استقلال در حوزه دفاعی شامل دو بخش است: حوزه صنایع دفاعی و حوزه مدیریت و دانش راهبردی که هر دو مهم هستند؛ اما میزان اهمیت حوزه مدیریت و دانش راهبردی بسیار بیشتر است. حوزه صنعت بیشتر به علوم دقیقه و مهندسی معطوف بوده و محاسبات و معادلات آن در همه جهان همانی است که در اینجا محاسبه می‌شود؛ اما حوزه دوم علوم به انسانی مربوط می‌شود و برای هر جامعه و اندیشه‌ای متفاوت است.
برای درک بهتر این مسئله می‌توان گفت، امروزه اگرچه در جهان ارتش‌های قوی و مجهّز در کشورهای قدرتمند وجود دارد؛ اما باز این ارتش‌ها تابعی از ارتش‌های ابرقدرت‌ها هستند. برای نمونه، ارتش کشورهای، عضو ناتو همگی تابعی از ساختار و تشکیلات ارتش ایالات متحده به شمار می‌روند، در حالی که کشورهایی همچون فرانسه و انگلستان ارتش‌های قوی و مجهّزی دارند.
یا برای نمونه چین از نظر ساختاری تابعی از ارتش روسیه به شمار می‌رود و خود ساختار بومی کاملی برای تشکیل ارتش ندارد. این به دلیل نزدیکی دیدگاه‌ها و مبناهای ساختاری آنهاست. بر اساس این، امروزه اهمیت قدرت نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در همین مسئله است که هم در بُعد تسلیحاتی و صنعت دفاعی و هم در بعد راهبردها و ساختارها در استقلال کامل هستند. ساختار منحصر به فرد تشکیلاتی، وجود دو نیروی مسلح با مأموریت‌های متفاوت متقارن و نامتقارن، شاخصه‌های مهم این تفاوت است.
دانشگاه عالی دفاع ملی در سطح عالی مدیران لشکری و بعضاً کشوری اقدام به تربیت مدیران و پژوهشگران راهبردی می‌کند.
مطالعات راهبردی حوزه دفاعی و امنیتی در این دانشگاه انجام می‌شود؛ همچنین تجربه‌های گران‌قیمت حوزه دفاعی و امنیتی به دانش قابل استفاده برای حال و آینده تبدیل می‌شود؛ تجربیاتی که از دل هشت سال دفاع مقدس و اقدامات پیش و پس از آن در این حوزه کسب شده است.
بر اساس این، دکترین اقدام نامتقارن برای سپاه و دکترین اقدام متقارن برای ارتش و نقش معنویت در نبرد تهیه و تبیین شده و متون و محتوای لازم برای تدریس استادان دانشگاه‌های نظامی و امنیتی فراهم شده است. گفتنی است، بخشی از مدیران دولتی در این دانشگاه تربیت شده‌اند که توانایی‌های مدیریت راهبردی آنها در دستگاه‌های دولتی نسبت به سایر مدیرانی که تربیت شده حوزه علوم انسانی غربی در دیگر دانشگاه‌های داخلی یا خارجی هستند، بیشتر است.
با این توصیفات به نظر می‌آید، با تغییر ریاست این دانشگاه در دوره جدید بر اساس نگاه سرلشکر باقری باید منتظر تداوم و تشدید عمل انقلابی این دانشگاه باشیم. ان‌شاء‌الله
* علیرضا جلالیان
