سرویس جهان مشرق - حمله موشکی آمریکا با فرود آمدن 59 فروند موشک «توماهاک بلک 4» در پایگاه هوایی «الشعیرات» سوریه در صبح روز جمعه 7 آوریل، موجب تخریب شدید پایگاه مذکور و کشته‌شدن 6 نفر از پرسنل آنجا شد. در پی این اقدام غیرحرفه‌ای دولت ترامپ، دولت مسکو ناوگان جنگی خود را بی‌درنگ در آبهای سوریه مستقر نموده و نسبت به هر گونه اقدام بعدی از سوی آمریکا اخطار جدی داده است. شایان ذکر است که آمریکا علت این اقدام را حمله شیمیایی ارتش سوریه به شهر ادلب اعلام کرده و این در حالی است که هنوز هیچ مدرکی دال بر اینکه چنین است در دست وجود ندارد. قاطبه کارشناسان معتقدند که این اقدام بهانه‌ای بود برای دست یافتن به چند هدف مورد نظر ترامپ که در گزارش جاری به آنها می‌پردازیم.

یکی از اهدافی که آمریکا در طی حمله موشکی به پایگاه الشعیرات دنبال کرده، قطعا کمک‌رسانی به تروریست‌های مخالف اسد است. منابع آگاه به خبرگزاری استپوتنیک گفته‌اند که در زمان حمله موشکی، چند نقطه دیگر از اطراف آن منطقه و منطقه حمص، مورد حمله تروریست‌های داعش قرار گرفته است. نکته قابل توجه این است که شاهدان قضیه بر این موضوع اصرار داشته‌اند که در زمان حمله موشکی بزرگراه حمص-شعیرات و مسیر حمص-پالمیرا مورد حمله گروه داعش قرار گرفته است. این در حالی است که دانلد ترامپ -رییس جمهور آمریکا- مدعی شده که اقدام موشکی وی پاسخی کوبنده به حمله شیمیایی نیروهای ارتش سوریه به استان «ادلب» بوده است. هم‌اکنون این منطقه در اختیار تروریست‌هاست و همین امر تبدیل به توجیه ترامپ برای عملیات تلافی‌جویانه شده است. پیش از این، آمریکا در تاریخ 17 سپتامبر 2016 در حمایت از داعش نیروهای سوری را در دیرالزور مورد حمله هوایی قرار داد و نتیجه آن مرگ بیش از 80 نیروی نظامی ارتش سوریه بود.  هم‌اکنون هر گونه تفوق داعش و جبهه‌النصره بر منطق تحت سیطره ائتلاف ایران-روسیه-سوریه برای آمریکا بسیار اهمیت دارد.

ازسوی دیگر، اوضاع در آمریکا شکاف را نشان می‌دهد. اندیشکده‌ها حامی این حمله ترامپ هستند و کنگره در مقابل این اقدام سینه‌سپر کرده است. اصل مشکل کنگره این است که چرا ترامپ بدون صدور مجوز اقدام به حمله موشکی کرده اما پاسخ ترامپ و نزدیکانش این است که فرمانده کل قوا اگر پای امنیت ملی در میان باشد، می‌تواند در حدی که به جنگ نیانجامد، اقدام تنبیهی نظامی علیه یک کشور دیگر داشته باشد.

در سال 1973 پس از جنگ ویتنام، کنگره در اقدامی جهت پایان بخشیدن به خودسری‌های «ریچارد نیکسون» -رییس جمهور وقت- اقدام به صدور قانونی تحت عنوان «قطعنامه قدرت‌های جنگ» کرد. طبق این قانون، رییس‌جمهور موظف گردید که فقط در صورت حمله به آمریکا و صدور بیانیه اعلان جنگ از سوی کنگره، اقدام به عملیات و حرکت نظامی کند. هر چند که در ماده‌ای از این قانون، اجازه اقدام کوتاه‌مدت به کاخ سفید داده شده بود. طبق قانون مورد نظر، رییس‌جمهور موظف است که ظرف 48 ساعت از همان اقدام صورت‌گرفته کوتاه‌مدت، مراتب را به اطلاع کنگره برساند. در چنین شرایطی نیروهای مورد تایید رییس‌جمهور اجازه استقرار به مدت 60 روز در کشور مورد نظر به علاوه 30 روز مهلت عقب‌نشینی را دارا هستند. اگر، کنگره تصمیم به شروع یک جنگ بگیرد، مدت استقرار آنها تمدید خواهد شد. به قانون دوم، «صدور مجوز استفاده از قوه نظامی» (AUMF) اطلاق می‌شود. آخرین باری که کنگره از AUMF استفاده کرد، مربوط به سال 2003 است که بوش تصمیم به استقرار طولانی‌مدت‌تر نیروهای آمریکایی در عراق گرفت.

ترامپ و دولتمردانش در اتاق بحران کاخ سفید در لحظه تماشای حمله موشکی

چیزی که مشخص است این است که ترامپ با توسل بر این دستاویز که اقدامات اسد موجب بی‌ثباتی منطقه شده و تهدید جدی برای آمریکا محسوب می‌گردد، سعی در جلوه دادن حمله نظامی در شمایل دفاع از حریم خود دارد؛ در حالی که اینها فقط توجیه است. علاوه بر این، اگر هم اسد چنین حمله‌ای صورت می‌داد، هیچ ارتباطی به آمریکا نداشت چرا که منافع این کشور و شرکایش را هدف نگرفته بود. مگر اینکه هدفش حفظ تروریست‌ها باشد؛ لذا این دست و پا زدن آمریکا و تعجیل برای هدف قرار دادن یکی از مهمترین پایگاه‌های هوایی سوریه معنا پیدا می‌کند. کارشناسان معتقدند که مراکز پژوهشی و استراتژیک آمریکا، قرن فعلی را قرن هژمونی مسلم آمریکا در نظر گرفته‌اند و قرار است که این برنامه در دستور کار دولت ترامپ قرار بگیرد. لذا، حمله به پایگاه هوایی سوریه را می‌توان اولین اقدام نظامی در مسیر این طرح بزرگ تلقی نمود.

از طرف دیگر، دانلد ترامپ با توجه به رویکرد و سخنان سابق‌اش مبنی بر لزوم دوستی و همکاری با روسیه به دارا بودن یک چهره مماشاتگر در قبال مسکو متهم شده بود و مخالفانش پیوسته اذهان عمومی را به این تشویق می‌کردند که وی که منتقد اوباماست، به مراتب انفعالی‌تر از اوباما در قبال روسیه عمل خواهد کرد و منافع آمریکا را از بین می‌برد. حمله به پایگاه سوریه، این فایده را هم داشت که ترامپ به مخالفانش بگوید که به هیچ‌وجه حاضر نیست که در مواقع حفظ منافع، به روسیه باج بدهد. وجه سوم این کسب منافع برای ترامپ این بود که با انتشار تصاویر مربوط به کودکان کشته‌شده در جریان حمله شیمیایی با گاز ساردین به «خان شیخون» استان ادلب، خود را در انظار بین‌المللی در قامت مدافع حقوق بشر و کودکان نشان دهد.

 عده‌ای از تحلیلگران آمریکایی معتقدند که اگر اکنون حمله موشکی ترامپ منجر به اختلاف شدید بین روسیه و آمریکا شده و هر دو طرف اقدام به تهدید یکدیگر کرده‌اند، پس جلسه دیداری 12 آوریل بین «رکس تیلرسن» و «سرگی لاوروف» چه معنایی می‌تواند داشته باشد. این سوالی است که تکلیف آن در مناسبات آتی آمریکا و روسیه روشن خواهد شد. عده‌ای دیگر نیز بر این باورند که آمریکا با شلیک 59 موشک در یک وهله، این پیام را به روس‌ها داد که توانایی و ظرفیت نظامی رقیب از آنها بیشتر است و نوعی اخطار جدی را در خود داشت. یکی از مقامات ارشد اطلاعاتی آمریکا که خواست نامش فاش نشود در گفتگو با پالیتیکو اظهار داشته که عکس‌العمل ایران و حزب‌الله و اینکه آیا این حمله موشکی را برنامه از پیش هماهنگ شده بین آمریکا و روسیه می‌بینند یا نه، می‌تواند تعیین‌کننده پاسخ روسیه به آمریکا بالاخص در جلسه بین دو وزیر خارجه باشد.

منابع:

https://sputniknews.com/middleeast/201704091052457284-us-syria-terrorists-support

http://www.telegraph.co.uk/news/2017/04/07/donald-trumps-missile-strike-syria-illegal

https://www.commondreams.org/news/2017/04/07/illegal-act-war-trumps-unilateral-attack-syria-condemned

http://www.theamericanconservative.com/larison/trumps-illegal-attack

http://www.politico.com/story/2017/04/trump-syria-kremlin-credentials-237021

https://www.brookings.edu/blog/markaz/2017/04/07/around-the-halls-what-brookings-middle-east-experts-are-saying-about-the-u-s-airstrikes-on-syria

http://www.politico.com/magazine/story/2017/04/trumps-syria-whiplash-214997