گروه بین‌الملل مشرق - بروز پدیده داعش در کشورهای عربی پرونده‌ای که برای مدت‌ها از روی میز مناسبات منطقه‌ای برداشته شده بود را بازگرداند، پرونده‌ای که مبتنی بر ایجاد فرقه‌گرایی به نام حمایت از "میهن " در عراق و سوریه است. اخیراً از نقش اردن در تجهیز عشایر سنی در عراق پرده برداشته شده است، به علت حساسیت بالای این موضوع که جنجال گسترده ای را در طول سال گذشته میلادی ایجاد کرده، دولت عراق رسماً از اردن خواسته است که در مورد میزبانی کنفرانس مخالفان سنی دولت عراق در این کشور توضیح دهد.
روزنامه السفیر لبنان در مقاله‌ای نوشت: با وجود اینکه گفته می‌شود صحبت در مورد تجهیز عشایر از سوی اردن در جریان مناسبات رسمی بین 2 کشور با حضور آمریکایی‌ها مطرح شده، اما این رایزنی‌ها به گونه‌ای رقم خورده که اردن به جای تجهیز ارتش ملی عراق تنها عشایر مرتبط با یک مذهب خاص (اهل تسنن) را مجهز کرد.
فهد الخیطان تحلیلگر سیاسی و مشاور تحلیلی در روزنامه الغد اردن در این رابطه به السفیر می‌گوید که 3 سطح همکاری‌ها بین اردن و عراق وجود دارد. اولین سطح مربوط به آموزش نیروهای عراقی شامل ارتش و پلیس این کشور است که بخشی از آن در اردن انجام می‌شود. سطح دوم ارائه کمک‌های لجستیک و اطلاعاتی میدانی برای نیروهای عراقی در مناطق درگیری با داعش است. سطح سوم نیز شامل تجهیز عشایر سنی در غرب عراق است.
الخیطان تصریح می‌کند که عملیات تجهیز عشایر با هماهنگی دولت عراق و اطلاع آن صورت گرفته و این موضوع در جریان نشست‌های رسمی مقامات 2 کشور مطرح شده است، این موضوع همچنین با آمریکا نیز هماهنگ شده است.
در همین راستا محمد المومنی وزیر اطلاع‌رسانی اردن به رسانه‌های این کشور گفت که دولت از چند روز پیش آموزش عشایر سوریه برای "مقابله با گروه داعش" را آغاز کرده است.
"سوریه و اردن؛ نگرانی‌های مشترک و نقش‌های با تاثیرگذاری متناقض در سوریه" این موضع ژنرال مارتین دمپسی رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا است که اخیرا مطرح کرده و مدعی شد که تمرکز دولت بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه کاسته شده است. وی این سخنان را در کنفرانس مطبوعاتی مربوط به اعلام آغاز آموزش‌های گروه‌های جدید مخالف دولت سوریه مطرح کرد و گفت که اگر به جای بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه بود فرصتی برای بررسی مجدد میز گفتگوها ایجاد می‌کرد.
بنابراین آموزش‌هایی که گروه‌های ائتلاف ضد سوریه از جمله آمریکا در اردن آغاز کرده، با هدف بهبود شرایط گفتگوها دنبال می‌شود، اما مشخص نیست که چرا دولت‌های ائتلافی که خود را ضد داعش می نامند، به جای تجهیز عشایر سنی به دنبال آموزش نیروهای ارتش آزاد نیستند.
شاید "اطمینان" کلید واژه ای باشد که علت اصلی انتخاب گزینه آموزش عشایر اهل تسنن در عراق در آن نهفته باشد ، حسن ابو هنیه کارشناس مسائل مربوط به گروه‌های اسلام‌گرا در این رابطه به روزنامه السفیر می‌گوید که کفه اطمینان در اتاق عملیات مشترک (اردنی،آمریکایی ، سعودی ، اماراتی ، انگلیسی ، فرانسوی و حتی اسرائیلی) موسوم به الموک که در حال حاضر در اردن استقرار دارد، به عشایر سنی بر اعتماد به جریان‌های مبارز دیگر سنگینی می‌کند. در این اتاق عملیات این احساس وجود دارد که گروه‌های مبارز در اراضی سوریه احتمالاً با داعش و النصره همکاری می‌کنند، چهره‌هایی که دشمن اول عناصر حاضر در اتاق عملیات هستند، این در حالی است که دولت سوریه برای آن‌ها خطری ثانوی به شمار می‌رود.
ابراهیم علوش تحلیلگر مسائل سیاسی در این زمینه می‌گوید: کسی که می‌خواهد با تروریسم مبارزه کند و کشورش را از شر آن در امان نگه دارد، باید دست در دست ارتش سوریه بگذارد.
وی در زمینه تأثیر آموزش عشایر سنی در اردن می‌گوید که این روند در راستای تضعیف ارتش سوریه است، این اقدام باعث انتقال تروریسم به اردن می‌شود، آیا ائتلاف به دنبال مقابله با تروریسم و القاعده است؟ ستون فقرات جیش الفتح از القاعده تشکیل شده است، این در حالی است که این گروه از حمایت ناتو و ترکیه و عربستان و قطر برخوردار است.
این کارشناس مسائل سیاسی، سیاست‌های مشکوک را خطری جدی برای اردن معرفی می‌کند، چرا که گروه موسوم به جیش الفتح در حال حاضر در درعا و قنیطره و حورا حضور دارد. در عراق نیز تجهیز عشایر اهل تسنن در راستای تمایل آمریکا برای ایجاد معادلی آمریکایی جهت مقابله با تأثیرگذاری ایران در این کشور است.
سرتیپ ابو شجاع یکی از اعضای فرماندهی کل ارتش ملی عراق در این رابطه در گفت‌وگو با سفیر اشاره می‌کند که فرماندهی ارتش مخالف ایده تجهیز اهل تسنن در عراق نیست، بلکه به آن امید نیز دارد. ارتش مخالف کنگره وحدت اهل تسنن عراق است که قرار است با حضور اردن و عربستان سعودی در پاریس برگزار شود.
عراق با وجود اینکه به این کنفرانس دعوت شده در آن شرکت نخواهد کرد، چرا که در این کنفرانس برخی چهره‌های "تاریخ مصرف گذشته" حضور دارند که از هیچ گونه تأییدی در ابعاد ملی و سیاسی در عراق برخوردار نیستند. اشاره این مقام نظامی عراق به حزب اسلامی به رهبری خمیس الخنجر بود، وی با اشاره به اینکه این کنگره هیچ چیز را محقق نخواهد کرد، خواستار برگزاری کنگره بین‌المللی با حضور سازمان ملل متحد شد که تصمیماتش برای دولت عراق الزام‌آور باشد، کنگره‌ای که بتواند برای کشور مفید باشد.
این مقام نظامی اهل تسنن عراق می‌افزاید: اوضاع ایران و اشغالگری آمریکایی را به ویژه در سایه تحولات سوریه نمی‌توان در یک کفه ترازو قرار داد، چرا که این برداشت مسائل را روشن نمی‌کند، بلکه برگه‌ها را به هم میزند. وی همچنین محاسبات عراق را غیر از محاسبات سوریه خواند و تأکید کرد که نباید نقش ایران در حمایت از محور مقاومت را فراموش کرد، همچنین نقش پشتیبانی این کشور در سوریه و لبنان و یمن نباید نادیده گرفته شود.
این در حالی است که آمریکا دولت سوریه را روی کار نیاورده، بلکه در راستای تحقق منافع خود در شرایط کنونی با آن مبارزه می‌کند. وی افزود: ایران یک دولت عربی نیست اما موقعیت منطقه‌ای، نقاط اشتراک و اختلاف با این کشور را ایجاد کرده و این روند باعث شده قرار دادن ایران و نقش آمریکا در منطقه در یک کفته ترازو اشتباه باشد.
علوش تأکید دارد که در سال 2003 تاکنون صداهایی از اردن بلند می‌شود که نشان می‌دهد این کشور از طریق صحبت در زمینه ایجاد هلال هاشمی در تحولات الانبار دست دارد. البته این موضوعی است که الخیطان آن را رد و تصریح می‌کند که اردن تلاش ندارد بخشی از عراق را جدا کرده و آن را به خود ملحق نماید، چرا که در سایه فقدان موازین بین‌المللی یا آمریکایی یا عراقی حامی این طرح نمی‌تواند آن کار را انجام دهد. وی گفت که معتقد نیست که مواضع بین‌المللی در راستای حمایت از این گزینه وجود داشته باشد، بلکه تنها هدف "اعلام شده " استراتژی امنیتی اردن در عراق و تمایل این کشور برای قرار دادن عشایر سنی در خط اول دفاع از مرزها و امنیت داخلی آن است.
علوش می افزاید که براساس این تلاش‌ها حتی اگر الحاق رسمی الانبار به اردن کلید نخورد، این منطقه تحت نفوذ اردن خواهد بود. تجهیز عشایر در عراق و سوریه باعث می‌شود آن‌ها به ابزارهای آمریکا و متحدان این کشور تبدیل شوند.
فواز الهواوشه سرهنگ بازنشسته بخش امنیت عمومی و حقوقی اردن، نقش این کشور را در راستای طبیعی خود خواند و گفت که اردن امیدوار است که بر بخش‌های عراقی مجاور خود تسلط پیدا کند تا بتواند در آینده با آن‌ها تفاهم داشته باشد و عاملی برای ایجاد مزاحمت برای خود شکل نگیرد.
ابو هنیه در تشریح موقعیت کنونی عراق می‌گوید که این کشور از زمان اشغال توسط آمریکا در سال 2003 به عرصه‌ای برای مداخلات منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شده است. وی اردن را متحد استراتژیک آمریکا دانست که در اجرای سیاست‌های این کشور نقش دارد. اردن مانند گذشته ارتش عراق و عشایر این کشور را که از سالها پیش تحت عنوان نیروهای الصحوه بودند، آموزش می‌دهد. به این ترتیب وی نقش اردن در تجهیز عشایر را تنها یک اقدام برای تکمیل شدن این نقش معرفی می کند، نه بیشتر. این تغییر باعث می‌شود وی ایده پیوستن الانبار به اردن در آینده را ایده‌ای سوررئالیستی معرفی کند.
در برابر این مواضع علوش معتقد است که نقش جریان های الصحوة در عراق برای از بین بردن مقاومت ملی عراقی‌ها با تکیه بر مبانی فرقه‌ای بود. وی تجهیز عشایر سنی و قدرت آن‌ها برای مقابله با هر چالش داخلی بدون درنظرگرفتن ایده مقاومت یا ارتش ملی را کم‌اهمیت دانست.
نقش اسرائیل در تجزیه عراق
بیش از یک سال پیش آکادمی مطالعات امنیت داخلی رژیم صهیونیستی پژوهشی با عنوان "مرزهای جدید در خاورمیانه " منتشر کرد. مطالعه این پژوهش نشان می‌دهد که طرح تجزیه عراق و سوریه و لیبی و یمن بلندمدت خواهد بود، البته شاخص‌های میدانی واقع شده نشان می‌دهد که این طرح بیش از پیش نزدیک شده است و پیش از آغاز تجزیه دولت‌های ملی، روند تجزیه ارتش‌های نظامی کلید خورده است.
تجهیز عشایر بر اساس مبانی فرقه ای نیز مقدمه‌ای واقعی برای تجزیه ارتش‌ها است. این چیزی است که پژوهش صهیونیستی به آن اشاره و تأکید می‌کند که تغییرات موجود برای تجزیه ارتش های نظامی است که در گذشته تهدیدی برای اسرائیل بودند، به این ترتیب اسرائیل این فرصت را خواهد داشت که روابط خود را با اقلیت‌های مختلف که ممکن است آینده حاکمیت در منطقه را در دست بگیرند، بهبود بخشد.
روزنامه السفیر لبنان در مقاله‌ای نوشت: با وجود اینکه گفته می‌شود صحبت در مورد تجهیز عشایر از سوی اردن در جریان مناسبات رسمی بین 2 کشور با حضور آمریکایی‌ها مطرح شده، اما این رایزنی‌ها به گونه‌ای رقم خورده که اردن به جای تجهیز ارتش ملی عراق تنها عشایر مرتبط با یک مذهب خاص (اهل تسنن) را مجهز کرد.
فهد الخیطان تحلیلگر سیاسی و مشاور تحلیلی در روزنامه الغد اردن در این رابطه به السفیر می‌گوید که 3 سطح همکاری‌ها بین اردن و عراق وجود دارد. اولین سطح مربوط به آموزش نیروهای عراقی شامل ارتش و پلیس این کشور است که بخشی از آن در اردن انجام می‌شود. سطح دوم ارائه کمک‌های لجستیک و اطلاعاتی میدانی برای نیروهای عراقی در مناطق درگیری با داعش است. سطح سوم نیز شامل تجهیز عشایر سنی در غرب عراق است.
الخیطان تصریح می‌کند که عملیات تجهیز عشایر با هماهنگی دولت عراق و اطلاع آن صورت گرفته و این موضوع در جریان نشست‌های رسمی مقامات 2 کشور مطرح شده است، این موضوع همچنین با آمریکا نیز هماهنگ شده است.
در همین راستا محمد المومنی وزیر اطلاع‌رسانی اردن به رسانه‌های این کشور گفت که دولت از چند روز پیش آموزش عشایر سوریه برای "مقابله با گروه داعش" را آغاز کرده است.
"سوریه و اردن؛ نگرانی‌های مشترک و نقش‌های با تاثیرگذاری متناقض در سوریه" این موضع ژنرال مارتین دمپسی رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا است که اخیرا مطرح کرده و مدعی شد که تمرکز دولت بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه کاسته شده است. وی این سخنان را در کنفرانس مطبوعاتی مربوط به اعلام آغاز آموزش‌های گروه‌های جدید مخالف دولت سوریه مطرح کرد و گفت که اگر به جای بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه بود فرصتی برای بررسی مجدد میز گفتگوها ایجاد می‌کرد.
بنابراین آموزش‌هایی که گروه‌های ائتلاف ضد سوریه از جمله آمریکا در اردن آغاز کرده، با هدف بهبود شرایط گفتگوها دنبال می‌شود، اما مشخص نیست که چرا دولت‌های ائتلافی که خود را ضد داعش می نامند، به جای تجهیز عشایر سنی به دنبال آموزش نیروهای ارتش آزاد نیستند.
شاید "اطمینان" کلید واژه ای باشد که علت اصلی انتخاب گزینه آموزش عشایر اهل تسنن در عراق در آن نهفته باشد ، حسن ابو هنیه کارشناس مسائل مربوط به گروه‌های اسلام‌گرا در این رابطه به روزنامه السفیر می‌گوید که کفه اطمینان در اتاق عملیات مشترک (اردنی،آمریکایی ، سعودی ، اماراتی ، انگلیسی ، فرانسوی و حتی اسرائیلی) موسوم به الموک که در حال حاضر در اردن استقرار دارد، به عشایر سنی بر اعتماد به جریان‌های مبارز دیگر سنگینی می‌کند. در این اتاق عملیات این احساس وجود دارد که گروه‌های مبارز در اراضی سوریه احتمالاً با داعش و النصره همکاری می‌کنند، چهره‌هایی که دشمن اول عناصر حاضر در اتاق عملیات هستند، این در حالی است که دولت سوریه برای آن‌ها خطری ثانوی به شمار می‌رود.
وی در زمینه تأثیر آموزش عشایر سنی در اردن می‌گوید که این روند در راستای تضعیف ارتش سوریه است، این اقدام باعث انتقال تروریسم به اردن می‌شود، آیا ائتلاف به دنبال مقابله با تروریسم و القاعده است؟ ستون فقرات جیش الفتح از القاعده تشکیل شده است، این در حالی است که این گروه از حمایت ناتو و ترکیه و عربستان و قطر برخوردار است.
این کارشناس مسائل سیاسی، سیاست‌های مشکوک را خطری جدی برای اردن معرفی می‌کند، چرا که گروه موسوم به جیش الفتح در حال حاضر در درعا و قنیطره و حورا حضور دارد. در عراق نیز تجهیز عشایر اهل تسنن در راستای تمایل آمریکا برای ایجاد معادلی آمریکایی جهت مقابله با تأثیرگذاری ایران در این کشور است.
سرتیپ ابو شجاع یکی از اعضای فرماندهی کل ارتش ملی عراق در این رابطه در گفت‌وگو با سفیر اشاره می‌کند که فرماندهی ارتش مخالف ایده تجهیز اهل تسنن در عراق نیست، بلکه به آن امید نیز دارد. ارتش مخالف کنگره وحدت اهل تسنن عراق است که قرار است با حضور اردن و عربستان سعودی در پاریس برگزار شود.
عراق با وجود اینکه به این کنفرانس دعوت شده در آن شرکت نخواهد کرد، چرا که در این کنفرانس برخی چهره‌های "تاریخ مصرف گذشته" حضور دارند که از هیچ گونه تأییدی در ابعاد ملی و سیاسی در عراق برخوردار نیستند. اشاره این مقام نظامی عراق به حزب اسلامی به رهبری خمیس الخنجر بود، وی با اشاره به اینکه این کنگره هیچ چیز را محقق نخواهد کرد، خواستار برگزاری کنگره بین‌المللی با حضور سازمان ملل متحد شد که تصمیماتش برای دولت عراق الزام‌آور باشد، کنگره‌ای که بتواند برای کشور مفید باشد.
این مقام نظامی اهل تسنن عراق می‌افزاید: اوضاع ایران و اشغالگری آمریکایی را به ویژه در سایه تحولات سوریه نمی‌توان در یک کفه ترازو قرار داد، چرا که این برداشت مسائل را روشن نمی‌کند، بلکه برگه‌ها را به هم میزند. وی همچنین محاسبات عراق را غیر از محاسبات سوریه خواند و تأکید کرد که نباید نقش ایران در حمایت از محور مقاومت را فراموش کرد، همچنین نقش پشتیبانی این کشور در سوریه و لبنان و یمن نباید نادیده گرفته شود.
این در حالی است که آمریکا دولت سوریه را روی کار نیاورده، بلکه در راستای تحقق منافع خود در شرایط کنونی با آن مبارزه می‌کند. وی افزود: ایران یک دولت عربی نیست اما موقعیت منطقه‌ای، نقاط اشتراک و اختلاف با این کشور را ایجاد کرده و این روند باعث شده قرار دادن ایران و نقش آمریکا در منطقه در یک کفته ترازو اشتباه باشد.
علوش تأکید دارد که در سال 2003 تاکنون صداهایی از اردن بلند می‌شود که نشان می‌دهد این کشور از طریق صحبت در زمینه ایجاد هلال هاشمی در تحولات الانبار دست دارد. البته این موضوعی است که الخیطان آن را رد و تصریح می‌کند که اردن تلاش ندارد بخشی از عراق را جدا کرده و آن را به خود ملحق نماید، چرا که در سایه فقدان موازین بین‌المللی یا آمریکایی یا عراقی حامی این طرح نمی‌تواند آن کار را انجام دهد. وی گفت که معتقد نیست که مواضع بین‌المللی در راستای حمایت از این گزینه وجود داشته باشد، بلکه تنها هدف "اعلام شده " استراتژی امنیتی اردن در عراق و تمایل این کشور برای قرار دادن عشایر سنی در خط اول دفاع از مرزها و امنیت داخلی آن است.
علوش می افزاید که براساس این تلاش‌ها حتی اگر الحاق رسمی الانبار به اردن کلید نخورد، این منطقه تحت نفوذ اردن خواهد بود. تجهیز عشایر در عراق و سوریه باعث می‌شود آن‌ها به ابزارهای آمریکا و متحدان این کشور تبدیل شوند.
فواز الهواوشه سرهنگ بازنشسته بخش امنیت عمومی و حقوقی اردن، نقش این کشور را در راستای طبیعی خود خواند و گفت که اردن امیدوار است که بر بخش‌های عراقی مجاور خود تسلط پیدا کند تا بتواند در آینده با آن‌ها تفاهم داشته باشد و عاملی برای ایجاد مزاحمت برای خود شکل نگیرد.
ابو هنیه در تشریح موقعیت کنونی عراق می‌گوید که این کشور از زمان اشغال توسط آمریکا در سال 2003 به عرصه‌ای برای مداخلات منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شده است. وی اردن را متحد استراتژیک آمریکا دانست که در اجرای سیاست‌های این کشور نقش دارد. اردن مانند گذشته ارتش عراق و عشایر این کشور را که از سالها پیش تحت عنوان نیروهای الصحوه بودند، آموزش می‌دهد. به این ترتیب وی نقش اردن در تجهیز عشایر را تنها یک اقدام برای تکمیل شدن این نقش معرفی می کند، نه بیشتر. این تغییر باعث می‌شود وی ایده پیوستن الانبار به اردن در آینده را ایده‌ای سوررئالیستی معرفی کند.
نقش اسرائیل در تجزیه عراق
بیش از یک سال پیش آکادمی مطالعات امنیت داخلی رژیم صهیونیستی پژوهشی با عنوان "مرزهای جدید در خاورمیانه " منتشر کرد. مطالعه این پژوهش نشان می‌دهد که طرح تجزیه عراق و سوریه و لیبی و یمن بلندمدت خواهد بود، البته شاخص‌های میدانی واقع شده نشان می‌دهد که این طرح بیش از پیش نزدیک شده است و پیش از آغاز تجزیه دولت‌های ملی، روند تجزیه ارتش‌های نظامی کلید خورده است.
تجهیز عشایر بر اساس مبانی فرقه ای نیز مقدمه‌ای واقعی برای تجزیه ارتش‌ها است. این چیزی است که پژوهش صهیونیستی به آن اشاره و تأکید می‌کند که تغییرات موجود برای تجزیه ارتش های نظامی است که در گذشته تهدیدی برای اسرائیل بودند، به این ترتیب اسرائیل این فرصت را خواهد داشت که روابط خود را با اقلیت‌های مختلف که ممکن است آینده حاکمیت در منطقه را در دست بگیرند، بهبود بخشد.
