سرویس فرهنگ و هنرمشرق : در ماه‌های پایانی دولت یازدهم، اظهارنظرهایی که از سوی برخی سینماگران و حتی برخی حامیان هنری سابق روحانی مطرح می‌شود، فارغ از هر کارنامه عملکردی می‌تواند معیاری برای توان فرهنگی دولت یازدهم باشد. این روزها دولت روحانی در فضایی که از آن برآمده نیز جایگاه مناسبی ندارد. برخی اظهارنظرهای شفاف هنرمندان، به صراحت از بهتر بودن فضای کار در دوران قبل از روحانی حکایت دارد. اظهارنظر مهدی کرم‌پور در برنامه «هفت» که به صراحت از ظرفیت بالاتر در دوره قبل در حوزه سینما سخن می‌گوید، قابل تامل است.
در این میان حتی منیژه حکمت گفته است بدترین دوران فعالیت کاری‌اش دوران روحانی است. حکمت در پاسخ به سوال خبرنگار نشریه کارگزاران که از او می‌پرسد: «اگر به سال ۹۲ بازمی‌گشتید با توجه به شرایط الان، تومار حمایت از روحانی را امضا می‌کردید؟» می‌گوید: «نه امضا نمی‌کردم». حکمت حتی در یک گفت‌وگوی اینترنتی صریح از اداره فامیلی دولت توسط حسن روحانی انتقاد می‌کند: «دوران آقای روحانی بدترین دوران کاری من بود، من در دوره قبل که خیلی مشکلات داشتم به مراتب شرایطم بهتر بود. با صدای بلند این را می‌گویم. قبلا هم گفته‌ام». این سینماگر با بیان اینکه اصلا قبول ندارد دولت تحت فشار است، می‌افزاید: «اصلا قائل به این نیستم که کاری نکنیم و بگوییم فشار هست. چه فشاری روی آنهاست؟ چه مشکلاتی داشتند؟ دوران احمدی‌نژاد متفاوت بوده؟ همه دولت‌ها این مشکلات را داشته‌اند، هر مدیری یک حلقه از دوستانش را کنارش گذاشته است و بده‌بستانی با آنها دارند، بقیه مردم چه ارتباطی با این دولت دارند؟ روابط عمومی‌هایشان چه کسانی هستند؟ روابط عمومی‌های آنها حلقه اتصال دولت با مردم هستند، چه مشارکتی را از مردم خواسته‌اند؟»
حکمت در بخش دیگری از این گفت‌وگو با انتقاد از فساد در این دولت می‌گوید: «وظیفه دولتی که با مشکلات معیشتی مردم روبه‌رو است این است که فامیل‌هایش را در بافت حکومتی وارد نکند. ملت در فقر است و پول‌های میلیاردی جابه‌جا می‌شود اما اطلاعات درستی به مردم داده نمی‌شود. قرار نیست همه‌اش ابزار سیاسی برای زدن دولت قبل باشد. خسته شدیم آنقدر مدام می‌گویند دولت قبلی! الان چه کرده‌اید؟!»
حکمت در بخش دیگری از این گفت‌وگو می‌گوید: «تعداد فیلم‌هایی که این دوره ممنوع شد به مراتب از دوره آقای شمقدری بیشتر است. باید و نباید‌ها در شورای پروانه ساخت به مراتب بیشتر است».
در بخشی از برنامه «هفت» این هفته که میزگردی را با موضوع سینمای سیاسی روی آنتن برده بود، مهدی کرم‌پور درباره فضای ساخت فیلم‌های سیاسی تلویحا فضای دولت فعلی را به نقد کشید و گفت: «همه گروه‌های سیاسی باید زمینه را فراهم کنیم که همه درباره همه مسائل فیلم بسازند. هرچند ظرفیت دولت آقای احمدی‌نژاد در برخی زمینه‌ها نشان داده شد بیشتر است». اظهارنظرهایی از این دست که هنرمندان در محافل یا در حاشیه مصاحبه‌ها و خارج از گفت‌وگو با خبرنگاران مطرح می‌کنند کم نیست. کارگردانان و فیلمسازانی که برخی به روحانی هم رای داده‌اند این روزها ناامیدانه به دولت یازدهم می‌نگرند.
اگرچه منتقدان دولت در این میان بیشتر متوجه توقیف و برخورد بوده‌اند. حسین شمقدری، مستندساز اخیرا طی اظهارنظری گفت: ما در مستند «میراث آلبرتا» صریحا از رئیس‌جمهور قبل انتقاد کردیم اما وی بخوبی با ما برخورد کرد. اما می‌بینیم در این دولت با مستندی که کاملا بنیه تاریخی دارد، مستند «من روحانی هستم» چگونه برخورد می‌شود؟
توقیف می‌شود و جلوی پخش آن گرفته می‌شود و از تولیدکنندگان آن شکایت می‌شود. به گزارش «وطن‌امروز»، این فضای نقد در سینمای مستند است. چرا؟» موضوع فضای بسته در دولت روحانی چه در فضاهای فرهنگی و چه در رسانه و چه در حوزه سیاسی مساله‌ای نیست که پیش از این مطرح نشده باشد. اظهارات اخیر رئیس دستگاه قضا مبنی بر تلاش روحانی برای توقیف و بستن برخی رسانه‌ها تکان‌دهنده است و می‌تواند گوشه‌ای از مواجهه روحانی با موضوع «آزادی» در فضاهای فکری و فرهنگی باشد.
بتازگی آملی‌لاریجانی در اظهاراتی از تلاش روحانی برای توقیف برخی رسانه‌ها اینطور پرده برداشت: «برادر بزرگوار شما خودتان شفاهاً یا کتباً با واسطه یا بی‌واسطه بارها گفته‌اید چرا با فلان روزنامه یا فلان سایت برخورد نمی‌کنید یا نزد مقام معظم رهبری گلایه می‌کنید که چرا دستگاه قضا با فلان روزنامه برخورد نکرده است. اما وقتی در بین اهالی مطبوعات و رسانه حضور می‌یابید ندای آزادی مطبوعات سر می‌دهید و اینکه قلم‌ها را نشکنید و دهان‌ها را نبندید!»
در میان این مواجهه‌های دوگانه هنرمندان و سینماگران و حتی طرفداران دولت روحانی از اینکه اتفاقی متفاوت در این فضا به وجود بیاید ناامید شده‌اند. عدم حضور روحانی در جلسات شورایعالی سینما و معطل ماندن این جلسات، نگاه ابزارمحور به مساله فرهنگ و عدم روراستی و صداقت با هنرمندان، رویکرد آمرانه به فضای هنری و نقد در دولت روحانی اوج گرفته است. البته این اتفاق در مواجهه روحانی با مسائل فرهنگی کم‌سابقه نیست.
پرویز امینی، جامعه‌شناس سیاسی و پژوهشگر مسائل اجتماعی با اشاره به روحیه «نقد ناپذیر» رئیس دولت یازدهم به سابقه تاریخی مواجهه تند وی با مسائل فرهنگی نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: روحانی درباره فیلم مارمولک در دوره‌ای که دبیر شورایعالی امنیت ملی است چه می‌گوید؟
فیلمی که به زعم خیلی از مذهبی‌ها، مساله‌ساز نیست اما روحانی پس از تماشای فیلم می‌گوید «حتی در رژیم شاه هم کسی جسارت ساخت فیلم موهنی مثل مارمولک را نداشت». حالا این داوری فیلم مارمولک را مقایسه کنید با این سخن که هنرمند ارزشی و غیرارزشی نداریم! سال 80 در مجله راهبرد شماره 20، متعلق به مرکز تحقیقات مجمع که مدیر مسؤول آن نیز آقای روحانی است، سخنرانی وی (اواخر سال 79) راجع به امنیت عمومی منتشر شده است. ببینید آقای روحانی چه دیدگاهی درباره آزادی دارد؟ «محاکمه» و «تعطیلی» رسانه‌های متخلف را کاری «حداقلی» می‌داند و از «خداحافظی» مسؤولان آن رسانه از «فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی» سخن می‌گوید.
رئیس‌جمهور ذیل عنوان خط قرمز ص23 مجله این بحث را مطرح کرده است که: «هیچ کشور دموکراتیکی را در دنیا پیدا نمی‌کنید که برای احزاب و رسانه‌ها خط قرمزی نداشته باشد، حتی یک مورد نیز پیدا نمی‌کنید. در کشورهای اروپایی و غربی اگر موضوعی را وزارت خارجه مصلحت نداند که در مطبوعات منتشر شود، امکان ندارد آن مساله طرح شود. محال است روزنامه‌ای آن را افشا کند. اگر سرویس داخلی و خارجی و دستگاه اطلاعاتی آنها نخواهد مطلبی در رسانه‌ها مطرح شود، امکان ندارد آن مساله طرح شود. لابد می‌پرسید اگر تخلف کردند و آن مساله را افشا کردند چه برخوردی با آنها می‌شود؟ آیا در دادگاه محاکمه می‌شوند، روزنامه را تعطیل می‌کنند؟ اینها حداقل است. اصلاً آن رسانه و مسؤولان آن، برای همیشه باید از فعالیت سیاسی- اجتماعی خداحافظی کنند». به نظر می‌رسد با این نوع رویکرد در قبال آزادی و فضای فرهنگی انتظارهایی که برخی در زمان جمع‌آوری امضا برای حمایت از روحانی داشتند، برآورده نشده و نخواهد شد.
چنانکه منیژه حکمت در گفت‌وگو با نشریه کارگزاران در این‌باره تصریح کرده و می‌گوید: «کسانی به من زنگ می‌زنند و می‌گویند تو گفتی به روحانی رای بدهیم... من دیگر سعی می‌کنم هزینه ندهم و پاسخگوی کسانی که در این وادی به من اعتماد کرده بودند، نشوم... این دولت با شعار قشنگی به اسم امید آمد، چه شده که امید اکثریت سینما ناامید شده است؟... من گاهی می‌شنوم چقدر دوره شمقدری خوب بود!... این را صراحتا نخستین‌بار به شما می‌گویم. چون امضاهای کسانی که از کاندیداهای سیاسی حمایت کرده‌اند هنوز هست؛ شما یک سرچ بکنید ببینید چه کسی کجاست!»
