به گزارش مشرق، بعضی از آن ها واقعاً فریبنده هستند؛ مشتری در برابر آن ها قادر به مقاومت نیست و بلافاصله پس از دیدنشان، تصمیم می‌گیرد خرید کند؛ صحبت از تبلیغات کالا در فضای مجازی است. همه افرادی که با اینترنت سر و کار دارند، کم و بیش این قبیل تبلیغات را می‌شناسند. تبلیغ، گام اول برای واداشتن بیننده به خرید است. دردسر از زمانی آغاز می‌شود که شما تصمیم می‌گیرید کالایی را به صورت الکترونیک خریداری کنید. آن وقت است که نگرانی و بیم، وجودتان را فرا می‌گیرد؛ این‌که آیا می‌توانید به اطلاعاتی که در تبلیغات اینترنتی درباره یک کالا یا خدمت عرضه شده است، اعتماد کنید؟ واقعیت آن است که بسیاری از کاربران اینترنتی و حتی درصد بالایی از مدیران سایت‌های فروش در فضای مجازی، اطلاعات چندانی از قوانین و مقررات مورد استناد در این عرصه ندارند.

البته شاید کم بودن نظارت دستگاه‌های ذی‌ربط، عرصه را برای جولان بیش از حد متقلبان در فضای مجازی فراهم کرده باشد، اما آگاهی کاربران از حقوقشان، باعث می‌شود بسیاری از مسائل و معضلاتی که ممکن است به وجود بیاید، ایجاد نشود. «قانون تجارت الکترونیک»، در برگیرنده مقررات و حقوقی است که قانون‌گذار برای امنیت بیشتر روابط تجاری در فضای مجازی وضع کرده است. توجه به این قانون و آگاهی از آن، می‌تواند برای بسیاری از مردم کشور ما که این روزها مهمان دائمی فضای مجازی هستند، مفید باشد.

حساسیت‌های یک موضوع

یکی از وجوه مهمی که در «قانون تجارت الکترونیک» به آن توجه شده است و البته، نقشی کلیدی در روابط تجاری دارد، موضوع تبلیغ کالا و خدمات است. باید توجه داشت که تبلیغات سالم، نه تنها مضر نیست، بلکه می‌تواند نقش مؤثری در هدایت افراد برای خریدهای مفید و مؤثر داشته باشد. اما گاه، ابزار تبلیغ، به وسیله‌ای برای فریب دیگران تبدیل می‌شود؛ فریبی که افزون بر ضرر مادی، می‌تواند ضرر روحی و جسمی نیز، در پی داشته باشد. حساسیت این مسئله، به ویژه درباره تبلیغات مربوط به مواد دارویی، بهداشتی و آرایشی که مستقیماً با سلامت فرد و جامعه در ارتباط است، به شدت افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل، بد نیست با مرور مقررات مربوط به فعالیت‌های تبلیغاتی در فضای مجازی، درباره این مسئله مهم و حقوق و تکالیف خریدار و فروشنده، اطلاعات بیشتری کسب کنیم.

نکته اول: فریب ممنوع است

طبق ماده ۵۰ «قانون تجارت الکترونیک»، «تأمین کنندگان در تبلیغ کالا و خدمات خود، نباید مرتکب فعل یا ترک‌فعلی شوند که سبب مشتبه شدن یا فریب مخاطب از حیث کمیت و کیفیت شود. » در منابع حقوقی، فریب در معامله یا «تدلیس»، برای خریدار حق فسخ به وجود می‌آورد. یکی از ابزارهایی که ممکن است برای فریب دادن خریدار مورد استفاده قرار بگیرد، تبلیغات کاذب است. در صورتی که فردی، تحت تأثیر تبلیغ انجام شده در فضای مجازی، برای یک کالا یا خدمت قرار بگیرد و پس از دریافت آن، متوجه شود که کالا یا خدمت مد نظر، فاقد مشخصات و توصیف‌هایی است که در تبلیغ اینترنتی آمده بود، حق فسخ معامله را خواهد داشت. بر اساس ماده ۴۳۹ قانون مدنی، «اگر بایع تدلیس نموده باشد، مشتری حق فسخ بیع را خواهد داشت. » مطابق ماده ۷۰ «قانون تجارت الکترونیک»، در صورت تخلف تأمین‌کنندگان کالا و خدمات در فضای مجازی از مفاد ماده ۵۰، حسب مورد، افزون بر جبران خسارت خریدار، به جریمه نقدی، از ۲۰ تا ۱۰۰ میلیون ریال محکوم خواهند شد.

نکته دوم: تشدید مجازات درصورت تهدید سلامت

بر اساس ماده ۵۱ «قانون تجارت الکترونیک»، «تأمین کنندگانی که برای فروش کالا و خدمات خود تبلیغ می‌کنند، نباید ‌سلامتی افراد را به خطر اندازند. » بنابراین، صرف تهدید سلامت افراد، حتی اگر به وارد آمدن آسیب جسمی و جانی به کسی منجر نشود، خلاف قواعد تبلیغ در فضای مجازی است. به همین دلیل، تأمین‌کنندگان نمی‌توانند به عرضه و تبلیغ محصولاتی بپردازند که سلامت افراد را تهدید می‌کند. در صورت ارتکاب این عمل، تأمین کننده به حداکثر مجازات تعیین شده در ماده ۷۰ قانون تجارت، یعنی جریمه ۱۰۰ میلیون ریالی محکوم خواهد شد. البته، محکوم شدن تأمین‌کننده به پرداخت جریمه، مانع از پیگیری و طرح شکایت خریدار، به دلیل دیگر آسیب‌هایی که ممکن است به وی، از ناحیه خرید و مصرف این محصول وارد شده باشد، نمی شود.

نکته سوم: باید هویت فروشنده روشن باشد

در تبلیغات فضای مجازی، باید هویت فروشنده، اعم از فرد حقیقی یا حقوقی، کامل مشخص و قابل شناسایی و پیگیری باشد. به همین دلیل، هنگامی که با تبلیغات اینترنتی مواجه می شوید، باید پیش از تحت تأثیر قرار گرفتن، ابتدا به مبدأ تبلیغ توجه کنید و آن را بشناسید. طبق ماده ۷۰ «قانون تجارت الکترونیک»، در صورتی که تأمین‌کننده، به هر نحو، هویت خود را در تبلیغات کالا یا خدمات مخفی کند، حسب مورد، به مجازات نقدی از ۲۰ تا ۱۰۰ میلیون ریال محکوم خواهد شد. همچنین، مطابق ماده ۵۲، مشخصات دقیق محصول یا خدمتی که عرضه می‌شود، باید کاملا مشخص و آشکار باشد. در غیر این صورت، متخلف به پرداخت جزای نقدی محکوم خواهد شد.

نکته چهارم: دریافت تبلیغ اجباری نیست

یکی از معضلاتی که کاربران فضای مجازی با آن درگیر هستند، ارسال تبلیغات متعدد به پست الکترونیکی یا شناسه کاربری آن ها در تلگرام، اینستاگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی است. باید توجه کرد که این اقدام، بدون رضایت افراد، مجاز نیست. مطابق ماده ۵۵، «تأمین کنندگان باید تمهیداتی را برای مصرف کنندگان در نظر بگیرند تا ‌آنان راجع به دریافت تبلیغات به نشانی پستی یا پست الکترونیکی خود تصمیم بگیرند. » به دیگر سخن، همراه با پیام تبلیغی، باید ساز و کاری برای لغو ارسال پیام یا تداوم دریافت آن، از سوی تأمین کننده کالا یا خدمت، پیش‌بینی شود. در صورت بی توجهی به این موضوع، تأمین‌کننده به جریمه نقدی تعیین شده در ماده ۷۰ «قانون تجارت الکترونیک» محکوم می‌شود.