داعش هستند و این فاجعه‌ایست که کلینتون سبب آن شده است. کلینتون نیز پاسخ داد: من هر زن و کودکی که وارد این کشور شود و مشکل امنیتی ایجاد ننماید را در آمریکا پذیرا خواهم بود».

هیلاری کلینتون اعلام کرد که در اگر در سوریه منطقه «پرواز ممنوع» اعلام شود هیچ کس حق ندارد حتی یک گلوله شلیک کند و ترامپ موافقت خود را با این دیدگاه ابراز داشت اما تحت پیش‌بینی احتیاطی اتحادیه اسلحه‌سازان.

سقط جنین

حامیان و مخالفان سقط جنین هر دو در انتظار بودند تا موضع نهایی دو نامزد انتخاباتی در این مورد را بشنوند. ترامپ در مورد سقط جنین موضع خود را تقریباً غیرشفاف بیان کرد. وی از این احتراز کرد که بگوید که چگونه دادگاه عالی را موظف بر استفاده از ظزفیت قانون اساسی جهت اجرای ممنوع کردن سقط جنین می‌کند. این در حالی است که در جامعه آمریکا جمعیت قابل توجهی در مقابل و متضاد حزب جمهوریخواه، معتقدند که سقط جنین باید قانونی باشد. اما بالاخره نامزد جمهوریخواهان تحت فشار مجری برنامه قبول کرد که به قضات عالی این توان را خواهد داد که اعطای مجوز جهت سقط جنین را به خود ایالت‌ها واگذار کنند.

هیلاری کلینتون نیز نگرانی شدید خود از رشد و افزایش ایالات مخالف با سقط جنین را ابراز کرد و در حالی که بخش قابل توجهی از رای‌دهندگان نیز همگام با ترامپ به شدت مخالف با سقط جنین هستند، به گونه‌ای سخن گفت که زبان و موضع ترامپ نسبت به سقط جنین را کاملاً خشن و ظالمانه جلوه دهد.