سرویس اقتصاد مشرق، رهبر معظم انقلاب اسلامی هفته گذشته در دیدار با هیئت دولت بار دیگر خواستار برخورد جدی با دریافت‌کنندگان حقوق‌های نجومی شدند و فرمودند: آخرین مسئله هم همین مسئله‌ی حقوقهای نجومی است که اتّفاقاً در صحبت آقای دکتر روحانی هم آخرین مسئله بود. من خواهش میکنم از این قضیّه آسان عبور نکنید. بله، دامن زدنِ به این قضیّه به آن معنا -که به قول ایشان مدام بازخوانی‌کردن و آماردادن که فلان کس این‌قدر میگیرد، فلان کس [آن‌قدر]- شاید کار خیلی مثبتی نیست؛ امّا از آن طرف، اقدامی که شما در مقابل میکنید، خیلی مهم است؛ یعنی به مردم بگویید که چه کار کردید.  

در این قضیّه، مردم اعتمادشان ضربه خورده. ببینید، مردم خیلی از این ارقام بزرگ و مانند اینها را هضم نمیکنند؛ امّا حقوق شصت میلیون تومان و پنجاه میلیون تومان و چهل میلیون تومان را خوب هضم میکنند؛ یعنی کسی که در ماه یک‌میلیون یا یک‌میلیون‌ودویست یا یک‌میلیون‌وپانصد درآمد دارد، خوب میفهمد که پنجاه‌میلیون یعنی چه؛ در کشور کم نیستند کسانی که حقوق‌هایشان این است.

 

این اعتماد مردم را -که بدرستی آقای روحانی گفتند که مایه‌ی اصلی ما، اعتماد مردم و امید مردم است- با این کارها نباید ضایع کرد. شما این همه زحمت بکشید، کار کنید، تلاش کنید، بعد ناگهان مثلاً فرض کنید یک نفری با یک کار حقوق غیر عادلانه [همه را ضایع کند]. آیا فاصله‌ی بین پنجاه‌میلیون و یک‌میلیون غیرعادلانه نیست؟ شما امروز در دستگاه دولتی‌تان کسی که از شما یک‌میلیون، یک‌میلیون‌ودویست، یک‌میلیون‌وپانصد، دو میلیون حقوق بگیرد ندارید؟ فراوان. خب، آن‌وقت یک نفر هم سی‌میلیون میگیرد، چهل‌میلیون میگیرد! این غیرعادلانه نیست؟ با مردم هم‌دردی کنید که مردم احساس کنند که همان رنجی را که او میبرد شما هم میبرید و نشان بدهید که عزم راسخ دارید که با این قضیّه برخورد کنید و جلویش را بگیرید و اجازه ندهید؛ این را نشان بدهید به مردم. به هر حال این نکته‌ی [مهمّی] است. به نظر من برای متخلّف‌ اصلاً نباید عذر تراشید؛ برخورد هم بایستی قاطع باشد؛ مخصوص قوّه‌ی مجریّه هم نیست. در همه‌ی قوا و در همه‌ی سازمانها، همین معنا ساری و جاری است؛ همه بایستی این را رعایت بکنند. خب، قوّه‌ی مجریّه جلوی چشم است و حالا مثلاً بیشتر از دیگران گسترده است. در برخورد هم فقط قوّه‌ی مجریّه نیست که باید برخورد کند، قوّه‌ی قضائیّه هم در جای خود -آ‌نجایی که جای ورود قوّه‌ی قضائیّه است- بایستی برخورد کند.»

پس از سخنان رهبری، روز یکشنبه سخنگوی قوه قضائیه از عزم دستگاه قضایی برای برخورد قضایی با دریافت‌کنندگان حقوق‌های نجومی خبر داد و از این که دولت تاکنون پرونده هیچ یک از متخلفان در پرونده حقوق‌های نجومی را به دستگاه قضایی نفرستاده، گلایه کرد.
 
* عقب‌گرد روحانی

اما برخلاف دستور رهبر معظم انقلاب برای برخورد قاطع با دریافت‌کنندگان حقوق‌های نجومی، سخنان اخیر مسئولان دولتی حکایت از توجیهات بی‌حاصل برای عدم برخورد با متخلفان دارد؛ این در حالی است که رهبری صراحتا فرمودند: برای متخلّف‌ اصلاً نباید عذر تراشید.

با این حال، حسن روحانی روز دوشنبه در جشنواره شهید رجایی موضع تازه‌ای درباره علت عدم برخورد با متخلفان در فساد حقوق‌های نجومی مطرح کرد و گفت: دولت در برخورد با فساد به ریشه ها می پردازد و در بحث حقوق‌های نامتعارف نیز دولت به ریشه‌ها پرداخت تا ضمن قانونی شفاف، مقام  ذی‌نفع نتواند تصمیم‌گیر باشد و دستگاه‌های نظارتی نیز نظارت لازم را به عمل آورند. با بگیر و بند و اینها فساد حل نمی‌شود، باید با ریشه‌های فساد برخورد کنیم. اگر کسی جایی حقوق غیرعادلانه گرفته است، فکر نکنیم باید در قوه قضائیه صف درست کنیم و چوب و شلاق بیاوریم! اول از چوبه‌ دار شروع می‌کنیم بعد پایین میاییم درحالیکه باید قانون را درست کنیم.
 
رئیس جمهور ادامه داد: مشکل حقوق‌هایی که مطرح شده، مشکل یک قوه و یا دو قوه نیست بلکه سراسری است و تا زمانی که در کشور قوانین، مقررات، پرداخت‌ها و درآمدها شفاف نیست و همچنین بخش‌های خصولتی وجود دارد، فساد و مشکل نیز وجود خواهد داشت و حل نمی‌شود. ضروری است که سیستم را از بنیان اصلاح کنیم.  
 
* توجیهات غیرقابل دفاع

1- درباره سخنان روحانی باید گفت کسی مخالف اصلاح ریشه‌ای نظام اداری کشور نیست، اما این مقوله نباید مانع برخورد با متخلفان شود. با این نوع استدلال، قوه قضائیه هم باید   برخورد با قاچاقچیان را به بهانه این که به دنبال ریشه‌کن کردن راه‌های قاچاق است، متوقف کند! نیروی انتظامی هم سارقان را دستگیر نکند و بگوید به دنبال حل ریشه‌ای مشکل سرقت و روی آوردن برخی مردم به دزدی است!

2- نکته مهم دیگر درباره سخنان روحانی مبنی بر رویکرد دولت به اصلاح نظام اداری به جای برخورد موردی با متخلفان این است که این وعده، به دوران انتخابات ریاست جمهوری سال 1392 بازمی‌گردد. روحانی آن زمان گفته بود:  اصلاح نظام اداری نیز جزء اولویت‌های من است زیرا با اصلاح نظام اداری جلوی فساد‌ها گرفته می‌شود.

اکنون با گذشت بیش از سه سال از دولت یازدهم، باید از روحانی پرسید چرا در اجرای این وعده مهم آنقدر تاخیر صورت گرفت تا رسوایی حقوق‌های نجومی ایجاد شد.

3- نکته دیگر درباره سخنان جدید روحانی، مغایرت با اظهاراتش در سال‌های اخیر درباره مبارزه با مفاسد اقتصادی است. در یکی دو سال اول دولت یازدهم که بحث مبارزه با مفاسد اقتصادی دولت قبل، داغ بود مسئولان ارشد دولت یازدهم سخنان پرشوری درباره مبارزه با مفاسد اقتصادی مطرح می‌کردند. اما در یک سال اخیر با رو شدن چند مفسده اقتصادی در دولت یازدهم، به نظر می‌رسد آن سخنان پرشور و وعده‌ها به فراموشی سپرده شده است.

در شرایط کنونی مروری به سخنان  روحانی در همایش ملی ارتقای سلامت اداری و مبارزه با فساد در تاریخ دوشنبه 17 آذر 1393 قابل تامل است.

به نظر می‌رسد آقای رئیس‌جمهور بهتر است بار دیگر سخنان آن روز خود را بخواند:  

1-    مبارزه با فساد باید برای مردم ملموس باشد.  

2-    عقب‌نشینی در برابر فساد ضربه به نهی از منکر و انقلاب است.

3-    بزرگترین فسادها از رانت اطلاعاتی شروع می‌شود.

4-    با مفسد باید در هر جایگاه و مقامی بدون ملاحظه‌ای برخورد شود.  

5-    اگر می‌خواهیم مشکلات را حل و فصل کرده و کشور در ریل درست قرار گیرد باید با فساد بدون ملاحظه متخلف در هر مقامی و هر کسی که باشد، مبارزه کرد.  

6-    هر کسی در هر مقامی که باشد، اگر به بیت‌المال و منابع عمومی مردم دست‌اندازی کند و با کار خود موجب افزایش شکاف اجتماعی و گسترش فقر و بیکاری در جامعه شود، لازم است در برابر او ایستادگی و مقابله کرد و در این راه باید، اصل و اساس اجرای حکم خداوند و رضایت مردم باشد.

7-    باید همگی همه توان خود را بکار بگیریم و گام به گام فساد را کم کنیم به گونه‌ای که این اقدامات ما برای مردم ملموس باشد و مشاهده کنند که در سطح مسئولین رده بالا و میانی کشور برای مبارزه اراده جدی وجود دارد.

8-    باید با انحصار نابجا مبارزه شود زیرا آنچه که در جامعه رقابتی نبوده و در انحصار باشد، مشکل‌زا است.

9-    بر روی بخش‌هایی هم که انحصار وجود دارد باید نظارت قوی‌تری اعمال شود و با ارتقاء شفافیت شرایط رقابت برابر فراهم شود.

10-    اگر در کشوری قبح رشوه، دزدی و فساد از بین برود باید به خدا پناه برد خدا نکند به روزی برسیم که قبح رشوه و دست اندازی به بیت المال شکسته شود.

11-    عقب نشینی در برابر فساد و مفسدان ، ضربه به نهی از منکر و انقلاب است.

12-    برای مبارزه با فساد باید ایستادگی کرده و کمربندها را محکم‌تر ببندیم  

13-    دستگاه اجرایی و مسئولین به تنهایی نمی‌توانند در صحنه مبارزه با فساد موفقیت کاملی داشته باشند لذا باید همه سازمان‌های مردم ‌نهاد،‌احزاب، روزنامه‌ها و صدا و سیما وارد صحنه شوند.

14-    مقررات دست و پاگیر فسادزا است و فساد در تاریکی و ابهام شکل می‌گیرد بی‌تردید اگر نورافکن‌ها روشن شود و همه چیز شفاف باشد، مشکلات حل می‌شود.

15-    مردم می‌گویند یا مسئولین می‌دانند و در برابر فساد نمی‌ایستند پس خود آلوده هستند بنابراین کل انقلاب و نظام زیر سوال می‌روند و یا اینکه نمی‌دانند و یا ناتوان هستند پس دولت اسلامی دولتی ناکارآمد است. ریشه کنی فساد آرمانی همچون استقلال، مبارزه با استعمار و استبداد و ایجاد حاکمیت ملی است.