
** ثبوت هلال ماه نو در شهرهاي هم افق
س: اگر هلال ماه مبارک رمضان در شهري ديده شود، آيا در شهرهاي ديگري که افق آنها يکسان بوده يا دو ساعت فرق دارند، اول ماه ثابت ميشود يا نه؟
ج) اگر ملازمهي بين بلدين در امکان رويت هلال محرز باشد، براي شهرهاي ديگر نيز کافيست؛ و صِرف اختلاف در وقت غروب ميزان نيست.
** رويت هلال پيش از غروب
س: در برخي از کشورها (مثل سوئد) امکان رويت هلال ماه شوال پس از غروب خورشيد تا دو سه روز بعد از رويت ماه نو در ايران منتفي ميباشد چون در اين مناطق ماه قبل از خورشيد غروب ميکند حال اگر در اين مناطق امکان رويت هلال قبل از غروب خورشيد وجود داشته باشد آيا همين مقدار براي اثبات هلال ماه شوال کفايت ميکند يا نه؟
ج) رويت هلال پيش از غروب براي اثبات حلول ماه قمري جديد از شبي که پس از رويت است، کافي است.
** راههاي اثبات حلول ماه
س: اگر چند نفر عادل شهادت بدهند که دو نفر عادل ماه را ديدهاند؛ آيا اول ماه رمضان يا شوال ثابت ميشود؟
ج) خير، بايد دو نفر عادل خودشان براي انسان شهادت بدهند که ماه را ديدهاند و اگر رويت ماه را با واسطه نقل کنند، کافي نيست؛ مگر آنکه از گفته آنان، اطمينان به رويت هلال پيدا شود.
** چگونگي علم به رويت هلال
س: اگر از گفته عدهاي حدس بزنيم که فردا عيد فطر است، آيا ميتوانيم روزه بگيريم؟
ج) تا هنگامي که براي شخص اطمينان پيدا نشود که فردا عيد فطر و اول شوال است، نميتواند روزه را افطار کند.
** نظر مجتهد در مورد رويت هلال
س: اينکه گفته ميشود مجتهد بايد در مورد رويت هلال حکم دهد تا براي همگان لازم الاجرا باشد منظور چيست؟ و چه کساني را شامل ميشود؟
ج) منظور اظهار نظر و راي راجع به اول ماه است و صِرف ثبوت ماه نزد وي حکم نيست. و منظور از حاکم، مجتهد جامع الشرايط و در درجه اول ولي امر مسلمين است.
** تاثير چگونگي رويت در ثبوت هلال
س: در هنگام همزماني ماه مبارک رمضان با فصل پاييز و زمستان و شرايط خاص جوي چگونه ميتوان به رويت هلال از طريق چشم غير مسلح اکتفا کرد؟ آيا به لحاظ شرعي مانعي بر سر راه اثبات اين امر از طريق علوم جديد وجود دارد؟
ج) شرط ثبوت هلال، رويت با چشم غيرمسلح نيست، بلکه رويت با چشم مسلح نيز کافيست، کما اينکه از طريق علوم جديد اگر اطمينان حاصل شود، کافيست.
** اختلاف مبدا و مقصد سفر در رويت هلال عيد
س: الف) من در خارج از کشورم زندگي ميکنم و در ماه رمضان روزه ميگيرم ولي دو روز مانده به عيد در حالي که 28 روز روزه گرفتهام، با پروازي که دو ساعت طول ميکشد به کشورم برميگردم و در آنجا هلال عيد فطر را ميبينم وظيفهام چيست؟
ج) اگر در بدو ورود به وطن مشخص باشد که آن روز شرعاً روز عيد است بايد يک روز، روزه ماه مبارک رمضان را در فرض سووال قضا کنيد.
ب) اگر در آن کشور 30 روز روزه بگيرم و بعد به کشورم برگردم و ببينم که در آنجا يک روز از زمان گرفتن روزه در ماه رمضان باقي مانده، وظيفهام چيست؟
ج) اگر در جايي که 30 روز، روزه گرفتيد هلال ماه رمضان به طريق شرعي ثابت شده و بعد به کشوري مسافرت کرديد که در آنجا يک روز از ماه رمضان باقي مانده است، در اين صورت روزه گرفتن آن روز بر شما واجب نيست ولي اگر در کشوري که 30 روز، روزه گرفتيد هلال ماه در اول ماه به طريق شرعي ثابت نشده بود، در کشور خودتان روز آخر ماه رمضان را بايد روزه بگيريد.
** معيار ثبوت رويت هلال براي کشورهاي غرب محل رويت
س: اگر ماه در کشورهاي شرقي رويت شود آيا براي کشورهاي غربي خود به خود ثابت ميشود يا خير؟ و حدود آن چيست؟
ج) رويت در بلد شرقي گرچه غالباً ملازم با امکان رويت به طريق اولي در بلد غربي است، ليکن گاهي به ملاحظهي اختلاف زياد در طول جغرافيايي، چنين ملازمهاي منتفي است و معيار کلّي ملازمهي بين بلدين در امکان رويت هلال است.
** نقش اختلاف افق مجتهد و مقلد در حکم به رويت هلال
س: آيا حکمي که مجتهد در خصوص اول ماه صادر ميکند براي کساني که افق محل زندگيشان تفاوت زيادي با افق محل آن مجتهد دارد نيز، لازم الاجرا مي باشد؟
ج) حکم مجتهد براي بلادي که بين رويت هلال در بلد او و امکان رويت در آن بلاد ملازمه نيست ساري نمي باشد، بلکه در آن بلاد بايد به حکم حاکم شرعي همان بلاد عمل نمايند.
** حکم بلاد واقع شده در غرب محل رويت هلال
س: اگر ماه در انگليس ديده شود، آيا براي مردم کشورهايي که در غرب آن واقع شده است هم ثابت ميشود؟
ج) اگر رويت ماه در بلدي ملازم با رويت يا امکان رويت در بلد ديگر باشد، براي آن بلد ديگر هم کافي است، اما ممکن است در اثر اختلاف زياد در طول جغرافيايي، رويت در بلد شرقي ملازم با امکان رويت در بلد غربي نباشد.
** عمل مقلدين چند مجتهد به فتواي يکي از آنها در مساله رويت هلال
س: کساني که از مجتهدين مختلفي تقليد ميکنند، آيا ميتوانند در مساله رويت هلال به فتواي مجتهد واحد عمل کنند يا خير؟
ج) اگر مجتهد جامع الشرايط حکم به اول ماه يا آخر ماه نمايد ديگران بايد بدان ملتزم شوند.
** هم عرض بودن مناطق در رويت هلال
س: شمال کانادا در عرض جغرافيايي انگليس قرار دارد، آيا با انگليس همافق است؟
ج) صِرف همعرض بودن کافي نيست، بلکه ميزان ملازمه بين رويت در يک بلد با امکان رويت در بلد ديگر است.
** علم به حلول ماه رمضان در ميان روز
س: اگر پيش از ظهر اعلام کردند که امروز اول ماه رمضان است؛ تکليف روزه آن روز چه ميشود؟
ج) اگر مبطلات روزه را مرتکب نشده، بنابر احتياط واجب بايد نيت روزه کند و روزه بگيرد و بعداً نيز آن روز را قضا کند و اگر يکي از آنها را مرتکب شده، روزه او باطل است؛ ولي (به احترام ماه رمضان) بايد تا اذان مغرب از کاري که روزه را باطل ميکند، خودداري کرده و بعد از ماه رمضان آن روز را قضا کند.