به گزارش مشرق، ايسنا نوشت: زماني در تهران بازار حمام‌ها و گرمابه‌داران داغ بود و روزي نبود که از خيل عظيم جمعيت پر و خالي نشود! غالب گرمابه‌ها و حمام‌هاي عمومي هم به دليل توجه به پاکيزگي و طهارت ميان مردم و همچنين کارکردهاي مختلف اجتماعي و فرهنگي مورد اهميت قرار داشت امروز هر چند ديگر از آن حمام‌هاي قديمي ِ پر ازدحام خبري نيست ولي زماني در همين پايتخت دسته دسته مردم از توانگر و تهي دست، معلم و شاگرد، عالم و عامي و پير و جوان در آن رفت و آمد داشتند.جالب اينکه حمام‌هاي عمومي مکاني براي آشنايي‌ها، ديد و بازديدها، رتق و فتق امور، درمان و معالجه، برقراري صلح و آشتي، خبرگيري و خبررساني و حتي خريد و فروش به شمار مي‌رفت.
ايرانيان نخستين قوم در جهان به شمار مي روند که به ساخت گرمابه‌هاي عمومي پرداختند اما امروزه با پيشرفت تکنولوژي و ساخت و سازهاي مدرن و آمدن سونا و جکوزي، از حمام‌ها تنها نام و خاطره‌اي باقي مانده است...
آنچه در ذيل مي‌خوانيد حاصل گفت‌وگوي خبرنگار اصناف ايسنا با اکبر سجادي ـ رييس اتحاديه گرمابه‌داران تهران ـ و درد دل‌هاي شنيدني اوست.
وي که در يک بعد از ظهر گرم تابستاني از تماس خبرنگار غافلگير شده بود پس از آنکه فهميد براي تهيه گزارشي از وضعيت حمام‌هاي عمومي با وي تماس گرفته‌ايم با روي گشاده استقبال کرد و تا آنجا که مي توانست خودش را سبک کرد شايد از اينکه پس از سال‌ها سر و کله خبرنگاري پيدا شده تا مرهمي بر گوشه زخم‌هاي دل شکسته‌اش بگذارد، شگفت زده شده بود!
از رييس اتحاديه گرمابه‌داران تهران درباره تعداد حمام‌ها و گرمابه‌هاي موجود در تهران پرسيدم که وي گفت: اتحاديه ما حالا آنقدر قدرتمند نيست چون اعضاي زيادي ندارد و فعلا نزديک به 200 حمام داراي مجوز و بدون مجوز در سطح تهران مشغول به کارند؛ در حالي که در سال‌هاي گذشته بيش از اين تعداد فعال بودند ولي بيشتر آنها يا ورشکسته شدند و تعطيل کردند يا بستند و به کار ديگري روي آوردند.
وي مي گويد: برخلاف تصور همه مردم که فکر مي کنند کار حمومي‌ها در تابستان رونق مي گيرد، کار گرمابه دارها هميشه تابستان‌ها کم مي‌شود و درآمدشان کاهش مي يابد و هر سال دريغ از پارسال!
* مسافران، کارگران و سربازان عمده مشتريان حمومي‌ها
وي به مشتريان گرمابه‌ها اشاره مي کند و ادامه مي دهد: بيشتر کساني که در تهران ساکن يا شاغلند ولي امکانات بهداشتي ندارند به ما مراجعه مي کنند ما هم تا حد امکان به آنها خدمات مي دهيم چون حمومي‌ها مشتريان خاص خود را دارند و عمده کساني که از آنها استقبال مي‌کنند، کارگران فاقد خانه، سربازان و يا مسافران هستند.
او مي‌گويد: البته فاکتورهاي ديگري هم در مراجعه مردم به حمامي‌ها وجود دارد مثلا اگر خداي نکرده! حمام خانه‌اي خراب شده باشد يا زماني که ساخت و ساز در تهران خوب باشد در آن صورت کار ما حمومي‌ها رونق مي گيرد چون کارگران ساختماني براي نظافت و استحمام به گرمابه مراجعه مي کنند ولي در چند سال گذشته به دليل رکود ساخت وساز مسکن بازار حمومي‌ها حسابي کساد شده و اين مساله در کاهش درآمد آنها بي تاثير نبوده است.
* دوران طلايي حمومي‌ها به زمان نبود نفت و گاز برمي گردد
از سجادي درباره علل ديگر کسادي بازار گرمابه داران مي پرسم و او چنين مي‌گويد: کسادي بازار گرمابه‌داران سير تاريخي دارد و دوران طلايي حمومي‌ها به زماني بر مي گردد که نفت و گاز نبود؛ مثلا صنف نفت فروشان الان ديگر منحل شده و از بين رفته است چون شايد سالي يک بار در خانه‌اي به نفت نياز باشد. کسب و کار گرمابه دارها بعد از گازکشي در تهران بالکل از رونق افتاد در حالي‌که در دوراني که نفت و گاز نبود مردم براي نظافت و حفظ بهداشت فردي و مراعات مسائل شرعي خود به حمام‌ها مي رفتند و بازار حمومي‌ها خداوکيلي داغ بود!
امروز به تدريج از مشتري‌هاي ما کم شده و رفتن به گرمابه احساس نمي شود چون هر خانه‌اي حتي خانه‌هاي جنوب شهر هم يک دانه حمام دارد!
* فرانسوي‌ها براي رفتن به يک حمام ايراني 35 يورو خرج مي کنند!
رييس اتحاديه گرمابه داران تهران که از بي مهري مسئولان و برخي از مردم نسبت به حرفه گرمابه‌داري دلخور و ناراضي است اشاره کنايه آميزي هم به گزارشي که اخيرا در تلويزيون پخش شده مي‌کند و مي‌گويد: ورودي يک حمام در فرانسه که از قضا صاحب آن يک ايراني است 35 يورو است و جالب اينکه اين حمام با اينترنت وقت قبلي مي‌دهد! براي ما درد بزرگي است که در مملکت خودمان کمترين اهميتي به حمومي‌ها و گرمابه داران نمي‌دهند و به سادگي فراموش مي شويم ولي فرانسوي‌ها تا اين حد از يک حمام ايراني استقبال مي کنند و مشتريان پر و پا قرص پيدا مي‌کند...
* ورود سالي پنج اتوبوس به کشور را که نمي توان توريسم ناميد!؟
وي از سويي ديگر رواج صنعت توريسم را در رونق کار صنوف و گرمابه داران موثر مي‌خواند و مي‌گويد: در کشورهايي که صنعت توريسم رواج دارد بازار گرمابه داران سکه است! مثلا کشور ترکيه يکي از کشورهايي است که توريسم در آن به طرز چشمگيري فعال و مطرح است و صنف گرمابه داران آن درآمد فوق العاده‌اي را از اين راه عايد خود مي‌کند.
وي مدعي است: در ايران سالي چند اتوبوس به کشور وارد مي شود و اين آمار را به اسم توريست و گردشگر اعلام مي کنند در حالي که ورود سالي پنج اتوبوس را نمي توان به پاي توريسم گذاشت؟! طبيعي است هر چقدر گردشگران و بازديدکنندگان کشوري زياد باشد در رونق اقتصاد آن مملکت و درآمدزايي کسبه و واحدهاي صنفي آن اثر گذار است.
* گرمابه داري شغل گردن کلفتي بود!
در ادامه گفت‌وگو از رييس اتحاديه گرمابه داران تهران مي‌خواهم تا به مشکلات و مشقات اين حرفه در زمان‌هاي قديم و امروز اشاره و اگر خواسته‌اي از مسئولان اجرايي دارد، مطرح کند.
سجادي با آب و تاب خاطرات دوران قديم خود را بازگو مي‌کند و مي‌گويد: قديم‌ها گرمابه‌داري شغل گردن کلفتي بود و يک نفر از پس آن بر نمي‌آمد! چند نفر شريک با هم گرمابه را مي‌گرداندند و درآمد خيلي خوبي هم داشت براي همين سرقفلي آن متعلق به چند نفر بود الان را نگاه نکنيد که ضعيف شده‌ايم. زماني براي خود برو بيايي داشتيم!
سجادي ادامه مي‌دهد: يکي از مشکلات گرمابه‌داران اين است که غالبا ملکي هستند و صاحب ملک هم اجازه تغيير کاربري را به آنها نمي‌دهد ولي گرمابه‌هايي مثل ما که توانسته‌اند تغيير کاربري بدهند و کاربري مسکوني پيدا کنند وضعشان کمي بهتر است اما حمام‌هايي که سرقفلي دارند مثل حمام‌هاي جنوب شهر معمولا با صاحب ملک سر تغيير کاربري مشکل دارند چون اجازه تخريب و تغيير کاربري را نمي دهد و منتظر است که حرکتي بشود تا بلافاصله حکم تخليه بدهد!
او ادامه مي‌دهد: خوشبختانه ما موفق شديم و اين براي ما مقرون به صرفه بود تصور کنيد که500 متر زمين در گوشه‌اي افتاده است و مشتري خاصي هم ندارد، از طرفي درآمد ماهيانه يک ميليون تومان با وجود چهار شريک هم به جايي نمي رسد که بتوانند با آن امرار معاش کنند اما اگر صاحبان ملک اجازه تغيير کاربري بدهند کمکي به گرمابه‌داران و درآمدزايي آنها مي شود. البته اين امر دغدغه‌ها و مشکلات خاص خود را هم دارد به عنوان مثال يک نمونه حمام داريم که صاحبش سازمان اوقاف است! سال 1339 موفق شديم تا 92 هزار تومان را که آن زمان خيلي بود بابت سرقفلي بدهيم و اکنون اين رقم 920 ميليون تومان شده حالا همان 92هزار تومان در مقابلش بسيار ناچيز است!؟
* پيش‌بيني سونا و جکوزي براي حمومي‌ها
ظاهرا به منظور ايجاد رغبت و علاقه در مردم براي استقبال از حمام‌هاي عمومي و گرمابه‌ها چند سال قبل هيات عالي نظارت تصويب کرد که فقط سونا در اختيار حمام‌ها قرار بگيرد تا بلکه به اين طريق مشتري جمع کنند و روي پاي خود بايستند؛ اما گويا اين ترفند و اقدام هم نتوانست مردم را به حمام‌ها بکشاند چون... دليل اين امر را از زبان رييس اتحاديه گرمابه داران تهران بشنويد:
وي معتقد است: اين اقدام حرکت خوبي بود ولي چون تنها مجوز سونا را به ما دادند مشکلاتي از پي آن برايمان ايجاد شد که ديگر نمي صرفيد سونا داشته باشيم براي اينکه در تهران هيچ جايي را سراغ نداريم که سونا در کنار استخر نباشد! و طبيعي است که ما حمومي‌ها استخر نداريم. از آنجا که براي ايجاد سونا نياز به وجود استخري در کنار آن بود و موضوع استخرها هم مستقيما زير نظر سازمان تربيت بدني قرار داشت عملا دچار مشکل شديم و از اين نظر محدوديت‌هايي براي ما به وجود آمد. درست است که سونا زير نظر سازمان تربيت بدني است ولي نهايتا اتحاديه است که مجوز صادر مي‌کند با اين حال سازمان تربيت بدني باز هم به اين موضوع بي توجهي مي کند.
او تصريح مي‌کند: گذشته از آن الان مدت پنج ماه است که از وزارت بازرگاني درخواست مجوز ماساژ کرده‌ايم اما تا به امروز حتي جواب نه! هم به ما ندادند. اين ماساژ با ماساژهايي که وجود دارد فرق دارد يک شيوه جديد ماساژ شرقي است که خاصيت درماني دارد و دوره‌اش را در تايلند مي گذرانند اگر مجوزش را به ما بدهند شايد حمومي‌ها يک تکاني بخورند و از کسادي در بيايند...
* پول بدهيد تا حمومي‌ها نونوار شوند و براي مردم خوشگل کنند!
رييس اتحاديه گرمابه‌داران تهران خواستار نونوارشدن حمام‌هاي قديمي تهران و گرمابه‌هاست و مي گويد: اگر پول بدهند، حمومي‌ها دستي به سرو گوششان مي‌کشند و وقتي زيبا و نونوار شوند مردم هم از آنها استقبال کنند.
پيشنهاد سجادي اين است که مسئولان50 حمام را در تهران سرپا نگهدارند و مشمول نوسازي و بهسازي کنند، سونا و ديگر امکانات جديدي که امروز وجود دارد در آنها تعبيه و تعريف کنند تا به اين طريق بتوانند روي پا بايستند.
به اعتقاد وي بايد در گرمابه‌ها تنوعي ايجاد کرد که مردم خوششان بيايد و رغبت کنند که به گرمابه بروند.
درخواست او از مسئولان اين است که تسهيلات و وام بانکي براي گرمابه‌داران در نظر بگيرند تا بتوانند به نوسازي و بازسازي گرمابه‌ها بپردازند.
سجادي وجود امکانات در گرمابه‌ها را کمک بزرگي به بهبود وضع بهداشت آنها مي داند و مي‌افزايد: چندي قبل درخواست وام20 ميليون توماني کرديم و گفتيم که فقط به حمام‌هاي ملکي بدهند ولي هيچ کس به خواسته ما گوش نکرد حتي با بعضي از بزرگان اصناف هم در ميان گذاشتيم و خواستيم که وساطت ما را به بانکي‌ها بکنند اما فقط به يک جمله بسنده کردند که بانک‌ها به شما وام نمي‌دهند! ما هم گفتيم مي دانستيم که آنها به ما وام نمي‌دهند شما را واسطه کرديم که از طريق شما بدهند! متاسفانه بيشتر مسئولان هر زمان که برايشان مقرون به صرفه باشد و نفعي در پي باشد برايت قدم بر مي دارند ولي امان از روزي که اسم وام برده شود...
* سختگيري اداره بهداشت در دادن تاييديه به گرمابه‌ها
وي يکي ديگر از مشکلات پيش روي گرمابه‌داران را سختگيري اداره بهداشت نسبت به گرمابه‌ها و حمام‌ها عنوان مي‌کند و ادامه مي‌دهد: نظارت اداره بهداشت بر حمومي‌ها و گرمابه‌ها عليرغم آنکه ضروري است و ماهم قبول داريم ولي يکي از علل کاهش تعداد حمومي‌ها در سال‌هاي اخير بوده است. متاسفانه اداره بهداشت براي دادن مجوز به حمومي‌ها سخت مي گيرد و به خاطرعدم تاييد اداره بهداشت بيشتر حمام‌ها بسته مي شوند ؛ در حالي که ما هم دوست داريم که سطح بهداشت حمام‌ها بالا برود و مردم با علاقه واشتياق پاي خود را به گرمابه‌ها بگذارند.
* هدفمند کردن يارانه‌ها را براي ما اجرا نکنيد
رييس اتحاديه گرمابه‌داران تهران در خلال صحبت‌هاي خود اشاره‌اي به قانون هدفمند کردن يارانه ها هم کرد.
سجادي اجرا نشدن قانون هدفمند کردن يارانه‌ها در صنف گرمابه‌داران را خواستار شده و در توصيح دليل آن مي گويد: انتظار ما از دولت اين است که هدفمند کردن يارانه‌ها را براي اين صنف اعمال نکند يا حداقل قيمت حامل‌هاي انرژي را برايشان ارزان‌تر محاسبه کند.
به اعتقاد او اگرچه هدف طرح هدفمند کردن يارانه‌ها، اصلاح قيمت‌هاست و طرح بسياري خوبي است ولي با اجراي آن تکليف گرمابه داران نامشخص است؟ مگر اينکه دولت براي صنف حمامي، ارفاقي قائل شود و اعلام کند که فرضا حمام‌هاي تهران بر اساس همان نرخ قديم، آب و برق و گاز را پرداخت کنند که البته ممکن است اين تصميم براي ديگر صنوف توقع ايجاد کند و دولت هم نپذيرد.
رييس اتحاديه گرمابه داران تهران در پايان يادآور مي شود که از کل حمام‌هاي‌عمومي پايتخت، تنها 200 حمام باقي مانده که هرسال از تعدادشان کم مي شود و رفته رفته روزي فرا مي رسد که ديگر هيچ اثري از حمام‌ها باقي نمي ماند!
وي معتقد است: با آمدن سونا و استخرهاي بزرگ و با کلاس چه دليلي دارد که مردم بروند سراغ حمام‌هاي کوچک و قديمي؟! وقتي قيمت بليط يک استخر و سوناي شيک چهار هزار تومان است چه نيازي است رفتن به حمامي که هزار و 600 تومان بيشتر نمي‌ارزد!
درد دل‌هاي رييس اتحاديه گرمابه‌داران تهران تمامي ندارد اما اميد دارد که اين گزارش کمکي باشد براي تمام صاحبان حمام‌ها و گرمابه‌هاي قديمي تهران تا دلگرمشان کند به اين که مسئولي از سر دلسوزي به آنها نظر کند بلکه به اين طريق صدايشان شنيده شود.
