سرویس جهان مشرق- ریاست‌جمهوری ترامپ از ابتدا روزهای خاصی را در تاریخ آمریکا به ثبت رساند. به جز آشوب‌هایی که پس از اعلام پیروزی وی شروع شد و به جایی نرسید، در روز سوگند وی به عنوان چهل و پنجمین رئیس‌جمهور ایالات متحده یکی از بزرگترین تظاهرات سراسری زنان در تاریخ آمریکا برگزار شد، تظاهراتی بدون خشونت اما بسیار اثرگذار. رسانه‌های جریان اصلی نیز تمام تلاش خود را برای پوشش آن به کار بردند و دولت جدید را با این رکورد یعنی عدم محبوبیت گسترده در روز ورود به کاخ سفید تحت فشار قرار دادند.

حالا در سالروز ورود ترامپ به کاخ سفید، تظاهرات گسترده سال گذشته تکرار شد و اگر تیم رئیس‌جمهور جدید اعتراض سال پیش را به انتشار اخباری مبنی آزار زنان از سوی ترامپ نسبت می‌دادند، اکنون نمی‌توانند چنین کنند. حالا پرسش‌های زیادی در مورد این تظاهرات به عنوان یک نیروی اجتماعی نسبتاً قدرتمند در فضای ایالات متحده مطرح است که گاردین و ایندپندنت به برخی از آنها پاسخ داده‌اند:

۱- واقعاً گسترده بود؟

گزارش‌ها از «۱۲۰ هزار نفر» تا «صدها هزار نفر» را برای توصیف تظاهرات زنان آمریکا بکار برده‌اند. واشینگتن‌دی‌سی، فیلادلفیا، لس‌آنجلس، شیکاگو و نیویورک شاهد بزرگترین گردهم‌آیی بودند. ایندپندنت نوشت بیش از ۱۰۰ هزار نفر در نیویورک و ۳۰۰ هزار نفر در لس‌آنجلس در تظاهرات شرکت کردند.

۲- آنها از چه چیزی ناراضی بودند؟

عدم وجود زنان قدرتمند در دولت جدید، نابرابری جنسیتی در حوزه‌های مختلف، بی‌توجهی ترامپ و مشاورانش به سیاست‌های مقابله با تغییرات آب‌وهوایی و میراث توافق پاریس، سخت‌گیری علیه مهاجران، به هم زدن بیمه درمانی اوباما از سوی تیم ترامپ، مخالفت دولت با آزادی باروری و سقط جنین و مسائلی از این دست، محور اعتراضات زنان تظاهرکننده بود.

این تظاهرات با سه موضوع دیگر همزمان شد و نارضایتی‌ها را دوچندان کرد:

* اول تعطیلی دولت فدرال به دلیل کسری بودجه که نشانه‌ای ناکارآمدی و استبداد دولت ترامپ بود. اگر در دوره اوباما چنین اتفاقی افتاد، آن را به اختلاف نظر دولت دموکرات‌ و کنگره جمهوری‌خواه نسبت می‌دادند اما اکنون ناتوانی دولت در مذاکره با یک کنگره از حزب مشترک موضوع بحث رسانه‌ها شده است.

* اظهارات اخیر ترامپ در جلسه غیرعلنی که از برخی کشورهای آفریقایی به عنوان «چاه مستراح» یاد کرده بود، بسیاری به ویژه مهاجران و آفریقایی‌تبارها را در آمریکا به خشم آورده و در روزهای اخیر نیز شاهد تظاهرات آنان بوده‌ایم. این اظهارات در کنار سیاست‌های مهاجرت‌ستیز وی در تضاد کامل با رویه اعلامی از سوی دولت آمریکا در سال‌های گذشته بوده است. برای مثال اوباما قانونی را اجرایی کرد که کودکان مهاجر که پیش از شانزده سالگی وارد آمریکا شده‌اند، تا دو سال از اخراج، معافند. اما ترامپ در روزهای اخیر این قانون را نیز تعلیق کرده است.

* موج رسواکننده Metoo# چند ماهی است در فضای آمریکا موجب طرد برخی هنرمندان و سیاستمداران شده است. دختران و زنانی که به هر صورتی مورد آزار یا توهین جنسی از سوی افراد مشهور قرار گرفته‌اند و تا به حال به دلیل این که خود را تنها می‌دیدند سکوت کرده بودند، آنها را رسوا می‌کنند و علناً از اتفاقات تلخی که برای‌شان رخ داده سخن می‌گویند یا در صفحه خود در شبکه‌های اجتماعی می‌نویسند. زنان شرکت‌کننده در تظاهرات خود را حامی قربانیان آزار جنسی در برابر فردی می‌بینند که اگر چه رئیس‌جمهور و مشهور است، اما سردسته آزارگران جنسی در کشور خود است.

۳- شعارهای خاص آنان چه بود؟  

شعار Si se puede که از سوی یک جنبش کارگری در سال ۱۹۷۲ رونمایی شد در تظاهرات سراسری زنان به چشم می‌خورد. معنای این جمله اسپانیایی عبارت است از «بله این شدنی است» یا «بله ما می‌توانیم». ویولا داویس از سخنرانان این مراسم در توضیحی گفت «هر روزی که شما به عنوان یک شهروند آمریکایی آغاز می‌کنید، تنها برای جنگیدن و به دست آوردن حقوق خود نیست، ما برای جنگیدن و حمایت از حقوق تک‌تک افرادی زندگی می‌کنیم که نفس می‌کشند، قلبشان می‌تپد و روی این زمین استراحت می‌کنند».

۴- واکنش ترامپ چه بود؟

دانلد که به دلیل تعطیلی دولت، نتوانست برای جشن سالگرد ریاست‌جمهوری‌اش به فلوریدا برود، مانند همیشه فرار به جلو را انتخاب کرد و حمله‌کردن را بهترین دفاع دانست. وی در توییتر خود نوشت: «یک روز عالی برای تظاهراتِ همه زنان! همه بیرون بریزید و این نقطه عطف تاریخی را جشن بگیرید، یک موفقیت اقتصادی و خلق پول بی‌سابقه که طی ۱۲ ماه گذشته روی داده است، یعنی کمترین نرخ بیکاری زنان طی ۱۸ سال گذشته».

اگر هدف ترامپ، سوار شدن بر این موج است، هدف درستی را برگزیده، اما به نظر نمی‌رسد روشی که انتخاب کرده جواب بدهد. این‌گونه توییت‌ها بیشتر حاوی بی‌توجهی کنایه‌آمیز علیه مردم است، کمااینکه پیش‌تر نیز رسانه‌ها را به فریفتن مردم علیه دولت خود متهم کرده بود.

سوال پنجم و اصلی: این نیروی اجتماعی قدرتمند و نسبتاً نوظهور از کجا آمده است؟

این یک تظاهرات دموکرات و حتی می‌توان گفت، «اوبامایی» بود. میراث نظری اوباما و دموکرات‌های هم‌مسلک او (که البته با میراث عملی او متفاوت است) یک فرهنگ سیاسی است که در داخل، حقوق اقلیت‌ها و مظلومان و در خارج، مداخله نرم در جهان به خاطر مسئولیت‌های جهانی چه از نوع گسترش دموکراسی و چه از نوع مقابله با تغییرات آب و هوایی است. برابری در استفاده از مزایای عمومی دولت، برابری در جایگاه اجتماعی نژادها و ادیان، برابری دو جنس در حقوق و مانند آن از مهمترین شعارهای اوباما طی دوران ریاست‌جمهوری اش بود که با حجم عظیمی از رسانه‌های جریان اصلی تبلیغ می‌شد و می‌شود.

این نسلی که در تظاهرات شرکت کردند، در دوره ۸ ساله اوباما نوجوانی و جوانی خود را گذرانده‌اند، یعنی سال‌هایی که فرد در تعیین هویت سیاسی خود تصمیم‌گیری می‌کند. اوباما هنوز از این قدرت اجتماعی بهره می‌گیرد. او همچنان سخنرانی می‌کند، توئیت می‌زند، حتی برای دیدار با رهبران کشورهای دیگر به سفر خارجی می‌رود تا بتواند میراث خود را حفظ کند.

در تظاهرات اخیر حضور سیاستمداران دموکرات نسبت به سال گذشته بیشتر شده بود، احتمالاً با این هدف که بتوانند از این موج برای انتخابات کنگره در سال جاری میلادی بهره گیرند. یقیناً این قدرت اجتماعی یکی از مهمترین تهدیدهای آینده دولت ترامپ است و شکافی که میان این گروه با سفیدپوستان برتری‌طلب شکل گرفته است، تهدیدی علیه آینده کل آمریکا به شمار می‌آید.

منابع

http://www.independent.co.uk/news/world/americas/us-politics/womens-march-2018-latest-updates-protest-donald-trump-power-polls-feminism-washington-las-vegas-new-a8169781.html#gallery

https://www.theguardian.com/us-news/live/2018/jan/20/womens-marches-protest-donald-trump-anniversary-inauguration-government-shutdown-live