به گزارش مشرق، در شرایطی به ۱۶ تیر ماه پایان فرصت ۶۰ روزه ایران به طرف‌های باقیمانده در برجام نزدیک می‌شویم و در همین زمینه ۱۰ تیر ماه یک منبع آگاه عبور ذخایر اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ درصد ایران از ۳۰۰ کیلوگرم در راستای گام اول بیانیه اخیر شورای عالی امنیت ملی را اعلام کرد و پس از آن هم آژانس این مطلب را تأیید کرد که امروز (چهارشنبه) ۱۲ تیر ماه «حسن روحانی» رئیس جمهوری اسلامی ایران در جلسه هیأت دولت صراحتاً خطاب به طرف‌های برجام با بیان اینکه «از ۱۶ تیر ما اقدام بعدی را انجام می‌دهیم، اگر می‌خواهید اظهار تأسف بکنید از همین حالا ابراز تأسف بفرمایید، اگر بناست بیانیه بدهید از همین حالا بدهید»، گفت: «در ۱۶ تیرماه سطح غنی‌سازی دیگر ۳.۶۷ نخواهد بود. ما این تعهد را کنار می‌گذاریم به هر مقداری که دلمان خواست و به هر مقداری که ضرورت و نیازمان بود. غنی سازی را از ۳.۶۷ می‌بریم بالا و بدانید از ۱۶ تیر به بعد در زمینه راکتور اراک، اگر به تمام تعهداتی که کردید، طبق برنامه و زمانبندی عمل نکنید، ما راکتور اراک را به شرایط سابق برمی‌گردانیم، یعنی به شرایطی که به قول شما می‌گفتید خطرناک است و میتواند پلوتونیم تولید کند، مگر اینکه در مورد راکتور اراک به تمام تعهدات خودتان عمل کنید.»
روحانی به آمریکا و اروپا توصیه کرد که به منطق، میز مذاکره، تفاهم و احترام به قانون و احترام به مصوبات شورای امنیت سازمان ملل برگردند و افزود: «در این شرایط، همه ما به برجام عمل کنیم.»
رئیس جمهوری ایران تصریح کرد: «ما به برجام متعهد خواهیم ماند تا روزی که طرف مقابل در برجام متعهد بماند. ما به برجام صد در صد عمل می‌کنیم، آن روزی که طرف مقابل صد در صد عمل کند.»
از سوی دیگر محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران نیز امروز در جمع خبرنگاران تصریح کرد: تا زمانی اروپا به برجام متعهد باشد ما هم متعهد خواهیم بود، ولی همانطور که اروپا تعهداتش را انجام می‌دهد ما هم تعهداتمان را انجام می‌دهیم.
حال در حالی چهار روز به این فرصت ۶۰ روزه باقی مانده که از زمان صدور بیانیه شورای عالی امنیت ملی ایران در ۱۸ اردیبهشت ماه سال جاری و در یکمین سالگرد خروج آمریکا از برجام و در پی شدت گرفتن تنش‌ها بین تهران و واشنگتن، تحرکات دیپلماتیکی از ناحیه کشورهای حاضر در برجام و چند کشور منطقه صورت گرفت. البته در این مدت محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در سفرهایی به برخی کشورها رایزنی‌هایی را با مقامات این کشورها صورت داد. حسن روحانی هم برای شرکت در نشست‌های سازمان همکاری شانگهای و سیکا سفری به قرقیزستان و تاجیکستان داشت. سفرهای ظریف همزمان با صدور بیانیه شورای عالی امنیت ملی ایران از مسکو آغاز و پس از چندی وزیر خارجه به ترکمنستان، هند، ژاپن و چین سفر کرد و چندی بعد هم به پاکستان و پس از آن هم به عراق رفت و با مقامات این کشورها دیدار و به گفت‌وگو پرداخت.
علاوه بر این، سید عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران نیز در این مدت سفری به سه کشور منطقه (عمان، کویت و قطر) داشت و با مقامات این کشورها به رایزنی پرداخت.
شورای عالی امنیت ملی ایران ۱۸ اردیبهشت ماه سال جاری در اولین سالگرد خروج آمریکا از برجام در بیانیه‌ای با اعلام توقف در برخی تعهدات برجامی (میزان ذخایر اورانیوم غنی شده و آب سنگین) به کشورهای باقیمانده در برجام ۶۰ روز برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی فرصت داد و در این بیانیه تاکید شد: «در هر زمان که خواسته‌های ما تامین شود؛ ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف شده را از سر خواهیم گرفت، اما در غیر این صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله به مرحله تعهدات دیگری را متوقف خواهد کرد.»
*اولین دیپلمات اروپایی که به تهران آمد
یک روز بعد از اعلام تصمیم ایران در توقف برخی تعهدات برجامی، «ریچارد مور» مدیرکل سیاسی وزارت امور خارجه انگلیس و مذاکره کننده برجام آن کشور در روز پنجشنبه ۱۹ اردیبهشت ماه به تهران آمد و با سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت‌وگو کرد.
عراقچی در این دیدار تاکید کرد: اروپا نباید اراده ایران برای کاهش مرحله به مرحله تعهدات خود را دست کم بگیرد. ایران به اندازه کافی خویشتنداری نشان داده، اما اروپا از فرصت‌های حاصله استفاده نکرده است. ریچارد مور هم در این دیدار بر ادامه تعهد کشورش به برجام و تلاش آن کشور برای فعال سازی سازوکار مالی اینستکس اشاره کرد و گفت که لندن به تلاش خود برای تامین خواسته‌های ایران ادامه می‌دهد.
انگلیسی‌ها در این مدت یک دیپلمات دیگر خود را نیز به تهران فرستادند، پس از مور، «اندرو موریسون» معاون وزیر خارجه انگلیس در امور خاورمیانه نیز به تهران آمد.
موریسون که آخرین دیپلمات اروپایی بود که در این مدت به تهران سفر کرد، دوم تیر ماه در سفری یک روزه که به تهران داشت، ضمن دیدار با «سید کمال خرازی» رئیس شورای راهبردی روابط خارجی با «بهروز کمالوندی» معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی و «سید عباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر خارجه ایران نیز ملاقات و به گفت‌وگو نشست.
علاوه بر این، «هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان در ۲۰ خرداد و «آبه شینزو» نخست‌وزیر ژاپن نیز ۲۲ خرداد ماه و به فاصله دو روز بعد از ماس به تهران آمد. ماس در سفری یک روزه به تهران با ظریف و حسن روحانی دیدار کرد و بار دیگر بر تلاش اروپا برای حفظ برجام تأکید و در عین حال اذعان کرد که منافع اقتصادی ایران از برجام تأمین نشده است و آبه در سفری دو روزه ضمن دیدار با حسن روحانی به حضور مقام معظم رهبری رسید.
«آبه شینزو» نخست‌وزیر ژاپن درباره سفرش به تهران در حاشیه اجلاس سران «گروه بیست» به خبرنگاران گفت که به تلاشش برای کاهش تنش در منطقه خلیج فارس ادامه می‌دهد. او در این باره افزود: «رئیس جمهور ماکرون و ولی‌عهد سعودی محمد بن سلمان از تلاش‌ها برای کاهش تنش صحبت کردند، زیرا سفرم مورد حمایت این سران و دیگران بود».
گفتنی است پیش از سفر هایکو ماس به تهران، مدیرکل سیاسی وزارت خارجه این کشور هم به ایران آمده بود. «ینس پلوتنر» مدیرکل سیاسی وزارت امور خارجه آلمان و مذاکره کننده ارشد این کشور در برجام دوم خرداد ماه به تهران سفر و با عراقچی دیدار و گفت‌وگو کرد. عراقچی در این دیدار با تاکید بر پایان خویشتنداری جمهوری اسلامی ایران، تعهدات کشورهای باقی مانده در برجام پس از خروج آمریکا از این توافق را یادآوری کرد.
گفتنی است، سفر ماس به تهران اولین سفر یکی از وزرای خارجه عضو گروه ۱+۴ بعد از بیانیه اخیر شورای عالی امنیت ملی بود. همزمان با ماس، «پر فیشر» رئیس اینستکس (سازوکار تبادلات تجاری سه کشور اروپایی با ایران) هم به تهران آمد و طی مدت حضورش با همتای خود در نهاد متناظر ایرانی به گفت‌وگو پرداخت.
*سفر اشمید به تهران و رایزنی با عراقچی و خاجی
شنبه ۲۵ خرداد ماه نیز «هلگا اشمید» معاون فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه سفرش به منطقه (امارات، عمان و قطر) سفری یک روزه به تهران داشت و با عراقچی دیدار و درباره روند اجرای برجام، اینستکس و تحولات اخیر در منطقه به رایزنی پرداخت. عراقچی پس از این دیدار در گفت‌وگویی با بیان اینکه شاهد اقدام ملموسی از سوی اتحادیه اروپا نبوده‌ایم اعلام کرد که این فرصت ۶۰ روزه به هیچ وجه تمدید نمی‌شود و ایران اقدامات بعدی یا همان گام دوم را اجرایی می‌کند، مگر اینکه آن‌ها خواسته‌های ما را تامین کنند.
اشمید همچنین با علی‌اصغر خاجی دستیار ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی دیدار و گفت‌وگو کرد.
*سفر مشاور دیپلماتیک ماکرون به تهران
از سوی دیگر روز چهارشنبه ۲۹ خرداد و دو روز بعد از اظهارات بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در اعلام شمارش معکوس از سوی ایران برای عبور اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ درصد از سقف ۳۰۰ کیلوگرم، نیز فرانسوی‌ها از سفر «امانوئل بُن» مشاور دیپلماتیک «ماکرون» رئیس جمهور فرانسه به تهران خبر دادند و رویترز چهارشنبه شب به نقل از کاخ الیزه گزارش داد که «امانوئل بُن» مشاور دیپلماتیک رئیس جمهور فرانسه در تلاش برای کاهش تنش، راهی تهران شده و یک منبع در دفتر ریاست جمهوری فرانسه نیز در این خصوص بیان کرد: «این مشاور دیپلماتیک روز ۱۹ ژوئن (چهارشنبه ۲۹ خرداد) به ایران سفر کرده… تا گفت‌وگوهای سطح بالا با هدف کمک به کاهش تنش در آن منطقه، انجام دهد.»
در همین خصوص موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران سوم تیرماه درباره این سفر و اینکه آیا «بُن» حامل پیام ماکرون به ایران بوده؟ گفت: «این سفر انجام شد و ایشان به ایران آمد و دیدارهایی هم داشت. دیدارهایی که نمی توانم بگویم خیلی خوب، ولی خوب بود و حرف هایی که زده شد قدری متفاوت بود. در چارچوب مسائل منطقه و برجام بود که نقطه نظراتشان را اعلام کردند و طرف ایرانی پاسخ های لازم را داد و اعلام موضع کرد و ایشان به فرانسه تشریف بردند.»
گفتنی است در این مدت معاون وزیر خارجه روسیه نیز سفری به تهران داشت و سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه که چهارم خرداد ماه پیشنهاد برگزاری فوری نشست کمیسیون مشترک برجام را مطرح کرده بود چهار روز بعد یعنی هشتم خرداد ماه به تهران آمد و با سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران درباره آخرین تحولات برجام دیدار و گفت‌وگو کرد.
البته در این مدت هم «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر خارجه قطر سفری چند ساعته به تهران در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ماه داشت که در همان زمان رسانه‌ای نشد و از سوی دیگر «یوسف بن علوی» نیز ۳۰ اردیبهشت ماه برای چند ساعت به تهران آمد و با ظریف دیدار و گفت‌وگو کرد.
*سفر وزیر خارجه ترکیه به تهران
مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه نیز دیگر مقامی بود که در این مدت سفری به تهران داشت گرچه این سفر در چارچوب دوجانبه بود و در پایان نیز سند برنامه رایزنی‌های وزارت خارجه‌های ایران و ترکیه بین محمدجواد ظریف و مولود چاووش اوغلو امضا شد.
چاووش اوغلو بعدازظهر پنجشنبه ۳۰ خرداد ماه و در روزی که یک فروند پهپاد جاسوسی آمریکا توسط سپاه پاسداران سرنگون شد، به اصفهان سفر و روز جمعه ۳۱ خرداد در اصفهان با ظریف دیدار کرد.
«لوکاش پاریزک» معاون وزیر امور خارجه و اروپایی جمهوری اسلواکی هم چهارم تیر ماه برای انجام رایزنی‌های سیاسی بین ۲ کشور به تهران آمد و با سید عباس عراقچی دیدار کرد.
در چارچوب رایزنی‌های مستمر سیاسی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق و همین طور کمیته سیاسی ۲ کشور نیز «نزار خیرالله» قائم مقام وزارت خارجه عراق روز سه‌شنبه چهارم تیر ماه با محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران دیدار و یک روز بعد با عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه ملاقات کرد.
*نشست پیش روی ایران و ۱+۴ در سطح وزرا
از سوی دیگر براساس توافق صورت گرفته در نشست کمیسیون مشترک برجام که هفتم تیر ماه در شهر وین و در سطح معاونان وزرا و مدیران کل سیاسی ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) برگزار شد، اعضا توافق کردند که از نزدیک اجرای برجام را رصد کرده و تصمیم گرفته شد تا نشست کمیسیون مشترک وزرای خارجه برجام در آینده نزدیک تشکیل شود. (اینجا بخوانید)
سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران پس از پایان این نشست در جمع خبرنگاران، اظهار داشت: تصمیم گرفته شد جلسه وزرای خارجه کشورهای باقیمانده در برجام به زودی برگزار شود. درباره محل و زمان دقیق آن تصمیم گیری نشده و از طریق مجاری دیپلماتیک تصمیم گیری و به اطلاع خواهد رسید.
پس از آن اعلام شد که زمان برگزاری این نشست در ماه جاری میلادی (ژوئیه) خواهد بود.
البته در این مدت و پیش از برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام رویترز روز چهارشنبه پنجم تیر ماه در خبری عنوان کرد که وزیران خارجه سه کشور اروپایی عضو برجام (آلمان، فرانسه و انگلیس) در راستای تلاش برای حفظ توافق هسته‌ای ممکن است به ایران سفر کنند. خبرنگار در این خصوص مطلع شد که در حال حاضر چنین برنامه‌ای در دستورکار نیست و تنها برنامه در دستورکار نشست وزرای خارجه ایران و ۱+۴ در ماه جاری میلادی است.
از سوی دیگر این روزها خبری در رسانه‌ها منتشر شد مبنی بر سفر امانوئل ماکرون به ایران و در همین زمینه ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در کنفرانس خبری سران ۲۰ کشور اقتصادی جهان در شهر «اوساکا» ژاپن در این باره گفت: «رئیس‌جمهور فرانسه به من گفت که کشورش روابط تجاری با ایران دارد و خواستار ملاقات با (سران) ایران است و من نیز او را برای این موضوع تشویق کردم».
گفتنی است پس از سفر روحانی به پاریس و دعوت به عمل آمده از ماکرون برای سفر به تهران بارها بحث خبر سفر ماکرون در رسانه‌ها مطرح و پس از مدتی اعلام شد که به زمان دیگری موکول شده است. حتی گفته شده بود که سفر لودریان وزیر خارجه فرانسه در اسفند ۱۳۹۶ به تهران برای آماده سازی سفر رئیس جمهور این کشور صورت گرفته، ولی چنین رخدادی روی نداد. در همین خصوص منابع آگاه از سفر ماکرون به تهران در آینده نزدیک ابراز بی اطلاعی می‌کنند و سید عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه سوم تیر ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره سفر امانوئل ماکرون به ایران گفت که چنین خبری را نشنیده است.
حال در این چهار روزه باقیمانده و با توجه به شواهد موجود و اظهارات صریح امروز روحانی و همینطور ظریف درباره عدم کارایی اینستکس و عدم پایبندی طرف اروپایی به تعهداتش، جمهوری اسلامی ایران بعد از پایان این فرصت ۶۰ روزه، گام دوم را با قاطعیت برخواهد داشت.
۲۳:۲۱ - ۱۳۹۸/۰۴/۱۲
