سرویس جهان مشرق- موضوع جدایی‌طلبی کاتالونیا و بطور وسیع‌تر منطقه باسک، چند روزی به یکی از داغ‌ترین اخبار زنده جهان و یکی از مهم‌ترین وقایع بین‌المللی بدل شده و پیامدهای آن هر آینه ممکن است که جامعه و اتحادیه اروپا را دچار چالش جدی نماید. اما چیزی که در این میان، بیش از هر چیز بازتاب بین‌المللی داشت، برخورد قاطع نیروهای امنیتی و پلیس اسپانیا با جدایی‌طلبان بود. علاوه بر آن، حمایت اکثریت رهبران اروپایی از دولت «ماریانو راخوی» در قبال مطالبات کاتالان‌ها بر شدت این قضیه افزود.

«خوزه سُوله فراندوساد» نماینده پارلمان ایالت خودمختار کاتالونیا معتقد است که ننگ اتحادیه اروپا از جایی آغاز می‌شود که از راخوی نه به خاطر اینکه کاتالان‌ها استقلال می‌خواهند بلکه به خاطر اینکه ادعاهای دروغین اتحادیه اروپا در مورد دموکراسی را زیر سوال می‌برند، حمایت می‌کند. وی اظهار داشت: ما کاتالان‌ها شهروندان اتحادیه اروپا هستیم و منشور حقوق بشر این اتحادیه در مورد ما صدق می‌کند. اما حالا که کار به اینجا رسیده و رهبران اروپایی نگران به خطر افتادن همگرایی در اروپا هستند، به جای دفاع از اصول دموکراسی که پیوسته در بوق و کرنا می‌کردند، مدام از حاکمیت قانون و لزوم تبعیت کاتالان‌ها از آن، سخن می‌گویند.

چالش بین دولت مرکزی و رهبران استقلال‌طلبی

هم اکنون «کارلس پیجمون» -رییس ایالت خودمختار کاتالونیا- و «خوردی سانچز» -رییس شورای ملی کاتالونیا-  به شدت ساز جدایی زده و تهدید نموده‌اند که به زودی استقلال کاتالونیا را اعلام خواهند کرد و از سوی دیگر، خانم «آدا کولا» -شهردار بارسلون- که از مخالفین جدایی است و حتی از سوی پیجمون مورد حمله لفظی هم قرار گرفت اما قویا دولت راخوی را زیر سوال برده است. حکومت اسپانیا هم که در راس آن پادشاه «فلیپ ششم» و «ماریانو راخوی» -نخست وزیر- قرار دارند، اقدامات و تحرکات کاتالان‌ها را دشمنی و مبارزه با امنیت و ثبات ملی و ناقض هر گونه آرامش و اتحاد در اسپانیا دانسته‌اند. راخوی، اعلام کرده که هیچ رفراندومی مورد پذیرش نیست و از برخورد شدید و قاطعانه پلیس اسپانیا تقدیر کرده است. «آلفونسو داستیس» -وزیر خارجه اسپانیا- در گفتگو با آسوشیتدپرس، برخورد پلیس را «ناخوشایند و خشن» اما «لازم و مناسب» دانسته و البته باعث این خشونت‌ورزی را پیجمون دانسته است.

صحنه‌هایی از خشونت پلیس اسپانیا علیه کاتالان‌ها / دانلود

مواضع اتحادیه اروپا و دیگر نهادهای اروپایی

«راجر گیل» -نایب رییس مجمع پارلمانی شورای اروپا- به عنوان نماینده کشورهای عضور اتحادیه اروپا، در جدیدترین اظهارنظر خود در مورد قضیه کاتالونیا با لحنی که کاملا مخالفت با جدایی کاتالونیا از آن پیداست گفت: «از اتفاقاتی که در اثر خشونت رخ داد بسیار متاسفم اما دو طرف باید راه‌حلی برای پایان دادن به این بحران و نیل به اتحاد پیدا کنند.»

راجر گیل

«کمیسیون ونیز» به عنوان نهاد مشورتی «شورای اروپا» نیز، اعلام کرد که رای‌گیری با استانداردهای این کمیسیون تطابق ندارد و تاسی از قانون اساسی اسپانیا بر کاتالان‌ها واجب است. «توماس مارکرت» -رییس این کمیسیون- به کاتالان‌ها پیشنهاد داد که همانند اسکاتلندی‌ها که با کسب رضایت انگلیسی‌ها در سال 2014 رفراندوم استقلال برگزار کردند، تلاش کنند تا با کسب رضایت دولت اسپانیا به این خواسته خود دست یابند.

توماس مارکرت

«سازمان امنیت و همکاری اروپا» (OSCE) با هوشیاری اعلام کرده که در مورد رای‌گیری استقلال کاتالان‌ها نظری ندارد چرا که هیچ نماینده ناظری در زمان رای‌گیری در آنجا نداشته است. مدیر اداره نهادهای دموکراتیک و حقوق بشر این سازمان نیز، از دولت اسپانیا خواسته فقط در صورتی از نیروی زور استفاده کند که لازم باشد و اگر هم استفاده می‌شود، به تناسب باشد.

«کمیسیون اروپا» نیز، برگزاری رفراندوم توسط کاتالان‌ها را خلاف قانون اساسی اسپانیا و غیرقانونی دانست. «مارگاریتیس شیناس» -سخنگوی این کمیسیون- مسئله جدایی کاتالونیا را یک مسئله داخلی اسپانیا دانست و تاکید کرد که این مسئله باید در چارچوب قانون اساسی اسپانیا حل شود. وی از طرف کمیسیون مذکور آب پاکی را بر دستان کاتالان‌ها ریخت و اعلام کرد: اکنون زمان اتحاد و ثبات برای اسپانیاست نه زمان جدایی و انفکاک.

مارگاریتیس شیناس

«دونالدو توسک» رییس شورای اروپا- بر احترام به قانون اساسی اروپا و اجتناب از هر گونه خشونت و «آنتونیو تاجانی» رییس پارلمان اروپا به لزوم گفتگو با راخوی در مورد حفظ منافع دو طرف مبنی بر احترام به قانون اساسی و حقوق بشر به طور همزمان تاکید کردند. در همین حال، «رامون لوئیس وارکارسل»-نایب رییس پارلمان اروپا- برگزاری رفراندوم را «کودتای علنی» بر علیه اتحادیه اروپا نامید. وی رفراندوم استقلال کاتالونیا را اولین نمونه کودتا علیه اروپا و دموکراسی و حقوق بشر این قاره خواند و آن را یکطرفه و نامشروع دانست. وی، اسپانیا را جزء لاینفک اروپا و یکی از دغدغه‌داران همیشگی منافع این قاره خواند.

دونالد توسک

آنتونیو تاجانی

رامون لوئیس وارکارسل

«فرانس تیمرمانز» -قائم مقام اول ریاست کمیسیون اروپا- با حضور در پارلمان اروپا اظهار داشت: «بر حکومت یک کشور است که بر اساس قانونی اساسی عمل کند و لذا استفاده از نیروی زور اجتناب‌ناپذیر و درست بود. احترام به حکومت قانون اختیاری نبوده و بلکه وظیفه است».

«گونتر اوتینگر» -رییس کمیسیون بودجه اتحادیه اروپا- اوضاع اسپانیا را بسیار متشنج و نزدیک به یک «جنگ داخلی در دلِ اروپا» خواند. وی علاوه بر موافق نبودن با جدایی، خواستار گفتمان فوری بین حکومت اسپانیا و کاتالان‌ها شد.

مواضع احزاب پارلمان اروپا

«حزب خلق اروپا» به عنوان بزرگ‌ترین حزب پارلمان اروپا رسما اعلام کرد: «کاتالان‌ها آگاه باشند که در صورت جدایی از اسپانیا، باید از اروپا هم جدا شوند».

«گای ورهوفشتاد» رهبر «حزب اتحاد لیبرال‌ها و دموکرات‌ها» که مسئول مذاکره با انگلیس در مسئله برگزیت است، بر لزوم گفتمان بین دو طرف و تاسی از قانون اساسی اسپانیا که به عدم جدایی کاتالونیا و همچنین حفظ اتحاد ملی و تمامیت ارضی اشاره دارد تاکید کرد.

«نایجل فاراژ» -رهبر حزب «آزادی و دموکراسی برای اروپا» در پارلمان و یکی از اصلی‌ترین عوامل وقوع برگزیت- اظهار داشت: «البته اینکه مردم یک منطقه خودمختار حق رای برای تعیین سرنوشت خود داشته باشند خوب است و برخورد پلیس اسپانیا هم شدید بود اما تنها راه حل موضوع تابعیت از حکومت قانون است. مهم‌ترین اقدام این است که برای میانجیگری پا در میان بگذاریم».

نایجل فاراژ

«اسکا کلر» -قائم مقام رهبر حزب «ائتلاف آزاد سبزهای اروپا»- هم تنها به میانجیگری احزاب پارلمان اروپا برای حل مشکل بین دو طرف اشاره کرد.

در میان نمایندگان پارلمان اروپا هم، عده‌ای به حکومت راخوی تاخته و خشونت اعمال‌شده از سوی او را موجب بروز رفتارهای خشونت‌آمیز بعدی در کاتالان‌ها خواندند و عده‌ای دیگر همچون «مانفرد وبر» -نماینده آلمانی پارلمان- کاتالان‌ها را تهدید کردند که در صورت جدایی از اسپانیا، باید از اروپا هم جدا شوند.

مانفرد وبر

اما در این میان، سخنان «مت کارتی» -نماینده ایرلندی پارلمان اروپا- از همه مهم‌تر و حرف بسیاری از دیگر مردمان جهان بود. او اظهار داشت: «به غیر از اینکه رهبران اروپایی تلاش می‌کنند که مواضع خود را با حکومت اسپانیا تنظیم کنند، روی واقعی آنها برای جهانیان مشخص شد. آنها در کشورهای خارج از قاره اروپا دخالت کرده و از ارزش‌های دموکراسی سخن می‌گویند در حالی که خودشان کاتالونیا را عمدا نمی‌بینند. این یعنی مصداق بازر دورویی».

مت کارتی

کشورهای اروپایی

* «حکمت حاجی‌یف» -سخنگوی وزارت خارجه جمهوری آذربایجان- رسما از تمامیت ارضی و حاکمیت اسپانیا دفاع نموده و تبعیت از قانون اساسی این کشور را برای کاتالونیا واجب دانست. همچنین بر لزوم وجود یک راه حل طبق حکومت قانون برای حل و فصل مسئله تاکید کرد.

* «چارلز میشل» -نخست وزیر بلژیک- به رغم محکوم نمودن هر گونه خشونت از سوی حکومت اسپانیا، بر لزوم گفتمان بین دو طرف بر اساس حکومت قانون و قانون اساسی تاکید کرد.

* نخست‌وزیران کرواسی و جمهوری چک خشونت را محکوم کرده و بیشتر بر لزوم گفتمان برای حل مسئله تاکید نمودند.

* وزارت خارجه قبرس، رسما کاتالان‌ها را به تخلف از قانون اساسی اسپانیا محکوم نموده و خواستار تبعیت آنها از حکومت قانون شد.

* «آندرس ساموئلسن» وزیر خارجه دانمارک و «ویکتور اوربان» نخست وزیر مجارستان، مسئله کاتالونیا را یک مسئله داخلی دانستند که هیچ کشوری حق دخالت در آن را ندارد.

* «امانوئل ماکرون» رییس جمهور فرانسه، بر روی اتحاد بر اساس قانون اساسی اسپانیا تاکید کرد.

* «زیگمار گابریل» وزیر خارجه آلمان، مسئله امروز کاتالونیا را مغفول ماندن اروپا از مسئله جدایی‌طلبی‌ها خواند و به گفتمان برای حل مسئله اشاره کرد.

* «پروکوپیس پاولوپولوس» -رییس جمهور یونان- بر لزوم اتحاد در اتحادیه اروپا و دفاع از آن تاکید کرد.

* پاپ «فرانسیس» رهبر کاتولیک‌های جهان، در دعای خود خواستار این شد هیچ موجی از جدایی‌طلبی و ملی‌گرایی نتواند موج انفکاک و واگرایی در اروپا گردد و خواستار تقویت اتحاد در اتحادیه اروپا شد.

* «لئو وارادکار» وزیر دفاع ایرلند، خواستار حمایت از قانون اساسی اسپانیا و اتحاد ملی در این کشور شد و در عین حال هر گونه خشونت را محکوم کرد/

* وزارت خارجه لیتوانی، با صدور بیانیه‌ای، حمایت تمام‌قد خود از حاکمیت اسپانیا، تمامیت ارضی، حکومت قانون در این کشور، و حکم دادگاه عالی مبنی بر غیر قانونی بودن رفراندوم کاتالونیا را اعلام کرد.

* «کارملو آبلا» وزیر خارجه مالت، با صدور بیانیه‌ای، حمایت تمام‌قد خود از حاکمیت اسپانیا، تمامیت ارضی، حکومت قانون در این کشور، و حکم دادگاه عالی مبنی بر غیر قانونی بودن رفراندوم کاتالونیا را اعلام کرد.

* وزارت خارجه لهستان، با صدور بیانیه‌ای، حمایت تمام‌قد خود از حاکمیت اسپانیا، تمامیت ارضی، و حکومت قانون در این کشور را اعلام کرد.

* «آگوستو سانتوس سیلوا» وزیر خارجه پرتغال، موضعی دوگانه و متناقض اتخاذ کرد: ما نظری در مورد رفراندوم نداریم. اما قانون اساسی اسپانیا بسیار اهمیت دارد و دولت این کشور قادر به حل مسئله خواهد بود. البته تاکید می‌کنیم که مسئله آنها، یک مسئله داخلی است.

* «ولادیمیر پوتین» رییس جمهور روسیه، مسئله اسپانیا را کاملا داخلی دانست و تنها آرزوی حل مسئله برای اسپانیایی‌ها را نمود.

* «ایویکا داسیچ» وزیر خارجه صربستان، اسپانیا را متحد کشور خود دانسته و حمایت تمام‌قد کشور خود از حکومت اسپانیا را اعلام نمود.

* وزارت خارجه اسلوونی فقط ابراز نگرانی کرد.

* وزارت خارجه سوئیس خواستار صلح و آرامش شد.

* وزارت خارجه ترکیه، حمایت خود از حاکمیت ملی و تمامیت ارضی اسپانیا را اعلام نمود.

* «بوریس جانسن» وزیر خارجه بریتانیا، مسئله کاتالونیا را یک مسئله داخلی دانست اما در عین حال لزوم احترام به قانون اساسی اسپانیا و حاکمیت قانون را تاکید نمود.

منابع:

https://www.thesun.co.uk/news/4586709/catalonia-won-right-independence-police-crackdown-protesters/
https://www.theguardian.com/world/2017/oct/01/catalan-referendum-eu-leaders-remain-muted-over-police-crackdown
http://www.express.co.uk/news/world/862201/catalonia-referendum-barcelona-catalan-eu-response-violence-police-independence-spain-news
http://www.politico.eu/article/catalonia-referendum-independence-rajoy-chooses-to-confront-the-separatists/
https://www.nytimes.com/2017/09/22/world/europe/catalonia-independence-mariano-rajoy.html
http://thediplomatinspain.com/en/european-leaders-support-rajoy-but-ask-him-to-avoid-the-use-of-force
http://metro.co.uk/2017/10/02/catalonia-referendum-was-coup-against-europe-says-eu-parliament-vice-president-6970344/?ito=cbshare/
http://thediplomatinspain.com/en/european-leaders-support-rajoy-but-ask-him-to-avoid-the-use-of-force/
https://www.bloomberg.com/amp/s/www.bloomberg.com/amp/news/articles/2017-10-04/eu-defends-spain-s-right-to-use-proportionate-force
https://uk.news.yahoo.com/world-leaders-urge-dialogue-calm-tensions-over-catalonia-144651805.html