به گزارش مشرق، در ماه‌های گذشته موضوع کاهش نرخ سود بانکی به مهمترین چالش اقتصادی کشور تبدیل شده بود. بانک مرکزی دو هفته قبل در بخشنامه‌ای اعلام کرد بانک‌ها از ۱۱ شهریور مکلف به رعایت نرخ سود ۱۵ درصد مصوب شورای پول و اعتبار برای حساب‌های سپرده یکساله هستند.

فرصت یک هفته‌ای بانک مرکزی به سیستم بانکی برای اجرای این ابلاغیه هر چند با انتقادهای جسته و گریخته همراه شد اما به نظر می‌رسد این اقدام با یک هوشمندی همراه بوده چرا که این مهلت ۷ روزه مانع از شوک‌های جدید ناشی از خروج هیجانی منابع از بازار پول شد.

بنابراین با وجود بخشنامه‌های ارسالی اکنون برخی بانک‌ها خلاف دستورالعمل بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار مبنی بر کاهش نرخ سودها اقدام کرده‌اند و آن را اجرا نمی‌کنند.

برخی بانک‌ها در پیچ و خم‌های اداری دستورالعمل بانک مرکزی برای کاهش نرخ سودهای سپرده‌ها را دور می‌زنند و بعضی از بانک‌ها هم توجهی به دستورالعمل‌های قانونی ندارند و به مصوبات تمکین نمی‌کنند.

مصوبه شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی مبنی بر کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی برای رونق تولید و اشتغال است، اما برخی بانک‌ها ظاهراً با آن مخالفند و نمی‌خواهند این مصوبات اجرا شود.

برخی در اینکه این اقدام بتواند سبب رونق تولید شود خوش‌بین هستند و عده‌ای نیز با وجود شرایط فعلی و رکودی که حاکم است این اقدام را به‌ تنهایی برای رونق اقتصادی کافی نمی‌دانند و عده‌ای دیگر از کارشناسان نیز معتقدند از اساس کاهش نرخ سود بانکی به ‌صورت دستوری امکان‌پذیر نیست؛ در این زمینه گفت‌وگویی را با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدناصر موسوی‌لارگانی نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس را می‌خوانید.

 چرا برخی از بانک‌ها دستورالعمل بانک مرکزی را برای کاهش نرخ سودهای سپرده‌ها تاکنون اجرایی نکرده‌اند؟

موسوی لارگانی: در بعد نظارتی، بانک مرکزی، مجلس شورای اسلامی و دیگر مراکز مرتبط در وظیفه نظارت بر بانک‌ها کوتاهی کردند، اگر اکنون بانک‌ها به سودی که شورای پول و اعتباری و بانک مرکزی برای آنها مصوب کرده عمل نمی‌کنند به دلیل عملکرد ضعیف این بانک است.

برخی بانک‌ها خلاف دستورالعمل بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار مبنی بر کاهش نرخ سودها اقدام کرده‌اند و آن را اجرا نمی‌کنند. کاهش نرخ سود بانک‌ها بیش از یکسال مطرح شده و بانک مرکزی هم بخشنامه کرده، اما بانک‌ها اجرا نکرده‌اند و با عناوین مختلف بخشنامه را دور می‌زند.

 چرا؟

موسوی لارگانی: قبل از تصویب کاهش نرخ سودهای سپرده‌ها که البته هنوز در بانک‌ها اجرایی نمی‌شود سود سپرده‌ها بالای ۲۰ درصد و پرداخت وام‌های هم بیش از ۲۵ درصد بود و اگر فردی برای مثال تصمیم به اتخاذ وام یک میلیون تومانی می‌کرد بانک‌ها یک چهارم آن را سپرده می‌کردند و در مجموع ۷۵۰ تومان به متقاضی وام تعلق می‌گرفت این ۲۵ درصد که سپرده می‌شد یا سودی به آن واگذار نمی‌شد و یا سود آن کمتر از ۵ تا ۷ درصد بود، اما وام گیرنده باید بالای ۱۸ درصد سودها را پرداخت می‌کرد.

 راهکارهای ممانعت از اقدام بانک‌ها در دور زدن قانون جدید مربوط به کاهش نرخ سود بانکی، چیست؟

موسوی لارگانی: این وظیفه بانک مرکزی است که بر این مسئله نظارت کند، اما یکی از وظایف مجلس شورای اسلامی نظارت است متأسفانه مجلس هم در بعد نظارت هم بر بانک‌ها کوتاهی کرده است.

قرار است به زودی موضوع تخلفات برخی بانک‌ها در اجرایی نکردن مصوبات بانک مرکزی درباره کاهش نرخ سود سپرده‌ها را در کمیسیون اقتصادی مجلس بررسی کنیم. البته طی چند مرتبه رئیس بانک مرکزی به مجلس فراخوانده‌ شده که برخی مواقع نیامده و بعضی اوقات هم با حضور در مجلس توضیحاتی در خصوص موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز و دیگر مسائل مطرح کرده، اما از این جلسات نتایج مطلوبی حاصل نشده است.

 دلیل اینکه این اتفاق صورت نگرفته چه بود؟

موسوی لارگانی: البته بانک مرکزی در جلسات کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی یا در پاسخ به خبرنگاران قول کاهش نرخ سود را داد، اما بانک‌های کشور با کاهش نرخ تورم، نگران از دست دادن مشتریان خود هستند.

بانک‌ها همچنین نگران این مسئله هستند که چنانچه سود سپرده‌ها کاهش یابد، مردم اقدام به سپرده‌گذاری نکنند و به بازار سرمایه و خرید و فروش ارز، طلا و امثال اینها روی آورند و یا پول خود را در حوزه تولید سرمایه‌گذاری کنند.

برخی از بانک‌های خارجی به جای اینکه به مشتری سود دهند برای نگهداری پول مشتریان خود از آنها هزینه کارمزد اتخاذ می‌کنند و این برای سرمایه‌گذاری سرمایه‌داران در تولید مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 سپرده‌های که در بانک‌های خوابیده چنانچه وارد چرخه تولید شود تا چه میزان می‌تواند در حمایت از تولید داخلی و تولیدکنندگان کشورمان تاثیرگذار باشد؟

موسوی لارگانی: چنانچه بانک مشتری وام گیرنده داشته باشد برای بانک ایجاد درآمد می‌کند پس باید مردم به سود سپرده‌ها متکی نشوند و از طریق راه‌های تولید به فکر درآمدزایی باشند تا هم به چرخه اقتصاد کمک کنند و هم سیستم سود بانک‌ها را کاهش دهند.

اگر کاهش نرخ سود سپرده‌ها توسط بانک‌ها طبق دستورالعمل بانک مرکزی اجرایی شود پول‌های راکد در بانک‌ها وارد چرخه تولید خواهد شد و سبب رونق تولید در کشور می‌شود، اما اینکه بانک‌ها تا چه میزان حاضر باشند نرخ سود بانکی را کاهش دهند موضوع دیگری است؛ چرا که معمولا بانک‌ها مایل به چنین کاری نیستند و سپرده‌گذاران خود را از دست می‌دهند.

 در کنار این موضوع، آیا قصوری هم متوجه مردم است؟

موسوی لارگانی:متأسفانه اکنون مردم هم به دلیل دریافت سود لازم از بانک، در حوزه تولید سرمایه‌گذاری نمی‌کنند و این پول‌ها به میزان کمتری در تولید و صنعت صرف خواهند شد و همین مسئله هم یکی از ضرورت‌های کاهش نرخ سود بانکی و نظارت دقیق بانک مرکزی و مجلس از بعد نظارتی است.

بانک‌ها اگر رسالت بانکداری را به نحو مطلوب اجرایی کنند و از بنگاهداری، خرید زمین و ساختمان دست بردارند و به سمت حمایت از تولید داخلی حرکت کنند این سپرده‌های سرمایه‌گذاران با رضایت خودشان می‌تواند در چرخه تولید و حمایت از تولیدکنندگان صرف شود.