سرویس جهان مشرق - حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، روز چهارشنبه (۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸) مصادف با سال‌گرد خروج آمریکا از توافق هسته‌ای (جزئیات بیش‌تر)، اعلام کرد  که مطابق تصمیم شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (متن کامل بیانیه این شورا را از این‌جا بخوانید)، تهران پس از اعطای مهلتی ۶۰ روزه (که از امروز آغاز می‌شود) به طرف‌های دیگر برجام برای اجرای تعهدات خود در قبال ایران، سطح تعهدات خود در برجام را پایین خواهد آورد [۱] . وی هم‌چنین نامه‌هایی خطاب به سران پنج کشور باقی‌مانده در برجام را به سفرای این کشورها در تهران تسلیم کرد که این مسئله رسماً در آن ابلاغ شده بود [۲] . در بخشی از بیانیه شورای عالی امنیت ملی ایران در همین‌باره تأکید شده است:

جمهوری اسلامی ایران در مرحله فعلی دیگر خود را متعهد به رعایت محدودیت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی‌شده و ذخایر آب سنگین نمی‌داند. به کشورهای باقی‌مانده در برجام شصت روز فرصت داده می‌شود تا تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی را عملیاتی نمایند. چنان‌چه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات  ایران را تأمین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی‌سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد. در هر زمان که خواسته‌های ما تأمین شوند، ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف‌شده را از سر خواهیم گرفت، اما در غیر این صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله به مرحله اجرای تعهدات دیگر را متوقف خواهد کرد [۳] .

حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، از تصمیم تهران برای لغو برخی از تعهدات داوطلبانه خود در برجام خبر داده است [+]

در همین‌باره بخوانید:

›› ایران از امروز برخی اقدامات در برجام را متوقف می‌کند

›› پرونده ایران را به شورای امنیت برگردانند با اقدام بسیار قاطع روبرو می شوند

بروزرسانی: دقایقی پیش از نیمه‌شب چهارشنبه به وقت تهران، دونالد ترامپ با امضای یک دستور اجرایی [۴] ، تحریم‌های جدیدی علیه صنایع فلزی ایران اعلام کرد که واردات آهن، فولاد، آلومینیوم و مس را از این کشور ممنوع می‌کند [۵] . در بخشی از بیانیه ترامپ آمده است:

تهران می‌تواند منتظر اقدامات [تنبیهی] بیش‌تری باشد مگر آن‌که اعمالش را به شکلی بنیادین تغییر دهد. آمریکا از زمان خروج از توافق هسته‌ای (که به شکل غیرقابل‌تعمیری خراب شده) ۱۲ شرط را مطرح کرده است که می‌توانند بنیان یک توافق جامع با ایران باشند. من امیدوارم که روزی با مقامات ایران دیدار کنم تا به یک توافق دست پیدا کنیم و، چنان‌که مهم است، گام‌هایی برداریم در جهت دادن آینده‌ای به ایران که لیاقتش را دارد.

در همین‌باره بخوانید:

›› سیاست‌های آمریکا درباره جمهوری اسلامی «رؤیای نشئگی» است

پاسخ ایران به نقض برجام توسط آمریکا و کشورهای اروپایی بلافاصله در فضای رسانه‌ای و سیاسی بین‌المللی با واکنش‌ها و بازتاب گسترده‌ای مواجه شد که در گزارش پیش رو مهم‌ترین موارد آن را خواهید خواند. در گزارش زیر، واکنش‌های رسمی و نیمه‌رسمی از سوی مقامات دولتی و هم‌چنین سران رژیم صهیونیستی با رنگ آبی مشخص شده‌اند.

◄ آسوشیتدپرس (آمریکا): ایران روز چهارشنبه تهدید کرد اگر تا ۶۰ روز دیگر درباره توافق هسته‌ای مذاکره صورت نگیرد[!]، ذخیره اورانیوم غنی‌شده خود را به سطح مورد نیاز برای سلاح هسته‌ای نزدیک‌تر خواهد برد. حسن روحانی که زمانی قول داده بود این توافق تاریخی ایران را به غرب نزدیک‌تر خواهد کرد، اکنون به اروپا اصرار می‌کرد از تهران در مقابل تحریم‌های دونالد ترامپ محافظت کند. اگرچه روحانی نگفت ایران اورانیوم را تا چند درصد غنی‌سازی خواهد کرد، اما «علی‌اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی این کشور بار دیگر تأکید کرد که تهران می‌تواند در عرض چهار روز به غنای ۲۰ درصد برسد. کارشناسان می‌گویند هرگاه کشوری به غنای ۲۰ درصد برسد، زمان لازم برای رسیدن به غنای ۹۰ درصد (مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای) به نصف کاهش پیدا می‌کند. شبکه انگلیسی‌زبان «پرس‌تی‌وی» متعلق به ایران از قول منابع نزدیک به رئیس‌جمهور این کشور گفته است در صورتی که اروپایی‌ها به دنبال تحریم ایران در شورای امنیت سازمان ملل باشند، ایران از معاهده منع اشاعه هسته‌ای، ان‌پی‌تی، خارج خواهد شد. «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا در این‌باره گفت ما «صبر می‌کنیم و می‌بینیم» که ایران چه خواهد کرد: «آن‌ها بیانیه‌هایی صادر کرده‌اند درباره آن‌چه که تهدید می‌کنند انجام خواهند داد [اما قصد آن‌ها این است] که دنیا را شوکه کنند [۶] .»

آسوشیتدپرس: تهدید ایران درباره افزایش غنی‌سازی اورانیوم در صورت حاصل نشدن توافق هسته‌ای جدید [+]

◄ نیویورک‌تایمز (آمریکا): واکنش روحانی به خروج آمریکا از برجام اگرچه دقیقاً در سال‌گرد اقدام ترامپ انجام شد، اما همان راه رئیس‌جمهور آمریکا را در پیش نگرفت. ایران به یک‌باره از تمام برجام خارج نشد، بلکه به کشورهای اروپایی خبر داد که می‌خواهد گام‌های دقیقاً حساب‌شده‌ای را بردارد و ۶۰ روز هم به اروپا وقت می‌دهد تا میان «دنباله‌روی از ترامپ» و «نجات توافق» (از طریق تجارت نفتی با ایران بر خلاف تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا) یکی را انتخاب کنند. هیچ‌یک از اقدامات مورد اشاره روحانی به این زودی‌ها ایران را به سلاح هسته‌ای نخواهد رساند. مشخص نیست واشینگتن چه واکنشی به سخنرانی روحانی نشان خواهد داد. آمریکا به‌رغم خروج یک‌جانبه از برجام مدت‌هاست که از ایران می‌خواهد به تعهداتش درباره محدودیت‌ها و بازرسی‌های بین‌المللی عمل کند. «جان بولتون» مشاور امنیت ملی ترامپ، بارها گفته ایران هیچ‌گاه قصد رها کردن آرمان‌های هسته‌ایش را نداشته است؛ بولتون ممکن است از سخنرانی روحانی به عنوان سند دیگری بر این عقیده خود استفاده کند. تصمیم جدید ایران اگرچه کار برجام را تمام نکرده، اما آن را در کما فرو برده است [۷] .

◄ واشینگتن‌پست (آمریکا): اقدام اخیر ایران در حالی بود که انتظار می‌رفت این کشور رویکرد تحریک‌آمیزتری اتخاذ کند؛ مثلاً به طور کامل از توافق خارج شود یا فوراً غنی‌سازی با درصد بالاتر را آغاز کند. مشخص نیست آیا این رویکرد محتاطانه‌تر موجب آسیب کم‌تر به توافق یا تعویق اقدامات تنبیهی از سوی متحدان و دشمنان خواهد شد یا نه. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، که از مخالفان سرسخت توافق هسته‌ای است روز چهارشنبه در اشاره به تصمیم دولت ایران گفت: «ما به ایران اجازه نخواهیم داد به سلاح‌های هسته‌ای دست پیدا کند. ما به مبارزه با افرادی ادامه خواهیم داد که قصد جان ما را می‌کنند، و ریشه‌هایمان را از این هم بیش‌تر در وطن خود تعمیق خواهیم کرد.» این در حالی است که به گزارش رادیو ارتش اسرائیل، بخشی از مقامات امنیتی اسرائیل درباره فواید حفظ توافق هسته‌ای با نتانیاهو اختلاف‌نظر دارند و نگران هستند که ایران در آینده نزدیک برنامه هسته‌ای خود را تسریع خواهد کرد. ارتش اسرائیل هم معتقد است با توجه به تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی علیه ایران، تل‌آویو باید خود را برای موضع هجومی‌تر ایران آماده کند [۸] .

◄ بلومبرگ (آمریکا): سخنرانی روحانی خطاب به امضاکنندگان اروپایی برجام بود که نتوانسته‌اند میان موضع تند ترامپ در قبال ایران و تعهداتشان برای ادامه تجارت و تعامل با تهران موازنه برقرار کنند. «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا واکنش محتاطانه‌ای نسبت به اقدام تهران نشان داد: «من نامه‌ای را که [به طرف‌های دیگر برجام] فرستاده شده است دیده‌ام. فکر می‌کنم این نامه تعمداً مبهم است. باید صبر کنیم و ببینیم ایران در عمل چه کار خواهد کرد.» «جرمی هانت» وزیر خارجه انگلیس که در کنار پمپئو و میزبان او بود در این‌باره گفت که اگر ایران تعهداتش را نقض کند «قطعاً پیامدهایی وجود خواهد داشت. تا زمانی که ایران به تعهداتش عمل کند، انگلیس هم همین کار را خواهد کرد [۹] .»

◄ صدای آمریکا (آمریکا): «برایان هوک» نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران [و مدیر «گروه اقدام ایران» در وزارت خارجه آمریکا] اقدام جدید ایران را «باج‌خواهی» خواند و گفت: «آمریکا هرگز اسیر باج‌خواهی هسته‌ای رژیم ایران نخواهد شد. ما متعهد هستیم که تمام راه‌های رژیم ایران به سوی سلاح هسته‌ای را سد کنیم [۱۰] .»

صدای آمریکا: وضع تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران پس از اقدام تهران به تعلیق بخشی از تعهدات توافق هسته‌ای [+]

در همین‌باره بخوانید:

›› «برایان هوک» کیست و در «گروه اقدام ایران» چه مأموریتی دارد؟

›› اتاق جنگ آمریکا علیه ایران کجاست و در رأس آن چه کسانی هستند؟

◄ فاکس‌نیوز (آمریکا): روحانی روز چهارشنبه در سخنرانی خود گفت: «مسیری که ما امروز انتخاب کرده‌ایم، مسیر جنگ نیست، مسیر دیپلماسی است. اما دیپلماسی با زبانی جدید و منطقی جدید.» رئیس‌جمهور ایران گفته است که کشورش بعد از یک ضرب‌الاجل ۶۰ روزه، عمل به برخی مفاد توافق هسته‌ای دوران اوباما را متوقف خواهد کرد [۱۱] .

◄ هیل (آمریکا): وزارت خارجه روسیه در واکنش به تصمیم ایران با صدور بیانیه‌ای آمریکا را مقصر عقب‌نشینی تهران از برخی تعهداتش در برجام معرفی کرد. کاخ سفید از دادن پاسخ فوری به درخواست اظهارنظر درباره بیانیه روز چهارشنبه ایران خودداری نموده است [۱۲] .

◄ نیویورک‌پست (آمریکا): رسانه‌های ایران می‌گویند محتوای نامه‌هایی که برای سفرای کشورهای دیگر عضو برجام ارسال شده احتمالاً چنین چیزی است: «ایران طی سال گذشته خویشتن‌داری نشان داد، اما طرف‌های دیگر توافق نتوانستند به تعهدات خود عمل کنند، بنابراین ایران هیچ راه دیگری ندارد جز این‌که تعهداتش را در قالب توافق کاهش دهد [۱۳] .»

◄ یواس‌ای‌تودی (آمریکا): تصمیم ایران بعد از آن اتخاذ شده است که به نظر می‌رسد کاخ سفید از هر زمان دیگری در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ به تقابل نظامی با ایران نزدیک‌تر شده و ناوهای هواپیمابر و بمب‌افکن‌های بی۵۲ خود را عازم خاورمیانه کرده است [۱۴] .

◄ بیزنس‌اینسایدر (آمریکا): اقدام ایران پس از افزایش تنش‌ها میان دو طرف از جمله تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران توسط آمریکا و تروریست معرفی کردن نیروهای آمریکایی در خاورمیانه توسط ایران انجام شده است. هم‌چنین روز یک‌شنبه «جان بولتون» مشاور امنیت ملی ترامپ، گفته بود آمریکا دارد بخشی از منابع نظامی‌اش از جمله شماری از بمب‌افکن‌های خود را به منطقه اعزام می‌کند تا به ایران نشان دهد که آمریکا آماده است تا با «قدرت بی‌امان» از منافع خود دفاع کند [۱۵] .

بیزنس‌اینسایدر: ایران بخش‌های مهمی از توافق هسته‌ای را رها کرد و گفت تنها در ازای دریافت کمک برای دور زدن تحریم‌های آمریکا به تعهدات خود بازخواهد گشت [+]

در همین‌باره بخوانید:

›› پس از تحریم سپاه نیروهای آمریکایی روی آرامش را نخواهند دید

◄ نیوزویک (آمریکا): وزیر خارجه ایران اعلام کرده است که این کشور انجام برخی تعهدات داوطلبانه‌اش تحت توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ را متوقف خواهد کرد. ظریف در سفر به مسکو تأکید کرده است که ایران به چارچوب توافق هسته‌ای پایبند باقی خواهد ماند. این در حالی است که همتای آمریکایی او یک سال پس از خروج واشینگتن از برجام، تهدیدات علیه ایران را تشدید کرده است. پمپئو درباره تصمیم ایران مبنی بر لغو بخشی از تعهدات برجامی گفته است: «شما یا به توافق عمل می‌کنید یا نمی‌کنید. ما از توافق خارج شده‌ایم. آن‌ها هم باید خودشان در این‌باره تصمیم بگیرند که چگونه می‌خواهند ادامه بدهند [۱۶] .»

◄ سی‌ان‌ان (آمریکا): ایران مطابق توافق هسته‌ای مازاد اورانیوم غنی‌شده و آب سنگین تولیدی خود را صادرات می‌کرد، اما این کار با توجه به تحریم‌های هسته‌ای آمریکا بسیار دشوار شده و عملاً تهران را وادار به توقف غنی‌سازی یا نادیده گرفتن محدودیت‌های برجام کرده است. ایران اکنون گزینه دوم را انتخاب کرده [۱۷] . «هنری روم» کارشناس «گروه اوراسیا» سازمان مشاوره‌دهنده در امور ریسک سیاسی می‌گوید با توجه به اقدام اخیر آمریکا در تحریم هسته‌ای ایران، تهران «می‌تواند بگوید ما این کار [زیر پا گذاشتن تعهدات برجامی] را تنها به این خاطر انجام می‌دهیم که ترامپ ما را وادار کرده است [۱۸] .»

◄ ان‌بی‌سی‌نیوز (آمریکا): روحانی بدون بیان جزئیات، هشدار داده است که اگر اروپایی‌ها در نتیجه واکنش ایران به جای عمل به تعهداتشان به دنبال تحمیل تحریم‌های بیش‌تر علیه تهران از طریق شورای امنیت سازمان ملل باشند، با «واکنش شدید» ایران مواجه خواهند شد [۱۹] .

◄ سی‌ان‌بی‌سی (آمریکا): کارشناسان و تحلیلگران نظامی بلافاصله پس از اعلام خبر اعزام بخشی از نیروی دریایی آمریکا به خلیج فارس خاطرنشان کرده‌اند که این اقدام آمریکا احتمالاً بخشی از یک برنامه روتین و از مدت‌ها پیش برنامه‌ریزی شده بوده است و کاخ سفید صرفاً از این خبر برای تهدید و ترساندن ایرانی‌ها استفاده کرده است [۲۰] . [مقامات ایرانی نیز پیش‌تر اظهارات اخیر بولتون درباره تقابل نظامی با ایران را «جنگ روانی» توصیف کرده‌اند.]

سی‌ان‌بی‌سی: تهدید ایران درباره عقب‌نشینی از بخش‌هایی از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ موجب افزایش ریسک تقابل با آمریکا شد [+]

◄ سی‌بی‌اس‌نیوز (آمریکا): روحانی در بخشی از سخنرانی خود گفت: «ما احساس کردیم توافق هسته‌ای نیاز به عمل جراحی دارد و قرص‌های مسکن طی یک سال گذشته فایده‌ای برای آن نداشته‌اند. این عملاً برای نجات توافق است نه از بین بردن آن.» مقامات آمریکایی به شکل رسمی واکنشی فوری نسبت به تصمیم جدید ایران نشان نداده‌اند [۲۱] .

◄ ای‌بی‌سی‌نیوز (آمریکا): «جرمی هانت» وزیر خارجه انگلیس در دیدار با «مایک پمپئو» همتای آمریکایی‌اش ضمن «ناخوشایند» توصیف کردن تصمیم جدید تهران، گفت: «من از ایران می‌خواهم بیش از این گام‌های تنش‌آفرین برندارد [۲۲] .»

◄ رادیو فردا (آمریکا): یک منبع ریاست‌جمهوری در فرانسه می‌گوید اروپا آماده است تا در صورت تخطی تهران از تعهداتش درباره توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ تحریم‌ها علیه ایران را مجدداً اِعمال کند. فرانسه، آلمان و انگلیس که در قالب توافق هسته‌ای تحریم‌ها علیه تهران را برداشتند از سال گذشته که تلاش‌های آمریکا برای به انزوا کشاندن ایران شروع شد، برای نجات برجام تقلا کرده‌اند. با این وجود، این سه کشور بارها به ایران هشدار داده‌اند که باید به تمام ابعاد توافق هسته‌ای و مهم‌تر از همه بخش‌های مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای پایبند باشد [۲۳] .

◄ رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی (آمریکا): پس از سخنرانی روحانی، امضاکنندگان اروپایی برجام از تهران خواستند تا به توافق هسته‌ای پایبند باشد. دفتر «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان در واکنش به تصمیم اخیر ایران اعلام کرد: «ما به عنوان اروپایی، به عنوان آلمانی، نقش خود را ایفا خواهیم کرد و عمل کامل به تعهدات را از ایران نیز انتظار داریم.» «گنگ شوانگ» سخن‌گوی وزارت خارجه چین نیز ضمن اظهار «مخالفت جدی» کشورش با تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران گفت: «ما از تمام طرف‌های مربوط می‌خواهیم تا خویشتن‌داری کنند، گفت‌وگوها را تقویت نمایند و جلوی افزایش تنش‌ها را بگیرند [۲۴] .»

◄ رویترز (انگلیس): دولت روسیه روز چهارشنبه گفت ایران به خاطر فشارهای خارجی که مقصر آن آمریکاست وادار شده تا از برخی مفاد برجام عقب‌نشینی کند. «دیمیتری پسکوف» سخن‌گوی کرملین در پاسخ به این سؤال که اگر تحریم‌های جدید علیه ایران به خاطر تخطی از بخشی از تعهداتش در برجام اِعمال شود آیا روسیه ممکن است به این تحریم‌ها بپیوندد یا نه، گفت: «در حال حاضر باید هوش‌یارانه وضعیت را تحلیل کنیم و در این خصوص تبادل‌نظر کنیم. وضعیت جدی است [۲۵] .»

رویترز: کرملین آمریکا را به خاطر عقب‌نشینی ایران از توافق هسته‌ای مقصر دانست و خواستار خویشتن‌داری شد [+]

◄ بی‌بی‌سی (انگلیس): «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه بلافاصله پس از اعلام تصمیم ایران، از همه طرف‌های توافق خواست به تعهدات خود عمل کنند. روسیه و چین خروج واشینگتن از توافق هسته‌ای را علت وضعیت موجود دانسته‌اند. سخن‌گوی «ترزا می» نخست‌وزیر انگلیس، برجام را «حیاتی» توصیف کرد و گفت کشورش مطمئناً تا زمانی که ایران به تعهداتش عمل کند در این توافق باقی خواهد ماند. «مارک فیلد» وزیر خارجه انگلیس نیز طی صحبت‌هایش مقابل پارلمان این کشور، اقدام ایران را «گامی ناخوشایند» خواند. سخن‌گوی وزارت خارجه آلمان در این‌باره توضیح داد که اگر ایران به توافق پایبند باشد، برلین هم به تعهداتش در برجام «کاملاً متعهد» باقی می‌ماند [۲۶] .

◄ گاردین (انگلیس): مقامات اتحادیه اروپا طی جلسه‌ای خصوصی روز سه‌شنبه در جریان سطح واکنش ایران قرار گرفته بودند. فرانسه اولین کشور اروپایی بود که به این مسئله واکنش نشان داد و گفت اگر ایران از تعهدات خود در توافق هسته‌ای عقب‌نشینی کند، اروپا چاره‌ای جز وضع تحریم‌های اقتصادی علیه تهران نخواهد داشت. یک منبع [احتمالاً نماینده فرانسه] در این نشست گفته است: «ما نمی‌خواهیم تهران فردا [چهارشنبه] اقداماتی را اعلام کند که توافق هسته‌ای را نقض کنند، چون در آن صورت ما اروپایی‌ها مجبور خواهیم شد مطابق مفاد توافق، تحریم‌های اقتصادی را مجدداً اِعمال کنیم. ما چنین چیزی را نمی‌خواهیم و امیدواریم ایرانی‌ها چنین تصمیمی نگیرند [۲۷] .» اگرچه ایران به اروپا برای اجرای تعهداتش زمان داده است و فرانسوی‌ها هم خواهان استقلال اقتصادی بیش‌تر اروپا از آمریکا هستند، اما کاهش سلطه دلار بر بازار کاری است که دو دهه زمان لازم دارد نه دو ماه [۲۸] .

◄ فایننشال‌تایمز (انگلیس): کشورهای اروپایی از ترس واکنشی که ایران در سال‌گرد خروج ترامپ از برجام آماده کرده، در جلسه‌ای که روز سه‌شنبه با موضوع مقابله با تحریم‌ها میان نمایندگان ایران و کشورهای باقی‌مانده در برجام و هم‌چنین مقامات «اینستکس» در بروکسل برگزار شد، به تهران اصرار کردند تا در توافقی باقی بماند که اروپایی‌ها آن را نمونه‌ای مهم از اقدام مؤثر چندجانبه و برای امنیت خود ضروری می‌دانند. تهران برای کاهش تعهدات خود در برجام از بند ۲۶ این توافق استفاده می‌کند که مطابق آن اگر یکی از طرف‌های توافق، تحریم‌ها را مجدداً اِعمال یا تحریم‌های هسته‌ای جدیدی علیه ایران وضع کند، این کشور می‌تواند از این اقدام برای «توقف اجرای تمام یا بخشی از تعهدات خود» استفاده کند [۲۹] . فشار اکنون کاملاً روی طرف‌های اروپایی برجام است که ایران آن‌ها را به عمل نکردن به وعده‌هایشان متهم می‌کند [۳۰] .

فایننشال‌تایمز: ایران با [تهدید به] پاسخ تندش به ترامپ به خاطر تحریم‌های هسته‌ای [اروپایی‌ها را] به وحشت انداخت [+]

در همین‌باره بخوانید:

›› وعده‌های روی هوای اروپا و آرزوهای بربادرفته دولت روحانی/ آقای ظریف! دلتان را به اینستکس و اونستکس خوش نکنید

›› «ابزار ویژه مالی»: تنفس مصنوعی یا اُتانازی برجام/ آقای ظریف! از چاله JCPOA به چاه SPV نیفتیم

◄ ایندیپندنت (انگلیس): بعد از خروج آمریکا از برجام، طرف‌های دیگر، توافق‌هایی را میان خود امضا کردند تا به تجارت با ایران ادامه دهند، و تأکید کردند که توافق هسته‌ای هم‌چنان یک «دست‌آورد مهم دیپلماسی چندجانبه» و «عنصری کلیدی در ساختار جهانی عدم اشاعه هسته‌ای» است. با این حال، به گفته محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، تهران «پس از یک سال صبر، اقداماتی را متوقف می‌کند که آمریکا تداوم آن‌ها را غیرممکن کرده است [۳۱] .»

 ◄ فرانس۲۴ (فرانسه): محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در صفحه توئیتر خود نوشت: «پس از یک سال صبر، ایران اقداماتی را متوقف می‌کند که آمریکا تداوم آن‌ها را غیرممکن کرده است.» ظریف هم‌چنین گفت کشورهای باقی‌مانده در توافق فرصت رو به پایانی برای نجات برجام دارند. چین روز چهارشنبه از همه طرف‌ها خواست توافق هسته‌ای را اجرا کنند. «گنگ شوانگ» سخن‌گوی وزارت خارجه چین در یک نشست خبری گفت: «حفظ و اجرای توافق جامع [برجام] مسئولیت مشترک همه طرف‌هاست.» پکن هم‌چنین گفت که با تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران «جداً مخالف» است. از سوی دیگر، «فلورنس پارلی» وزیر دفاع فرانسه گفت که کشورش خواهان زنده نگه داشتن توافق هسته‌ای است، اما هشدار داد ایران در صورت تخطی از تعهداتش ممکن است با تحریم‌های بیش‌تری مواجه شود. پارلی به شبکه تلویزیونی فرانسوی «بی‌اف‌ام» گفت: «امروز هیچ‌چیز بدتر از این‌که ایران، خودش، توافق را ترک کند.» روز سه‌شنبه، پیش از اعلام تصمیم ایران، یک منبع ریاست‌جمهوری در دولت فرانسه گفته بود: «ما به تهران پیام داده‌ایم که مصمم هستیم توافق را اجرا کنیم، و واقعاً از آن‌ها می‌خواهیم در توافق بمانند، اگرچه پیچیدگی وضعیت را هم در نظر داریم. همین پیام را به متحدان آمریکایی خود را هم داده‌ایم.» سپس یک مقام دیگر فرانسوی نیز گفت اگر تهران به تعهدات خود عمل نکند، مطابق خود توافق، مسئله از طریق یک مکانیسم حل اختلاف پی‌گیری خواهد شد که می‌تواند منجر به اِعمال مجدد تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل شود [۳۲] .

◄ یورونیوز (فرانسه): روحانی در سخنرانی خود تأکید کرد که ایران دارد تعهداتش را کاهش می‌دهد نه این‌که از تعهداتش [و از توافق] خارج شود. وی گفت تهران نمی‌تواند به خاطر تحریم‌ها به تنهایی بار هزینه‌ها را به دوش بکشد [۳۳] .

◄ دویچه‌وله (آلمان): آلمان و فرانسه در واکنش به تصمیم ایران گفته‌اند که هم‌چنان به توافق هسته‌ای پایبند هستند. با این حال، اگر ایران از مفاد توافق تجاوز کند، کشورهای اروپایی ممکن است اِعمال تحریم را بررسی کنند. «هایکو ماس» روز چهارشنبه گفت آلمان خواهان حفظ توافق هسته‌ای است و به همین دلیل مهم است که ایران به مفاد این توافق متعهد بماند. ظریف طی سفر به مسکو با «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه دیدار کرده و گفته است روسیه و چین به تعهدات خود در توافق هسته‌ای پایبند بوده‌اند، اما طرف‌های دیگر، از جمله اروپایی‌ها، به تعهدات خود در برجام عمل نکرده‌اند. لاوروف نیز به خبرنگاران گفت امضاکنندگان (اروپایی) برجام دارند شرایط را برای عمل کردن ایران به تعهداتش دشوار می‌کنند. «دیمیتری پسکوف» سخن‌گوی کرملین نیز در این‌باره به خبرنگاران گفت: «پرزیدنت پوتین مکرراً درباره پیامدهای گام‌های نسنجیده درباره ایران صحبت کرده است و منظور من از این گام‌ها، تصمیمی است که واشینگتن (درباره خروج از توافق) اتخاذ کرده است. ما اکنون شاهد هستیم که آن پیامدها دارند رخ می‌دهند [۳۴] .»

دویچه‌وله: ایران «برخی تعهدات» در توافق هسته‌ای را لغو کرد [+]

در همین‌باره بخوانید:

›› با ۱+۵ تا ۱۴۰۰؛ «برجام ۲» در دستورکار اروپا و دولت بعدی آمریکا

›› اقتصاد ایران وسط الاکلنگ آمریکا\اروپا/ راه عبور از تحریم‌های واشینگتن چیست؟

›› آیا اروپایی‌ها روی دیوار ایران یادگاری می‌نویسند؟/ ترامپ به حکم کدام قانون از برجام خارج می‌شود؟

◄ راشاتودی (روسیه): محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، می‌گوید ایران به تعهدات خود در توافق هسته‌ای پایبند خواهند ماند، اما به خاطر عدم اقدام اتحادیه اروپا علیه آمریکا، دیگر برخی از تعهدات داوطلبانه‌اش را انجام نخواهد داد. ظریف که به مسکو سفر کرده بود ضمن رد ادعاها درباره عقب‌نشینی ایران از برخی تعهدات الزام‌آور توافق هسته‌ای، گفت: «اقدامات آینده ایران کاملاً در چارچوب (توافق هسته‌ای) خواهند بود؛ توافقی که ایران از آن خارج نخواهد شد [۳۵] .»

◄ تی‌آرتی‌ورلد (ترکیه): روحانی از اروپایی‌ها خواست طی ۶۰ روز آینده تصمیم خود را درباره تعهد جدی به توافق هسته‌ای بگیرند؛ به این معنا که کشورهای اروپایی باید میان تبعیت از سیاست‌های افراطی ترامپ و ماندن در توافق هسته‌ای با خرید نفت تهران، یکی را انتخاب کنند [۳۶] .

◄ حریت (ترکیه): روحانی با صحبت درباره نیاز توافق هسته‌ای به یک عمل جراحی، گفت: «اگر پنج کشور [باقی‌مانده در توافق] به مذاکرات ملحق شوند و به ایران کمک کنند تا از مزایای این توافق در حوزه نفتی و بانکی بهره‌مند شود، ایران به تعهدات خود مطابق برجام بازخواهد گشت [۳۷] .»

◄ الجزیره (قطر): روحانی روز چهارشنبه اشاره کرد که ایران از این پس ذخیره مازاد اورانیوم غنی‌شده خود را به جای آن‌که مطابق برجام بفروشد، در داخل این کشور نگه خواهد داشت. «محمد مرندی» استاد دانشگاه تهران در گفت‌وگو با الجزیره می‌گوید ایران با پذیرش محدودیت‌ها در توافق هسته‌ای به دنبال اثبات این مسئله به جامعه جهانی بود که «ایران نیست که به دنبال دردسر می‌گردد.» وی معتقد است دولت ایران اکنون به این نتیجه رسیده است که «دیگر بس است [۳۸] .»

الجزیره: توافق هسته‌ای ایران: تهران ممکن است سقف غنی‌سازی اورانیوم را نادیده بگیرد [+]

◄ العربیه (رژیم سعودی): به گفته وزارت خارجه ایران، این کشور تصمیم گرفته است تا برخی تعهدات خود در قالب توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ را به حالت تعلیق درآورد. این اقدام یک سال پس از خروج آمریکا از برجام انجام می‌شود. مقامات ایرانی می‌گویند این کشور دیگر محدودیت‌هایی توافق‌شده در برجام درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده و آب سنگین را به رسمیت نخواهد شناخت [۳۹] .

◄ تایمز اسرائیل (رژیم صهیونیستی): یک دیپلمات در تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه تأیید کرده است که سفرای پنج کشور عضو برجام روز چهارشنبه در ساختمان وزارت خارجه ایران در تهران با عراقچی دیدار کرده‌اند. «علی‌اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران ماه فوریه گفته بود تهران فعالیت‌های اولیه در زمینه طراحی روشی مدرن برای غنی‌سازی ۲۰ درصد را آغاز کرده است. چنان‌که ایران اقدام به غنی‌سازی ۲۰ درصد کند یعنی از برجام خارج شده است [۴۰] .

◄ جروزالم‌پست (رژیم صهیونیستی): منابعی در دولت فرانسه ایران را تهدید کرده‌اند که در صورت عقب‌نشینی از بخش‌هایی از توافق هسته‌ای با اِعمال مجدد تحریم‌ها مواجه خواهد شد. یک مقام فرانسوی در این خصوص گفت: «ما نمی‌خواهیم تا حد تحریم پیش برویم و از ایران می‌خواهیم به تعهدات خود احترام بگذارد؛ این پیامی است که به تهران و واشینگتن ارسال کرده‌ایم [۴۱] .»

◄ هاآرتص (رژیم صهیونیستی): «کیوان خسروی» سخن‌گوی شورای عالی امنیت ملی ایران درباره اعزام بخشی از نیروی دریایی آمریکا به خلیج فارس گفت که ناو هواپیمابر «یواس‌اس آبراهام لینکن» پیشاپیش قرار بود وارد خلیج [فارس] شود. وی ادعای مقامات آمریکایی درباره اعزام این ناو به تنگه هرمز برای تهدید ایران را تلاشی «دست‌وپاچلفتی» برای بازیافت اخبار قدیمی در جهت «جنگ روانی» توصیف کرد [۴۲] .

هاآرتص: طبق گزارش، ایران قرار است «کاهش تعهدات» در توافق هسته‌ای را اعلام کند [+]

در همین‌باره بخوانید:

›› انعکاس بین‌المللی سفر بشار اسد به تهران/ چرا همه سراغ حاج قاسم را می‌گیرند؟

›› بازتاب جهانی حضور گسترده مردم ایران در راه‌پیمایی ۲۲ بهمن