به گزارش مشرق به نقل از مهر، هر چند وجود بيشترين معادن کشور در کرمان فرصتهاي مختلف اقتصادي در اين استان ايجاد کرده است اما عدم برنامه ريزي مناسب و بهره برداري از برخي معادن کرمان وضعيت نامناسبي را به وجود آورده است که مصادق مهم آن بروز دهها حادثه در معادن زغالسنگ کرمان طي سالهاي گذشته است که جان دهها معدنچي را گرفت.

استان کرمان يکي از مهمترين ذخيره گاههاي زغالسنگ کشور است و مهمترين اين معادن نيز در شهرستانهاي زرند و راور در شمال کرمان واقع شده اند که شامل معادن پابدانا، باب نيرو، اشکلي، همکار و حشوني هستند که ذخاير قطعي و احتمالي آن به ترتيب 107 و 106 ميليون تن است و ظرفيت توليدي اين کارخانه ساليانه شستشوي يک ميليون تن زغال سنگ خام و تبديل به 500 هزار تن زغال سنگ خام است.

هر چند بروز نواسانات در بازار زغالسنگ در جهان طي سالهاي گذشته موجب دپو شدن مقدار قابل توجهي زغالسنگ در زرند شد اما در نهايت با رايزني هاي مسئولان استان اين حجم زغال وارد بازار شد و روند استخراج زغالسنگ از معادن گسترده کرمان ادامه يافت.

کارگران معادن زغالسنگ کرمان

استخراج از اين معادن در استان کرمان در حالي صورت مي گيرد که بدليل قدمت و استخراج قابل توجه اين معادن شاهد عمق زياد معادن کرمان هستيم بگونه اي برخي از اين معادن داراي کارگاه هاي مختلف در اعماق زمين هستند بطور مثال در حادثه اي که طي سال گذشته در معدن هجدک کرمان براي چهار معدنچي روي داد اين افراد در عمق 600 متري زمين در يک کارگاه فعال مدفون شدند.

استخراج زغالسنگ با بيل و کلنگ

بهره برداري از معادن زغالسنگ کرمان درحالي انجام مي شود که در اکثر اين معادن کار استخراج به صورت سنتي و دستي صورت مي گيرد بگونه اي که کارگران معدن با حضور در اعماق زمين و با استفاده از ابزار دستي اقدام به خارج کردن زغالسنگ از معادن مي کنند و اين درحالي است که از کمترين امکانات ايمني و رفاهي در محيط کار برخوردارند.

محل استراحت کارگران معدن

بررسي وضعيت کار اين کارگران بقدري طاقت فرسا است که در برخي کارگاهها کارگران به سختي در تاريکي مطلق و تنها به وسيله يک کلنگ ادقام به استخراج زغالسنگ مي کنند براي اثبات اين موضوع بسادگي هر يک از مسئولان استان کرمان مي توانند با طي تنها چند کيلومتر راه از نزديک شرايط سخت و طاقت فرساي محيط کاري کارگراني را ببينند که گفته مي شود در صورت مهيا بودن تمامي امکاناتي رفاهي، مزد، بيمه و امنيت باز هم سخت ترين کار در جهان را انجام مي دهند اما بايد اين موضوع را بررسي کرد که آيا کارگران معادن زغالسنگ کرمان هم از امکانات رفاهي، مزد، بيمه و امنيت بخوردارند يا کارگران غير ماهري هستند که براي گذران زندگي مجبور به کار در بدترين شرايط ممکن هستند.

بروز دهها حادثه دلخراش در معادن کرمان که آخرين مورد آن در معدن هجدک روي داد و پس از سه ماه اجساد چهار معدنچي از عمق 600 متري زمين خارج شد نشانه ميزان امنيت و ايمني اين معادن است اما بيشترين ميزان کشته و دلخراشترين اين حوادث در معدن باب نيزوئيه در سال 88 روي داد که بر اثر انفجار گاز موجود در اين معدن 11 نفر به طرز دلخراشي جان خود را از دست دادند.

محل رختکن کارگران

نکته قابل توجه در خصوص اين حادثه آن است که عليرغم پيگيريهاي حقوقي صورت گرفته بسياري از خانواده هاي افرادي که در اين حادثه جان خود را ازدست داده اند هنوز مطالبات خود را دريافت نکرده اند.

هيئت تحقيق و تفحص مجلس خواستار برخورد قانوني با مسببان حادثه باب نيزوئيه شد

در خصوص علل بروز اين حادثه مجلس شوراي اسلامي هيئت تحقيق و تفحصي را مامور بررسي اين موضوع کرد که در آخرين روزهاي سال گذشته نتايج تحقيق خود را در خصوص اين حادثه پس از يک سال در مجلس بيان کردند که در ذيل به گوشه اي از اين گزارش اشاره مي کنيم.

در اين گزارش بر تخلف در اين معدن و استفاده از کارگران غير ماهر در معدن باب نيزو تاکيد شده است.

تاسيسات يکي از معادن زغالسنگ کرمان

طبق جمع ‌بندي هيئت تحقيق و تفحص از انفجار در معدن باب نيزو کرمان، واگذاري معدن با توجه به مستندات، روند قانوني خود را به طور کامل طي نکرده بود و به صورت ترک تشريفات و با قيمت کارشناسي دو سال قبل از واگذاري و بدون تجهيز و مدرنيزه‌ کردن معدن و با تخلف صورت گرفته بود.

خانواده قربانيان پس از دو سال مطالبات خود را دريافت نکرده اند

در اين گزارش که در صحن علني مجلس قرائت شد آماده است، "پس از گذشت دو سال هنوز بخشي عمده از مطالبات خانواده‌هاي جان‌باختگان پرداخت نشده است و عنوان شده که وزارت صنايع و معادن در جهت بهبود ايمني و وزارت کار و امور اجتماعي در جهت افزايش نظارت وظايف خود را به خوبي انجام نداده ‌است".

طبق جمع‌ بندي اين گزارش متخلفين و افراد دخيل در بروز حادثه اعم از افراد دولتي و پيمانکار به صورت کامل مورد پيگرد قانوني قرار نگرفته ‌اند، و تنها کارفرماي بخش خصوصي به مقامات قضايي معرفي شده که آن هم به دليل استفاده از اهرم‌هاي فرار از قانون مجازات نشده ‌اند.

معدن زغالسنگ کرمان

در نتيجه گيري اين گزارش قيد شده است مواد ناريه استفاده شده که بايد تحت نظارت دقيق نيروي انتظامي و مسئولان حراست شرکت زغال سنگ کرمان مورد استفاده قرار مي‌گرفت، به صورت بسيار ناشيانه و توسط افرادغيرمجرب استفاده شده است.

طبق اين گزارش به دليل استفاده کارفرمايان از کارگران ارزان ‌قيمت و غيرماهر و عدم انجام آموزش‌ هاي لازم ايمني و بهداشتي، کارگران در مواقع بحران نمي ‌توانستند واکنش‌هاي مناسب را از خود نشان دهند که اين امر در مواقع حساس موجب کشته شدن آنان مي ‌شود.

نادر قاضي‌پور نايب رئيس اول هيئت تحقيق و تفحص در ادامه قرائت اين گزارش طي تذکري خطاب به رئيس مجلس گفت: من از شما مي‌خواهم که اين گزارش را استيضاح تلقي کرده و آن را اعلام وصول کنيد.

نماينده اروميه در ادامه خواستار برخورد جدي با متخلفين در اين زمينه شد و گفت: در حال حاضر ماهانه يک نفر در معدن جان خود را از دست مي‌دهد.

قاضي ‌پور در ادامه از عدم انجام آموزش‌هاي لازم براي کارگران انتقاد کرد.

علي لاريجاني رئيس مجلس در پاسخ به اين تذکر تاکيد کرد: با توجه به اينکه اين گزارش براي برخي تقصير قائل شده است ما آن را به قوه قضائيه براي برخوردهاي لازم ارجاع مي‌دهيم.

صادق نماينده آستانه اشرفيه نيز در تذکري به تخلفات انجام شده در اين رابطه اشاره کرد و گفت: در بين جان باختگان معدن باب نيزو کارگري وجود دارد که با دو روز سابقه به کار در معدن پرداخته و يا فرد ديگري که با 70 سال سن به کار در معدن مي‌پرداخته است، اينها مسلما خلاف قانون است.

لاريجاني در پاسخ به اين تذکر نيز تاکيد کرد که براي پيگيري بيشتر اين گزارش به قوه قضاييه ارجاع خواهد شد.

اين گزارشي بود از يکي از پرونده هاي حوادث معادن استان کرمان و اين درحالي است در خصوص حادثه معدن هجدک نيز تاکنون اقدامي صورت نگرفته و گزارش کارشناسي نيز در اين خصوص هنوز منتشر نشده است.

معدن زغالسنگ کرمان

بروز چنين حوادثي در معادن زغالسنگ کرمان نشان از عدم وجود امنيت کامل در معادن استان کرمان است و اين درحالي است که بدليل ساختار و قدمت معادن زغالسنگ کرمان استخراج سنتي از اين معادن همچنان ادامه دارد.

کارگران وضعيت معيشتي و رفاهي مطلوبي ندارند

از سوي ديگر بسياري از کارگران معادن کرمان بدون حقوق و دستمزد مناسب و رعايت قوانين کار مشغول به فعاليت هستند و زير پوشش بيمه نيز قرار ندارند اما بدليل شرايط خاص زندگي همچنان در اين معادن با کمترين امکانات موجود درحال فعاليت هستند.

استاندار کرمان نيز در نشست کميسيون کارگري کرمان که با حضور مسئولان معادن کرمان چندي پيش برگزار شد خواستار در اولويت قرار گرفتن مشکلات کارگران معادن کرمان از سوي شرکتهاي فعال در اين بخش شد.

اسماعيل نجار گفت: بايد از تمام توانايي هاي و ظرفيتهاي موجود در استان کرمان براي جلوگيري از بروز حوادث در معادن استفاده کرد و مشکلات کارگران را نيز برطرف کرد.

مکانيزه کردن معادن بايد در دستور کار قرار گيرد

در اين جلسه معاون امنيتي استاندار کرمان نيز خواستار بررسي مشکلات کارگران معادن کرمان شد و گفت: هم اکنون 25 هزار نفر در معادن کرمان مشغول بکار هستند.

جواد کمالي ادامه داد: پرداخت حقوق کارگران معادن، آسيب شناسي خطرات محيط معدن و همچنين مکانيزه کردن استخراج معادن بايد در دستور کار باشد.

رئيس سازمان صنايع و معادن کرمان نيز در اين نشست با اشاره به در دست احداث بودن برخي صنايع بالا دستي زغالسنگ در استان کرمان ابراز اميدواري کرد که با اين اقدام وضعيت صنعت زغال سنگ در کرمان بهبود يابد.

اما نکته اي که محمد عابدي نژاد در اين جلسه به آن اشاره کرد لزوم ايمني معادن زغالسنگ در کرمان بود.

معادن غير ايمن بايد تعطيل شوند

وي از تخصيص تسهيلاتي براي افزايش ايمني معادن در استان کرمان خبر داد و در ادامه گفت: برخي حوادث بدليل ضعف ايمني در معادن کرمان روي مي دهد و درحال حاضر از 16 معدن بايد هفت مورد تعطيل شود.

اين درحالي است که پس از واگذاري معادن زغالسنگ کرمان به بخش خصوصي و خصوصي سازي صورت گرفته و عدم نظارت دقيق بر عملکرد بخش خصوصي وضعيت ايمني در معادن کرمان مطلوب نيست.

يکي از نمايندگان استان کرمان در مجلس شوراي اسلامي نيز اظهارداشت: اکثر معادن زغالسنگ کرمان از وضعيت ايمني مناسبي برخوردار نيستند و در اين راستا بايد اقدامات لازم صورت گيرد.

معدنچيان در حال ورود به تونل

محمد علي کريمي در اين خصوص گفت: در بحث ايمني معادن زغالسنگ کرمان غفلت صورت گرفته است و بايد با دقت بيشتر در اين خصوص فعاليت صورت گيرد.

ضريب ايمني در معادن زغالسنگ پائين است

اين نماينده مجلس افزود: معادني که ايمني را رعايت نمي کنند بايد هر چه زودتر بسته شوند و متاسفانه مي گويم که ضريب ايمني کارگران در معادن بسيار پائين است و عليرغم بحثهاي در خصوص اولويت ايمني در محيطهاي کاري متاسفانه اين امر در معادن کرمان انجام نمي شود.

وي تاکيد کرد: اگر به هر دليل نمي توانيم امنيت اين معادن را تامين کنيم بايد معادن را تعطيل کنيم.

وي خواستار انجام اصلاحات در ساختار معادن کرمان و بهبود وضعيت معيشتي کارگران معادن زغالسنگ کرمان شد و افزود: نبايد صرفا بخاطر توجيه اقتصادي ادامه فعاليت اين معادن خطرساز را توجيه کرد.

وضعيت معادن زغالسنگ کرمان

اقدامات صورت گرفته براي ايمني معادن ناکافي است

مديرکل کار و امور اجتماعي کرمان نيز در خصوص نظارت اين مرکز بر فعاليت کارگران معادن کرمان گفت: نظارتهاي لازم در اين خصوص در حال انجام است و تنها طي سال گذشته 10 کارگاه غير ايمن در استان کرمان تعطيل شده است.

سيد جواد منصوري ادامه داد: اين درحالي است که اين نظارتها در گذشته نيز بوده است و طي سال گذشته نيز پنج کارگاه در استان کرمان تعطيل شده اند و اين مسئله در آينده نيز اجرا مي شود.

وي تدابير صورت گرفته در خصوص ايمني معادن را مثبت ارزيابي کرد و گفت: با اين وجود ميزان اين اقدامات نا کافي است و بايد افزايش يابد.

وي ادامه داد: در سال 89 وضعيت ايمني معادن افزايش يافت بطوريکه طبق آمار در سال 88 در معادن کرمان 19 نفر جان خود را از دست دادند و اين آمار در سال گذشته به پنج نفر رسيد.