سرویس جهان مشرق - سیل سهمگینی از اواسط ماه مارس سال جاری میلادی (اواخر اسفندماه ۱۳۹۷) بخشی از منطقه موسوم به «غرب میانه» شامل ایالت‌های نبراسکا، میزوری، داکوتای جنوبی، ویسکانسین، آیووا و کانزاس را در آمریکا درگیر خود کرده است [۱] . این سیل که در تاریخ این منطقه بی‌سابقه توصیف شده تا کنون چندین میلیارد دلار به اموال عمومی و خصوصی خسارت وارد نموده، جان دست‌کم سه نفر را گرفته و ده‌ها هزار نفر را نیز از خانه‌های خود آواره کرده است. در گزارش پیش رو به برخی آمارها درباره سیل اخیر آمریکا، دلایل این سیل و مشکلاتی می‌پردازیم که برای مردم غرب میانه آمریکا ایجاد شده است.

سیل در غرب میانه آمریکا چرا و کجا جاری شد؟

مردم غرب میانه آمریکا امسال زمستان طولانی و سردی را تجربه کردند. بین ماه‌های ژانویه و مارس، متوسط دما در این منطقه بین ۶/۶- تا ۱/۱- درجه سانتی‌گراد بود و بسیاری نقاط در این منطقه شاهد میزان بی‌سابقه‌ای از بارش برف بودند. پدیده‌هایی مانند کولاک [۲] ، توفان و گردباد طی ماه مارس غرب میانه را درنوردیدند و در نتیجه در برخی نقاط بیش از ۹۱ سانتی‌متر برف روی زمین نشست [۳] و کم‌کم تبدیل به لایه‌ای ضخیم از یخ شد. اواسط ماه مارس به یک‌باره دمای هوا در این نقاط افزایش پیدا کرد. به عنوان نمونه، در ایالت نبراسکا طی تنها سه روز (۱۱ تا ۱۳ مارس) دمای هوا به بیش از ۱۵/۵ درجه سانتی‌گراد بالای صفر رسید. حداکثر دمای هوا در شهر «اوماها» در این ایالت طی ۲۴ ساعت (۱۲ تا ۱۳ مارس) حدود ۹ درجه افزایش یافت و به ۵/۵ درجه بالاتر از میانگین دمای این شهر در طول تاریخ رسید [۴] .

افزایش دما و بارش بی‌سابقه بیش از ۳/۸ سانتی‌متر (۳۸ میلی‌متر) باران موجب آب شدن یخ‌ها با سرعتی باورنکردنی شد [۵] و جریانی از سیلاب را به راه انداخت. از سوی دیگر، مسیل‌ها و رودخانه‌های بزرگی که سر راه این سیلاب بودند (مانند رودخانه «میزوری»، طولانی‌ترین رودخانه آمریکا، و رودخانه «پلَت» که به رودخانه میزوری می‌ریزد) هنوز از سرمای زمستان منجمد بودند و فرصت آب شدن پیدا نکرده بودند. سیلابی که به راه افتاده بود، نه تنها وارد این رودخانه‌ها نشد تا حجمش کم‌تر شود، بلکه ضمن جاری شدن روی یخ‌های سطح رودخانه‌ها، این یخ‌ها را نیز شکست. به این ترتیب، علاوه بر حجم گسترده‌ای از آب، تکه‌های غول‌پیکری از یخ نیز روانه شهرها و مناطق مسکونی سر راه سیلاب شد [۶] . همه این عوامل دست به دست هم داد تا بخش‌های گسترده‌ای از غرب میانه آمریکا از جمله زمین‌های کشاورزی و زیرساخت‌های مهم این مناطق، از تأسیسات تصفیه آب گرفته تا بزرگراه‌ها و آزادراه‌های حیاتی، زیر چندین متر آب فرو برود [۷] و چندین و چند شهر در محاصره کامل آب قرار بگیرد [۸] .

خسارت‌های بی‌سابقه و سیل‌بندهایی که تبدیل به آب‌کش شدند

یکی از پیامدهای سیل گسترده در آمریکا، تخریب ده‌ها [۹] سیل‌بندی بود [۱۰] که به باید سال‌ها پیش به وضعیت آن‌ها رسیدگی می‌شد. به عنوان نمونه، سیل‌بند حاشیه رودخانه میزوری در شهر هامبورگ در ایالت آیووا که سال‌ها پیش به شکل موقتی و اضطراری ساخته شده بود، سال ۲۰۱۱ توانست جلوی طغیان این رودخانه را بگیرد، اما هفت سال تلاش مردم این شهرِ حدوداً ۱۱۰۰ نفری برای متقاعد کردن مقامات به بازسازی این سیل‌بند بی‌فایده بود و اکنون هامبورگ زیر چندین متر سیلاب فرو رفته است [۱۱] . سیل‌بندها در نقاط دیگر سیل‌زده هم یکی پس از دیگری فرو ریختند [۱۲] و شهرهای نزدیک به آن‌ها زیر آب رفتند. سیل‌بندهای ایالت میزوری آن‌چنان مقابل سیلاب سوراخ‌سوراخ شدند که مردم این ایالت آن‌ها را به «پنیر سوئیسی» (که به خاطر حفره‌هایش مشهور است) توصیف می‌کنند [۱۳] .

در نتیجه ناکارآمدی سیل‌بندها، سیلاب وارد شهرها و جاده‌های غرب میانه آمریکا شد و خسارت‌های بی‌سابقه‌ای را به این مناطق وارد کرد. تنها در ایالت آیووا، به گزارش «کیم رینولدز» فرمان‌دار این ایالت، چیزی حدود ۱/۶ میلیارد دلار خسارت به بار آمده است [۱۴] . در این ایالت دست‌کم ۱۲۰۰ خانه مسکونی به طور کامل یا گسترده دچار آسیب شده آن و ۲۳,۵۴۰ خانه دیگر نیز آسیب جزئی دیده‌اند. تخمین زده می‌شود در نتیجه سیل اخیر بیش از ۴۸۰ میلیون دلار خسارت به خانه‌های مسکونی، ۳۰۰ میلیون دلار خسارت به واحدهای تجاری و ۲۱۴ میلیون دلار خسارت به بخش کشاورزی تنها در ایالت آیووا وارد شده باشد. رینولدز ضمن اشاره به این‌که ۱۱۲/۷ کیلومتر سیل‌بند تحت کنترل یگان مهندسی ارتش آمریکا و ۲۸۱/۶ کیلومتر سیل‌بند کشاورزی نیاز به بازسازی یا تعمیر با هزینه (به ترتیب) ۳۵۰ میلیون دلاری و ۱۷۵ میلیون دلاری دارند، هشدار داد که «فصل [بارش‌ها] تازه دارد شروع می‌شود.»

مقامات ایالت نبراسکا خسارت‌های وارده در اثر سیل را حدود ۱/۴ میلیارد دلار و هم‌چنان رو به افزایش ارزیابی کرده‌اند. به گفته «پیت ریکتس» فرماندار نبراسکا از این میزان، ۴۵۰ میلیون دلار خسارت به راه‌ها، سیل‌بندها و سایر تأسیسات، ۴۴۰ میلیون دلار خسارت به محصولات کشاورزی، و ۴۰۰ میلیون دلار نیز خسارت به دام‌های مردم وارد شده است [۱۵] . مقامات ایالتی خاطرنشان کرده‌اند که پاک‌سازی این ایالت پس از فروکش کردن سیل به تنهایی یک عملیات بی‌اندازه بزرگ خواهد بود. طی همان روزهای ابتدایی جاری شدن سیل، سد «اسپنسر» روی رودخانه «نیوبرارا» در ایالت نبراسکا شکست و سیلابی که از آن جاری شد دست‌کم ۳ پل را تخریب کرد. سطح آب رودخانه پلت نیز در چندین نقطه به میزان بی‌سابقه‌ای افزایش یافت و رکوردهای قبلی ثبت‌شده را تا ۱/۵ متر جابه‌جا کرد [۱۶] . پایگاه هوایی «آفات» تحت تأثیر افزایش سطح آب در حوالی تقاطع رودخانه‌های میزوری و پلت آسیب دید و گفته می‌شود بازسازی آن دست‌کم ماه‌ها طول خواهد کشید [۱۷] .

مقامات ایالت میزوری هنوز آمار یا ارزیابی اولیه‌ای از میزان خسارت‌ها گزارش نکرده‌اند، اما اداره حمل‌ونقل این ایالت خبر داده است که دست‌کم ۱۲۰ جاده در این ایالت در نتیجه سیل بسته شده‌اند که از جمله آن‌ها بزرگ‌راه بین‌ایالتی شماره ۲۹ و بزرگراه شمال-جنوب شماره ۶۱ هستند. مقامات و اداره‌های هواشناسی آمریکا پیش‌بینی کرده‌اند رودخانه‌های مستعدی مانند میزوری و می‌سی‌سی‌پی طی هفته‌ها و ماه‌های آینده در نتیجه بارش مجدد باران و آب شدن برف‌های ایالت‌های شمالی‌تر مانند داکوتای جنوبی و ویسکانسین ممکن است مجدداً طغیان کنند [۱۸] . ده‌ها شهر و میلیون‌ها نفر از مردم آمریکا هنوز در خطر جاری شدن سیل هستند و هشدارهای تخلیه در بسیاری از شهرهای ایالت‌های درگیر سیل هم‌چنان سر جای خود باقی است [۱۹] .

تغییرات اقلیمی و پیامدهای سیل برای کشاورزان آمریکایی

سال ۲۰۱۸ و سال‌های منتهی به آن در تاریخ آمریکا از نظر تعداد و ابعاد بلایای طبیعی بی‌سابقه یا دست‌کم کم‌سابقه بوده‌اند. کارشناسان با ارائه آمارهای مختلفی تلاش می‌کنند نشان دهند که این تعدد رویدادهای طبیعی نشانه‌ای از خشم طبیعت و نتیجه پدیده «تغییرات اقلیمی» است [۲۰] ، دقیقاً همان پدیده‌ای که ترامپ بر انکار آن اصرار دارد. طبق گزارش «اداره ملی اقیانوسی و جوی» از سازمان‌های تحقیقاتی فدرال در آمریکا، این کشور تنها در سال ۲۰۱۸ شاهد ۱۴ مورد حادثه طبیعی با خسارت بیش از یک میلیارد دلار بوده است [۲۱] . سال گذشته میلادی هشتمین سال پیاپی بود که در آن شمار حوادث با بیش از یک میلیارد دلار خسارت معادل یا بیش‌تر از ۸ عدد بود. ۱۴ حادثه طبیعی‌ای که سال ۲۰۱۸ در آمریکا رخ داد در مجموع دست‌کم جان ۲۴۷ نفر را گرفت و ۹۱ میلیارد دلار به این کشور وارد کرد. از جمله، دو توفان «فلورنس» و «مایکل» در این سال به ترتیب ۲۴ و ۲۵ میلیارد دلار و آتش‌سوزی‌های گسترده در تابستان و پاییز نیز در مجموع ۲۴ میلیارد دلار برای آمریکا هزینه در بر داشتند.

‌

در همین‌باره بخوانید:

›› «جهنم روی زمین» و «بهشت گم‌شده» / درون بزرگ‌ترین آتش‌سوزی قرن اخیر در آمریکا چه می‌گذرد؟

اگرچه علاوه بر دانشمندان، حتی اداره ملی ارزیابی اقلیمی خود دولت آمریکا هم به نقش برجسته تغییر اقلیم و گرم شدن زمین در حوادث طبیعی اخیر از جمله سیل‌های غرب میانه و هم‌چنین پیامد این تغییرات برای سال‌ها و دهه‌های آینده هشدارهای جدی داده‌اند [۲۲] ، اما ترامپ و نزدیکانش در کابینه دولت آمریکا هم‌چنان وجود این پدیده را به کل انکار می‌کنند. با این وجود، حتی با این فرض که دولت ترامپ در شکل‌گیری یا تشدید این بلایای طبیعی نقشی نداشته باشد، دست‌کم نقش دونالد ترامپ و سیاست‌هایش در تشدید خسارت‌های سیل اخیر و عملاً نابودی زندگی بسیاری از کشاورزان در مناطق آسیب‌دیده از سیل غیرقابل‌انکار است. برای درک ارتباط میان سیاست‌های دولت ترامپ و ورشکستگی کشاورزان آمریکایی در نتیجه سیل اخیر، باید برخی آمارهای دیگر درباره غرب میانه و ایالت‌های همجوار با شماری از رودخانه‌های مهم آمریکا را بدانید.

ایالت‌های منطقه غرب میانه در آمریکا به لطف همسایگی رودخانه‌هایی مانند میزوری و پلت و شاخه‌ها و انشعاب‌های مختلف آن‌ها از خاک حاصل‌خیزی بهره‌مند هستند که زمینه مناسبی برای کشاورزی و دام‌پروری در اختیارشان می‌گذارد. به عنوان نمونه، ۲۰ درصد از تولید ناخالص ایالت نبراسکا را محصولات کشاورزی تشکیل می‌دهد و از هر ۴ فرصت شغلی در این ایالت، یکی در حوزه کشاورزی است [۲۳] . با این وجود آمار کشاورزان غرب میانه طی چند سال اخیر کاهش درآمد و افزایش ورشکستگی را نشان می‌دهد. تنها در سال ۲۰۱۸ آمار اعلام ورشکستگی در میان کشاورزان ایالت‌های غرب میانه ۱۹ درصد افزایش داشته است. اکنون هجوم سیلابی از آب و یخ در جریان سیل‌های اخیر موجب شده تا کشاورزانی که درآمدشان کاهش یافته بود، دیگر عملاً هیچ چیزی نداشته باشند. هزاران هکتار زمین کشاورزی در مهم‌ترین فصل سال برای کشاورزان، یعنی اوایل بهار، اکنون مملو از آب هستند؛ خطوط آهنی که می‌توانست محصولات کشاورزان را به بازارها برساند اکنون به خاطر سیل بسته شده‌اند؛ در هر مزرعه‌ای ده‌ها گاو و گوساله تلف شده‌اند (و گاوی که گوساله نداشته باشد عملاً خیلی به درد نمی‌خورد)؛ بسیاری از کشاورزان و دامداران می‌گویند: «کار ما که احتمالاً ساخته است [۲۴] !»

آمارها نشان می‌دهد حدود ۱۵۰ هزار کشاورز در نتیجه سیل‌های اخیر متضرر شده‌اند. تقریباً ۹۰ هزار سیلو به ارزش ۴ میلیارد دلار در مناطق سیل‌زده وجود دارد. در این سیلوها حدود ۴۳/۷ میلیون متر مکعب محصول، معادل ۳۱ درصد از حجم محصولات ذخیره‌شده در مزارع، به ارزش ۷/۵ میلیارد دلار انبار شده است. به علاوه، بیش از ۶/۴۷ میلیون هکتار مزرعه سویا یا گندم در مناطق تحت تأثیر سیل قرار دارد [۲۵] . ممکن است تا این‌جا هم نقش سیاست‌های دولت ترامپ در کاهش درآمد یا ورشکستگی کشاورزان به ویژه در غرب میانه، آن‌چنان واضح به نظر نرسد، اما سیاست‌های تجاری و بین‌المللی ترامپ اتفاقاً نقطه تلاقی بسیاری از مشکلاتی است که کشاورزان ایالت‌های غرب میانه با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. جنگ تجاری‌ای که ترامپ علیه چین به راه انداخت، نقش پررنگی در این‌باره ایفا کرده است.

جنگ تجاری ترامپ علیه کشاورزان آمریکایی

کم‌تر از یک ماه مانده به آغاز سیل در غرب میانه آمریکا، خبرگزاری «بیزنس‌اینسایدر» گزارش داده بود که «انتظار می‌رود امسال ۲۷/۵ میلیون تُن سویای آمریکایی مستقیماً در نتیجه جنگ تجاری با چین بدون مشتری بماند [۲۶] .» چین تا سال ۲۰۱۸ بزرگ‌ترین واردکننده سویا از آمریکا به شمار می‌رفت. واردات سویا در چین، سال ۲۰۱۷ (پیش از آغاز جنگ تجاری با آمریکا) بیش از ۱۲۳ میلیون متر مکعب بود که ۴۰ درصد از این واردات، معادل بیش از ۴۹/۳ میلیون متر مکعب، از آمریکا بود. پکن در نتیجه جنگ تجاری ترامپ سال گذشته صادرات سویا از آمریکا را متوقف کرد و برای تأمین این نیاز خود به کشورهای دیگری مانند برزیل روی آورد [۲۷] .

از سوی دیگر، کشاورزان در چهار ایالت سیل‌زده آیووا، نبراسکا، میزوری و کانزاس، بعد از ذرت (با بیش از ۳/۵ میلیون هکتار) که از پرمصرف‌ترین و گران‌ترین دانه‌های غذایی در آمریکاست، بیش از هر محصول دیگری سویا در زمین‌های خود می‌کارند. بیش از ۲/۸ میلیون هکتار زمین تنها در این چهار ایالت به کاشت سویا اختصاص دارد؛ برای مقایسه، سومین محصول در این مناطق، گندم است که اندکی کم‌تر از ۱۹۷ هزار هکتار زمین کشاورزی را به خود اختصاص داده است. جالب است بدانید ایالت آیووا که بیش‌ترین خسارت را در سیل‌های اخیر دید، بزرگ‌ترین تولیدکننده سویا در آمریکاست و نبراسکا (دومین ایالت از نظر خسارت‌های سیل) نیز در جایگاه چهارم ایالت‌های تولیدکننده سویا قرار دارد [۲۸] . همه این‌ها به یک معناست: محصولی که بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سویا در آمریکا پرورش می‌دهند، اکنون به جای صادرات به چین در سیلوهای مزارع نگه‌داری می‌شود. اما مسئله همین‌جا تمام نمی‌شود.

چنان‌که گفته شد معادل میلیاردها دلار سویا در انبارها و سیلوهای ایالت‌های سیل‌زده غرب میانه آمریکا نگه‌داری می‌شود که اکنون ۳۱ درصد از آن‌ها در اثر سیل از بین رفته‌اند. به علاوه، با توجه به وضعیت زمین‌های کشاورزی، احتمالاً کشاورزان آسیب‌دیده فصل کاشت امسال را هم از دست خواهند داد. اما پل مستقیم میان سیاست‌های تجاری ترامپ و ورشکستگی کشاورزان سیل‌زده، یک قانون ساده است: کمک‌های فدرال به کشاورزان در صورت وقوع بلایای طبیعی، صرفاً شامل محصولات کاشته در زمین‌های کشاورزی می‌شود و محصولات ذخیره‌شده در انبار و سیلو را در بر نمی‌گیرد [۲۹] . بر همین اساس است که بخش عمده‌ای از کشاورزان سیل‌زده در غرب میانه آمریکا اکنون معتقدند که (بعضاً پس از چندین نسل) دیگر کاملاً ورشکسته شده‌اند [۳۰] . به عبارت دیگر، ترامپ بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سویا در آمریکا را مجبور به انبار کردن محصولاتشان کرد و اکنون که سیلی بی‌سابقه سرمایه این کشاورزان را از بین برده، قوانین فدرال آمریکا نیز پشت آن‌ها را خالی کرده است. البته برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که با توجه به تمهیدات ویژه‌ای برای جبران خسارت واردشده به ذخیره محصولات کشاورزان نیز اندیشیده خواهد شد، اما به نظر نمی‌رسد این روند، کوتاه یا ساده باشد. اوایل ماه آوریل، بودجه‌ای که قرار بود برای کمک به سیل‌زدگان تخصیص داده شود، در کنگره و بر اثر مخالفت‌های ترامپ با بخش‌های دیگری از آن لایحه معطل مانده بود [۳۱] .

در همین‌باره بخوانید:

›› کلکسیون خراب‌کاری‌های ترامپ در آتش‌سوزی کالیفرنیا