سرویس فرهنگ و هنر مشرق -  تا دو سه سال قبل، مسولان برگزاری جشنواره فیلم فجر از دو سه ماه قبل از برگزاری جشنواره خود را آماده دو نوع حاشیه می‌کردند:

 

۱-حاشیه های مربوط به فیلمها و مشکلاتی که در آنها وجود داشت و باعث میشد تا عده ای به محض شنیدن اخبار مربوط به فیلمهای حاشیه دار تلاش کنند روند حرکت فیلم را تغییر دهند یا مانع از ساخت آن شوند. این تلاش و تقلا هم البته به واسطه حسی بود که در هر طرف برانگیخته شده و او را وادار به انجام تکلیفی اخلاقی-اجتماعی یا هنری می‌کرد. مثلا منتقدی می‌شنید که فلان فیلمساز که پیشتر چند اثر با حمایت ارگانهای دولتی ساخته است، حالا می‌خواهد یک اثر "بیگ پروداکشن" بسازد. در نتیجه حس می‌کرد باید فضایی ایجاد کند تا مثلا آن شخص نتواند این فیلم یا فیلمهای مشابه را بسازد. یا... فشاری که لحظه به لحظه تا برگزاری جشنواره بیشتر و بیشتر میشد و در ایام جشنواره هم که دیگر مثل انبار باروت بود.

۲-حاشیه های مربوط به چیزهایی غیر از فیلم. مثلا حواشی مربوط به پوستر. حواشی مربوط به مکان برگزاری جشنواره .میزان کارتهای  رسانه ها و...

 

 

 

 

دو سال کم حاشیه جشنواره فجر

حالا یکی دو سال است که فیلمها کم حاشیه یا بی حاشیه هستند. اتفاقی که یا نشان می‌دهد سازمان سینمایی یکی دو سال است به شدت مراقب قانون است و اجازه نمی‌دهد فیلم های پر حاشیه ساخته شوند یا دبیر جشنواره به شدت مراقب سبد جشنواره است و سعی می‌کند فیلمهای با کیفیت و ساخت و محتوای خوب را حمایت کند و اسیر پروپاگاند رسانه ای اطراف بعضی فیلمها نشود یبا اصلا سینماگران دیگر علاقه ای به حواشی ندارند و آنقدر موضوعات مهم و ناگفته وجود دارد که ساختن فیلم های پرحاشیه اولویتشان نباشد.

به هر روی، دست کم سال گذشته فیلم پرحاشیه ای در جشنواره نداشتیم و به نظر می‌رسد امسال هم (باتوجه به عناوین فیلمها و اخبار منتشره در باره آنها) مثل سال گذشته در مورد فیلمها سال کم حاشیه یا بی حاشیه‌ای را پیش رو داشته باشد.

اما در مورد حواشی غیر از فیلم،  حتی اگر همه چیز هم کاملا درست و درجای خودش باشد،  تقریبا تا وقتی سهم خواهی دست از سر ما برندارد این حواشی غیر محتوایی و غیر فیلمی دست از سر جشنواره بر نخواهد داشت.

طبیعی هم هست. وقتی این روحیه ارجحیت دادن منافع شخصی به منافع ملی عیان و آشکار وجود داشته باشد، به محض آنکه حس کنیم منافع ما تامین نخواهد شد آنوقت کمربندها را سفت کرده و گارد تهاجمی می‌گیریم. بعد هم دیگر منطق و استدلال در درجه بعدی اهمیت قرار می‌گیرد. مهم این است که کمترین خلا، خطا یا اشتباهی پیدا کنیم و از آن علمی بزرگ بسازیم و بر سر جشنواره بکوبیم. آنقدری که بالاخره تسلیم شود و منافع ما را تامین کند.

امسال یکی از سالهای کم خطا در جشنواره فیلم فجر بوده است (بجز اشتباهات آزاردهنده در مورد سامانه بلیط فروشی). اگر سال قبل تا همین موقع و چند روز مانده به برگزاری جشنواره اگرچه هیچ حاشیه فیلمی و محتوایی نداشتیم اما حاشیه های غیر فیلمی کم نبودند.

حاشیه مربوط به فرش قرمز، حواشی مربوط به پوستر جشنواره، حواشی مربوط به یکی از مشاوران دبیر و ....

 

 

اما امسال هیچکدام از این جشنواره ها نبوده است. همه چیز بصورت درست و منطقی درحال پیمودن مسیرش بود و بجز مشکل پیش آمده در مورد فروش بلیطها تقریبا همه چیز بی غلط یا دست کم بسیار کم غلط بود. اما از آن سو میزان هجمه ها به جشنواره کم نبود. حمله هایی که معلوم بود بهانه هایشان جعلی است و فقط قرار است حمله کنند. انگار جماعتی که از قضا اغلبشان نقاب حمایت از هنر و دموکراسی و اخلاق به چهره زده بودند، چون منافعشان تامین نشده بود هم قسم شده بودند برای زدن جشنواره به هر قیمتی.

حتی یکی از فیلمسازانی که فیلمش به چشم انداز نرفته بود میگفت اگرچه از نرفتن فیلمم ناراحت بودم اما می‌دانستم که هر جشنواره ای اصولی دارد و من آن اصول را پذیرفته بودم و طبیعتا اعتراضی نداشتم. اما یکباره  موج تلفن‌ها شروج شد. از چند جا که مدعی اخلاق و قانون بودند مدام زنگ میزدند که بیا و اعتراض کن. دلیل می‌آوردند و میخواستند مرا تحریک کنند. آنقدر خوب کارشان را هم بلد بودند که واقعا بعضی وقتها وسوسه میشدم اعتراض کنم.شاید اثر کرد و فیلمم به چشم انداز رفت. اما در نهایت به خواسته آنها پاسخ منفی دادم.

حالا شمشیرها از نیام درآمده است. آنقدر که حتی انجمنی مثل انجمن منتقدان هم وارد گود شده است. کاری به درستی گزاره های بیانیه‌شان ندارم.  اما آن چه از خواندن این بیانیه عاید مخاطب میشود  حس خوبی نیست.

اصل بیانیه این است  که: " شما به ما قول داده بودید یکی از اعضای ما در جمع داوران باشد. اما به قولتان عمل نکرده اید. ما هم ضمن اعتراض، جلسات نقد و بررسی را برگزار نمی‌کنیم."
با این اوصاف و در سالی که اگر مشکل بلیط فروشی نبود شاید کم حاشیه‌ترین دوره جشنواره را گذرانده بودیم حواشی بی دلیل و بی بهانه همچنان  ادامه دارد. حواشی که‌ بعضی از آنها  مثل بیانیه اخیر انجمن شاید واکنشی عصبی نسبت به  انجام نشدن یک قول و قرار باشد اما اغلب آنها  ناشی از منفعت طلبی است و حضرات دست به شمشیر شده، تا وقتی سهم‌شان را نگیرند دست از حاشیه سازی بر نخواهند داشت.

 

 

  ***مهدی نیک زاد