به گزارش مشرق، می‌گویند پای «اتاق‌های فکر اصولگرایان علیه دولت» در میان است...! ولی ماجرای «عبور اصلاح‌طلبان از روحانی» جدی‌تر از این حرف‌هاست.

این بازی البته از همان قبل از انتخابات 92 و روزهایی که آقای هاشمی و رئیس دولت اصلاحات حاضر نشدند حتی یک بیانیه رسمی هم در حمایت از «حسن روحانی» منتشر کنند، آغاز شده بود.

و بعدها و پس از أنا شریک گفتن اصلاح‌طلبان و آقای هاشمی در دولت یازدهم نیز ادامه پیدا کرد اما کسی چندان متوجه آن نبود.

ستادی‌های دولت و نزدیکان رئیس‌جمهور روحانی حتی در روزهایی که برخی اصلاح‌طلبان از دولت آقای روحانی تحت عنوان «مستأجر» و یا «رحم اجاره‌ای» نام می‌بردند هم نخواستند یا نتوانستند متوجه اصل قضیه بشوند که بحث «عبور از روحانی» نه یک هشدار یا خواسته که یک مسئله ژنتیکی در میان اصلاح‌طلبان است.

ژنتیک وجودی جریانی خاص که اهل صبر نیست و همه چیز را خیلی زود می‌خواهد. جریانی که از رئیس جمهور دولت اصلاحات بعنوان نماد خود نیز عبور کرد و داغ طرح «خروج از حاکمیت» را هم حتی بر پیشانی خود چسباند.

 *«عبور از روحانی» به روایت اصلاح‌طلبان

جریان سیاسی خاص اگرچه در ظاهر قصد دارد مسئله عبور از روحانی را کتمان کند و آنرا طرح و پروژه چیزی به نام «اتاق‌های فکر اصولگرایان» جلوه دهد اما حکایت وقتی جالب می‌شود که در لابه‌لای صحبت‌های و نوشته‌های اصلاح‌طلبان، به وجود جریان معتقد به گذار از روحانی در میانه اردوگاه جریان چپ و همچنین «احتمال جدی عبور مردم از روحانی» اشاره‌های صریحی به چشم می‌خورد.

علی تاجرنیا، از فعالان این جریان و از نمایندگان مستعفی مجلس ششم چندی قبل در گفت‌وگو با روزنامه آرمان امروز اظهار کرده بود:

«آن بخش از جریان دلواپس اصولگرا که سعی می‌کنند با فشار و مشکل‌زایی، دولت روحانی را دولت یک‌دوره‌ای معرفی کنند و آن بخش از نیروهایی که به اسم اصلاح‌طلبی و در اصل با اتکا به رفتارهای دلواپسانه بحث عبور از دولت روحانی را مطرح کنند دو تیغه یک قیچی هستند»[1]

غیر از او، روزنامه اعتماد هم در شماره دوشنبه 11 مرداد خود و در مقدمه مصاحبه با «علی شکوری‌راد» می‌نویسد:

«عده‌ای –از اصلاح‌طلبان- معتقدند بدون اما و اگر باید از همین امروز اعلام کنیم که تنها و تنها از حسن روحانی حمایت می‌کنیم. در مقابل، عده‌ای دیگر می‌گویند تداوم حمایت اصلاح‌طلبان از روحانی باید منوط به بررسی عملکرد وی و آغاز گفت‌وگوهای سازنده با روحانی و دولت‌مردانش باشد. آنها حمایت بی چون و چرا از روحانی را معادل نفی نقد او می‌دانند و معتقدند مسدود کردن راه نقد دولت با اعلام حمایت بی چون و چرا عدول از هویت اصلاح‌طلبانه است.»[2]

حقیقت این است که این جملات و اعترافات نمی‌توانند از تولیدات چیزی به نام اتاق‌های تخریب باشند و بیش از همه دولت است که باید متوجه معنی این گزاره‌ها باشد.

اصلاح‌طلبان البته معنای عبور از روحانی را فقط منوط به دیدگاه‌های خود نمی‌کنند و گویا تحلیل‌های واقعی‌تر هم در این زمینه دارند...

به تازگی، این سعید لیلاز از تحلیلگران سیاسی و اقتصادی جریان چپ بود که در مصاحبه با شماره 185 نشریه تجارت فردا بحث «عبور مردم از روحانی» را هم پیش کشید.

او گفته بود:

«من این گزاره را قبول می‌کنم که مکن است مردم به دلیل وخامت اوضاع و مطالبات اقتصادی که دارند، از دولت آقای روحانی عبور کنند، اما اولا این به دلیل شدت وخامت اوضاع است، ثانیاً آقای روحانی تقصیری در بروز این وخامت ندارد»

و بگذریم از اینکه لیلاز توضیح نداده بود اگر دولت مقصر این کندی پیشرفت کشور در اقتصاد نیست پس چه کسی مقصر است و البته باز هم توضیح نداده بود که در تحلیل او «برجام» چه جایگاهی دارد؟!

(غیر از این افراد، محمدرضا تاجیک، دیگر فعال اصلاح‌طلب نیز از اعتقاد برخی اصلاح‌طلبان به عبور از روحانی رونمایی کرده است که در ادامه گزارش به آن اشاره می‌کنیم.)

 *هیاهوی سکوت در مقابل دولت

فعال شدن ژنتیک جریان خاص برای عبور از رئیس جمهوری که ممکن است دیگر تمام شود البته گویا مسئله اصلی نیست و اصلاح‌طلبان از منظر عقلانی هم تردیدهایی جدی در اصل ادامه روند أناشریک گفتن خود در دولت روحانی دارند.

قضیه ساده است...

بی‌دستاوردی برجام، احتمال شکست رسمی برجام در ماه‌های پیشِ رو و فیش‌های نجومی به زعم همه تحلیلگران، دولت را ضربه فنی کرده است و این چیزی نیست که از نظر اصلاح‌طلبان دور بماند.

ضمن اینکه در عمق مسئله خبرهای دیگری هم به چشم می‌خورد.

اصلاح‌طلبان بخواهند یا نخواهند در این ذنوب لایغفر با دولت شریک‌اند و آشکار است که در آسیبِ ضربه فنی دولت، سهمی هم به جریان خاص می‌رسد. اگر نگوییم بیشترین سهم متعلق به آنهاست!

و همین امر، ستاد اصلاحات را در حمایت از روحانی دچار تردیدهای جدی کرده است.

تردیدی که تحلیلگران اصولگرا از روزهای نخست سال جاری از آن با عنوان «هیاهوی سکوت اصلاح‌طلبان در حمایت از روحانی» یاد کردند و گفتند که تأکیدهای تریبونی و رسانه‌ای جریان خاص بر حمایت از روحانی، عموماً خطاب به کسانی در داخل اردوگاه اصلاحات و برای تحت فشار گذاشتن آنهاست نه برای افکار عمومی.

 **تردید در حمایت از روحانی/عطریانفر: حمایت از روحانی نظر شخصی ما نیست؛ تاجیک: هست!

اکنون و پس از گذشت چند ماه از آن روزها، کم‌کم در لابه‌لای اماره‌ها و نشانه‌هایی می‌توان مشاهده کرد که آن «هیاهوی سکوت» یک تحلیل درست بود و زعمای اصلاحات در حمایت از روحانی دچار تردید شده‌اند و البته باز هم پای چیزی به نام اتاق فکر اصولگرایان علیه دولت! در میان نیست.

شاید کرکره این ویترین را برای اولین بار «محمدرضا تاجیک»، مشاور رئیس دولت اصلاحات بود که بالا زد.

او در تیرماه گذشته در بخشی از مصاحبه مطوّل خود با روزنامه آرمان امروز گفته بود:

«برای من بسیار عجیب است که برخی افراد چگونه به خود اجازه می‌دهند به صورت علنی عنوان کنند که جریان اصلاحات در انتخابات آینده قرار است از چه کسی حمایت کند و هنوز هیچ اتفاقی رخ نداده استراتژی جریان اصلاحات در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده را برای رسانه‌ها تئوریزه می‌کنند. برای من هنوز مشخص نیست است این نگاه مستبدانه و توتالیتر چگونه در بین برخی شخصیت‌های اصلاح‌طلب شکل گرفته که به خود اجازه می‌دهند به نام نامی جریان اصلاحات سخن بگویند. ما باید اجازه بدهیم پنجره‌ای جدید در جریان اصلاح‌طلبی باز شود و نسیمی تازه به این جریان وزیدن کند.»[3]

او در همان روز و در مصاحبه دیگری که به تفصیل با روزنامه شرق انجام داد هم همین معنا را مؤکداً مورد اشاره قرار داده بود.

شرق از تاجیک پرسیده بود: «در فضای رسانه‌ای تا به‌حال از قول اصلاح‌طلبان بر این موضوع تأکید شده که همچنان در سال 96 هم از آقای روحانی حمایت خواهند کرد. حتی برخی از تحلیلگران معتقدند که انتخابات 96 با همه این اتفاقات و آسیبی که بدنه اجتماعی از ماجراهای اخیر خورده است، به دلیل اینکه راه دیگری ندارد، مثل اینکه فقط یک ماشین برای عبور داشته باشد، مجددا آقای روحانی را انتخاب خواهد کرد، این چه اندازه به واقعیت نزدیک است؟ آیا درباره آلترناتیوهای آقای روحانی به‌طور جدی در جریان اصلاح‌طلبی بحث شده است یا نه؟»

و تاجیک هم جملات کوتاهی که در گفت‌وگو با آرمان امروز بیان کرده را اینگونه بسط داد:
«بله؛ می‌شنوم و می‌خوانم که برخی به نام نامی کلیت و تمامیت اصلاح‌طلبی از حالا تجویزهایی می‌کنند، من چنین صلاحیتی را نه برای خودم و نه برای دوستانی که از این موضع سخن می‌گویند، نمی‌بینم؛ باید ببینیم عقل جمعی در فضای اصلاح‌طلبی چه حکم می‌کند. در نهایت بالاخره نخبگان اصلاح‌طلبی کنار هم می‌نشینند به جمع‌بندی می‌رسند و آن جمع‌بندی را به‌عنوان اراده جریان اصلاح‌طلبی در آینده مطرح می‌کنند. می‌دانم در جریان اصلاح‌طلبی، خیلی‌ها هستند که به گزینه‌های دیگری می‌اندیشند و خیلی‌ها هستند که از شرایط کنونی عبور! کرده‌‌اند؛ اما آیا تصمیم و تجویز آنها عقلایی است؟ من درباره هیچ‌کدام از اینها صحبت نمی‌کنم؛ زیرا استدلال‌های لازم را نه شنید‌ه‌ام و نه ارائه کرده‌ام؛ اما باید در مواجهه عقول و استدلال‌ها، ما به استدلال برتر برسیم و در نهایت همه به قواعد آن تن بدهیم، هرچند برخی از ما از آن دل خوشی نداشته باشیم یا چندان نپسندیم؛ اما به‌هرحال به‌عنوان عقل جمعی باید پذیرای آن باشیم. هنوز آن اتفاق نیفتاده است؛ بنابراین اگر برخی از افراد جایی صحبت می‌کنند، من دوستانه از آنها می‌خواهم یا تأکید کنند که اظهار نظر شخصی می‌کنند، یا اینکه بالاخره به شکلی سخنان خودشان را توجیه کنند که بدنه اصلاح‌طلبی متوجه شود، اینها چنین اقتدار، مقبولیت و منزلتی دارند که به نام تمامی اصلاح‌طلبان سخن بگویند؛ بنابراین این فضا وجود دارد و ناظر به روزهای آتی است. ما به زمان احتیاج داریم تا درباره اینکه چه فضایی باید ایجاد شود و چه کسی باید کاندیدای اصلاح‌طلبان شود، تصمیم بگیریم و ببینیم ما می‌خواهیم با چه برگی بازی کنیم؛ این هنوز کاملا مشخص نشده است.»[4]

تاجیک مخلص کلام را گفته بود.

از اصلاح‌طلبانی که ژن عبورشان باز هم فعال شده و کم هم نیستند تا آنهایی که نظر شخصی خودشان مبنی بر حمایت از روحانی را نظر جمعی جبهه اصلاحات جلوه می‌دهند و در اینجا و آنجا بیانش می‌کنند.

البته ضمیر، مرجع خودش را هم پیدا کرد...

صحبت‌های تاجیک را انگار بیش از هرکسی «محمد عطریانفر» عضو حزب کارگزاران سازندگی بود که دید و خواند.

رؤیت و خوانشی که عطریانفر را حتی به واکنش هم واداشت و او چندی بعد در مصاحبه با شماره 91 نشریه صدا و در جملات پایانی خود گفت:

«اصلاح‌طلبانی که آقای روحانی را گزینه اول و آخر اعلام کرده‌اند، نظر شخصی خود را مطرح ننموده‌اند، بلکه نوعا اظهارات آنها معطوف به جمع‌بندی جبهه اصلاحات است، جبهه‌ای که رهبران اصلاحات نیز در میانه آن نقش تمام‌کننده و تعیین‌کننده‌ای دارند.»

نه از باب قضاوت که برای بیان حقیقت باید گفت که به نظر می‌رسد حرف‌های تاجیک صحیح‌تر باشند و عطریانفر در ربط دادن نظرات روحانیست‌های اصلاح‌طلب به ستاد اصلاحات که به قول تاجیک «توتالیتر» هم هستند، موفق نخواهد بود.

خاصّه آنکه درباره تصمیم جمعی یا قطعی ستاد اصلاح‌طلبان تاکنون هیچ خبری درز نکرده است.

در تأیید همین معنا نیز صحبت‌های «محمد کیانوش‌راد» دیگر نماینده مستعفی مجلس ششم در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا که روز یکشنبه هفته گذشته (10 مرداد) منتشر شد نیز قابل اشاره است.

او تصریح کرده بود:

«هنوز بحث جدی بین اصلاح‌طلبان به صورت تشکیلاتی درباره این مسئله صورت نگرفته است، اما روح تفکر جمعی اصلاح‌طلبان بدون آنکه تصمیم تشکیلاتی صورت گرفته باشد، به سمت آقای روحانی است.»[5]

و این بدان معناست که تاجیک درست می‌گوید و طیفی از اصلاح‌طلبان که معتقد به حمایت از روحانی هستند؛ نتیجه نشستی برگزار نشده و تصمیمی گرفته نشده را بیان می‌کنند.

*ستاد اصلاحات چه تصمیمی درباره مستأجر 4 ساله می‌گیرد؟/و همچنان پای «اتاق فکر اصولگرایان» در میان نیست...

نتیجه این بگومگوها که معلوم نیست چرا محتوای آنها باید به گردن اصولگرایان بیافتد، را کسی نمی‌داند؟!

به صورت مطلق هم نمی‌توان پیش‌بینی کرد که اصلاح‌طلبان برای گزینه محتمل «عبور از روحانی» دست به ژن‌درمانی می‌زنند یا اینکه به داشته‌های خود در مجلس دهم و احتمالات انتخابات شورای شهر دل می‌بندند، مستأجر محترم 4 ساله را بیش از این تحمل نمی‌کنند و مثل شرایط خود در سال 92 به شرکت در انتخابات بدون کاندیدا و اعلام «أنا شریک» می‌اندیشند؟!

فرض دیگر که وجود آن غیر قابل انکار به نظر می‌رسد نیز آنست که هدف ستاد جریان خاص از طرح مسئله «عبور از روحانی» چانه‌زنی از بالا و فشار از پایین به دولت است تا کابینه به هراس بیافتد و قبل از تمام عمر 4 ساله دولت به مطالبات اصلاح‌طلبان «آری» بگوید.

اما این احتمالات یک بخش مشخص دارد و آن اینکه اگر شناسنامه هویتی دولت یعنی «برجامِ روحانی» همچنان بی‌دستاورد بماند و گزینه‌ای به نام «شکست رسمی» در قبال آن مطرح شود؛ یقیناً اصلاح‌طلبان در طرح أناشریکی خود با دولت یازدهم تجدید نظر خواهند کرد.

تجدید نظری که مباحثی مثل «تغییر برخی وزرا» و «طرح مطالبات نگفتنی اصلاح‌طلبان از سوی دولت» هم در آن تأثیرگذار است و نتیجه آن در ماه‌های آینده مشخص می‌شود.

***

1_ http://armandaily.ir/fa/Main/Detail/158419

2_ http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3403177

3_ http://armandaily.ir/fa/Main/Detail/157819

4_ http://sharghdaily.com/News/98206

5_ http://www.ilna.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-3/395648-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%B4%DB%8C-%D8%B9%D8%A7%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA