گروه جهاد و مقاومت مشرق- امسال بیست و هشتمین سالروز پیروزی در عملیات مرصاد است. اندکی پس از پذیرش قطعنامه 598 از سوی جمهوری اسلامی ايران، اعضای پناهنده شده سازمان مجاهدین خلق (منافقین) به ارتش متجاوز صدام، با جمع‌آوری دیگر عناصر ضدانقلاب از کشورهای مختلف اروپایی، نیرویی فراهم و با بهره‌گیری از جنگ‌افزارهای اهدایی صدام از «تنگه پاتاق» در غرب کشور به ایران حمله کردند.نیروی هوایی صدام با حمایت مقدماتی، منافقان را برای ورود به عمق خاک ایران ترغیب کرد اما از سوی ایران، عملیات مرصاد در پنجم مرداد سال 1367 و به منظور مقابله با منافقین در مناطق «اسلام‌آباد» و «کرند غرب» آغاز شد.
در این عملیات با فرماندهی سپاه پاسداران و پشتیبانی هوانیروز ارتش، رزمندگان از سه محور «چهارزبر»، «جاده قلاجه» و «جاده اسلام‌آباد ـ پلدختر» وارد عمل شدند و نیروهای ضد انقلاب را در دو مرحله سرکوب کردند.
خبرگزاری ايبنا با نگاهی بر آمار کتاب‌های سایت مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران مهمترین کتاب‌هایی که تا امسال (1395) درباره اين عملیات منتشر شده را مرور کرده است.
کارنامه عملیاتی تیپ12 قائم(عج) در عملیات مرصاد/ حسینعلی احسانی/ انتشارات قایمیه/ 1395.
نویسنده با بررسی مستندات و انجام مصاحبه‌هایی به نقش عملیاتی تیپ 12 قائم (عج) در پیشبرد اهداف عملیاتی مرصاد پرداخته است.
عملیات مرصاد/ سارا مهدی نژاد/ بنیاد حفظ و آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس/1394.
نویسنده در این کتاب به ماجرای عملیات مرصاد و دلیل شکست منافقان پرداخته است.
عملیات مرصاد تحقق وعده الهی/ سعید پورداراب/سوره سبز، 1394.
این کتاب در 20 بخش به مواردی چون چگونگی تشکیل سازمان منافقین، سازمان مجاهدین و آمریکا در آستانه عملیات مرصاد، ساختار و اهداف ارتش منافقین در عملیات مرصاد، ورود شهید سپهبد علی صیاد شیرازی به صحنه عملیات مرصاد و فرار منافقین و تجهیزات منهدم شده و غنائم به دست آمده می‌پردازد.
حماسه‌ی چارزبر/ مصاحبه و تدوین آذر آزادی؛ [به سفارش] حوزه هنری استان کرمانشاه/ انتشارات دیباچه، 1394.
این کتاب بر محور خاطرات فرماندهان و رزمندگان تیپ نبی اکرم (ص) و تیپ مسلم ابن عقیل که در عملیات مرصاد حضور داشته‌اند نوشته شده است. انتخاب این افراد با توجه به حضور و آگاهی بیشتر آنها از جزئیات تاریخی و زمانی عملیات مرصاد صورت گرفت.
آوای مرصاد/ شهریار خان‌محمدی/ قم: موعود اسلام/ 1393.
«آوای مرصاد»، نوشته شهريار خان‌محمدی، شرح حال مردم اسلام‌آباد غرب در زمان ورود منافقان به این شهر و خاطراتش از عملیات مرصاد را روایت می‌کند.
منافقین در کمینگاه صیاد: نقش ارتش و شهید صیاد شیرازی در عملیات مرصاد/ به کوشش محمد‌مسعود بهمنی؛ [برای] هیئت معارف جنگ شهید سپهبد علی صیاد شیرازی/ ایران سبز/ 1392.
«منافقین در کمینگاه صیاد» در چهار فصل تاریخچه و وضعیت منافقین، عملیات مرصاد یا به اصطلاح منافقان «فروغ جاویدان»، نقش صیاد در عملیات مرصاد و «ارزیابی، تجزیه، تحلیل و نکات آموزشی عملیات مرصاد» تدوین شده است.
عملیات مرصاد و سرنوشت منافقین/ تالیف محمدعلی صدرشیرازی/ مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1392.
این اثر در دو بخش کلی تنظیم شده و شامل 5 فصل است که به صورت مشروح و کامل به بررسی ساختار و نحوه شکل‌گیری سازمان مجاهدین خلق و عملیات مرصاد پرداخته است.
از پاوه تا مرصاد (مروری برهشت سال جنگ در استان کرمانشاه)/ سیامک تیمورپور بعثت، 1392.
این کتاب به مسایل مهم جنگ در استان کرمانشاه به‌عنوان یکی از کانون‌های اصلی دفاع مقدس می‌پردازد و با اشاره به رشادت‌ها و حماسه‌های مردم شجاع آن دیار در عملیات‌های مختلف -از پاوه تا مرصاد- ضرورت توجه بیشتر به بازسازی خرابی‌های ناشی از جنگ و رفع محرومیت‌ها در این استان را گوشزد می‌کند.
قلاویز تا مرصاد/ امیر شالبافیان/ اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان همدان/ 1392.
این کتاب از موضوع شکل‌گیری سازمان منافقین موسوم به مجاهدین در ایران آغاز، سپس به بررسی تحولات کشور از ابتدای انقلاب تا آغاز جنگ، بررسی تحولات ایران از آغاز جنگ تا عملیات ثامن الائمه، بررسی تحولات جنگ و اوضاع داخلی کشور و از عملیات ثامن الائمه تا فتح خرمشهر می‌پردازد در نهایت با بیان روند اجرای عملیات فروغ جاویدان منافقین و عملیات مرصاد و دستاوردها و نتیجه و نیز خاطرات این عملیات مهم خاتمه می‌یابد.
عملیات مرصاد و سرنوشت منافقین/ تالیف محمدعلی صدرشیرازی/ مرکز اسناد انقلاب اسلامی/ 1392.
این کتاب در دو بخش نوشته شده است. بخش اول کتاب درباره این گروهک پیش از عملیات مرصاد است که به دو فصل سازمان مجاهدین خلق پیش از پیروزی انقلاب و سازمان مجاهدین خلق پس از پیروزی انقلاب و قبل از عملیات مرصاد تقسیم شده است. بخش دوم ابتدا به بسترهای شکل‌گیری عملیات مرصاد پرداخته است و سپس همکاری این گروهک با عراق و متجاوزان و نقشش در تجاوز دشمن بعثی به ایران تشریح شده است. در ادامه بخش دوم این کتاب در فصل‌ها و گفتارهای متعدد جوهره درونی این سازمان بررسی شده و به تشریح تلاش 20 ساله آنها برای بقا پرداخته شده است.
سهم من از چشمان او (خاطرات حمید حسام)/ مصطفی رحیمی/ شرکت انتشارات سوره مهر/ 1391.
خاطرات حضور حمید حسام در مناطق جنگی به عنوان دیده‌بان در لشکر 32 انصارالحسین(ع) همدان تا آخرین مسئولیت‌های او در دفاع مقدس در این اثر بازگو شده است.
بن‌بست در استراتژی؛ شکست در تاکتیک (نقش سازمان مجاهدین خلق «منافقین» در جنگ تحمیلی با تاکید بر عملیات مرصاد/ تدوین ناصر شعبانی، مجید مختاری/ دانشگاه جامع امام حسین(ع)، دانشکده و پژوهشکده پیامبر اعظم(ص)، معاونت پژوهشی/ ۱۳۹۱.
مؤلف در این کتاب با توجه به اسناد قطعی، مصاحبه‌ها، سند‌های به دست آمده از منافقین و همچنین تجربه‌هایی در عرصه فرماندهی دفاع مقدس، به بررسی دلایل و عوامل شکست منافقین در عملیات «فروغ جاویدان» (مرصاد) پرداخته است که تاکنون بیان نشده بود.
قطره‌ای از دریا: خاطراتی از عملیات مرصاد/ علی‌محمد زند/ تهران : صریر/1390.
این کتاب به روایت و قلم علی محمد زند از رزمندگان دوران دفاع مقدس به چاپ رسیده است. نویسنده این کتاب که خود یکی از رزمندگان عملیات مرصاد بوده، سعی بر بازگوکردن جزئیات این عملیات از آغاز تا پایان را در این اثر دارد.
ماموریت غیرممکن؛ روایت مرصاد/ نویسندگان جعفر شیرعلی‌نیا، محمدجواد اکبرپور؛ به کوشش خانه فرهنگ و هنر سافیا؛ [به سفارش] سازمان حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس و بسیج/ تهران: فاتحان/ 1390.
کتاب حاضر، از مجموعه «کتاب راوی» با موضوع جنگ ایران و عراق (1359ـ1367) است. در بخش‌هایی با عنوان‌های «روزهای دور»؛ «روزهای جنگ»؛ «سرزمین بی‌غروب» و «نبردهای برگزیده»، اطلاعات سیاسی، نظامی، تاریخی و جغرافیایی نبردهای ایران و عراق و خاطرات نبردها روایت می‌شود. این کتاب دومین مجموعه از کتاب راوی است که در شش جلد، جنگ در جبهه میانی، استان‌های کرمانشاه و ایلام را روایت می‌کند. در این کتاب، عملیات مرصاد به تصویر کشیده شده و نحوه عملکرد و اهداف منافقین بیان می‌شود. کتاب، با هدف ترویج فرهنگ جبهه و شهادت و روایت سادة جنگ و تاریخ ملت ایران و به تصویر کشیدن ایثارگری‌ها و حماسه‌آفرینی‌های شهیدان و رزمندگان اسلام تهیه شده است.
طلایه‌داران مرصاد/ نویسنده رضا وطنی؛ تهیه‌کننده اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان سمنان/ قم: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ، نمایندگی ولی فقیه ، پژوهشکده تحقیقات اسلامی/ انتشارات زمزم هدایت/ 1389.
«طلايه‌داران مرصاد» در 2 بخش تدوين شده است. در بخش اول، به بيان اهميت نظامي استان كرمانشاه و تنگه چهارزِبر و پيوند منافقين با ارتش متجاوز صدام پرداخته شده و سير نبرد تيپ 12 قائم (عج) با منافقين در عمليات مرصاد در بخش دوم كتاب بازگو شده است.
ده‌متری چشمان کمین (هشت سال به روایت سردار جعفر مظاهری)/ محسن صیفی‌کار/ بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس/ 1389.
کتاب «ده متری چشمان کمین» خاطرات جعفر مظاهری از رزمندگان و فرماندهان دفاع مقدس در استان همدان است. این کتاب دربردارنده 117 قطعه عکس مرتبط با موضوعات، نقشه‌های عملیاتی و اسناد مربوط، تحلیل تاریخی و نظامی از عملیات و وقایع مهم انقلاب و دفاع مقدس است.
هفت و سیزده دقیقه/ بیژن کیا/ نشر شاهد/ 1388.
کتاب، شرح ماجرای ترور ریاست دادگستری یکی از شهرها و ضارب عضو گروهک منافقین است. مسائل روشنفکری و انحرافات اخلاقی و تسویه‌های گروهکی در این اثر به خوبی ترسیم شده است.
حماسه‌های ماندگار هوانیروز در دفاع مقدس/ اردشیر کریم‌زاده/ نودید طراحان/ 1388.
این اثر در 8 فصل، نقش هوانيروز در 53 عمليات پدافندي و مشترك نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران و سپاه پاسداران، از شهريور 1359 تا مرداد 1367 مانند «بیت المقدس»، «فتح المبین»، «طریق القدس» ، «ثامن الائمه(ع)» و «عملیات مرصاد» را تشريح کرده است.
اشغال و مدال/ نویسندگان صبار اللامی و ستار السعد؛ ترجمه محمد نبی‌ابراهیمی/ دفتر ادبیات و هنر مقاومت/ 1387.
کتاب «اشغال و مدال» در دو بخش و 6 فصل تدوین شده است. بخش اول کتاب درباره عملیات مرصاد است که توسط سروان «ستار السعد» نوشته شده است و بخش دوم به قلم سرهنگ ستاد ارتش عراق «صبار اللامی» است.
شب خاطره (مجموعه خاطرات شب های خاطره)/ مجتبی عابدینی/ دفتر ادبیات و هنر مقاومت/ 1386.
کتاب «شب خاطره» گزیده‌ای از خاطراتی است که در شب‌های خاطره بازگو شده است. «ابراهیم حاتمی کیا» (کارگردان سینما) در خاطره‌ای با عنوان شهر آلوده، از مشاهدات خود از عملیات مرصاد سخن می‌گوید که در آن زمان به عنوان فیلمبردار به منطقه عملیاتی مرصاد اعزام شده بود.
ردپای اهریمن/ صمد نظری/ انجمن نجات/ 1385.
صمد نظری چهره آگاه و پر تلاش انجمن نجات استان مازندران بعد از جدایی از فرقه تروریستی مجاهدین، با حضوری 15 ساله در عرصه افشای ماهیت فرقه رجوی، سعی در آگاهی جوانان پاک و خانواده هایشان کرده و واقعیت ها، خیانت‌ها و جاسوسی‌های فرقه تروریستی مجاهدین در دوران جنگ هشت ساله عراق و خودفروختگیشان به رژیم بعثی صدام را به نگارش در آورده است.
ما آمریکا را زیر پا می‌گذاریم/ محمد صائبی/ موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر/ 1384.
این کتاب تحلیلی است بر تحولات نیم قرن اخیر ایران و در بخشی از آن به موضوع سازمان مجتهدین خلق و روند تحرکاتش پرداخته شده است. در این کتاب تلاش شده با درج عکس‌ها و تصاویر، واقعیات سیاسی و نظامی سال‌های قبل از کودتای انگلیسی ـ آمریکایی 28 مرداد تا وقایع سال 1369 به تصویرکشیده و تحولات این دوره، تشریح شود.
مرصاد؛ پایانی بر دو ادعا/ عباس سلیمی نمین/ روزنامه همشهری/ 1384.
انتشار اين اثر تلاشي است در راستاي افشاي ابعاد اقدام ضد ملي سازمان مجاهدین كه با برخورداري از پشتيباني كامل ارتش بعث و هم‌زمان با حمله نيروهاي صدام به جنوب كشور (به قصد اشغال مجدد خرمشهر) بعد از پذيرش قطعنامه 598 توسط ايران صورت گرفت.
کرمانشاه در جنگ/ حسن دری/ موسسه مطالعات سیاسی فرهنگی اندیشه ناب/ 1383.
در این كتاب، در آغاز اطلاعاتی از سابقه تاریخی و جغرافیایی انسانی، و وضعیت طبیعی و اقتصادی و نظامی استان كرمانشاه آمده، سپس اقدامات رژیم عراق پس از پیروزی انقلاب اسلامی و نبردهایی كه در جبهه‌های غرب صورت گرفته شرح و بررسی شده است.
اطلس نبردهای ماندگار/ مجتبی جعفری/ ارتش جمهوری اسلامی ایران، نیروی زمینی، معاونت عملیات/ 1383.
این کتاب به صورت اطلس دوزبانه به شرح وقایع 8 سال جنگ تحمیلی می‌پردازد و بخشی از آن به عملیات مرصاد اشاره دارد.
هممرز با آتش (خاطرات حمید قبادی)/ دفتر ادبیات و هنر مقاومت/ ۱۳۸۳.
کتاب حاضر شامل خاطراتی است در هفت فصل که نگارنده از دوران دفاع مقدس تا پایان عملیات مرصاد حکایت کرده است.
یاد روزهای بارانی/ محمدعلی موظف رستمی/ واگویه / 1381.
کتاب حاضر مجموعه ای است حاوی 9خاطره از فرماندهان رده‌های مختلف لشکر 25 کربلا و دو غزل با عناوین «تصویر تمام عشق» و «یاد روزهای بارانی».
از طوفان تا نسیم/ محمدعلی موظف رستمی/ واگویه/1380.
کتاب «از طوفان تا نسيم» شامل «آخرین سفر در انتهای هور»، «آنجا میان نخلستان» و «از طوفان تا نسیم» سه داستان کوتاهی است که نویسنده براساس خاطرات دوران دفاع مقدس به رشته تحریر در آورده است. وی در این داستان‌ها گوشه‌هایی از حوادث جنگ تحمیلی به‌ویژه جلوه هایی از ارزشهای دوران دفاع مقدس را روایت می‌کند.
اطلس جنگ ایران و عراق (فشرده نبردهای زمینی 31 شهریور 1359 ـ 29 مرداد 1367)/ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ/ 1379.
این اطلس حاصل فعالیت 8 ساله یک تیم 20 نفری از محققان مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس و حاوی اطلاعاتی چون نقشه هر عملیات، چکیده‌ای از واقعه هر عملیات، اطلاعات، خسارت‌ها و تلفات دشمن، تعداد و هویت یگان‌های درگیر می‌شود.
روزها و رویدادها (جلد ۲)/ علی بری دیزجی/ نشر رامین/ 1378.
کتاب روزها و رویدادها در سه جلد تدوین شده که در آن مناسبت‌های هر ماه توضیح داده شده است.
سیری در جنگ ایران و عراق (جلد ۵: پایان جنگ)/ محمد درودیان/ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ/ 1378.
این اثر با عنوان «پایان جنگ» وقایع و رویدادهایی جنگ تحمیلی از علمیات والفجر ۱۰ تا اشغال کویت از سوی عراق را بررسی کرده است.
ویرانی دروازه شرقی/ وفیق السامرایی؛ ترجمه عدنان قارونی/ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرکز فرهنگی، معاونت انتشارات/ 1377.
نگاه به جنگ ایران و عراق از منظر دشمن، یکی از جنبه‌های قابل پردازش دفاع مقدس است. این کتاب به لحاظ سوابق و جایگاه سازمانی نویسنده آن در استخبارات ارتش عراق، از جمله مهمترین منابع موجود است.
مستوران روایت فتح/ طاهره قاسمی امین/ کنگره بررسی نقش زنان در دفاع و امنیت و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی مقاومت بسیج/ 1376.
مجموعه خاطرات سیزده نفر از شیرزنان ایرانی از ابتدای وقایع کردستان تا عملیات مرصاد در پایان جنگ و حمله منافقین بعد از پذیرش قطعنامه است.
در کنار آتش/ مهناز شایستهفر/ دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1373.
نویسنده، برای نگارش این کتاب موفق به دریافت لوح تقدير از بنياد حفظ آثار و ارزش‌هاي دفاع مقدس شده است.
حکایت سال‌های بارانی/ خاطره مهدی مرندی، بازنویس نثر محمد خسروی‌راد/ بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس، مدیریت ادبیات و انتشارات/ ۱۳۷۶.
این کتاب، شرح زندگی و حضور مهدی مرندی در جبهه‌های طی دوران دفاع مقدس، از جمله خاطراتش از عملیات مرصاد روایت می‌شود.
تا اسارت/ حمید حکیم‌خواه (عیوضیان)/ دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1372.
در این کتاب خاطرات حمید حکیم‌خواه در چهار قسمت گردآوری شده است. در بخش پایانی نیز خاطرات مرصاد با عنوان «تنگه چهارزبر» آمده است.
سفر بی‌بازگشت/ عباس رافعی/ دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1372.
فيلمنامه‌ای است كه به صورت كتاب درآمده است. كتابي كه در آن با داستان علي و نسرين آشنا مي‌شويم كه در ايلام زندگي مي‌كنند و به آنان خبر مي‌دهند كه دشمن مجدداً به روستاي حسن‌آباد حمله كرده است. وقايعي كه پس از قبول قطعنامه رخ داده و با يورش بعثي‌ها و نهايتا منافقين همراه است.
آخرین گزارش/ سیدیاسر هشترودی/ دفتر ادبیات و هنر مقاومت/ 1371.
این کتاب مجموعه چهار «خاطره گزارش‌گونه» مربوط به سال‌های 66 تا 68 است که در آن، نویسنده با مردم شهرهای جنگ‌زده قصر شیرین، سرپل ذهاب و اسلام‌آباد و به‌خصوص بازماندگان عملیات مرصاد گفت‌وگو کرده است.
درخت بلوط/ به کوشش حجت شاهمحمدی/ دفتر ادبیات و هنر مقاومت/ 1370.
خاطرات خلبانی است که به همراه دوست خود در عملیات مرصاد شرکت کرد و در حین انجام عملیات هلی‌کوپترشان دچار سانحه شده و مجبور شدند بالای درخت بلوطی پنهان شوند تا بچه‌های خودی پیدایشان کنند اما...
ذبیح عاشق (یادواره شهید حاج شیخ ذبیح الله کرمی)/ ن. شهرام مهر/ سازمان تبلیغات اسلامی، معاونت فرهنگی/ 1369.
این کتاب، زندگینامه حجت‌الاسلام شهید «ذبیح الله کرمی» است که از رزمندگان هشت سال جنگ تحمیلی بود و 7 مرداد1367، در عملیات مرصاد به شهادت رسید.
جنگ تحمیلی، دفاع در برابر تجاوز (جلد ۶)/ ستاد فرماندهی کل قوا، معاونت فرهنگی و تبلیغات/ 1368.
این مجموعه در قالب آلبوم عکس رنگی، با توضیحاتی به سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی، در قطع رحلی با جلد گالینگور و شمارگان 2000 نسخه، روایتی تصویر از عملیات مرصاد دارد.
گذر از بحران ۶۷/ دفتر سیاسی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی/ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، واحد تبلیغات و انتشارات/ 1368.
این کتاب، به عنوان نخستین منبع منتشرشده، با بررسي وقايع سال 67 به عنوان سال وقوع عمليات مرصاد، تا حدودي به شكل مستقيم به اين واقعه تاريخي پرداخته است.
* ایبنا
