سرویس جهان مشرق - ساعت چهار و پنج دقیقه بامداد پنج‌شنبه در مقابل کوه‌مبارک هرمزگان، پهپاد پیشرفته RQ-4 آمریکایی از صفحه رادار محو شد و متعاقب آن ایران رسماً حمله به این پهپاد جاسوسی را به جرم ورود غیرقانونی به هوای سرزمینی ایران برعهده گرفت. مقامات ایران به کنوانسیون‌های بین‌المللی استناد می‌کردند ولی مقامات آمریکایی راه خود را می‌رفتند و به قول خودشان نقشه جنگ کشیدند، جنگی که هیچ‌وقت تیر آغاز آن شلیک نشد.

آخرین اخبار مربوط به سرنگونی پهپاد آمریکایی را اینجا بخوانید

در حالی که ناو آبراهام لینکلن آمریکایی به دستور دولت متبوعش در دهانه دریای عمان کمین کرده؛ در شرایطی که هفته‌های گذشته دو مرحله شلیک به نفتکش‌ها در بندر فجیره و خلیج عمان از سوی آمریکا به ایران نسبت داده شده؛ وقتی که به قول وزیر خارجه آمریکا به همه نیروهای آمریکایی در منطقه دستور داده شده تدابیر امنیتی را تشدید کنند ناگهان خبر می‌رسد «ایران پهپاد آمریکایی را ساقط کرد». حالا دیگر همه منتظر جنگ هستند، اما نه.

تازه نشانه‌ها همه برخلاف این امر است و حکایت از کاهش احتمال جنگ دارد:

۱- ترامپ با وجود اسقاط پهپاد راه جنگ را انتخاب نکرد و حتی گفت هیچ‌وقت آغازگر جنگ علیه ایران نخواهد بود

اسقاط پهپاد آمریکایی در آب‌های ساحلی ایران اوج تقابل نظامی دو کشور پس از پایان جنگ تحمیلی بوده است، آن هم در دوره‌ای که تندروترین سیاستمداران آمریکایی بار دیگر بر کرسی‌های کاخ سفید تکیه زده‌اند و شدیدترین تهدیدها یعنی «پایان رسمی ایران» را رسماً ابراز کرده‌اند. اما باز هم ایالات متحده واکنشی نشان نداد. چرا؟

ایران بارها اعلام کرده که در مورد توانمندی‌های نظامی مذاکره نخواهد کرد. ترامپ اگر بخواهد وارد جنگ شود، با این هدف است که ایران را راضی به مذاکره در مورد این توانمندی‌ها کند. حالا اگر مطمئن شود که ایران در این اعلامیه خود جدی است و در صورت تخطی آمریکاییان تازه از این توانمندی‌ها علیه آمریکا نیز استفاده خواهد کرد چطور؟

این رویکرد آنچنان اثر کرده که ترامپ اعلام کرد فقط به فشار اقتصادی فکر می‌کند و هیچ‌گاه آغازگر جنگ نخواهد بود. این اعتراف بزرگی است: «می‌خواهید صحبت کنیم؟ بسیار خب. در غیر این صورت در سه سال بعدی اقتصاد بدی خواهید داشت».

۲- ترامپ بار دیگر از رهبران ایران تقدیر کرد

ترامپ پس از اینکه ایران اعلام کرد در کنار پهپاد آمریکایی یک هواپیما با سرنشین‌های متعدد را زیر نظر داشته اما آن را هدف نگرفته است، به خبرنگاران گفت «این خیلی عاقلانه بود که اقدام به حمله نکردند و ما باید از اینکه کاری نکردند تقدیر کنیم». تا به حال هر حرفی از مقامات آمریکایی در مورد سران ایران زده می‌شد، تحقیر و توهین بود. اما این دومین بار است که ترامپ از آنها تقدیر می‌کند، هر چند کمی چاشنی کنایه نیز در سخنانش موجود است.

اولین بار در نشست مشترک خبری با نخست‌وزیر ژاپن بود که ترامپ گفت ایران با همین رهبران فعلی می‌تواند به پیشرفت برسد. این تغییر رویکرد در زمانی که تنش نظامی میان دو کشور بالا گرفته، به معنای «تشدید» تمایل ترامپ به مذاکره به جای جنگ است.

۳- ترامپ چند هفته است موضوع توافق جدید را به منع ایران از بمب هسته‌ای تقلیل داده است

رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی‌های اخیرش تأکید می‌کند همه هدفش از مذاکره این است که ایران نباید هیچ وقت بمب هسته‌ای داشته باشد. این همان گلایه قدیمی او است که می‌گفت توافق برجام دارای «بند غروب» است یعنی پس از ۱۰ تا ۱۵ سال محدودیت‌ها از ایران برداشته می‌شود.

اما نکته جالب این است که او قبلاً در کنار بندهای غروب به موضوعات دیگر نیز برای مذاکره اشاره می‌کرد: بی‌ثبات‌سازی منطقه و فعالیت‌های موشکی. او فعلاً تأکیدی بر این موضوعات ندارد و این بدان معنا است که تمایل او به آغاز مذاکره «تشدید» شده است.

۴- دولت آمریکا پیش‌شرط‌های مذاکره با ایران را برداشت

مایک پمپئو چند روز بعد از انتصابش به وزارت خارجه آمریکا در یک سخنرانی ۱۲ پیش‌شرط برای مذاکره با ایران اعلام کرد و گفت اگر ایران پیش‌شرط‌ها را اجرایی نکند، تحریم می‌آید و دائماً سنگین‌تر می‌شود. اما او اخیراً از این موضع عقب‌نشینی کرد و گفت نیازی به اجرای پیش‌شرط‌ها نیست.

دانلد ترامپ نیز در آخرین گفتگویش با رسانه‌ها گفت «تا آنجایی که به من مربوط می‌شود، پیش‌شرطی وجود ندارد».

جمع بندی

ترامپ گفته است جنگ نمی‌کند و خوشحال است به عنوان فرد جنگ‌گریز مشهور شده است، ولی در هر صورت تحریم‌ها را افزایش می‌دهد. واکنش رسانه‌ای ایران چیست؟

رئیس‌جمهور ایران بارها گفته است تا زمانی که ترامپ به توافق هسته‌ای برنگردد، با دولت آن مذاکره نخواهد داشت. این تلویحاً بدان معنا است که ترامپ با بازگشت به توافق هسته‌ای می‌تواند با ایران وارد مذاکرات شود. در اینکه هیچ مذاکره‌ای با ترامپ در موضوعات حساس نخواهیم داشت شکی نیست اما نکته اینجا است که تأکید رسانه‌ای ایران بر اقدام خلاف عرف ایالات متحده در قضیه برجام، همراهی دولت‌های دیگر با واشینگتن در تحریم اقتصادی ایران را تضعیف می‌کند.

منبع

https://www.theatlantic.com/politics/archive/2019/06/iran-drone-deal/592339

https://www.mashreghnews.ir/news/968981

http://www.bbc.com/persian/iran-48422131

https://bit.ly/2X4dfG8

https://www.mehrnews.com/news/4647130

https://www.timesofisrael.com/trump-i-dont-want-to-fight-but-we-cant-let-iran-have-nuclear-weapons

https://www.politico.com/story/2019/06/23/trump-obliteration-iran-nuclear-weapons-pursuit-1376744