مسجد تاریخانه دامغان را بعد از مسجد «فهرج» قدیمی‌ترین مسجد ایران می‌دانند که بنای آن متعلق به قرن دوم هجری است. پیش از ورود اسلام به ایران، این بنا آتشکده بوده است و پس از ورود اسلام مسجد شد. کارشناسان آن را سمبل حضور معماری ساسانی به عنوان نخستین بسترهای ظهور معماری اسلامی می‌دانند. نویسنده «مرآه البلدان»، دستور ساخت تاریخانه را به امیر المؤمنین علی (ع) نسبت داده و آندره گدار، تاریخ ساخت این بنا را اواسط قرن دوم هجری ذکر کرده است. آندره گدار، درباره این مسجد نوشته است: «این مسجد را به عنوان نمونه‌ای از بناهایی که مقدم بر دوره سلجوقیان است می‌توانیم ارائه دهیم. یعنی مقدم بر دوره‌ای که نمونه اصلی مساجد ایران در آن شکل گرفته است.» تاریخ شناسان، بر این اساس، مسجد تاریخانه را قدیمی‌ترین مسجد ایران می‌دانند.