به گزارش مشرق، جلسات تفسیر قرآن آیت‌الله «محمدی ری‌شهری» تولیت آستان مقدس عبدالعظیم حسنی(ع) و مفسر قرآن کریم هر هفته در حرم عبدالعظیم حسنی(ع) برگزار می‌شود.
آیت‌الله ری‌شهری در جلسه هفته گذشته به ادامه مباحث جلسات قبلی که درباره آیه شریفه «غَیرِ المَغضُوبِ عَلَیهِمْ وَلاَ الضَّالِّینَ»(حمد/7) بود، پرداخت که در ادامه شرح آن را می‌خوانیم؛
ابزارهای جنگ نرم و شیوه‌های اضلال
بحث در تبیین آخرین فراز از سوره مبارکه «فاتحةاالکتاب» بود. به اینجا رسیدیم که برای پیشگیری از ضلالت غیر از دعا کردن کارهای دیگری هم لازم است. علاوه بر اینکه در نماز به دلیل اهمیت موضوع و نقش آن در سرنوشت لازم است مکرر در هر نماز این درخواست را داشته باشیم؛ لازم است خودمان هم کارهایی انجام دهیم و آن آشنا شدن با شیوه‌های اضلال یا ابزارهای جنگ نرم از منظر قرآن است.
چند نمونه از مهم‌ترین ابزارهای جنگ نرم و شیوه‌های اضلال که شیاطین جن و انس برای گمراهی انسان از آن استفاده می‌کنند در برنامه‌های گذشته تبیین شد؛ دروغ، دین‌تراشی، تحریف ادیان آسمانی، تظاهر به خیرخواهی، سوء استفاده از هنر و و ششم که از خدا می‌خواهیم سوء استفاده از تمایلات نفسانی است.
زمینه‌ساز دستیابی انسان به بالاترین مراتب کمالات
تمایلات نفسانی یکی از امتیازات انسان است؛ هیچ موجود دیگری مثل انسان دارای نفس اماره نیست. نفس اماره یکی از امتیازات انسان است که اگر از این امتیاز به جا و درست استفاده کند زمینه‌ساز دستیابی انسان به بالاترین مراتب کمالات است اما اگر انسان از تمایلات خود بد استفاده کند خداوند او را تا اسفل السافلین سقوط می‌دهد.
در حقیقت ابزارهای مختلف جنگ روانی که در دست شیاطین جن و انس است در رابطه با گمراه کردن انسان بسیار زیاد است. هدف 6 ابزاری که قبلا توضیح دادیم تحریک تمایلات نفسانی انسانی است تا از این طریق انسان را گمراه کنند.
نقش تمایلات نفسانی در سعادت و شقاوت انسان
قرآن کریم در تبیین نقش تمایلات نفسانی در سعادت و شقاوت انسان در آیه 14 تا 17 سوره مبارکه «آل‌عمران» می‌فرمایند: «زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاء وَالْبَنِینَ وَالْقَنَاطِیرِ الْمُقَنطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِکَ مَتَاعُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَاللّهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَآبِ؛ دوستى خواستنی‌ها[ى گوناگون] از زنان و پسران و اموال فراوان از زر و سیم و اسبهاى نشاندار و دام‌ها و کشتزار[ها] براى مردم آراسته شده [لیکن] این جمله مایه تمتع زندگى دنیاست و [حال آنکه] فرجام نیکو نزد خداست» در این آیه مهم‌ترین چیزهایی که انسان از آن طریق گمراه می‌شود، مورد توجه قرار گرفته است.
اول می‌فرماید «زین» یعنی برای انسان زیور داده است. شیطان با این ابزار انسان را به گمراهی می‌کشد. تمامی ابرازهای قبلی هم از این نکات سر در می‌آورد. «حب الشهوات» جاذبه‌های نفسانی مثل تمایلات جنسی. شیاطین انس از طریق ماهواره و سی‌دی‌ها تمایلات جنسی را تحریک می‌کنند. قرآن ادامه می‌دهد که همه اینها لذت‌های مادی و برای زندگی دنیوی است اما خداوند چیزهای بالاتری قرار داده است. اگر کسی فریب اینها را خورد در دنیا ممکن است لذت ببرد اما در جایگاه ابدی اینگونه نیست.
اگر کسی گمراه نشد «قُلْ أَؤُنَبِّئُکُم بِخَیْرٍ مِّن ذَلِکُمْ لِلَّذِینَ اتَّقَوْا عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا وَأَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَرِضْوَانٌ مِّنَ اللّهِ وَاللّهُ بَصِیرٌ بِالْعِبَادِ؛ بگو آیا شما را به بهتر از اینها خبر دهم براى کسانى که تقوا پیشه کردهاند نزد پروردگارشان باغهایى است که از زیر [درختان] آنها نهرها روان است در آن جاودانه بمانند و همسرانى پاکیزه و [نیز] خشنودى خدا [را دارند] و خداوند به [امور] بندگان [خود] بیناست» در بهشت‌هایی فرود می‌آید که از پایین آنها نهرها جاری است و همیشه جاودان می‌مانند.
چگونه در دام شیطان گرفتار نشویم؟
«الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ؛ همان کسانى که مىگویند پروردگارا ما ایمان آوردیم پس گناهان ما را بر ما ببخش و ما را از عذاب آتش نگاه دار»؛ بندگان خدا این افراد هستند. در ادامه هم می‌فرمایند: «لصَّابِرِینَ وَالصَّادِقِینَ وَالْقَانِتِینَ وَالْمُنفِقِینَ وَالْمُسْتَغْفِرِینَ بِالأَسْحَارِ؛ [اینانند] شکیبایان و راستگویان و فرمانبرداران و انفاق کنندگان و آمرزشخواهان در سحرگاهان»؛ اگر کسی بخواهد در این دام‌ها نیفتد باید این ویژگی‌ها را داشته باشد.
در این آیات «شهوات» آمده است که جمع شهوت است. شهوت یعنی تمایل به چیزی اما در این آیه به معنای چیزهایی است که انسان دوست دارد نه تمایل؛ بنابراین خداوند در این آیات می‌خواهد دلبستگی‌های انسان به چیزهایی که موجب انحراف می‌شود را توضیح دهد.
خطرناک‌ترین دام شیطان برای جوانان/ مبدأ انحرافات
مهم‌ترین و خطرناک‌ترین دام شیطان به ویژه برای جوانان تمایلات جنسی است. غریزه جنسی یکی از نیرومندترین غرایز انسان است که مبدأ بسیاری از انحرافات است. می‌بینید شیاطین انس تا این حد روی ماهواره‌های سرمایه گذاری می‌کنند تا افراد را منحرف سازند. انواع انحرافات پشت سر این امر است.
در روایتی از پیامبر اعظم(ص) داریم: پس از من مردها آزمونی خطرناک‌تر از تمایلات جنسی دارند. جوانان حواستان جمع باشد این خیلی دام خطرناکی است. در روایتی دیگر می‌فرمایند: تمایلات جنسی دام‌های شیطان است. در روایتی از امام صادق(ع) هم داریم: شیطان 2 نیرو دارد یکی تمایلات جنسی و دیگری عصبانیت.
جاذبه‌های امور جنسی لغزش‌گاه بسیار خطرناکی است که کمتر کسی می‌تواند خود را از آن حفظ کند. خیلی از بزرگان را منحرف می‌کند. یکی از دام‌هایی که برای جاسوس‌کردن افراد مهم استفاده می‌شود دام تمایلات جنسی است و افراد بسیاری سرنوشت‌ساز را با این دام منحرف می‌کنند.
شیطان هم گاهی نصیحت می‌کند. مرحوم شیح مفید در کتاب امالی نقل می‌کند: شیطان به حضرت موسی(ع) گفت: ای موسی گناهان دیگر را به لشگرهایم می‌گویم اما اگر دیدم زن و مردی با هم خلوت کردند خودم می‌آیم تا آنقدر وسوسه کنم تا به گناه بیفتند.
برجسته‌ترین مصادیق مشتهیات
اولین دام شیطان، تمایلات نفسانی است و امروز به شدت مورد استفاده شیاطین جن و انس و مستکبران جهان برای منحرف کردن جوانان است. پس از جاذبه‌های جنسی دلبستگی به فرزند برجسته‌ترین مصادیق مشتهیات است به همین جهت بلافاصله بعد از جاذبه‌های زندگی دلبستگی به فرزند مطرح شده است.
نمونه بارز در تاریخ اسلام زبیر است. او آدم بزرگی بود؛ زبیر پسرعمه پیامبر(ص) بود، چهارمین نفری هم بود که اسلام آورد و در تمامی جنگ‌های پیغمبر(ص) شرکت کرد. داماد ابی‌بکر بود ولیکن با ابی‌ابکر بیعت نکرد. در جلسه شورای 6 نفره عمر برای بعد از خود، او کاندیدی برای رهبری بر مسلمان شد اما از حق خود به نفع امیرالمؤمنین(ع) کنار رفت. با این سابقه مسأله فرزندش عبدالله او را بیچاره کرد.
در روایتی داریم امیرالمؤمنین(ع) فرمودند که زیبر از ما بود اما پسرش او را منحرف کرد. دلبستگی به فرزند افراد را از مسیر الهی جدا کرده و جزو گمراهان می‌کند.
در سوره مبارکه «تغابن» آیه 14 داریم: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْوَاجِکُمْ وَأَوْلَادِکُمْ عَدُوًّا لَّکُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَإِن تَعْفُوا وَتَصْفَحُوا وَتَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ؛ اى کسانى که ایمان آوردهاید در حقیقت برخى از همسران شما و فرزندان شما دشمن شمایند از آنان بر حذر باشید و اگر ببخشایید و درگذرید و بیامرزید به راستى خدا آمرزنده مهربان است». فرزندی که شما را از مسیر حق به باطل می‌کشاند دشمن شما است. درباره شأن نزول این آیه آمده است که وقتی نازل شد که وقتی مردها قرار بود برای کمک به پیامبر(ص) هجرت کنند اما زنان نمی‌گذاشتند و مانع انجام وظیفه الهی می‌شدند.
خدا به ما کمک کند که بتوانیم از دام‌هایی که شیاطین جن و انس در مسیر حق و صراط مستقیم الهی پهن کرده در دوران عمر و زندگی محفوظ بمانیم.
