به گزارش مشرق، جنگ عربستان علیه یمن در حالی پنجمین ماه خود را طی میکند که آمارها بیش از همه حاکی از وقوع جنایت جنگی توسط آل سعود و همپیمانانش است. بااین‌حال، جنایت آل سعود علیه یمن هم در بعد نظامی و هم در بعد رسانهای همچنان ادامه دارد. ارتش و کمیته‌های مردمی نیز در مناطق مرزی با عربستان سعودی تحرکات زیادی دارند و این مناطق را هدف حملات خود قرار دادهاند. در این میان، سازمان ملل متحد که تاکنون نتوانسته تلاش جدی برای حل یا کاهش بحران کنونی یمن انجام دهد، طرح خود را برای این بحران آماده کرده است. در تحلیل پیشِ رو، ضمن اشاره به ادامه بمباران یمن توسط عربستان و ترفند رسانهای آل سعود علیه انصارالله و همپیمانانش در یمن، آخرین آمارهای مربوط به جنایت عربستان، راهبرد انصارالله و همپیمانانش برای مقابله با عربستان سعودی مورد بررسی قرار میگیرد.
ادامه بمباران و تحرکات سیاسی عربستان علیه یمن
عربستان سرمست از سکوت سازمان ملل و قدرت‌های غربی مدعی حقوق بشر، همچنان به جنایت جنگی در یمن ادامه میدهد. جنگندههای عربستانی به حملات روزانه خود علیه مناطق مختلف یمن ادامه میدهند و نکته مهم این است که جنگندههای عربستان سعودی بر منطقه خاصی از یمن برای بمباران تمرکز ندارند بلکه بمباران در شمال، جنوب و مرکز یمن به‌طور همزمان انجام میشود. بیش از همه استانهای صعده در شمال یمن، مأرب و بیضاء در مرکز و عدن در جنوب یمن روزانه مورد حملات جنگندههای عربستانی قرار میگیرند.
عربستان سعودی علاوه بر بمباران مناطق مختلف یمن، تحرکات سیاسی خود علیه این کشور را با هدف همزمان کردن جنگ تبلیغاتی و رسانهای با جنگ نظامی افزایش داده است. عربستان تلاش زیادی دارد که عدن، در جنوب یمن را از کنترل انصارالله و هم‌پیمانان آن خارج کند و یمن را در عمل به دو قسمت مانند گذشته یمن شمالی و یمن جنوبی تقسیم کند. این راهبردی است که عربستان سعودی از ابتدای جنگ علیه یمن نیز در پی آن بوده و یا دستکم تلاش میکند جنگ تبلیغاتی علیه انصارالله در این خصوص راه اندازد و این جنبش را مسبب تجزیه یمن معرفی کند. بر این اساس، دولت عربستان تلاش میکند که دولت مستعفی یمن را در شهر جنوبی یمن مستقر کند و آن را دولت رسمی یمن معرفی کند. در همین راستا، «خالد بحاح»، نخست‌وزیر مستعفی و فراری یمن به شهر جنوبی عدن سفر کرد تا این‌گونه القا شود که این شهر امن است و در اختیار نیروهای وابسته به عبدربه منصور هادی، رئیس‌جمهور فراری یمن، قرار دارد؛ اما این ترفند سیاسی و رسانهای آل سعود که با هدف ضعیف نشان دادن انصارالله و هم‌پیمانان آن در یمن و القای پیشروی عناصر منصور هادی به افکار عمومی انجام گرفت، با ترور نافرجام «خالد بحاح» در فرودگاه عدن و فرار وی به عربستان پس از تنها نیم ساعت حضور در عدن سبب شد تا فضاسازی رسانهای آل سعود خیلی زود با شکست مواجه شود.
عربستان سعودی از اکتبر 2010 تا اکتبر 2014 مجموعاً بیش از 90 میلیارد دلار تنها از آمریکا تسلیحات نظامی خریداری کرده است. (سایت اشراف، 6/5/1394) این در حالی است که انصارالله یمن به‌عنوان یک جنبش و نه دولت محسوب میشود که به لحاظ امکانات نظامی در شرایط بسیار نابرابری با عربستان قرار دارد.
بررسی آخرین آمارها از جنایت آل سعود
نگاه آماری به جنایت عربستان در یمن آشکارا بیانگر وقوع جنایت جنگی، جنایت علیه بشریت و جنایت علیه صلح است که در اساسنامه دیوان کیفری بینالمللی قید شده و فعالیت دیوان نیز در جهت رسیدگی به این جنایات توسط اشخاص از جمله مقامات دولتی است. جدول زیر آخرین آمارهایی است که دفتر صندوق کودکان سازمان ملل متحد «یونیسف» در پایان ماه جولای 2015 از بحران یمن منتشر کرده است: (Unicef, 22 July-28 July 2015)
راهبرد انصارالله برای مقابله با تحرکات اخیر عربستان سعودی
الف: استقرار در مناطق مرزی با عربستان
واقعیت این است که جنگ عربستان علیه یمن، جنگی نامتقارن است. عربستان سعودی یکی از قدرت‌های منطقهای است که بودجه نظامی آن طی یک دهه از سال 2004 تا 2014 تا 280 درصد رشد داشته و از 29 میلیارد دلار به 81 میلیارد دلار افزایش یافته است. عربستان در سال 2014 با بودجه نظامی 81 میلیارد دلاری پس از آمریکا، روسیه و چین، چهارمین کشور برتر در این زمینه بوده است. عربستان سعودی از اکتبر 2010 تا اکتبر 2014 مجموعاً بیش از 90 میلیارد دلار تنها از آمریکا تسلیحات نظامی خریداری کرده است. (سایت اشراف، 6/5/1394) این در حالی است که انصارالله یمن به‌عنوان یک جنبش و نه دولت محسوب میشود که به لحاظ امکانات نظامی در شرایط بسیار نابرابری با عربستان قرار دارد. بر این اساس، از همان نخستین روزهای جنگ عربستان علیه یمن، انصارالله و هم‌پیمانان آن با درک واقعبینانه از محذورات خود، بر آسیب رساندن به عربستان در مناطق مرزی با این کشور مستقر شده و همچنان نیز به این راهبرد ادامه میدهند. از اینرو، استان مرزی جیزان کانون اصلی هدف موشک‌های ارتش و کمیته‌های مردمی یمن قرار دارد. نکته مهم این است که هرگاه حملات موشکی نیروهای انصارالله و ارتش یمن در مناطق مرزی عربستان شدت پیدا کرد تانک‌ها و نیروهای سعودی از بیم هدف قرار گرفتن مجبور به عقب‌نشینی شدند. این اتفاق در سال 2010 نیز پس از حمله عربستان به مواضع انصارالله در یمن رخ داده بود و انصارالله به استانهای مرزی عربستان نفوذ پیدا کرده و حتی تا 15 کیلومتر وارد خاک عربستان شده بودند. همین آسیبپذیری عربستان در مناطق مرزی به‌عنوان یکی از دلایل مهمی است که سبب شد آل سعود تاکنون از وارد شدن به جنگ زمینی علیه یمن خودداری کند.
ب: مواضع و سخنرانیهای عبدالملک الحوثی
یکی دیگر از راهبردهای انصارالله برای مقابله با عربستان به‌خصوص مقابله با جنگ تبلیغاتی آن، سخنرانیهای عبدالملک حوثی، رهبر جنبش انصارالله است. مواضع رهبر انصارالله در خصوص جنگ عربستان علیه یمن را میتوان در سه محور «مثلث شرارت»، «جنگ نیابتی» و «مقاومت» مطرح کرد. عبدالملک حوثی، آمریکا، اسرائیل و عربستان سعودی را سه ضلع اصلی جنگ علیه یمن و «محور شرارت» میداند. رهبر جنبش انصارالله یمن معتقد است که جنگ عربستان علیه یمن از نوع جنگهای نیابتی در منطقه است. وی در یکی از سخنرانیهای خود در اواخر جولای ضمن معرفی عربستان به‌عنوان ابزار دیگران، در این خصوص بیان کرد که: «عربستان از خود طرحی ندارد بلکه این بار نیز همچون همیشه طرحهای آمریکا و اسرائیل را پیاده میکند و به ایفای نقش خود به‌عنوان آلت دست دیگران میپردازد.» عبدالملک حوثی راهکار مقابله با این محور شرارت و جنگ نیابتی را نیز در «مقاومت» عنوان میکند. وی در این خصوص نیز بارها تأکید کرد که «مقاومت گزینه راهبردی ملت یمن است و جایگزین چنین گزینهای جز ذلت، خضوع در برابر زور، خجالت و لگدمال شدن ملت یمن نخواهد بود... ملت یمن به‌حکم ارزشها و مبادی اصیل خود ذلت را نخواهد پذیرفت. آن‌ها امکانات زیادی دارند و مجهز هستند اما ملت یمن فقط به خدا اعتماد و توکل دارد. مظلومیت یمنیها از آفتاب آشکارتر است.»
این مواضع عبدالملک حوثی ضمن اینکه راهبرد عربستان در تحریک جمعیت یمن علیه انصارالله را ناکام گذاشت بلکه سبب حمایت بیشتر مردم از انصارالله به‌عنوان گروهی که از تمامیت ارضی یمن دفاع میکند، شده است. ساکنان مناطق مختلف یمن ضمن حمایت از راهبرد مقاومت انصارالله و گروههای همسو در مقابل تجاوز آل سعود، با برگزاری تظاهرات، از یک‌سو سکوت جامعه جهانی و سازمان ملل در قبال اقدامهای غیرقانونی عربستان ضد یمن و محاصره ظالمانه این کشور را محکوم و از سوی دیگر از آل سعود به‌عنوان دشمن امت عرب و اسلام و همدست اسرائیل در اشغال سرزمین‌های فلسطینی یاد میکنند. درواقع، میان نگاه مردم یمن به جنگ عربستان و راهبرد عبدالملک حوثی پیوستگی سیاسی و برداشت مشترک از این جنایت وجود دارد و هر دو این جنگ را از نوع جنگ نیابتی در منطقه میدانند.
یکی دیگر از راهبردهای انصارالله برای مقابله با عربستان به‌خصوص مقابله با جنگ تبلیغاتی آن، سخنرانیهای عبدالملک حوثی، رهبر جنبش انصارالله است.
از سوی دیگر سازمان ملل متحد یکی از بازیگران اصلی بحران کنونی یمن است که تلاش زیادی انجام میدهد تا نقش خود را در قالب میانجیگری میان دو طرف ایفا کند اما تاکنون در انجام این نقش موفقیتی نداشته است. «جمال بن عمر» و «اسماعیل ولد شیخ احمد» دو فرستاده سازمان ملل در بحران یمن هستند. جمال بن عمر، دیپلمات کهنهکار تونسی، در مواضع خود از حمله عربستان به یمن انتقاد و عنوان کرد عربستان زمانی به یمن حمله کرد که گروههای سیاسی یمنی در مراحل نهایی مذاکره قرار داشتند. با استعفای جمال بن عمر از سمت خود، اسماعیل ولد شیخ احمد جایگزین وی شد که وی نیز تلاش برای برگزاری مذاکرات یمنی- یمنی را در اولویت خود قرار داد که تاکنون وی نیز موفقیتی نداشته است. علت اصلی ناکامی سازمان ملل در میانجیگری برای انجام مذاکرات سازنده در این است که از یک‌سو، سازمان ملل واقعیتهای سیاسی کنونی یمن را در نظر نمیگیرد و از سوی دیگر عربستان سعودی تلاش میکند شکست در میدان نظامی را با پیروزی در قالب مذاکرات جبران کند.
نتیجه
عربستان از روز 26 مارس 2015 به یمن حمله کرد و این حمله پنجمین ماه خود را سپری میکند. جنبش انصارالله و هم‌پیمانان وی از جمله ارتش یمن ضمن استقرار در مناطق مرزی با عربستان و متمرکز کردن حملات خود بر این مناطق، راهبرد مقاومت در برابر حملات عربستان را در پیش گرفتهاند. عبدالملک حوثی این جنگ را جنگی نیابتی عنوان کرد که عربستان به‌عنوان ابزار آمریکا و اسرائیل در منطقه انجام میدهد. میان این مواضع رهبر جنبش انصارالله و بخش زیادی از مردم یمن نیز همسویی وجود دارد. سازمان ملل متحد به‌عنوان ضلع دیگر دخیل در بحران یمن، باوجود ناکامیهایی که تاکنون برای کاهش این بحران داشته، طرحی ارائه کرده است که به نظر نمیرسد تأثیر چندانی بر این بحرانی- که به اذعان یونیسف، کودکان از قربانیان اصلی آن هستند- داشته باشد.
---------------------------------------
منابع:
1. خبرگزاری مهر، (29 خرداد 1394)، سازمان ملل رسماً طرح 7 مادهای برای حل بحران یمن ارائه کرد.
2. سایت اشراف، (6/5/1394)، توازن نظامی خلیج‌فارس پس از توافق هستهای ایران.
3. Unicef, (22 July-28 July 2015), Yemen Humanitarian Situation Report, http://www.unicef.org/appeals/files
/UNICEF_Yemen_Crisis_SitRep_28_July_2015.pdf
دکتر سیدرضی عمادی/ کارشناس جهان عرب
منبع: تبیین
