گروه بین الملل مشرق- پیشنهاد سرگی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه به گروههای تروریستی تکفیری مدعی میانه روی در سوریه همچون "ارتش آزاد" مبنی بر همکاری در جبهه مبارزه علیه گروه داعش با واکنشهای مختلفی روبرو شده است. حسب اطلاعات منتشره، روسیه به این گروه ترویستی تکفیری که از سوی کشورهای حامی تروریسم تکفیری همچوم آمریکا، عربستان، قطر و ترکیه بعنوان گروهی به اصطلاح "میانه رو نامگذاری شده، پیشنهاد کرد تا بصورت مشروط به ائتلاف جدید مبارزه با تروریسم در منطقه بپیوندد.
در مقابل سخنگوی این گروه ضمن رد پیشنهاد روسیه، با تاکید بر بی اعتمادی "ارتش آزاد"، از این کشور خواست تا عملیات هوایی خود علیه تروریستها را متوقف کند. این در حالی است که اخبار رسانه ای از سفر چندین فرمانده ارشد ارتش آزاد همچون بشار الزعبی فرمانده بخش جنوبی این گروه به مسکو و دیدار آنها با مقامات روس حکایت دارد. همزمان منابع خبری از تماسهای مکرر شاهزاده "محمد بن سلمان" ولی ولیعهد آل سعود و وزیر دفاع این کشور با مسئولان روسی مانند ولادیمیر پوتین و سرگی لاوروف جهت هماهنگی و رایزنی در رابطه با عملیات هوایی روسیه در سوریه خبر داده بودند.
رایزنی ها و مانورهای سیاسی - تبلیغاتی سعودیها طی روزهای گذشته، با استقبال رسانه های حامی تروریسم در منطقه مواجه و در مقابل موجب نگرانی مردم سوریه و کشورهای محور مقاومت شده است. حامیان القاعده و داعش رایزنیهای طرفهای ترک، قطری و سعودی با آمریکا و روسیه را موجب احتمال توقف و یا حداقل کمرنگ تر شدن عملیات نظامی روسیه در سوریه عنوان می کنند و خواستار ادامه تلاشها برای تحقق آن هستند.
در مقابل، افکار عمومی محور مقاومت و مردم سوریه و عراق با یادآوری خلف وعده ها و زد و بندهای دقیقه نودی روسیه بر سر پرونده های مهم منطقه ای، همچون پرونده فروش اس سیصد و تسلیحات دفاعی به ایران علی رغم دریافت هزینه مالی آنها، کمرنگ بودن پشتیبانی نظامی و سیاسی از سوریه طی سالهای ابتدائی بحران در این کشور، همراهی روسها با دولتهای جرج بوش و دولت اول اوباما در اعمال تحریم علیه جمهوری اسلامی ایران و موارد دیگر نسبت به احتمال معامله پشت پرده آنها با آمریکا بر سر موارد اختلافی، بشدت ابراز نگرانی کرده اند.
بدنبال مطرح شدن پیشنهاد همکاری روسیه به گروه تروریستی تکفیری ارتش آزاد و رد آن، دور جدید از گمانه زنیها پیرامون احتمال زد و بند دولت روسیه اینبار در پرونده بحران سوریه در محافل سیاسی و کارشناسی آغاز شده است. شایعهاتی پیرامون معامله روسیها بر سر برکناری دکتر بشاد اسد رییس جمهور منتخب سوریه و اعطای نقش ویزه به گروههای تروریستی تکفیری که آمریکا و ارتجاع عرب به عنف قصد دارند آنها را بعنوان "میانه رو" در روند تحولات سیاسی - نظامی سوریه معرفی کنند و ... این روزها از کثرت بیشتری برخوردار بوده است.
سوال اینجاست که آیا روسیه با هدف معامله بر سر پرونده بحران سوریه وارد این کشور شده است؟ آیا روسیه در نهایت بر سر برخی موارد همچون ادامه ریاست جمهوری دکتر بشار اسد با آمریکا و چند دولت حامی تروریسم تکفیری در منطقه به توافق خواهد رسید؟ در این رابطه دو تحلیل اصلی وحود دارد. نخستین تحلیل با اشاره به سوابق معامله گری روسها از احتمال خیانت آنها به سوریه خبر می دادند. دسته دوم تحلیلگران با اشاره به انگیزه و بسترهای ورود عملی روسها به بحران در سوریه فرضیه نخست را رد می کنند.
در پاسخ باید به انگیزه های ورود روسیه به عرصه بحران در سوریه اشاره کرد:
1 - حضور چندین هزار تن از اتباع کشورهای جمهوریهای خودمختار فدراسیون روسیه بویژه چچن، داغستان و اینگوش در صفوف گروههای تروریستی
در این رابطه روسها معتقدند که حضور این تعداد روس تبار در صفوف گروههای تروریستی تکفیری همچون داعش، القاعده و احرارالشام بصورت بالقوه خطر بزرگی برای امنیت ملی این کشور می باشد. شکی نیست که بحران در سوریه همچون افغانستان و عراق بالاخره روزی به پایان خود خواهدر رسید و یکی از مهمترین مقصدهای بعدی این تروریستها قطع به یقین روسیه و جمهوری های خودمختار آن خواهند بود. از این نظر روسیه با ورود عملی به سوریه در صدد انهدام زیرساختهای پرورش و هدایت تروریستها و دفاع از امنیت ملی خود برآمده است.
2 - دفاع از سوریه بعنوان متحد راهبردی در مقابل هجوم گسترده گروههای تروریستی تکفیری.
روسها از ابتدای بحران در سوریه همواره از دولت و ارتش این کشور حمایت کرده اند. این حمایتها در سالهای ابتدایی بحران، البته از قدرت کمی برخوردار بوده و بیشتر در قالب اعضای بسته های تسلیحاتی و کمکهای محدود مستشاری صورت می گرفته است. با گذشت 5 سال از بحران سوریه و گسترش ناگهانی حملات گروههای تروریستی تکفیری علیه مناطق تحت سیطره نیروهای دولتی این کشور که طی آن استان ادلب، بخشهای وسیعی از منطقه راهبردی سهل الغاب( نقطه ثقل سه استان حماه، ادلب و لاذقیه)، حلب، قنیطره و درعا به اشغال تروریستها درآمد زنگ خطر برای روسیه به صدا درآمده و لزوم تشدید حمایتهای عملی و موثر تر از سوریه را ضروری کرده است.
از زمان ورود رسمی نیروی هوایی ارتش روسیه به عرصه نبردها در سوریه که بر اساس درخواست رسمی دولت قانونی و مشروع سوریه که از سوی سازمان ملل و کلیه کشورهای جهان مورد شناسایی سیاسی و بین المللی قرار دارد، روند عملیات نظامی در این کشور شکل دیگری به خود گرفته و دچار تغییرات و تحولات بنیادین شده است. با گذشت بیش از یکماه از عملیات گسترده هوایی روسها در سوریه نخست نگاهی آماری به آن مبذول می داریم:
1 - تعداد کل حملات هوایی ارتش روسیه به مواضع تروریستها 1391 سورتی علیه حدود 900 هدف نظامی که حدود 100 هدف دیگر باقی مانده و در لیست حملات بسیار دقیق و ویرانگر قرار دارند. این اهداف پیشتر با دقت و وسواس هر چه تمامتر از سوی یگانهای اطلاعاتی سوری و پهپادهای گروههای هم پیمان ارتش سوریه شناسایی و علامتگذاری شده بودند.
2 - عملیات شبانه 291 سورتی
3 - اهداف مورد حمله قرار گرفته شامل "269 مرکز فرماندهی و استقرار، 30کارگاه ساخت بمب و موشکهای دست ساز و 51 اردوگاه آموزش نظامی متعلق به گروههای تروریستی تکفیری همچون القاعده (جبهه النصره، جندالاقصی، حزب السلامی ترکستان شرقی چین و ...)، ارتش آزاد (اجنادالشام، تجمع العز، صقورالغاب، الفرقه الاولی الساحلی و ...)، داعش و جبهه اسلامی (گروههای وابسته همزمان به القاعده و اخوان المسلمین شامل: احرارالشام و جیش الاسلام) و خطوط تدارکاتی و مواضع آنها بوده است.
بنابر آمارهای منتشر شده از میزان تلفات و خسارات گروههای تروریستی تکفیری در مناطق هدف حمله قرار گرفته، حملات هوایی بمب افکنهای مدرن روسیه با نهایت دقت و بالاترین حجم ویرانی همراه بوده است. جنجالهای گسترده این گروهها و کشورهای حامی آنها در فضای رسانه ای و عرصه بین الملل خود بخوبی موید کارایی حملات هوایی روسیه بوده است.
تنها در یکی از این حملات انبار محل ذخیره سازی صدها فروند موشک ضد زره تاو اهدایی آمریکا به "القاعده (جبهه النصره)" در شمال استان ادلب و در روستایی نزدیک مرز سوریه با ترکیه هدف 4 موشک هوا به زمین سنگر شکن سوخو 34 های ارتش روسیه قرار گرفته که به انهدام کامل آنها منجر شده است. گفته می شود دود و آتش ناشی از انهدام موشکها از دهها کیلومتر دورتر قابل مشاهده بوده است.
در همین حال منابع نظامی نزدیک به ارتش روسیه از بررسی پیشنهاد دولت سوریه برای ایجاد حداقل دو پایگاه دائمی دیگر در این کشور با هدف استقرار دائمی ناوگان هواپیماهای جنگنده روسی خبر داده اند. به گفته این منابع، استانهای حماه، حمص و لاذقیه برای استقرار پایگاه جدید هوایی روسیه در حال مکان یابی است و احتمالا در بهار سال آینده عملیات احداث آنها آغاز خواهد شد. احداث پایگاههای دائمی نظامی روسیه در خاک سوریه به منزله تیر خلاص بر تلاشهای آمریکا، ترکیه و عربستان برای محدود سازی عملیات نظامی روسها در آسمان سوریه خواهد بود.
چرا که استقرار دائمی این پایگاهها نقش محوری در کمک به استقرار امنیت و آرامش در سوریه و پیشبرد هر چه سریعتر و موثرتر عملیات نظامی مبارزه با تروریسم تکفیری در این کشور ایفا خواهد کرد.
