گروه بین‌الملل مشرق - برخی رسانه‌های منطقه، خبری را به نقل از «احمد العسیری» سخنگوی ائتلاف عربستان سعودی علیه یمن منتشر کردند مبنی بر اینکه دولت عراق با عبور نظامیان سعودی از خاک عراق با هدف ورود نظامی به سوریه موافقت کرده است!

در واکنش به انتشار این خبر، دولت عراق تأکید کرد که بغداد ورود نظامیان ترکیه و عربستان سعودی به داخل اراضی سوریه را هم رد می‌کند، چه رسد به عبور نظامیان عربستانی از خاک عراق برای ورود به داخل سوریه.

در همین راستا برخی روزنامه ها هشدار کشورهای غربی به عربستان سعودی از ورود نظامی به داخل اراضی عراق و یا سوریه را منتشر کردند، چون غرب بر این باور است که این ورود نظامی ممکن است با پاتک نیروهای بسیج مردمی عراق موسوم به «الحشد الشعبی» و بنابر ادعای این کشورها "نیروهای ایرانی موجود در این کشورها" مواجه و به واسطه حملات آنها غافلگیر شود.

کارشناسان بر این باورند، انتشار این دو خبر بی‌دلیل نیست بلکه تأیید می‌کنند که غرب و سعودی‌ها بدین ترتیب، در پی بررسی واکنش‌ها از سوی طرف های ذیربط و به اصطلاح بررسی اوضاع هستند.

ورود نظامیان ترکیه به منطقه «بعشیقه» در موصل و عدم واکنش نظامی بغداد یا کشورهای همجوار و طرف های منطقه ای و بین المللی برای تحت فشار گذاشتن آنکارا جهت خارج کردن نظامیانش از عراق هم اکنون بیش از پیش اهمیت پیدا می کند، درحالی که در همان برهه زمانی منابع نزدیک به دولت ترکیه از اطلاع واشنگتن از اعزام نیروی نظامی به داخل خاک عراق و وجود هماهنگی بین آنکارا و واشنگتن در منطقه بعشیقه و تدارک برای اقدامات جدید مشترک در این منطقه خبر داده بودند، اگرچه پس از اعتراضات دولت مرکزی عراق، «باراک اوباما»، رئیس جمهوری آمریکا به ظاهر از ترکیه خواسته بود تا نیروهای خود را از این منطقه خارج کند.


بر این اساس دور از انتظار نیست که ورود نظامیان ترکیه به خاک عراق مقدمه ورود نظامیان عربستان سعودی به این کشور باشد، چون ریاض می داند، بغداد قدرت اقدام برای بیرون راندن نظامیان سعودی از عراق را به ویژه در این برهه زمانی که به شدت درگیر بحران های سیاسی و امنیتی داخلی است، را ندارد و در این راه با توجه به توافقنامه امنیتی بین بغداد و واشنگتن به آمریکایی ها توسل خواهد جست که عدم جدیت آمریکایی ها در اجرای این توافقنامه و دفاع از امنیت و تمامیت ارضی عراق موضوعی نیست که بر کسی پوشیده باشد.

این محاسبات موجب می شود تا سعودی ها وسوسه شوند تا همانند آنکارا نیروهای خود را با هدف حمایت از گروه های تروریستی در غرب عراق و به خصوص استان «الانبار» که طی ماه های اخیر متحمل شکست های سنگین شده اند، وارد خاک عراق کنند و از آنجا تحت عنوان مبارزه با داعش و با هدف براندازی نظام در سوریه وارد خاک این کشور کنند.

وقوع چنین رخ دادی بالطبع به دنبال خود تکرار سناریو درخواست های بغداد از آنکارا جهت بیرون کشیدن نظامیانش را به دنبال دارد که تهدیدی متوجه ریاض نخواهد کرد.

به همین دلیل بغداد اگر اقدامی سریع و فوری برای جلوگیری از تکرار سناریو ورود نظامیان ترکیه به عراق این بار توسط سعودی ها انجام ندهد، لاجرم دو گزینه را پیش رو خواهد داشت:

- از دست دادن استان الانبار و ملحق کردن آن به مناطق شرق سوریه که سناریویی دور از انتظار است، چون در آن سوی مرزهای عراق، روس ها اجازه جدا شدن شرق سوریه و الحاق آن به مناطق غربی عراق را نخواهند داد.

- اشغال استان الانبار توسط نظامیان سعودی و سپس حرکت به سمت شمال برای دور زدن نظامیان ترک در موصل تا پس از خروج داعش از این شهر، عربستان بر آن سیطره یابد - مشابه نمایش آزادسازی «سنجار» توسط نیروهای پیشمرگه کردستان از سیطره داعش – که در این صورت پیش بینی می شود، سعودی ها با کمک ترک ها و آمریکایی ها پس از جدا کردن موصل و استان الانبار زمینه تشکیل اقلیم سنی عراق یا جدایی این مناطق از عراق را فراهم کنند.

همان گونه که گفته شد، اگر اجرای سناریو اول سخت و پر مانع نشان دهد، سناریو دوم آسان و دست یافتنی است، به ویژه آنکه بغداد هم اکنون به شدت درگیر نبرد با داعش است و تلاش دارد، در این راستا «فلوجه»، آخرین پایگاه این گروه در استان الانبار را آزاد کند.

بنابراین منطقی است که سعودی ها گزینه دوم را انتخاب کنند، چون به این طریق می توانند، سر پوشی بر شکست های مفتضحانه خود در سوریه و یمن نیز بیابند و در این مسیر نه تنها با مخالفت آمریکایی ها مواجه نخواهند شد، بلکه آنها را در کنار خود نیز خواهند داشت، چون تقسیم عراق و تشکیل اقلیم سنی در این کشور بخشی از طرح خاورمیانه بزرگ آمریکا جهت تقسیم منطقه و ترسیم نقشه مجدد آن است.

به همین منظور به نظر می رسد، بغداد باید هوشیاری خود جهت مقابله با هرگونه تحرکات احتمالی سعودی ها و اهداف نهفته در پس این تحرکات را حفظ و تدابیر لازم داخلی و منطقه ای و بین المللی را جهت مقابله با ریاض اتخاذ کند.


موضع و دیدگاه عربستان سعودی در قبال عراق

همانند «یمن»، «عراق» قدرتمند و منسجم و یکپارچه همواره تهدیدی از سوی سعودی ها علیه عربستان احساس می شود، بنابراین ریاض از هیچ اقدامی برای مقابله با شکل گیری چنین عراقی فروگذاری نمی کند و از آنجا که توان ورود مستقیم نظامی به عرصه میدانی عراق را ندارد، تلاش می کند، آن را با توسل به ابزارهای دیگری همچون دامن زدن به اختلافات طایفه ای و مذهبی و حمایت از گروه های تروریستی مانند القاعده و داعش محقق کند.

«جان ویلکنسون»، پژوهشگر و مورخ انگلیسی در کتاب خود تحت عنوان «مرزهای جزیره العرب: نقش انگلیس در ترسیم مرزهای آن سوی بیابان ها» نقل می کند که حین گفتگو بر سر تعیین مرزهای عراق و امارت «عبد العزیز بن سعود»، پایه گذار سلطنت آل سعود خواهان جدا کردن مناطق گسترده‌ای از مشرق عربی و ملحق کردن آن به عربستان بود که سرزمین های غرب رودخانه فرات در عراق تا حلب در سوریه را شامل می شد.

دستاویز ملک عبد العزیز وجود قبایلی در این مناطق بود که دارای روابط نزدیک و تنگاتنگ با قبایل ساکن سرزمین نجد بودند و امروز پس از گذشت حدود یک قرن (اکتبر 1922) از آن مذاکرات، عربستان سعودی می رود، با توسل جستن به دستاویز «دین» به جای «طایفه» زمینه ورود به عراق به طور عام و غرب این کشور به طور را فراهم کند.

در واقع تحرکاتی که اخیرا از سوی سعودی ها در قبال عراق شاهد آن هستیم و خبرهایی که توسط رسانه های منطقه ای منتشر می شود، نشان می دهد، «عراق» لحظه ای از یاد و خاطر سعودی ها محو نمی شود، اگرچه از زمان براندازی رژیم دیکتاتوری بعث به سرکردگی «صدام حسین» در سال 2003 میلادی توسط آمریکایی ها، حضور سعودی ها در عرصه های مختلف عراق مشهود بوده و مدارک و مستندات بسیاری مانند نامه های ارسال شده برای دولتمردان اسبق عراقی همچون اسامة النجيفي، طارق الهاشمي و إياد علاوي وجود دارد که این نقش و این حضور را اثبات می کنند.

آنچه در این برهه زمانی خطر ریاض برای بغداد را دو چندان می کند، افتتاح سفارت عربستان سعودی در بغداد است که زمینه فعالیت های مخرب و فتنه انگیزانه سعودی ها در عراق را تشدید کرده و افزایش می دهد، به ویژه اگر توجه داشته باشیم، کسی که برای سمت سفیری سعودی ها در بغداد انتخاب شده کسی جز «ثامر السبهان» نیست و برای آنان که السبهان را نمی شناسند، باید گفت، وی همان کسی است که آتش فتنه «دیالی» را برافروخت و طی آن ضمن متهم کردن نیروهای داوطلب مردمی عراق موسوم به «حشد الشعبی» که اغلب رزمندگان آنها را شیعیان عراقی تشکیل می دهند، به کشتار اهل سنت منطقه دیالی، تلاش کرد تا این قضیه را بین المللی کند.

البته السبهان فراموش نکرده بود که خط مشی فتنه انگیزی و مداخله در امور داخلی عراق را به تبعیت از اربابانش ادامه دهد، به همین منظور طی سخنانی در گفتگو با شبکه السومریه نیوز عراق اعلام با بیان اینکه «دلیل عدم پذیرش نیروهای حشد الشعبی توسط ساکنان برخی از مناطق عراق عدم پذیرش این نیرو از سوی جامعه عراق است» ضمن دخالت در امور داخلی عراق تلاش کرد، جرقه فتنه طایفه ای دیگری را در این کشور روشن کند.

سفیر عربستان در بغداد در بخش دیگری از اظهارات شدید اللحنش علیه الحشد الشعبی گفت که «طی دیدار با سیاستمداران و برادران اهل سنت عراق می‌شد، خشم را در چشمان تمام آنها مشاهده کرد که با زبان بی زبانی به من می گفتند، چرا عربستان ما را با سرنوشت مان به حال خود رها کرد».

این اظهارات السبهان در کنار تحرکات ارتش عربستان سعودی تاکید می کند که ریاض توطئه ای بزرگ برای عراق تدارک دیده که مقدمات آن فتنه انگیزی های «دیالی» و «مقدادیه» و «حشد الشعبی» و «ورود نظامی» به عراق است و برای مقابله با آن بیش از پیش حفظ آمادگی و هوشیاری عراقی ها ضروری نشان می دهد.


واکنش مقامات عراقی به خبر استقرار نظامیان سعودی در مرزهای مشترک

این درحالیست که «عباس البیاتی»، عضو کمتیه روابط خارجی مجلس نمایندگان عراق در این خصوص خاطر نشان کرد: کمتیه روابط خارجی اطلاعات دقیقی مبنی بر استقرار نظامیان عربستانی برسر مرزهای بین دو کشور در اختیار ندارد و اگر در این خصوص نیروهایی برسر مرزها مشاهده شده اند، داخل خاک عربستان بوده و در حال انجام ماموریت های محوله در خاک خود بوده اند.

کمتیه روابط خارجی مجلس نمایندگان عراق با بیان اینکه اجازه ورود نظامیان سعودی و ترک را به داخل خاک عراق نمی دهد، تاکید کرد که ورود این نیروها به عراق یا سوریه به معنای آغاز جنگ جهانی جدید در عرصه بین المللی است.

البیاتی با اشاره به اینکه به نظر نمی رسد، عربستان در محاسبات خود ورود به جنگی دیگر را با وجود حضور در میدان یمن قرار داده باشد، افزود: نیروهای مسلح عراق و نیروهای داوطلب مردمی «حشد الشعبی» و همچنین عشایر مرزهای عراق تحرکات نظامی برسر مرزها را به دقت زیر نظر دارند و از استقلال و تمامیت ارضی عراق دفاع می کنند.

این نماینده پارلمان عراق گفت: بغداد در هیچ شرایط و در هیچ برهه زمانی اجازه عبور نظامیان کشورهای دیگر چه به صورت زمینی و چه به صورت هوایی به سمت سوریه را نخواهد داد.

این عضو کمتیه روابط خارجی مجلس نمایندگان عراق ادامه داد: ورود نظامیان سعودی و ترکیه به خاک سوریه منطقه و جهان را به جنگی سراسری و فراگیر سوق خواهد داد و بالطبع روسیه نیز در برابر این حضور سکوت نخواهد کرد، به ویژه آنکه از مدت ها پیش در عرصه میدانی سوریه درحال مبارزه با تروریسم است.

«فالح عبد الحسن الزيادي»، استاندار المثنی هفته گذشته از مشاهده تحرکات نظامی غیر طبیعی و مشکوک بین مرزهای عراق و عربستان خبر داد و تاکید کرد که طی هفته جاری پایگاهی نظامی در «بادیه» تشکیل خواهد شد تا مقاصد و اهداف این تحرکات ارزیابی و بررسی شود.

استاندار المثنی گفت: دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی عراق در این ارتباط شمار نیروهای خود بر سر مرزهای مشترک عربستان و عراق را افزایش خواهد داد تا ضمن تحت نظر داشتن مرزها مانع نفوذ گروه های مسلح تروریستی به داخل خاک عراق از طریق خاک عربستان شود.

این تصریحات درحالی ایراد می شود که مسئولان عربستانی از اعزام نیروهای نظامی این کشور در قالب نیروهای عربی به سوریه به بهانه مبارزه با گروه تروریستی تکفیری «داعش» سخن می گویند.

به موازات آن خبرهایی به بیرون درز یافته که افشا می کند، نیروهای عربی دیگری از جمله نظامیان عربستانی با هماهنگی با ائتلاف بین المللی ضد داعش به رهبری آمریکا به سمت مرزهای عراق در حرکت هستند.