به گزارش مشرق، کارشناسان امور فضایی به‌خوبی آگاه‌اند که بعد از فروپاشی شوروی، نهاد وارگان مختلف این کشور ازجمله مؤسسات فضایی تا سال‌های قبل از به قدرت رسیدن ولادیمیر پوتین، اهل‌ معامله بودند و به‌سادگی حاصل سال‌ها تلاش دانشمندان را به بهایی اندک می‌فروختند. وضعیت کارشناسان، مهندسان و صنعتگران فضایی آن‌قدر وخیم شده بود که در بازارهای کنار خیابانی شما می‌توانستید بسیاری از آنها را ببینید که در ساعات غیر اداری، به فروش سیب‌زمینی و کلم و گوجه‌فرنگی مشغول‌اند و البته روسای آن‌ها در سطحی بالاتر با آمریکایی‌ها وارد معامله شدند و بخش مهمی از فناوری‌های فضایی را باقیمتی اندک به رقیب دیروزی فروختند. ماجرای خانه‌نشین شدن فضاپیمای بوران که امتیازهای ویژه‌ای نسبت به شاتل آمریکا داشت و قصه پرغصه سرنگون کردن مجتمع عظیم مداری میر که شاهکاری از صنایع فضایی بشمار می‌رفت، تنها بخشی از خیانت‌ها بود. اما اینک بعد از سال‌ها چشم‌پوشی از فروش فناوری فضایی، قراین و شواهد چنین نشان می‌دهد که قرار است  به کار رشوه بگیران و کسانی که به صنعت فضانوردی خیانت کرده‌اند، رسیدگی شود.

انتخاب دیمیتری را گوزین (Dmitry Rogozin) که یکی از افراد مورد اطمینان ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، به‌شمار می‌رود در ۲۴ مه ۲۰۱۷ به‌عنوان رئیس سازمان فضایی روسیه، روسکاسموس (Roskosmos)، برای بسیاری علامت شروع تحولات در تشکیلات فضایی روسیه بود. راگوزین هدف رئیس‌جمهور از برگزیدن خود به جای ایگور کاماروف (Igor Komarov) را تعمیق فعالیت‌ها برای تسخیر فضا اعلام کرد و بازدید پوتین از واستوچنی (Vostochny) پایگاه جدید پرتاب‌های فضایی روسیه، که با انتقاد شدید او از کندی روند کار همراه بود را می‌توان دلیل علاقه‌مندی وی به توسعه تلاش برای بالا بردن توان فضایی روسیه دانست. 

به دنبال آن دستورات اکید برای سرعت بخشیدن به ساخت ماهواره‌بر نیرومندی که بتواند راهگشای سفر به ماه و مریخ شود، دستور ادغام و هماهنگ شدن مؤسساتی که درزمینهٔ فضایی کار می‌کنند، بالا بردن سطح امنیتی در سازمان‌ها و مراکز وابسته به فناوری فضایی، تغییرات در مرکز آموزش فضایی و شهرک ستاره‌ای (محل کار وزندگی فضانوردان روسیه) و دیگر موارد کوچک و بزرگ نشان می‌داد که تشکیلات فضایی روسیه باید از رخوت و خواب‌آلودگی دو دهه بعد از فروپاشی درآید.

تمامی این تحولات نشان اراده قوی برای توسعه فعالیت‌های فضایی بود ولی تصور نمی‌شد به‌زودی اقدامات امنیتی برای برکناری مقامات فاسد و دستگیری آن‌ها صورت گیرد  گرچه با آمدن راگوزین نشانه‌هایی از نارضایتی از عملکرد این مقامات در کلام رئیس جدید روسکاسموس کم‌کم دیده می‌شد. خبرهای غیررسمی حاکی از این بود که به عده‌ای تکلیف شد خود آبرومندانه با دادن استعفا پست‌ها را واگذار کنند. برخی که تسویه‌های سرآغاز ظهور پوتین براریکه قدرت بعد از یلتسین را به خاطر داشتند، شرایط را درک کردند و داوطلبانه کنار کشیدند. اما بعضی همچنان به کار خود ادامه دادند و در این شرایط بود که در اواخر ماه مه اعلام شد رانا ژورایوا (Rano Dzhuraeva) رئیس یکی از مهم‌ترین بخش‌های راهبردی روسکاسموس، مرکز بهره‌برداری تجهیزات ساختمانی این سازمان برکنار شد و جای خود را به آندری آخلوپنکو (Andrei Okhlopkov) داد که تا آن زمان در شرکت سازنده تجهیزات فضایی خرونیچف (Khrunichev) فعالیت داشت. همچنین آلکساندر کریلین (Alexander Kirilin) رئیس شرکت پروگرس به جرم سوء استفاده از موقعیت شغلی برکنار گردید و دیمیتری بارانف (Dmitry Baranov) جای او را گرفت.

 ۶ ژوئن راگوزین اعلام کرد که شرکت‌های تولیدکننده فناوری‌های فضایی به‌زودی در سطوح ریاستی دچار تغییرات اساسی خواهند شد و تنها چند ساعت بعد سرگئی لمشفسکی (Sergei Lemeshevsky) مدیر کل شرکت تولیدات فضایی لاووچکین (Lavochkin) استعفا داد. در بدنه روسکاسموس هم تحولات خیلی صریح و روشن بوقوع پیوست و نیکلای سواستیانف (Nikolai Sevastianov) به‌عنوان معاون اعلام شد و الکساندر ایوانف (Alexander Ivanov) که عهدار این سمت بود به ریاست کمیسیون پرتاب‌های فضایی منصوب گردید.

این تغییرات مانند تحولات درون‌سازمانی بعد از تغییر ریاست کل, قابل‌قبول و پیش‌بینی بود اما چند روز بعد ناگهان خبر رسید که لمشفسکی به اتهام دریافت اختلاس مبلغی نجومی دستگیرشده و احتمالاً به ۱۰ سال زندان محکوم خواهد شد.

با فاصله چند روز و به دنبال خبر دستگیری لمشفسکی ویکتور کودریاسف (Viktor Kudryavtsev) کارشناس پژوهشگاه مرکزی ماشین‌سازی (Central Research Institute of Machine Building) بازداشت شد. کودریاتسف ۷۴ ساله متهم است اسناد محرمانه مربوط به ساخت یک سامانه فوق پیچیده را به یکی از کشورهای عضو پیمان ناتو فروخته است. این ماجرا دامن دیمیتری پیسون (Dmitry Payson) رئیس مرکز تحقیقات و آنالیز روسکاسموس (Roscosmos research and analysis center) را هم گرفت. وی بعد از بازجویی استعفا داد. گفته می‌شود او باید به‌عنوان شاهد در پرونده کودریاتسف در تحقیقات و دادگاه حضور یابد. در آن زمان روزنامه کامرسانت (Kommersant) چاپ مسکو نوشت دستگیری و بازجویی از ده‌ها کارشناس فضایی روسیه که مظنون به انتقال اسناد محرمانه مربوط به سلاح‌های پیشرفته این کشور، به دستگاه‌های اطلاعاتی و جاسوسی غرب هستند، آغازشده است.

ولادیمیر اوستیمنکو (Vladimir Ustimenko) رئیس بخش رسانه‌ای روسکاسموس در این مورد اعلام کرد که پرونده تمام بازرسی و بازپرسی‌ها به راگوزین داده‌شده است. او افزود کلیه مراحل بازجویی طبق قوانین حفاظت از اسرار محرمانه و ضد تروریستی, که به شکل سری, ظرف دو هفته دنبال شده به ریاست روسکاسموس تحویل گردید و این‌که باید تحقیقات همچنان ادامه یابد یا کامل است و نیازی به پیگیری‌های بیشتر از افراد و سازمان‌های دیگر وجود دارد یا خیر منوط به دستور مقامات بالا است.

در ۲۵ ژوئن ولادیمیر اوستیننکو رئیس بخش رسانه‌ای روسکاسموس اعلام شد که روسکاسموس بنا دارد تمامی دفاتر ریاستی شرکت‌های زیرمجموعه خود را به‌طور دقیق مورد بازرسی قرار دهد و از اداره امنیت و دیوان محاسبات خواسته است در این زمینه طبق قانون اقدام کند. وی گفت در هر سطح و موردی که خطایی مشاهده شود مسئولان مربوطه به مراجع قانونی معرفی خواهد شد.

در ادامه تغییرات اعلام شد که  ولادیمیر سالنتسف (Vladimir Solntsev) رئیس شرکت انرگیا, بزرگ‌ترین مجتمع صنعتی روسیه که سازنده ناوهای کیهانی اسطوره‌ای سایوز و پروگرس هست نیز از سمت خود کناره‌گیری کرده و سرگئی رومانف (Sergey Romanov) سرمهندس طراح ناوهای سرنشین دار این کارخانه جای او را گرفته است. دلیل این استعفا زمانی مشخص شد که خبر رسید الکسی بلابارودف ( Alexei Beloborodov) معاون انرگیا و دو تن از زیردستانش به جرم اختلاس کلان توسط مأمورین دستگاه امنیتی روسیه دستگیر شده‌اند. البته قبل از این هم بخش رسانه‌ای انرگیا اعلام کرده بود چند نفر از کارکنان این شرکت به جرم دریافت رشوه دستگیرشده و در بازجویی‌ها به جرم خود اعتراف کرده‌اند مسئول بخش رسانه‌ای روسکاسموس همچنین اظهار داشت راگوزین در جریان جزییات این دستگیری‌ها قرار گرفته و محاکمه متهمان ظرف چند روز آینده انجام خواهد گرفت.

در ۲۱ اوت اعلام شد در یک نشست عمومی فوق‌العاده انرگیا، هیئت‌مدیره جدید انتخاب‌شده‌اند. این انتخابات را در حقیقت سونامی بزرگی در انرگیا می‌توان دانست زیرا شامل  ۱۱ مدیر ارشد این شرکت شد که ازجمله مهم‌ترین آنها می‌توان به انتخاب لوسین آروتیونوا (Lusine Arutyunova) به‌عنوان مدیر بخش قراردادهای شرکت, نیکیتا کازینسکی (Nikita Kazinsky) مدیر اجرایی ارتباطات, سوتلانا کوکینا (Svetlana Kukina) مدیر اجرایی و اموال, کنستانتین رومانف (Romanov Konstantin) مدیر امنیت اقتصادی,  میخاییل خایلوف (Mikhail Khailov) معاون سامانه‌های فضایی غیرسرنشیندار اشاره کرد. 

بنا به گفته اوستیننکو تحقیقات در رده‌های مختلف شرکت‌های وابسته به روسکاسموس همچنان ادامه دارد و در این زمینه دستور پیگیری دقیق و شفاف از سوی رئیس‌جمهور, نخست‌وزیر و مجلس به اداره امنیت و دیوان محاسبات داده‌شده است.

منبع : اسپاش

نویسنده: سیروس برزو