در ابتدای برنامه فیاض در پاسخ به پرسش دلاوری مبنی بر اینکه ما امروز کجای جهان ایستاده ایم، گفت: نباید گفت کجای جهان ایستاده‌ایم، باید به حرکت درآمد و رفت و باید دید هرکسی چه سهمی از جهان دارد. ما بنیان گذار نظام‌های بزرگ سیاسی جهان بوده‌ایم و این را در تاریخ می‌توان یافت.
وی اظهار داشت: من به عنوان یک ایرانی چه سهمی در جهان امروز دارم؟ ما بنیانگذار سیاست های بزرگ جهان بوده ایم. هگل در کتابش؛ پدیدارشناسی روح می گوید ایرانی ها فلسفه را بنیان گذاشته اند. جورجی زیدان و ابن خلدون گفته اند این ایرانی ها بودند که تمدن اسلامی را ساختند. مصر و یونان هم بوده اند اما آنها تمدنهای بزرگ داشتند. امپراتوری بزرگ نداشتند. ما امپراتوری بزرگ داشتیم و تا در دریای مدیترانه پیش رفتیم. آیزنهاور گفته بود ایرانی ها اگر قدرت نظام پیدا کنند، تمام منطقه را تصرف می کنند. این را در سال ۱۹۵۰ گفته بود.
وی افزود: هیچ کشور به اندازه ما انقلاب نکرده است. انقلاب اسلامی ما ادعای جهانی دارد و راه جدید خودش را می رود. دانشگاههای ما می خواهند مرجع علمی جهان بشوند. اصلا آمریکایی ها نگران بمب اتمی و موشک اتمی ما نیستند. آنها نگران علم و دانش ما هستند. ایرانی ها هیچ وقت جنگ طلب نبوده اند. بعضی دانشگاههای ما در رتبه های بالای جهانی هستند. در فناوری نانو ما در منطقه اول هستیم.
این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به اینکه ایرانی‌ها مطالبه قدرت جهانی را دارند و این را در تاریخ دیده‌ایم، گفت: اگر امروز هم ما نسبت به وضعیت فعلی خود نقد داریم و آن را در شان تمدن خود نمی بینیم به این دلیل است که ویرانی مقدمه ساختن است. ما در دورانی جهل داشته‌ایم.
عقلانیت تمدن را می سازد
فیاض درباره عوامل عقب افتادگی ما از غرب گفت: عقلانیت است که تمدن را می سازد. ما این عقلانیت را داشتیم. شعرای ما حکیم بودند. حکیم فردوسی و حکیم سعدی. در حال حاضر مشکل ما مشکل عقلانیت است که مغلوب شدن از مغول و شکست های تاریخی باعث بوجود آمدن آن شد. عقلانیت اگر درست بشود همه چیز درست می شود. وقتی کسی ادای کسی را در بیاورد می خواهد مثل او بشود. ما یک جهل مرکب داشته ایم. اشغال شدن های ایران باعث تبدیل شدن جهل مرکب به جهل وسیع شده است.
وی با بیان اینکه متاسفانه روشنفکران ما از دوره مشروطه به بعد ما را به راه اشتباه برده اند و وابستگی برای ما ایجاد کرده اند، گفت: ما همه چیز را با هم قاطی کرده ایم. یک خارجی با کفش می رود در رختخواب می خوابد و با کفش وارد خانه می شود با یک ایرانی که کفشش را پشت در، در می آورد فرق می کند. اینها بحث های فلسفی دارد. ایرانی ها کل خانه را فرش می کنند، مثل مسجد که همه جای آن را فرش می کنند. ایرانی ها به خانه مانند یک مسجد مقدس نگاه می کنند ولی امروز فرهنگ ایرانی با فرهنگ غربی قاطی شده است. باید رسانه ها و نخبگان کمک کنند که فرهنگ جهان و فرهنگ خودمان را بشناسیم.
تاریخ خودمان را نمی شناسیم
وی درباره اینکه ما که هستیم گفت: ما ایرانی هستیم و هویت ایرانی داریم اما به کجا می رویم؟ یک مشکل در ایران با ۷ هزار سال تمدن این است که تاریخ خودمان را نمی شناسیم. مردمی که تاریخ خودشان را نشناسند، محال است رو به آینده بروند. کانادا، بومی های استرالیا، آمریکا تاریخ ندارند اما ما تاریخ داریم. یکی از روشنفکران ایرانی گفته است ای کاش ما تاریخ نداشتیم ولی مردم ما به تاریخشان افتخار می کنند.
غربگرایی عاشقانه از دوره ناصرالدین شاه آغاز شد
دکتر فیاض در بخش دیگری از این برنامه به بحث ورود غربزدگی در جامعه ایرانی اشاره کرد و ادامه داد: غرب زدگی از دوران ناصرالدین شاه شروع شد و وابستگی به غرب را رواج دادند. فکر می‌کردند اگر لباس‌ها و ابزارها خارجی باشد، یعنی رشد کرده اند. غربگرایی عاشقانه از دوره ناصرالدین شاه آغاز شده است.
این مردم شناس و استاد دانشگاه در ادامه وضعیت فعلی جامعه ما را ترکیبی از تمدن ایرانی و غربی خواند و افزود: «امروزه فضاها را مخلوط کردیم، مبل ادای اروپایی‌هاست. ما فرهنگ‌مان قاطی شده است! باید فرهنگ خودمان را بشناسیم و همه چیز را بررسی کنیم.»
وی ادامه داد: «ما ایرانی هستیم، کشور ما تاریخ زیادی دارد. بعضی روشنفکرها شاید بگویند که کاش تاریخ نداشتیم! اما مردم به تاریخی که داشته‌ایم افتخار می‌کنند. متاسفانه تاریخی که از خودمان منتشر کرده‌ایم، خیلی درست نیست.»
این استاد مردم شناسی افزود: شما عید نوروز در استان فارس را ببینید چه خبر است. بازخوانی تاریخی ما انحرافی بوده است، انحطاطی بوده است. تاریخ دقیقی نبوده است. تاریخ ما در دانشگاه آکسفورد و در دوره رضاشاه بازخوانی شده است. ما درباره تاریخ مان هیچ چیز نمی دانیم درباره دوره قاجار و پهلوی نمی دانیم وگرنه معمای سریال شاه ساخته نمی شد. پهلوی گفت من می خواهم در تمدن بزرگ وارد شوم. بعد از این گفته مردم ما انقلاب کردند گفتند ما نمی خواهیم. من می خواهم بگویم انقلاب ما یک نقش جهانی داشت. در جنگی هم که به ما وارد شد جهان غرب و شرق با هم می جنگیدند. در جریان هسته ای هم شرق و غرب با هم با ما می جنگیدند.
فیاض در بخش دیگری از سخنان خود گفت: مدلی که برخی بعد از جنگ طرح کردند، مدل ژاپن اسلامی نبود بلکه مدل آمریکایی بود. مدل امریکایی اقتباس شده ای از ژاپن بود. ژاپن الان هیچ چیز ندارد. تمدن ژاپن با فقر و فحشا ساخته شده است. اسطوره اش اوشین است. اوشین آمد جانشین الگوی اسلامی شد و این اتفاق در صدا و سیمای خودمان رخ داد. اینها کسانی هستند که نمی خواهند ما رو به جلو برویم. اوشین را کردند الگوی هویت. هند را باید مثال زد که رشد اقتصادی اش در وضعیت بحران اقتصادی ۱۲ درصد بوده است. هند به فرانسه می گوید اگر جنگنده ات را می خواهی به ما بفروشی باید تکنولوژی ساخت آن را هم به ما بفروشی. هند، بزرگترین تولید کننده ماشین آسفالت سازی است، آن وقت مردمش آسفالت درست می کنند بدون ماشین تا اشتغال ایجاد کنند. ماشین هوندا در هند تولید می شود ولی در هند فروش نمی رود.
نفت می فروشیم و کالا وارد می کنیم
وی افزود: کار دولت های ما این است که پول نفت باید برود و کالا بیاید. در گذشته هم کارخانه هیلمن داشت ورشکست می شد ما رفتیم هیلمن را وارد کردیم. پیکان را خریدیم ۶۰ سال با آن بازی کردیم. همین کار را با پژو کرده ایم. متاسفانه دولت ها به خاطر پول نفتی که دارند و آن را وارد صنایع و فوتبال می کنند، همه چیز را وارد می کنند. این فساد ساختاری است که به خاطر پول نفت است. دولت اگر راست می گوید پول نفت را خارج کند. اگر بچه را تنبل بزرگ کنیم هیچ کاری را نمی تواند انجام دهد. ما مثل بچه پولدارها شده ایم. با چشم باز جهانی لحظه به لحظه باید مطالعات دقیق کنیم که جهان را به مردم ایران نشان بدهیم. این وظیفه صدا و سیما است.
وی همچنین به نقد رویکرد فعلی مدیریت کشور اشاره کرد و افزود: معادلات دولت بر این اساس است که باید نفت بفروشیم و کالا وارد کشور کنیم. صنایع ماشین در ایران دروغ است و اصلا چنین صنعتی نداریم. در ایران به دلیل اینکه دولت‌ها پول نفت و قدرت دارند، فرار رو به جلو می‌کنند.
فیاض با اشاره به اینکه تا زمانی‌که دولت پول نفت داشته باشد، گوشش حرفی را نمی‌شنود، گفت: هر وقت پول نفت را در بخشی از کشور تزریق کردیم، در حقیقت همه آن بخش را از بین برده‌ایم. دولت باید پول نفت را از بخش‌های مختلف کشور بیرون بکشد و بعد برنامه‌ریزی کند.
فیاض در ادامه به بحث فرهنگ سازی اروپایی ها اشاره کرد و افزود: در فیلم های سینمایی آرمانهای آلمان را نشان می دهیم. غربی ها بلد هستند برندشان را چگونه نشان بدهند. ما در فیلم‌ها و رسانه‌ها و همین سریال «هشدار برای کبری۱۱» آرمانهای آلمان را می‌بینیم. خودکشی و بحران اجتماعی و اعتیاد در این کشور بسیار زیاد است. اروپایی‌ها بعد از رنسانس برای پیشرفت از دیگر نقطه‌ها تقلید کردند، برای مثال همان شنل‌هایی که برای فارغ‌التحصیل‌های خودشان دارند، شبیه عبایی است که خودمان داریم. اروپایی از مسلمانان تقلید کردند. لباس و کلاهی که به فارغ التحصیلان شان می دهند همان عبا و عمامه ابوعلی سینا است. دانشگاههای ما لباس و کلاه ابو علی سینا را استفاده می کنند. اما در همین هامبورگ آلمان، استادی به من گفت تا زمانی‌که مدیران شما عاشق بنز هستند، شما در خدمت ما هستید. در میان ما علاقه به دیگر کشورها بسیار زیاد وجود دارد!
عالمانه و عاقلانه به غرب نگاه نمی کنیم
وی ادامه داد: کتابی به نام ایران آینده نوشته ام و از هیچ مأخذی هم استفاده نکرده ام. ما عالمانه و عاقلانه به غرب نگاه نمی کنیم. به جای اینکه عالمانه و عاقلانه به غرب نگاه کنیم از اول عاشقانه نگاه کرده ایم. شما نگاه کنید از میان آثار کلاسیک غرب، کانت و هگل چقدر کتاب دارند که در ایران ترجمه نشده است. دانشگاه و حوزه علمیه مقصر اند.
این استاد دانشگاه در برنامه شب گذشته توقف ممنوع به موضوع نگاه ایرانی به جامعه غربی پرداخت و گفت: رابطه انسان و تکنولوژی در عصر امروز کجاست؟ با ماشین، با اینترنت و با تلویزیون باید چکار کنیم؟ یک شب اگر اینترنت و تلویزیون نباشد ما چکار می کنیم؟ ایرانی ها دچار مریضی روانی شده اند به خاطر پای تلویزیون و موبایل نشستن. همه بدخواب شده اند. در آلمان همه ساعت ۸ یا ۹ شب می خوابند. ساعت ۷.۳۰ همه مغازه ها را می بندند. ساعت ۸ شب پلیس اگر به شما مشکوک شود، می گوید شما این موقع شب بیرون چکار می کنید؟ باید همه بخوابند. مردم ما شب ها دارند آرامش را از دست می دهند. به خاطر نداشتن خواب عمیق برای افراد مشکل ایجاد می شود. آلمانی ها با چراغ مطالعه، مطالعه می کنند. ما با لوستر. در آمریکا بچه ها ساعت ۸.۳۰ شب می خوابند و صبح ها ورزش، دوش، صبحانه و کار. شب نشینی های ما برای چیست؟
نه غرب را می شناسیم و نه ایران و نه اسلام را
وی در ادامه گفت: غرب را باید کامل بشناسیم. ما نه غرب را می شناسیم و نه ایران و نه اسلام را. امام به اسلام تحجری اشکال گرفت و گفت اسلام پویا می خواهیم. ما باید درباره زبان شناسی قرآن کار کنیم. انجیل که نوشته بشر است چقدر مورد مطالعه و پژوهش قرار می گیرد و درباره آن کتاب می نویسند و کار می کنند ولی قرآن که کتاب خداوند و گفته خداوند است را کسی روی کار نکرده است.
فیاض افزود: فحش دادن به غرب باعث عدم شناخت واقعی از غرب می شود. در وسایل آرایشی اولین وارد کننده بعد از عربستان ما هستیم. مقصر نخبگان و رسانه ها هستند. آن کسی که از لوازم آرایشی استفاده می کند مقصر نیست. این طوری به او القا شده است. ما باید یک نگاهی دوباره به غرب، به اسلام و به ایران داشته باشیم.
استاد دانشگاه تهران گفت: یکی از کارهای بسیار خوب مرحوم مطهری، کتاب علل گرایش به مادی گری است که فلسفه هگل را نقد می کند. شریعی از راه غرب شناسی می آید. شریعتی، از سال ۴۸ تا ۵۱ فقط به مدت چهار سال در ایران صحبت می کند و در عرض این ۴ سال سیستم را بر می گرداند. روشنفکران ما را از مارکسیسم به اسلام باز می گرداند او ازغرب آمد، اول شروع کرد به اسلام شناسی و بعد به ایران شناسی رسید. زرین کوب از راه ایران آمد به اسلام شناسی و هم به غرب شناسی رسید. البته به کارهای زرین کوب و شریعتی و مطهری اشکالاتی هم وارد است اما آنها ما را به جلو بردند. مطهری و شریعتی در ایران انقلاب ایجاد کردند.
فیاض در انتها گفت: نه دانشگاه، نه حوزه و نه دولت کاری به این کارها ندارد. پژوهشگاه های علوم انسانی چه کرده اند؟ دولت می رود ایرباس می خرد. همه این کارها صوری است. دولت می گوید چون ساختن گران در می آید پس باید بدهیم خارجی ها بسازند. پاکستان از ما از نظر تکنولوژی جلوتر است. کویت در بحث فلسفی از ما جلوتر است. تمام آثار هگل را ترجمه کرده اند و روی آن تفسیر نوشته اند. دوباره باید بازخوانی تاریخ را شروع کنیم و الگوهای صحیحی را بدست بیاوریم.
