سرویس جنگ نرم مشرق- خبرگزاری روسی (The Eurasia Daily) در یکی از جدیدترین گزارشهای خود با عنوان «ایران – چین: همیاری عملگرایانه در اوج اعمال تحریمهای آمریکا» به موضوع همکاری چین وایران در چند سال اخیر و بهویژه در زمان اوج ترحیمهای آمریکا علیه ایران پرداخته است.
این گزارش ابتدا به زلزله اخیر کرمانشاه اشاره میکند که چین یکی از نخستین کشورهایی بود که دست کمک به ایران دراز کرد: «در آن ایام، گن شوان، سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه چین، اعلام کرد که پکن در حد توان خود، آماده کمک به ایران برای مقابله هر چه سریعتر با پیامدهای این زمینلرزه است. این نخستین حمایت چین از ایران نیست. پکن اغلب، در زمانهای دشوار به کمک تهران شتافته است. بهویژه، این امر در سالهای ۲۰۰۰ میلادی، چشمگیر بوده است که در آن ایام، ایران از اعمال تحریمهای بینالمللی و غربی رنج میبرد. این تحریمها اقتصاد ایران را خفه کرده بود».
عنوان گزارش یوراسیا دیلی: «ایران – چین: همیاری عملگرایانه در اوج اعمال تحریمهای آمریکا»
این سایت خبری ضررهای ناشی از سیاست تحریمها علیه ایران بهویژه در حوزه نفتی را جدی دانست که نتیجه این تحریمها باعث شد که تهران از پکن که از مدتها پیش، به منابع نفتی غنی منطقه خاور نزدیک چشم دوخته بود، کمک بخواهد: «از سال ٢٠٠٠ میلادی، توسعه روابط ایران و چین آغاز شد. در سال ٢٠٠٤ میلادی، شرکت نفتی چینی Sinopec و شرکت ملی نفت ایران، پیرامون بهرهبرداری مشترک از معادن قرارداد ٧٠ میلیارد دلاری منعقد شد. سپس، در سال ٢٠٠٥ میلادی، طرفین قرارداد احداث کارخانه گاز مایع واقع در جزیره کیش در خلیج فارس را نیز امضا کردند.
در اوایل سال ٢٠٠٩ میلادی، شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی نفت و گاز چین پیرامون همکاری در عرصه بهرهبرداری از معادن نفتی توافقنامه دو جانبهای به ارزش کل ١,٧٦ میلیارد دلاری را امضا کردند».
این سایت روسی سپس به رقم مبادلات میان این دو کشور اشاره میکند که نشان میدهد ایران با اقتصاد دوم جهانی روابط تنگاتنگی را برقرار کرده است: «طی ١٠ ماه نخست سال ٢٠١٧ میلادی، مبادلات کالا میان این دو کشور که بالغ بر ٣٠,٥ میلیارد دلار بوده، در مقایسه با دوره مشابه در سال ٢٠١٦ میلادی، ٢٢ درصد رشد داشته است. در اصل، چین از ایران نفت خام وارد میکند. گفتنی است که جمهوری اسلامی ایران از لحاظ ذخایر نفتی، در جهان چهارمین جایگاه را دارد و این یعنی، در حدود ١٠ درصد از کل ذخایر جهانی.
استفاده از یوان، ارز ملی چین، به عنوان واحد محاسبه و حسابرسی، نشانگر همکاری تنگاتنگ در روابط ایران و چین است. بدین ترتیب، ایران محصولات خود را به چین ارسال میکند و در ازای آن، ارز چین را دریافت میکند که سپس، در مقابل آن، کالاهای چینی را وارد کشور میکند».
«یوراسیا دیلی» سپس به ناراحتی آمریکا از توسعه روابط ایران و چین میپردازد: «باراک اوباما، رئیس جمهور پیشین آمریکا، تلاش کرد تا از راه لغو تدریجی تحریمها، با تهران رابطه برقرار کند. بدین ترتیب، آمریکاییها با نمایش آمادگی خود برای نشان دادن نرمش در مسئله برنامه هستهای ایران، این هدف خود را پیگیری میکردند. ایران نیز این بار، با پیشهکردن نرمش مشخص در برنامه هستهای خود، عملگرایانه رفتار کرد، اما این به هیچ وجه، به معنای آن نبود که تهران قصد دارد، برنامه "اتمی صلح آمیز" خود را لغو کند. در مقابل ایران، نمونههای روشن عراق، لیبی و دیگر کشورهایی قرار گرفته بودند که به آنها در صورت چشم پوشی از طراحی سلاح کشتار جمعی و در مجموع، امتناع از منافع ملی خود وعدههایی داده شده بود. در نهایت، این کشورها وارد جنگ داخلی شدند و با هرج و مرج مواجه شدند. ایران از این رخدادها چنین نتیجه گرفت: توافق با آمریکا قابل اعتماد نیست».
یوراسیا دیلی: کمتر از یک ماه بعد از برجام، شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، به تهران سفر کرد که با [آقای] حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، و آیت الله سید علی خامنهای، رهبر دینی این کشور، دیدار کرد
این گزارش در ادامه به فصل جدیدی از روابط ایران و چین بعد از برجام اشاره میکند: «از ماه ژانویه سال ٢٠١٦ میلادی، بخشی از تحریمهای اعمالی علیه ایران لغو شدند و کمتر از یک ماه بعد از این رویداد، شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، به تهران سفر کرد که با [آقای] حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، و آیت الله سید علی خامنهای، رهبر دینی این کشور، دیدار کرد. بر اساس نتایج این دیدار، ١٧ سند پیرامون همکاری علمی - فنی، خدمات گمرکی متقابل میان دو کشور و غیره امضا شد. این دو کشور همچنین، پیرامون افزایش مبادلات تجاری تا سطح ٦٠٠ میلیارد دلاری طی ١٠ سال آینده به توافق رسیدند.».
این سایت خبری سپس به روی کار آمدن ترامپ و موضع جدید آمریکا میپردازد: «با به قدرت رسیدن دولت دانلد ترامپ، روند عادی شدن روابط امریکا با ایران مجددا، رو به وخامت گذاشت. ترامپ نه فقط توافق با ایران پیرامون برنامه هستهای را «مفتضحانه» نامید، بلکه مجددا، خواستار اعمال تحریمها علیه تهران شد. ترامپ همچنین، معتقد است که ایران مفاد توافقهایی را که در جریان مذاکرات پیرامون برنامه هستهای حاصل شد، اجرا نمیکند. گفتنی است که ایران نه فقط تمامی این اتهامات را رد میکند، بلکه بار دیگر، روی عقیده پایدار و قدیمی خود مبنی بر این که "نباید به آمریکا اعتماد کرد"، پافشاری میکند. آیت الله خامنهای، رهبر دینی ایران، بارها، در سخنان خود به این موضوع اشاره کرده است».
این سایت روسی اعتقاد دارد که ایران مشی متنوعسازی اقتصاد، توسعه عرصههای بسیار گوناگون و از جمله، عرصه پزشکی و گردشگری را در پیش گرفته و برخورداری از جذابیتی به عنوان بازار بزرگ برای جذب سرمایهگذاریها اهمیت زیادی دارد و در این میان چین نقش قابل توجهی دارد: «حدود دو سال از زمانی که تحریمهای اعمالی علیه ایران در رابطه با طراحی برنامه هستهای این کشور لغو شد، میگذرد. اما، کالاهای اروپایی برای پر کردن بازار ایران تعجیلی نشان نمیدهند. تجارت چین فعالانه، این عرصه را پر میکند. اجرای پروژه "کمربند اقتصادی راه ابریشم" نیز مورد مهمی در روابط میان دو کشور است؛ جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین در مناطق جهانی رقبای اقتصادی یکدیگر نیستند و دقیقاً، این عامل امکان توسعه همیاری عملگرایانه را برای این کشورها مهیا میسازد. چین نیز مانند ایران معتقد است که سیستم تک قطبی جهانی غیر قابل قبول است و هیچ چیز خوبی به همراه ندارد. همکاری دو جانبه در میدانهای بینالمللی نظیر، سازمان همکاریهای شانگهای که در آن، ایران در حال حاضر، کشور ناظر است، نیز رو به توسعه است.»
یوراسیا دیلی: ایران تمامی اتهامات ترامپ علیه خود را رد میکند، بلکه بار دیگر، روی عقیده پایدار و قدیمی خود مبنی بر این که "نباید به آمریکا اعتماد کرد"، پافشاری میکند. آیت الله خامنهای، رهبر دینی ایران، بارها، در سخنان خود به این موضوع اشاره کرده است
این گزارش با بیان اینکه ایران برای چین در خاور نزدیک اهمیت راهبردی دارد، معتقد است که بر این اساس، پکن برای تحکیم روابط متقابل با تهران تلاش خواهد کرد و ایرانی ها نیز از این جهت از چینیها استقبال میکنند: «ایران چین را قدرتی با وزنه سنگین و اهمیت بسیار در عرصه بینالمللی و دارای نظریات معتبر در مشکلات گوناگون منطقهای میداند. برای نمونه، در مسئله بحران سوریه که ایران به شدت خواهان حل و فصل آن است. پکن بارها، ضمن تصریح بر این که بشار اسد منتخب ملت سوریه است، از حمایت خود از دولت بشار اسد سخن گفته است. گفتنی است که تهران نیز موضع مشابهی را در پیش گرفته است».
«یوراسیا دیلی» در انتها نتیجه میگیرد که در حال حاضر، هدف ایران و چین تحکیم روابطشان است: «در میان این دو کشور بر سر تحقق این هدف کمترین مانعی وجود ندارد، افزون بر این که تهران و پکن در رابطه با برخی از مسائل بینالمللی نیز مواضع همسانی را در پیش گرفتهاند. ایران و چین، کشورهایی هستند که با هر یک از مسائل، عملگرایانه برخورد میکنند و بعید به نظر میرسد که در چشم انداز بلند مدت، شاهد بروز رویداد نگران کنندهای در روابط این دو کشور باشیم».