گروه اقتصادی مشرق- فلسطین اشغالی در منطقه خشک و نیمه‌خشک مدیترانه جهان واقع‌شده است که از توزیع بارندگی نامتوازنی برخوردار است و حدود نیمی از وسعت سرزمین‌های اشغالی را بیابان تشکیل می‌دهد.

بعد از اشغال فلسطین، تامین آب یکی از انگیزه‌های مهم رژیم صهیونیستی برای اشغال بخش‌های مهمی از بلندی‌های جولان و سیطره بر مناطق جنوبی لبنان بود.

نیاز آبی رژیم صهیونیستی بر اساس آمارهای رسمی تا سال 2020 در حدود 2 میلیارد مترمکعب برآورد شده است که سهم زیادی از آن را از رود اردن تأمین می‌نماید.

این شرایط رژیم برای تأمین نیازهای آبی خود در بخش‌های مختلف به توسعه مراکز آب‌شیرین‌کن روی آورده است که این رویه این رژیم را تا حدود زیادی از بحران آب نجات داده است.

سایت نیویورک تایمز در 29 مه 2015 در مقاله‌ای به قلم ایزابل کرشنر به بررسی اقدامات رژیم صهیونیستی در خصوص تأمین آب و مقابله با خشک‌سالی پرداخت.

رژیم صهیونیستی چند سالی است که با تغییر استراتژی مدیریت آب خود توانسته است ضمن توسعه کشاورزی بر مشکلات آبی هم فائق آید که در این گزارش به بررسی آن پرداخته می‌شود.

مشکلات آبی رژیم صهیونیستی قبل از تأسیس یک دستگاه متولی واحد در آب

حدود 6 سال پیش کمبود شدید آب در سرزمین های اشغالی فلسطین موجب شد تا دولت با وضع مالیات سنگین بر استفاده مازاد آب در بخش خانگی، اعمال جریمه خانوارها برای استخر، باغچه‌ها ولوله‌های دارای نشتی مصرف آب را کنترل نماید.

شستن خودرو با استفاده از شلنگ در اسرائیل غیرقانونی بود و جرم محسوب می‌شد و فقط معدود افراد ثروتمند قادر به پرداخت هزینه‌های سنگین نگهداری از فضای سبز بودند اجازه داشتند فقط در شب باغچه خود را آبیاری نمایند.

یوری شور (Uri Schor) سخنگو و مدیر بخش آموزش عمومی ستاد عالی (Israel Water Authority) آب رژیم صهیونیستی دراین‌باره گفت: « ما شرایطی داشتیم که بسیار نزدیک بود کسی شیر آبی را درجایی از کشور باز کند و ببیند که آبی از آن خارج نمی‌شود ».

رژیم صهیونیستی برای هشدار در مورد خطر بحران آبی آن‌وقت کمپین « اسرائیل در حال خشک شدن است» را راه انداخته بود؛ اما حال شرایط فرق کرده است. با استفاده از فناوری‌ها شیرین سازی آب دریا و توسعه تصفیه‌خانه‌های پیشرفته فاضلاب توانسته است این مشکل را تا حدود زیادی حل نماید.

خشک‌سالی 7 ساله که از سال 2005 شروع شد و در سال 2009 به اوج خود رسید منجر به کاهش شدید منابع آبی رژیم در مناطق شمالی بخصوص دریاچه جلیل (Galilee Lake) در شمال فلسطین شد و خطر زوال و تباهی کیفیت منابع آبی رژیم را به‌طور برگشت‌ناپذیری در پی داشت.

در آن زمان بود که اقداماتی برای افزایش عرضه آب و کاهش تقاضا سرعت گرفت که توسط ستاد عالی آب اسرائیل (Israel Water Authority) مدیریت می‌شد. این ستاد بین وزارت خانه‌ای در سال 2007 تأسیس شد که این آژانس قدرتمند وظایف مدیریت آب در این رژیم را بر عهده دارد.



زمانی که نواحی غربی آمریکا و کالیفرنیا با خشک‌سالی شدید دست‌وپنجه نرم می‌کرد، انقلابی بزرگ در بخش آب سرزمین های اشغالی روی داد.

تلاشی جدی در زمینه شیرین کردن آب دریا و تصفیه آب فاضلاب و بازگرداندن آن به چرخه در سطح کلان صورت گرفت که منجر به تأمین آب کافی، حتی در طول دوره‌های خشک‌سالی‌های شدید برای همه بخش‌های این سرزمین اشغال شد.

در حال حاضر بیش از 50 درصد آب موردنیاز بخش‌های خانگی، صنعت و کشاورزی رژیم صهیونیستی به‌صورت مصنوعی (Artificially) تولید می‌شود.

احداث آب‌شیرین‌کن‌ها و مراکز تصفیه برای کمک به بحران آب

شیرین کردن آب دریا به‌عنوان یکی از تلاش‌های متمرکز این رژیم با راه‌اندازی 4 سایت اصلی آب‌شیرین‌کن در دهه اخیر بوده است که پنجمین سایت نیز در چند ماه آینده راه‌اندازی می‌شود.

در مجموع این پنج سایت قادر خواهند بود تا سالانه بیش از 480 میلیون مترمکعب آب آشامیدنی تولید کند که تا سال 2020 این عدد به 740 میلیون مکعب خواهد رسید.

یکی دیگر حوزه‌های تبحر رژیم صهیونیستی تصفیه آب و بازگرداندن آن به چرخه است. همزمان با تولید آب از منابع غیرمتعارف مانند شیرین کردن آب دریا، بازیافت و استفاده از آب در کشاورزی نیز یکی از فعالیت‌های عمده این رژیم در حوزه تأمین آب است.

رژیم صهیونیستی با استفاده از مراکز تصفیه فاضلاب پیشرفته خود، آب را برای استفاده در کشاورزی تصفیه می‌کنند. حدود 55 درصد از آب بازیافتی در کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بر اساس آمار منتشر شده از سوی ستاد عالی آب رژیم صهیونیستی، اسپانیا با 17 درصد در رده دوم قرار دارد. آمریکا هم فقط یک درصد از فاضلاب خود را تصفیه می‌کند.

قبل از تأسیس این ستاد در  رژیم صهیونیستی وزارتخانه‌های متعددی در جنبه‌های مختلف آب مسئولیت داشتند که هرکدام منافع لابی‌های خودشان را دنبال می‌کردند.

الی فینرمن استاد دانشکده کشاورزی، غذا و محیط‌ زیست دانشگاه یهودی اورشلیم که سال‌ها به‌عنوان نماینده عموم در شورای این ستاد کار می‌کرد، دراین‌باره می‌گوید: «در اسرائیل سیاست‌های آبی زیادی وجود داشت. دست راست نمی‌دانست که دست چپ در واقع دقیقاً چه‌کاری انجام می‌دهد.» بعد از آنکه ستاد عالی آب در این رژیم تأسیس شد مسئولیت آب در سرزمین های اشغالی به عهده یک متولی گذاشته شد. بعد از آن طرح‌های موفقی هم صورت گرفت.

برای مثال در مورد مدیریت شبکه‌های آب، بجای آنکه شهرداری‌های مسئول نگهداری شبکه‌های لوله‌های آب شهر باشند، تعاونی‌های محلی شکل گرفت. درنتیجه پول جمع‌آوری‌شده نیز در زیرساخت‌های آبی سرمایه‌گذاری شد.

تلاش آمریکا در خصوص آب‌شیرین‌کن‌های رژیم صهیونیستی

بررسی یکی از اسناد محرمانه‌ای که به‌تازگی از حالت طبقه‌بندی خارج‌شده است، نشان می‌دهد که آمریکا از سال‌ها پیش در پی تأمین نیاز آبی هم‌پیمانان خود به‌ویژه  رژیم صهیونیستی در منطقه خاورمیانه بوده است. شورای امنیت ملی آمریکا در تاریخ 19 مارس 1969 به وزارتخانه‌های مختلف آمریکا طی نامه‌ای دستور داد تا تأمین آب رژیم صهیونیستی از طریق شیرین سازی آب دریا را بررسی نمایند.



در حال حاضر سایت‌های فعال آب‌شیرین‌کن با استفاده از روش اسمز معکوس در ساحل مدیترانه مشغول به فعالیت هستند که آب شیرین تولیدشده را به‌وسیله شبکه سراسری انتقال آب به سایر نقاط ارسال می‌کنند.

ازجمله آن‌ها سایت سورق (Sorek) در 9 کیلومتری جنوب تل‌آویو در نزدیکی ساحل قرار دارد و گفته می‌شود که این مرکز در نوع خود در دنیا بی‌نظیر است.

این مرکز آب‌شیرین‌کن می‌تواند در سال حدود 150 میلیون مترمکعب آب آشامیدنی تولید نماید که این مقدار برای یک‌ششم نیاز آبی جمعیت 8 میلیونی این رژیم کفایت می‌کند. در حال حاضر سایت اشکلون با ظرفیت 120 و هدرا با 127 میلیون مترمکعب در سال مشغول به فعالیت هستند.


لازم به ذکر است که فناوری مورداستفاده در آب‌شیرین‌کن‌های رژیم صهیونیستی، اسمز معکوس (Reverse Osmosis) است که دانشمند آمریکایی سیدنی لئوب(Sidney Leob) آن را اختراع نمود.