
مرور گزارشهاي مرکز آمار ايران نشان ميدهد که در سال 1384جمعيت فعال ايران 23ميليون و 293هزار و 445تفر با نرخ بيکاري 11.5درصد اعلام شده بود. در سال 1385جمعيت فعال برابر با 23 ميليون و 484 هزار و 68 نفر با نرخ بيکاري 11.3درصد اعلام شد. به عبارتي تنها 190 هزار و 623 به آمار جمعيت فعال سال 1385 اضافه شده بود. در سال 1386جمعيت فعال ايران مطابق آمار مرکز آمار ايران به 23 ميليون و 578 هزار و 715 نفر رسيد که نشان ميداد تنها 94 هزار و 647 نفر به اين آمار اضافه شده است.
سال 1387؛ جمعيت فعال کم ميشود!
اين روند در سال بعد شاهد رويداد حيرتآوري بود و براي اولين بار جمعيت فعال ايران کاهش يافت. مطابق گزارش مرکز آمار، جمعيت فعال ايران در سال 1387 به 22 ميليون و 892 هزار و 489 نفر تقليل يافت که نشان ميداد در يک سال منتهي به پايان سال 1387، 686 هزار و 226 نفر از جمعيت فعال ايران کم شده بود.
امري که اعتراض فراوان کارشناسان و فعالان افقتصادي را به همراه داشت و بسياري آن را به نزديک شدن به موسم انتخابات رياست جمهوري مرتبط خواندند.
در سال 1388 اين روند تا حدودي تصحيح شد. جمعيت فعال ايران با قريب به يک ميليون نفر افزايش به 23 ميليون و 840 هزار و 676 نفر رسيد و در بهار سال 1389 نيز روند تصحيح آمار مربوط به جمعيت فعال ادامه يافت و اين رقم به 24 ميليون و 204 هزار و 201 نفر رسيد.
کمشماري هم به داد نرخ بيکاري نرسيد
بررسي نرخ جمعيت فعال از پايان سال 1384 تا ابتداي تابستان سال جاري نشان ميدهد که جمعيت فعال ايران در اين سالها معادل 910هزار و 756 نفر افزايش داشته است. اين در حالي است که مطابق با پيشبينيهاي برنامه چهارم توسعه اين رقم با افزايش 700 هزار نفري در هر سال، بايد 2 ميليون و 800 هزار نفر بيشتر ميشد.
البته گزارشهاي مرکز آمار اين موضوع را تاييد ميکند. نسبت جمعيت فعال ايران به کل جمعيت بالاي 10 سال از رقم 41 درصدي در سال 1384 به رقم 39 درصدي در پايان بهار سال 1389 رسيده است. اين در حالي است که نه فقط نرخ بيکاري در کشور کاهش نيافته است بلکه رقم بيکاري از 11.3 درصد در پايان سال 1384 به 14.6 درصد در ابتداي تابستان 1389 رسيده است.
نکته کليدي ديگر در آمارهاي مرکز آمار اين است که مطابق جداول اين مرکز، جمعيت بالاتر از 10 سال ايران در سالهاي مورد اشاره حدود 5 ميليون و 248 هزار و 773 نفر افزوده شده است که رشدي معادل 9.23 درصدي نسبت به سال ماخذ 1384 نشان ميدهد با اين حال، جمعيت فعال ايران نسبت به سال 1384 تنها حدود 3.9 درصد رشد داشته است.
در سالهاي مورد اشاره به ترتيب نسبت جمعيت فعال به کل جمعيت و نرخ بيکاري در سال 1384 برابر 41 و 11.5 درصد، در سال 1385 معادل 40.4 و 11.3 درصد، در سال 1386 برابر 39.8 و 10.5 درصد، در سال 1387 معادل 38 و 10.4 درصد، در سال 1388 برابر 38.9 و 11.9 درصد و در پايان بهار سال 1389 معادل 39 و 14.6 درصد گزارش شده است.
بيکاري بالاي 18 درصد است
اگر نسبت 41 درصدي جمعيت فعال به کل جمعيت بالاي 10 سال در پايان سال 1384 را به عنوان شاخصي براي حرکت و مبدا بپذيريم، نرخ بيکاري در سال 85 برابر 12.55درصد، در سال 86 معادل 13.16درصد، در سال 87 حدود 17 درصد، در سال 88 تقريبا 16.42 درصد و در پايان بهار 89 با جمعيتي حدود 4 ميليون و 767 هزار بيکار به 18.73 درصد خواهد رسيد. البته اين آمار چندان غيرمترقبه نيست چرا که در شرايطي که بيش از 5 ميليون نفر به جمعيت بالاتر از 10 سال ايران در سالهاي مورد اشاره افزوده شده است، فقط 59 هزار و 982 شغل به مشاغل موجود در پايان سال 1384 افزوده شده است. ضمن اينکه بايد اشاره کرد که از سال 1384 شاخص بيکاري در کشور دستخوش تحول بنياديني شد و شاغل از کسي که 2 روز در هفته کار دارد، به کسي که در هفته 1 ساعت کار کند تقليل يافت، ولي با اين حال نه تنها گرهي از مشکلات بيکاري باز نشد بلکه اين روند بدتر و بدتر شد.
با اين وجود آنچه به اين نرخ بيکاري ابعاد نگرانکنندهتري ميبخشد مربوط به نرخ بيکاري جوانان است. بر اساس گزارشهاي بانک جهاني، در سالهاي اخير حدود ?? درصد جمعيت ايران زير ?? سال سن دارند. مرکز آمار ايران ميزان بيکاري جوانان را 29.6 درصد اعلام کرده که بيش از دو برابر نرخ متوسط بيکاري اعلام شده از سوي مرکز آمار است.
کارشناسان اقتصادي بر اين باورند که ايران براي غلبه بر مشکل بيکاري، نيازمند رشد اقتصادي بالاي 8 درصد است و اين درحالي است که در طول سالهاي گذشته متوسط رشد اقتصادي کمتر از 3 تا 5 درصد گزارش شده است که بيش از فعاليتهاي مولد اقتصادي، مرهون قيمتهاي بالاي نفت بوده است.