به گزارش مشرق، شصت و دومین برنامه «سینما روایت» در حالی شامگاه شب گذشته به نقد و بررسی فیلم مستند « رمز و راز ملکه» با حضور ناصر هاشم زاده و رسول شادمانی به عنوان مجری این برنامه پرداخت که «مهدی نقویان» کارگردان این فیلم به دلیل ساخت فیلمی در خارج از کشور؛ دراین نشست حضور نداشت.

رسول شادمانی دراین برنامه با بیان اینکه این فیلم به بهانه شصتمین سال تاج گذاری الیزابت دوم ملکه انگلستان تولید شده است به نقل قولی از کارگردان اشاره کرد و گفت : کارگردان این فیلم اعلام کرده است من بعد از دیدن برخی از مستندهایی که تلاش داشتند ولایت فقیه را در ایران وارونه جلوه بدهند و به نوعی انگ دیکتاتوری به کشور بزنند تصمیم به تولید این مستند گرفتم.

«رمز و راز ملکه» فیلم دیدنی است

ناصرهاشم زاده نیز در این نشست با اشاره به فیلم یاد آورشد : این فیلم یک فیلم مستند دیدنی است که آدم از دیدن آن خسته نمی‌شود چرا که کارگردان، هم موضوع جالبی را انتخاب کرده وهم اینکه فیلم از ساختارخوبی برخوردار است که خوشبختانه متن خیلی خوبی هم دارد که صدای زیبای آقای ناصر طهماسب، شنیدن آن را لذت بخش کرده است.

این مستند به مثابه دیدن یک کار سینمایی بود

وی تصریح کرد: ما در این برنامه شاهد مستندی بودیم که ارزش دیدن یک کار سینمایی را داشت. لذا معتقدم بحث پیرامون ساختار و محتوا در مورد این فیلم زیاد است. به لحاظ ساختار می توان گفت که متن فیلم با تصاویرهماهنگی دارد یعنی جایی را برای نفس کشیدن تماشاگر نمی گذارد و ما تصاویری مستندی را در سکوت نریشن یا نمی بینیم یا خیلی کم می بینیم و مطالب بیشتر در خدمت تصویراست.

این فیلمنامه نویس با بیان اینکه این مستند ، مستندی نیست که تصاویرش تهیه شده باشد بلکه از تصاویرآرشیوی کمک گرفته شده است گفت: دراین نوع مستندها به اندازه ای که دست مستند ساز پُر باشد می تواند فیلم را جم و جور کند لذا خیلی جاها مجبوراست به حاشیه بپردازد چون تصاویری که در اختیار دارد به حاشیه ها توجه داشته است.

خاطره دختر رضا شاه از برکناری پدرش

این کارشناس سینما عنوان کرد: با این استنادهایی که دراین فیلم وجود دارد و کتاب هایی که ما در سیاست های جهانی خواندیم گویا این تصور پیش می آید که لندن مرکز عالم است و به یک اعتبار شاید بتوان گفت که خیلی از تصمیمات برای جهان در لندن گرفته می شود البته نه لندن به عنوان دولت انگلستان بلکه لندن به عنوان نهاد قدرت، نهاد سرمایه و تصمیم گیری در جهان؛ در خاطرات دختر رضا شاه آمده است که روزی پدرم در کاخ سعد آباد با عصبانیت قدم می زد و رادیو لندن هم روشن بود و به ناگهان رادیواعلام کرد « رضا شاه استعفا داد» آنگاه پدرم با ناراحتی لگدی به رادیو زد و فریاد کشید: « دروغگوها من که استعفا ندادم». اما بعد از چند لحظه، در کاخ باز شد و محمد علی فروغی در حالی که متن استعفای پدرم دردستانش بود وارد شد! این خاطره نشان می دهد که انگلیس در لندن برای نوکرانش تصمیم می گیرد.

ما را عادت دادند ببینیم بی‌بی‌سی چه می‌گوید!

وی با بیان اینکه هنوز هم ما را عادت دادند که ببینیم بی بی سی چه می گوید؟ اظهار داشت: اخبار بی بی سی به نوعی نمادی از یک نهاد قدرت است که نقل می شود واین نهاد قدرت، نهاد سرمایه و تصمیم گیری نیز می باشد لذا آنچه که ما در این فیلم دیدیم که بر سر دیانا آمد که البته خیلی بیشتراز فیلم در واقعیت وجود دارد و یا آن چیزی که ما درمورد جزیره مالویناس آرژانتین در فیلم شاهد بودیم و انگلیس این جزیره را پس نداد و یک ملت را تحقیر کرد و یا اتفاقات دیگر، همه نشانگراین است که یک قدرت  دیگری به غیر از دولت انگلیس وجود دارد که توانسته دولت های زیادی در جهان را تابع قدرت خود بکند که آن قدرت، قدرت سرمایه است که در جهان امروز به نام سرمایه داری جهانی معروف است و همان قدرت است که تصمیم می گیرد. بنابراین اگر با این نگاه به فیلم بنگریم، نگاه فیلم قابل باور است.

اختیارات پشت پرده ملکه و تفاوت پادشاهی در انگلیس و ایران

ناصر هاشم زاده با اشاره به بخش هایی از فیلم ادامه داد: اگر به گونه ای به دموکراسی نگاه کنیم و مسائلی مثل انتخابات ، اعتراض ها ، تظاهرات و اعتصابات در انگلستان را ملاک قرار بدهیم شاید به این تحلیل برسیم که در این کشور، دموکراسی جاری است! و حتی ممکن است این احساس بدست بیاید که ملکه در این کشور کاره‌ای نیست و تنها یک شخصیت تشریفاتی است. اما هنگامی که به اختیارات پشت پرده ملکه پی می بریم که درفیلم هم به آن اشاره می‌شود و در قانون این کشورهم به صراحت قید شده می فهمیم که تصمیم گیر فقط شخص ملکه نیست بلکه مهم کسانی هستند که پیرامون ملکه تصمیم می گیرند. هنگامی که ملکه، کودتای نظامی علیه مصدق در ایران را تایید می کند و به دیدن شاه می آید تا پادشاهی او را تصدیق کند که در فیلم هم دیده می شود متوجه می شویم که پادشاهی در انگلستان با پادشاه ایران از زمین تا آسمان تفاوت است.

هاشم زاده ادامه داد: با وجودی که ناسازگاریهای انگلیس حتی در اتحادیه اروپا نیز ثابت شده است به گونه ای که سعی می کند ساحت جداگانه ای برای خودش تعریف کند و حتی نپیوستن او به بسیاری از مسائل اتحادیه اروپا نشان می دهد که این کشور تابع تصمیمات خاصی است اما در عوض سعی می کند همچنان پز دموکراسی خود را هم در جهان حفظ کند. ما ایرانی ها چون همواره درگیر استعمار انگلیسی ها بودیم و به قول دایی جان ناپلئون همه کارها زیر سر انگلیسی ها است بیشتر با این سیاست ملموس هستیم این درحالی است که مشکل ما بیش از اینکه بیشتر از سفارت امریکا باشد از سفارت انگلیس است.

به دلیل داشتن فیلمنامه، فیلم کمترین آشفتگی ها را دارد

این کارشناس برنامه با بیان اینکه معتقدم باید فیلم های مستند دارای فیلمنامه یا یک طرح از پیش تعیین شده باشند و باری به هرجهت نباشند اضافه کرد: فیلم های مستند اگر فاقد فیلمنامه یا طرح باشند مطمئن باشید که تماشاگر هم از دیدن آن آشفته خواهد شد. اما این فیلم آشفتگی کمتری دارد و نریشن به خوبی آن را پوشش داده است از سوی دیگر، با وجودی که ما کلمه «ملکه» را در کمتر جمله ای است که نمی شنویم اما برای ما خسته کننده نیست چرا که فیلم ؛ پیرامون موضوعی که انتخاب کرده به جلو می رود.

وی با اشاره به فصل بندی فیلم یاد آور شد: این فیلم یک ایده دارد و سعی می کند آن را به اثابت برساند و برای ایده خود نیز، همه آن حواشی را که نیاز دارد به درستی انتخاب کرده و برای اینکه تماشاگر خسته نشود فیلم را فصل بندی کرده است و در ابتدای هر فصل هم، یک جمله زیبا از شکسپیر انتخاب کرده است که همین جمله، تماشاگر را وارد حیطه دیگری از فیلم می کند و برای اینکه تماشاگر، فیلم را تحمل کند اخبار را سیاسی نمی کند و در اوج تحلیل سیاسی ، ما شاهد تحلیل ورزشی هم هستیم که بعدا متوجه ربط آن به سیاست می شویم مثل گل زدن مارادونا با دست به انگلیس که اعلام می کند این دست خدا بود.

موضوع دیانا و بخش ورزشی جزو شیرینی های فیلم است

فیلمنامه نویس « سیب و سلما» از بخش های ورزشی یا مساله ازدواج دیانا با خانواده سلطنتی به عنوان شیرینی های فیلم یاد کرد و اظهار داشت: بخش هایی مثل موضوع دیانا نشان می دهد کارگردان طرح خوبی برای این فیلم داشته است و توانسته آن را به خوبی تقسیم بندی کند. این درحالی است که ما در مستند سازی به میزانی که طرح دراختیار داریم به دنبال سوژه هایمان خواهیم رفت و به اندازه اطلاعاتمان می توانیم طرح را گسترش بدهیم و همین اطلاعات است که به ما کمک می کند طرح ما قوی تر گردد.

فیلم صاحب ایده است

به گفته وی با وجودی که در فیلم «رمز و راز ملکه» به تمامی از تصاویر آرشیوی استفاده شده و تصاویری برای این فیلم گرفته نشده است اما کارهای فنی خوبی در فیلم انجام شده و یکی از خوبی های فیلم این بوده که فیلم صاحب ایده است و اطلاعات فیلم به خُورد تماشاگر داده نمی شود.

ای کاش سینما خارج از حیطه اقتدار مسئولان کم بضاعت باشد

ناصر هاشم زاده در پاسخ به این سوال که چرا با وجودی که در کشور ما موضوعات مهمی مثل کودتای 28 مرداد یا شکل گیری حکومت پهلوی وجود دارد اما این سوژه ها مورد اقبال مستندسازان  قرار نمی گیرند گفت: متاسفانه فیلمسازان و مسئولین ما درهر دوره ای به دلیل تمایلات سیاسی وارد حیطه خاصی می شوند که به هیچ عنوان این تغییر رفتار مناسب نیست. ای کاش هنر ، ادبیات و سینما خارج از حیطه اقتدار مسئولان کم بضاعت و گاه بی بضاعت برخی از دولتها باشد. برخورد برخی از مسئولین سینمایی با موضوعی مثل سینما همچون پیام های وایبری است که از مردم می خواهند مثلا صبح را با شادی شروع کنند. این مسئولین هم تصور می کنند با این نوع پیام ها می توانند فرهنگ و ادبیات این کشور را اداره کنند!

مسئول سیاسی به درد سینما نمی‌خورد

وی تاکید کرد: برخی ها قبلا مسئول سیاسی بودند اما الان مسئولیت سینمایی را برعهده گرفتند و به دلیل نا آشنایی با سمت خود دچارمشکل شدند و با وجودی که آدم خوبی هستند اما چون اهلیت این کار را ندارن به درد این کار نمی خورند.

معرفی کتاب« مستند؛ حواشی واقعیت»

بر اساس این گزارش ، رسول شادمانی مجری این برنامه نیز در خاتمه به معرفی کتاب « مستند؛ حواشی واقعیت» نوشته پل وارد و ترجمه حمید رضا احمدی لاری با قیمت هفت هزار تومان اشاره کرد و گفت : این کتاب ارزشمند از مجموعه انتشارات ساقی است که معمولا به چاپ کتابهای هنری و بویژه سینمایی می پردازد.

 فیلم بعدی «یک مرد تحت تعقیب» ساخته آنتون کوربین

وی با اشاره به دو برنامه سینما روایت درآبانماه افزود: برنامه آینده سینما روایت فیلمی در حوزه بین المللی به نام « یک مرد تحت تعقیب» به کارگردانی آنتون کوربین و با بازی همایون ارشادی و گروهی از بازیگر سرشناس شامل فیلیپ سیمور هافمن، ریچل مک‌آدامز، رابین رایت و ... است و در یکشنبه آخر آبانماه نیز ، فیلم «ماهی سیاه کوچلو» به کارگردانی مجید اسماعیلی مورد نقد و بررسی قرار خواهد گرفت.