به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در سالهای اخیر با توجه با دستورات فرماندهی معظم کل قوا، به شدت در بحث به روز رسانی سامانه ها و ساخت انواع سیستم های جدید دفاعی فعال شده و حجم دستاوردهای این نیرو در سالهای اخیر به نسبت سایر بخش ها چشمگیرتر به نظر می رسد. انواع رادارها، موشک ها و همچنین شناورهای سطحی و زیر سطحی از جمله مهمترین دستاوردهای نیروی دریایی در سالهای اخیر بوده است.

اما یکی از بخش های بسیار مهم در نیروی دریایی که در سالهای اخیر شاهد دستاوردهای خوبی در آن بوده ایم، مربوط به حوزه راداری بوده است. در فضای نبردهای فعلی، رادارها در نقش چشم و گوش یک واحد نظامی عمل می کنند و به طور ساده، شناسایی اهداف سطحی و هوایی و در صورت لزوم قفل کردن بر روی آنها به منظور اجرای آتش از جمله وظایف سامانه های راداری است.

"عصر"، آرایه فازی فعال نداجا برای ناوشکن های ایرانی

یکی از مهمترین دستاوردهای نداجا در بخش راداری به تاریخ 6 آذر 92 رونمایی شد. سامانه راداری "عصر" یک رادار جستجوگر آرایه فازی فعال و سه بعدی است که برای کشف و شناسایی اهداف هوایی و سطحی به کار می رود.

قابلیت تفکیک و شناسایی دوست از دشمن، توانایی کشف و رهگیری اهداف تا حداقل 200 کیلومتر، قابلیت کشف و رهگیری اهداف هوایی و سطحی، توانایی مقابله با جنگ الکترونیک، قابلیت رهگیری یک صد هدف به صورت همزمان و توانایی رهگیری اهداف در سه محور سمت، برد و ارتفاع از ویژگی‌های این رادار به شمار می‌رود.حذف کلایسترون و مگنترون و همچنین کاهش مصرف از دیگر مشخصات رادار سه بعدی آرایه فازی عصر است.


این رادار می‌تواند اهداف با سطح مقطع راداری 4 متر را در فاصله حدود 200 کیلومتری، دریافت، کشف و شناسایی کند. این رادار به صورت عملیاتی در حال حاضر بر روی ناوشکن بومی جماران و برخی دیگر از شناورهای بومی کشورمان نصب شده است.

رادارهای نداجا در جنوب کنترل از راه دور شدند

در جریان رونمایی از دستاوردهای نیروی دریایی ارتش در روز دوم آذر ماه امسال، از برنامه شبکه شدن سامانه های راداری نیروی دریایی ارتش در جنوب کشور نیز رونمایی شد.

کشف و رهگیری اهداف سطحی توسط 4 دستگاه رادار باند X و S نصب شده در جزیره لارک، ناوشکن سبلان، ایستگاه دریایی کوه مبارک (جاسک) و ایستگاه دریایی پسابندر، اتصال داده‌ شده توسط رادارهای مذکور به شبکه فیبر نوری نداجا، تجمیع داده‌ها، پردازش و نمایش اطلاعات اهداف سطحی به صورت یکپارچه، امکان بهره‌برداری از اطلاعات اهداف یگان‌های شناور رهگیری شده به صورت آنلاین در مرکز فرماندهی نداجا، قابلیت در اختیار گرفتن کنترل هر یک از رادارهای شبکه از راه دور، قابلیت ثبت وقایع، اطلاعات موقعیت جغرافیایی، راه، سرعت و ... مربوط به شناورهای رهگیری شده به صورت نامحدود از جمله توانمندی‌های این شبکه سازی رادارهای مناطق علمیاتی است.


بحث شبکه کردن و انتقال اطلاعات راداری به صورت زنده به مراکز مختلف فرماندهی امروزه یکی از بزرگترین چالش های نیروهای نظامی محسوب می شود. اطلاعاتی که توسط نیروهای میدانی در حال جمع آوری است و اتفاقاتی که به صورت زنده رصد می شود در همان حین در اختیار فرماندهان قرار گرفته و این توانایی زمان مورد نیاز برای واکنش به هر حادثه ای را در ساختار فرماندهی نظامی کشور شدیدا کاهش می دهد.

مسئله مهم بعدی که اعلام شده است مربوط به بحث کنترل کنترل از راه دور سامانه های راداری نداجاست. این توانایی در کنار بحث شبکه شدن کمک می کند تا تعداد بیشتری از سامانه های راداری به صورت همزمان توسط تعداد بسیار کمتری از نیروی انسانی کنترل شود. این عمل در سطح کلان در بحث صرفه جویی در هزینه و نیروی انسانی بسیار مهم است.

مجهز شدن نداجا به رادارهای Solid-State

همچنین در جریان رونمایی از دستاوردهای نیروی دریایی ارتش، خبر از رونمایی از راداری باند اس با حالت Solid-State داده شد. اما در ابتدا نگاهی به این بحث داشته باشیم که اصولا حالت Solid-State در رادارها چیست؟

در فارسی ترجمه "حالت جامد" برای این عبارت الکترونیکی تعریف شده است. تعریف ساده آن عبارت است از اینکه: "در الکترونیک، حالت جامد به مدار یا وسیله‌ای گفته می‌شود که کاملا از اجزای جامد ساخته‌شده و حرکت الکترون‌ها یا دیگر حاملان بار در بستر مواد جامد انجام می‌گیرد."

مواد بلورین و چندبلوری را می‌توان برای دستیابی به حالت جامد بکار برد، اما معمولا از نیمه‌ رسانای بلوری در این ساختارها استفاده می‌شود. ترانزیستور، ریزپردازنده، دیود نورافشان و تراشه مثال‌هایی از تجهیزات الکترونیکی حالت جامدند. ساختار حالت جامد بهترین گزینه برای ساخت تجهیزات ذخیره اطلاعات‌ محسوب می شوند.

رادارها و در کل قطعات الکترونیکی که بر اساس این فناوری تکمیل شوند به نسبت سایر قطعات الکترونیکی از عملکرد بسیار بهتری برخوردار بوده و زمان کارکرد آنها بسیار بالاتر است. به طور معلوم احتمال خرابی این گونه قطعات بسیار پایین تر بوده و در بحث سرعت انتقال جریان های الکترونیک، خصوصا در قالب اطلاعات، بسیار سریع تر عمل می کنند.

از جمله رادارهای فعال با فناروی های Solid-State می توان به سامانه هشدار زودهنگام زمین پایه PAVE PAWS آمریکا، رادار AN/FPS-117 ساخت شرکت لاکهید و Selex RAN-40L که نوعی رادار دریایی ساخت ایتالیا است، اشاره کرد.


اما درباره این رادار جدید نداجا، برخی از اطلاعات آشکار و پایه، در دسترس است. رادار مورد نظر در باند اس فعال است که در فرکانس بین 2 تا 4 گیگا هرتز فعالیت می کند. این رادار توان کشف و رهگیری 100 هدف را به صورت همزمان دارد. این رادار همچنین مجهز به فناوری پرش فرکانش در پهنای باند 100 مگاهرتز با قابلیت ارتقاء تا 400 مگاهرتز است که قابلیت های ویژه ای به عملکرد راداری شناورهای ایرانی می دهد.

همچنین در این رادار از قابلیت JATS برخوردار است که این عبارت مخفف واژه Jamming Analysis Transmission Selection است. این توانایی باعث می شود تا رادار مورد نظر بتواند در جریان حمله الکترونیک دشمن، سیگنالهای اخلال گر را تشخیص بدهد که این قابلیت در بحث مقابله با جنگال دشمن، بسیار موثر است.



نکته بعدی استفاده از فناوری CFAR است. این عبارت مخفف Constant false alarm rate است که این حالت در سامانه های راداری، مربوط به نوعی الگوریتم راداری برای کشف اهداف در شرایط وجود انواع اخلال های راداری است. بخش های مربوط به این سیستم که در رادار نصب می شوند با اندازه گیری پارامترهای بازتابش داده شده به رادار - خصوصا در شرایط جنگال سنگین - با محاسبه قدرت تشعشعات بازتاب پیدا کرده و دریافت شده، جزییات حضور هدف در منطقه را تا حد زیادی مشخص می کنند.

با این اوصاف، می توان مطمئن بود که نداجا توجه خاصی را به بحث مقابله با جنگ الگترونیک مبذول داشته و با استفاده از فناوری هایی که در بالا به آن اشاره شد، قصد دارد تا رادارهای خود را نسبت به حملات الکترونیکی دشمن مقاوم سازی کند. بر این اساس، می توان مطمئن بود که استفاده ترکیبی از رادارهایی با فناوری Solid-State و تکنولوژی هایی که در بالا به ان اشاره شد، نیروی دریایی کشورمان را به نسل جدیدی از رادارها با استاندارد جهانی مجهز کرده است.