به گزارش مشرق، ديپلماسي ايراني نوشت: يکصد و پنجاه و نهمين نشست عادي و سالانه 13 کشورعضو اوپک 18 خردادماه (20 ژوئن 2011 ميلادي) به رياست ايران در وين برگزار مي‌شود.

همزمان با آغاز شمارش معکوس براي برگزاري اين نشست، گمانه زني‌ها درباره انتخاب رئيس اوپک افزايش يافته است. ايران پس از 38 سال از ابتداي سال ???? رياست اوپک را برعهده گرفته است.

اين به معناي رياست ايران بر عالي ترن رکن اوپک يعني کنفرانس است.

کنفرانس از نمايندگان کشورهاي عضو که به طور معمول وزيران نفت، منابع و انرژي هستند، تشکيل مي شود و هر سال دست کم دو بار کنفرانس تشکيل مي‌شود و تصميمات آن به اتفاق آرا اتخاذ مي شود.

در کنار کنفرانس، هيات عامل و دبيرخانه ديگر ارکان اوپک هستند که اگر چه به لحاظ اجرايي اهميت دارند ولي سطح اهميت آن به اندازه کنفرانس نيست.

رياست هيات عامل نيز به صورت الفبايي انتخاب مي‌شود. با اين وجود دبيرکل را کنفرانس به صورت اجماعي براي يک دوره سه ساله - والبته يک‌بار قابل تمديد به مدت سه سال- منصوب مي‌کند.

اگرچه کنفرانس نقش اجرايي چنداني ندارد ولي از نظر شان و اهميت در مرتبه اول است. رياست کنفرانس به صورت الفبايي است. به اين معنا ايران بر کنفرانس اوپک، به صورت نوبتي به ايران رسيده است. يعني ايران براي به دست آوردن اين جايگاه تلاشي نکرده است.

رياست کنفرانس اوپک، قبلا انتخابي بود ولي چهار سال پيش اين مسئله به تصويب اوپک رسيد که رياست کنفرانس الفبايي شود. بر اين اساس کشورهاي الجزاير، اندونزي و آنگولا به رياست کنفرانس دست يافتند.

ايران از ابتداي سال جاري رياست را بر عهده گرفته است و بعد از ايران در سال 2012 عراق اين منصب را در اختيار خواهد داشت. در ادامه کويت و ديگر کشورها خواهند بود تا نوبت به ونزوئلا برسد. بنابراين ايران نوبتي و بر اساس حروف الفبا رئيس کنفرانس شده است.

رئيس کنفرانس هيچ شغل و مسئوليتي ندارد مگر اين که جلسه وزرا را اداه کند. درواقع رئيس کنفرانس متن سخنراني ده دقيقه اي که دبيرخانه براي او مي‌نويسد را در ابتداي اجلاس مي‌خواند و پس از خروج خبرنگاران، جلسه را اداره مي‌کند و فقط وظيفه اختصاص وقت به وزرا را بر عهده دارد.

رئيس کنفرانس معمولا وزيري همتاي بقيه وزراست که از سوي کشوري که رياست کنفرانس را بر عهده دارد انتخاب مي‌شود. چنانچه اين وزير به دلايلي نتواند شرکت کند قائم مقام يا معاون او نمي‌تواند رياست کنفرانس را بر عهده بگيرد.

به عنوان مثال وقتي وزيري هنوز از سوي پارلمان راي اعتماد نگرفته يا هنوز معرفي نشده يا مريض باشد، اگر کشورش رياست کنفرانس را بر عهده داشته باشد، عملا آن کشور نمي‌تواند در جلسه رئيس کنفرانس باشد و رئيس جايگزين (Alternate Chairman) جلسه را اداره خواهد کرد.

بنابراين چنانچه تا نشست اوپک وزير نفت ايران مشخص نشود و وزير نتواند در کنفرانس شرکت کند و معاون او در آن جلسه شرکت کند، وزير نفت عراق جلسه را اداره خواهد کرد.

اما اگر رئيس جمهور يا نخست وزير که مقام ارشد تر است در جلسه شرکت کند باز هم به عنوان يک ميهمان افتخاري شناخته مي‌شود. يعني در جلسه فقط ده دقيقه حضور خواهد داشت و سخنراني خواهد کرد ولي بعد جلسه را ترک مي‌کند و جلسه را وزير اداره خواهد کرد.

يعني اگر وزير ايران مشخص نشود و آقاي احمدي نژاد در نشست شرکت کند، با اين حال وزير جايگزين ايران، يعني وزير نفت عراق جلسه را اداره خواهد کرد.

حضور روساي جمهور در نشست‌هاي اوپک اگر چه امري معمول نيست ولي سابقه داشته است. به عنوان مثال آقاي هوگوچاوز رئيس جمهور ونزوئلا، يک بار در نشست وزراي اوپک شرکت کرد و در ابتداي جلسه افتتاحيه سخنراني کرد و سپس نشست را ترک کرد.

يعني اعضاي اوپک از حضور رئيس جمهور در نشست تشکر مي‌کنند، ولي نمي‌تواند به عنوان رئيس کنفرانس عمل کند. بنابراين رئيس جمهور حتي اگر سرپرست وزارت خانه اش باشد نمي‌تواند رئيس کنفرانس باشد.

با اين وجود، اين اتفاق نيز مسبوق به سابقه است که روساي جمهور کشور ميزبان در جلسه افتتاحيه شرکت مي‌کند و به ايراد سخنراني مي‌پردازد.

اگرچه اوپک از نظر حقوقي مي‌تواند مانع حضور يک رئيس جمهور در اجلاس شود ولي تا به حال چنين چيزي مسبوق به سابقه نبوده است و اوپک از حضور سران کشورها استقبال کرده است.

با اين وجود، شرکت سران کشورها با اطلاع قبلي مي‌تواند صورت گيرد، چرا که سازمان مي‌خواهد تمام تدارکات اين برنامه را پيشاپيش انجام دهد.

با اين شرايط، حضور احتمالي آقاي احمدي نژاد در نشست آينده اوپک مي‌تواند دلايل داخلي و بين المللي داشته باشد.

رئيس جمهور با شرکت در اين نشست مي‌تواند جايگاه و موقعيت خود در داخل ايران را ارتقا دهد و نشان دهد که به عنوان سرپرست وزارت نفت در امور اين وزارتخانه و نيز در مسائل بين المللي فعال است. اگرچه مخالفين او معتقدند نشستن رئيس جمهور ايران در کنار وزراي نفت اوپک بر سر يک ميز شان و اعتبار وي را کاهش مي‌دهد.

علاوه بر اين رئيس جمهور مي‌تواند براي استفاده از اين فرصت در جهت ابراز نظرات خود در نشست وزراي نفت کشورهاي صادر کننده نفت شرکت کند. او مي‌تواند در سخنراني خود نظرات و تمايلات و برنامه‌هاي ايران را در خصوص مسائل جهاني به ويژه در حوزه نفت بيان کند.