به گزارش مشرق به نقل از مهر، شعار امسال روز جهاني بهداشت "مقاومت به داروهاي ضد ميکروبي؛ يک تحقير جهاني" نامگذاري شده است. طرح اين موضوع حکايت از اين واقعيت دارد که مصرف بي رويه و خودسرانه اقلام دارويي نه تنها نمي تواند مفيد و موثر باشد بلکه آثار و عوارض ناگواري به دنبال دارد که از جمله آنها مي توان به مقاومت ميکروبها در مقابل داروها اشاره کرد.

در حالي که مصرف نادرست آنتي‌بيوتيکها پنجمين عامل مرگ و مير در دنيا شناخته شده است، دکتر مرضيه وحيددستجردي، وزير بهداشت عنوان مي دارد که از 10 قلم دارو که بيشترين مصرف را در کشور دارد 4 قلم آن آنتي بيوتيکها هستند و در 49 درصد از نسخه هاي پزشکان کشور حتما يک قلم آنتي‌بيوتيک وجود دارد. همچنين 40 درصد از مردم ايران، دارو را بدون نسخه و تجويز پزشک به صورت خودسرانه مصرف مي‌کنند که اين مصرف خودسرانه نه تنها موجب درمان بيماري نمي‌شود بلکه عوارض ديگري نيز براي بيمار به دنبال دارد.

دکتر علي شمسا، متخصص اورولوژي ضمن هشدار نسبت به مصرف خود سرانه و ناآگاهانه دارو و آنتي بيوتيکها که مي تواند موجب اختلال و نارسايي در عملکرد کليه ها و قلب شود، گفت: پزشکان با بروز برخي از بيماريها در فرد مانند گلو دردهاي چرکي و عفونتهاي پوستي مصرف آنتي بيوتيک را توصيه مي کنند در حالي که مصرف خودسرانه و ناآگاهانه آنتي بيوتيک کليه ها و قلب فرد را در معرض خطر قرار مي دهند. همچنين استفاده از تمامي داروها به ويژه خانواده مايسين ها بايد زير نظر پزشک انجام شود و پزشکان نيز موظفند در طول دوره درمان بيمار را از عوارض جانبي داروها آگاه کنند.

گزارشهاي وزارت بهداشت حاکي از اين است که آمار فروش آنتي‌بيوتيکها و نسخ پزشکي نشان مي‌دهد مصرف اين نوع داروها با پراکندگي بيماريها و ميزان جمعيت کشور تناسب ندارد.

بر اساس گزارش دفتر آموزش و ارتقاء سلامت وزارت بهداشت، نيمي از بيماران مراجعه کننده به پزشکان عمومي حداقل يک نوع آنتي‌بيوتيک دريافت مي‌کنند که اين آمار نشان مي‌دهد 50 درصد بيماران نياز به آنتي‌بيوتيک درماني دارند اما در واقع اينگونه نيست چرا که در کشور بسياري از بيماريها ريشه ‌کن شده و ديگر نياز به درمان صرف با آنتي‌بيوتيکها وجود ندارد.

در بسياري از بيماريها از جمله سرماخوردگي ضرورتي براي مصرف آنتي‌بيوتيکهاي درماني احساس نمي‌شود اما شاهد تجويز بي‌رويه اين دارو در نسخ بيماران هستيم. به طوريکه دکتر محمدرضا شانه ساز مدير کل نظارت بر توليد دارو وزارت بهداشت گفت: در سال 89 پزشکان به طور متوسط براي 49 درصد بيماران خود حداقل يک قلم آنتي بيوتيک تجويز کردند.

با روندي که در مصرف بي رويه آنتي بيوتيکها در دنيا طي مي شود اين تهديد وجود دارد که ديگر آنتي بيوتيکها اثرگذار نبوده و يک بيمار با سرما خوردگي ساده ديگر به هيچ دارو و آنتي بيوتيکي جواب ندهد و در پي آن شاهد مرگ و مير گسترده‌اي خواهيم بود.

اين در حالي است که مديرکل نظارت بر دارو و موادمخدر وزارت بهداشت از فعاليت اين وزارتخانه بر روي عوارض مصرف آنتي بيوتيکها خبر داد و عنوان داشت که در طول 10 سال گذشته ميزان تجويز بي رويه آنتي بيوتيک از 60 درصد در نسخ به 50 درصد کاهش پيدا کرده است. درسال گذشته حدود 120 ميليون نسخه توسط پزشکان تجويز شده که از اين تعداد 60 ميليون مورد بررسي قرار گرفته و بيش از 90 درصد از اين نسخه ‌ها تحت پوشش بيمه بودند.

گزارشهاي وزارت بهداشت حاکي از آن است که بالاترين ميانگين مصرف دارو در سطح کشور مربوط به شهرهاي زابل، همدان و اهواز است و استان لرستان نيز از نظر درخواست داروهاي تزريقي در کشور رتبه نخست را دارد.

مسئولان وزارت بهداشت معتقدند که مهمترين عوامل موثر در مصرف بي رويه دارو، درخواستهاي مردمي و فشار بيماران به پزشکان، خود درماني دارويي و مراجعه به داروخانه ها براي دريافت داروي بدون نسخه، عدم آشنايي برخي پزشکان با مباني تجويز دارو و همچنين مصرف برخي ويتامينها و آنتي بيوتيکها در دامداريها است.

اين در حالي است که سالانه بيش از 10 هزار مورد عارضه ناشي از مصرف اشتباهي دارو در کشور رخ مي دهد. هر ايراني به طور متوسط 339 عدد دارو در سال مصرف مي کند که چهار برابر ميانگين جهاني است. اين در حالي است که در کشور هر نسخه 2/3 قلم دارو نوشته مي شود که در دنيا به طور ميانگين 2/1 قلم دارو در هر نسخه است. همچنين سرانه مصرف دارو در کشور 30 دلار و اين رقم در دنيا 90 دلار است.

آنچه مسلم است، شرايط مختلفي در مصرف بي رويه و نادرست اقلام دارويي در کشور اثر گذار است که از جمله آنها مي توان مشکلات برخي افراد براي پرداخت ويزيت پزشک اشاره کرد. همچنين توصيه هاي دوستانه و فرهنگ غلط مصرف دارو نيز يکي ديگر از علل گرايش مردم به مصرف خودسرانه دارو است. اين وضعيت باعث شده که مراجعات مردم به داروخانه ها براي تهيه داروهاي بدون نسخه روز به روز افزايش يابد. در حالي که عوارض ناگوار مصرف خودسرانه دارو به مراتب هزينه سنگين تري به فرد و جامعه تحميل مي کند.