به گزارش مشرق و به نقل از ايرنا، واحد توليد دي‌اکسيد اورانيوم طبيعي با خلوص هسته اي که در کارخانه فراوري اورانيوم و توليد سوخت هسته اي ايران راه اندازي شده است، از جمله اين طرحها مي باشد.

دستگاه طيف سنج جرمي چهار قطبي ديگر طرحي است که توسط متخصصان و پژوهشگران سازمان انرژي اتمي طراحي و توليد شده است.

از ديگر دستاوردهايي که مي توان بدان اشاره کرد آغاز عمليات اجرايي استقرار سامانه هاي پرتودهي استان هاي چهارمحال و بختياري و آذربايجان شرقي است.

'توليد ايزوتوپ هاي پايدار در مجتمع آب سنگين اراک '، 'توليد ژنراتور راديودارويي گاليوم- ?? / ژرمانيوم-?? ' و 'ساخت اولين شتابگر الکترواستاتيک kev ???'از ديگر دستاوردها در اين عرصه است.

به گزارش ايرنا، در امتداد سال همت مضاعف و کار مضاعف و در طليعه بهار سال جهاد اقتصادي و در پنجمين جشن روز ملي فناوري هسته اي، همگام با آغاز دوره بلوغ صنعت هسته اي در کشور، تلاشگران عرصه فن آوري هسته اي در سازمان انرژي اتمي ايران، حماسه اي ديگر رقم زدند و دستاوردهاي ديگري به ملت ايران تقديم کردند.

تکميل چرخه سوخت هسته اي و مراحل مختلف آن عزم راسخ و مجاهدت خستگي ناپذير جوانان اين مرز و بوم را همواره طلب مي کند و در اين راستا اين تلاش ها به ثمر نشسته و يکي از مراحل تکميل تبديلات اورانيوم با موفقيت به مرحله توليد رسيده است.

** واحد توليد دي اکسيد اورانيوم طبيعي با خلوص هسته اي در کارخانه فراوري اورانيوم و توليد سوخت هسته اي ايران راه اندازي شد.

آنچه از استخراج اورانيوم در معدن تا توليد سوخت مورد نياز راکتورهاي هسته اي تحت عنوان 'چرخه سوخت هسته اي' شهرت دارد، در بر دارنده مراحل متعددي است که هر يک حديث مفصلي از دلدادگي فرزندان برومند اين مرز و بوم دارد.

شايان ذکر است که تهيه و توليد سوخت راکتورهاي تحقيقاتي اراک و تهران در صدر اولويت هاي کاري سازمان انرژي اتمي ايران قرار دارد.

بايد به اين نکته اشاره کرد که سوخت راکتور تحقيقاتي اراک به دليل وجود اب سنگين در اطراف آن، نياز به استفاده از اورانيوم غني شده ندارد و از اورانيوم با غناي طبيعي استفاده کند. در حالي که راکتور تحقيقاتي تهران به سوخت به غناي حدود ??% نيازمند است.

واحد توليد دي اکسيد اورانيوم طبيعي با خلوص هسته اي در کارخانه فرآوري اورانيوم و توليد سوخت هسته اي اصفهان با رعايت استانداردهاي بين المللي هم اکنون در حال توليد ماده اصلي سوخت هسته اي جهت استفاده در راکتور تحقيقاتي اراک است.

در حقيقت دستيابي به اين مهم، گامي استوار و محکم در مسير توليد سوخت مورد نياز ديگر راکتورهاي تحقيقاتي خواهد بود.

ماده اوليه مصرفي اين واحد، کيک زرد يا سنگ معدن تغليظ شده اورانيوم (U?O?) است که با استفاده از حلال هاي معدني و آلي طي يک فرآيند پيچيده شيميايي به پودر دي اکسيد اورانيوم طبيعي خالص (UO?) با مشخصات ويژه هسته اي و قابليت سراميکي شدن تبديل مي شود.

طراحي و ساخت اين واحد به گونه اي انجام شده است تا بکارگيري مواد شيميايي مضر به کمترين ميزان کاهش يافته و دوباره در چرخه توليد به کار گرفته شوند. اين شيوه نه تنها در بردارنده صرفه جويي اقتصادي است بلکه ساز و کار مطمئني براي به حداقل رساندن آلودگي هاي زيست محيطي ناشي از فرايندهاي توليد صنعتي به شمار مي آيد.

توليد اکسيد اورانيوم طيبعي UO? خالص در کشور گام مهمي است که با خود پيشرفت در عرصه فناوري هسته اي در ابعاد تحقيقاتي و هم چنين راکتورهاي قدرت را به همراه خواهد داشت و مي تواند سکوي پرتاب باشد تا فعاليت هاي تکميلي مختلف بر اين مبنا مجال بروز و ظهور يابند.

همچنين مجتمع توليد آب سنگين اراک خط توليد ترکيبات مختلف از ايزوتوپ هاي پايدار را راه اندازي کرد.

هرچند توليد اکسيد اورانيوم طبيعي پيشرفت مهمي به شمار مي ايد ولي توليد ترکيبات ايزوتوپ هاي پايدار از اهميت ويژه اي نيز برخوردار است. در اين راستا توليد آب سنگين با خلوص بالا در مجتمع آب سنگين اراک فرصت ها و امکانات مناسبي براي توليد ايزوتوپ هاي پايدار در داخل کشور را فراهم کرده است. مجتمع آب سنگين اراک با استفاده از اين ظرفيت توليدي و با بهره گيري از توانمندي هاي محققان و پژوهشگران دانشگاهي، توليد ايزوتوپ هاي پايدار را سرلوحه اهداف پنج ساله خود قرار داده و به عنوان اولين گام به توليد حلال هاي دوتره (NMR) اقدام کرده است.

با توجه به نياز بيشتر آزمايشگاه هاي صنعتي و دانشگاهي کشور به اين ترکيبات از يک سو و مشکلات تهيه و هزينه هاي سنگين تامين آن از سوي ديگر، توليد اين مواد در مجتمع آب سنگين اراک گامي مهم در راستاي کاهش وابستگي به منابع خارجي در اين زمينه به شمار مي آيد.

مجتمع آب سنگين اراک تاکنون موفق شده است پنج ترکيب دو تره براي مصارف عمومي عرضه کند و دو ترکيب را نيز به صورت آزمايشگاهي توليد کند. اين مجتمع در نظر دارد تا پايان سال ???? حداقل پنج ترکيب ايزوتوپي ديگر را نيز توليد کند. ترکيبات ايزوتوپي کاربردهاي فراواني در دستگاه هاي سنجشي مانند NMR، شناسايي واکنش هاي شيميايي، تحقيقات زيست محيطي، تحقيقات پزشکي و داروسازي را دارند. محصولات آنها قابل عرضه به دانشگاه ها و مراکز تحقيقاتي کشور است. کيفيت اين توليدات قابل رقابت با مشابه خارجي است و گام مهمي در مسير خودکفايي در اين عرصه به شمار مي آيد.

با توجه به تحريم هاي اعمال شده از سوي استکبار جهاني، کليه عمليات تدوين دانش فني، طراحي، تامين، ساخت و راه اندازي واحدهاي مذکور توسط متخصصان و کارشناسان صنعت هسته اي کشورن با رعايت تمامي جوانب ايمني هسته اي انجام شده است.
خانواده بزرگ صنعت هسته اي کشور شامل مديران، متخصصان، کارکنان و کارگران سخت کوش با استعانت از خداوند متعال و به مدد تجربه و تلاش روزافزون مي کوشند تا چشم انداز نويني را پيش روي نسل جوان ايران زمين ترسيم کنند.

** ايران چهارمين توليد کننده راديوداروي ??CU-ATSM در جهان

بر اساس اين گزارش؛ پژوهشگران پژوهشگاه علوم و فنون هسته اي سازمان انرژي اتمي ايران براي اولين بار در کشور توانستند با استفاده از مواد اوليه توليدي در اين پژوهشگاه راديو داروي ??CU-ATSM را توليد کنند.

اين راديو دارو يکي از مهم ترين راديوداروهاي مورد استفاده در روش نوين تصويربرداري با گسيل پوزيترون معرف به PET است که تشخيص بافت کم اکسيژن توسط آن با موفقيت در بيماري هاي انساني در ? کشور جهان آزمايش شده است. تشخيص بافت کم اکسيژن در بسياري از بيماري ها از جمله سرطان ها، انفارکتوس قلبي و مغزي بسيار حياتي است.

اين راديو دارو به دليل نيمه عمر مناسب حدود ?? ساعت يکي از بهترين گزينه ها در راديوداروهاي PET به شمار مي رود و به دليل خواص استثنايي هسته اي هم داراي اثرات تشخيصي و هم اثرات درماني است. راديو ايزوتوپ اين راديو دارو براي اولين بار در جهان و به روش ابتکاري در پژوهشگاه علوم و فنون هسته اي توليد شده است.

اين راديو دارو در چارچوب طرح کلان ملي راديوداروهاي معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري با موفقيت توليد شده و پس از اتمام مراحل پيش باليني اينک آماده بهره برداري در مراکز پزشکي هسته اي کشور مجهز به دوربين PET است.

ايران پس از کشور ژاپن دومين توليدکننده اين راديو دارو در آسيا و چهارمين توليدکننده در جهان محسوب مي شود.

** دستگاه طيف سنج جرمي چهار قطبي ساخته شد

همچنين متخصصين و پژوهشگران سازمان انرژي اتمي ايران اولين نمونه دستگاه طيف سنج جرمي چهار قطبي را در کشور با موفقيت طراحي و توليد کردند.

دستگاه بسيار پيشرفته و داراي فناوري پيچيده طيف سنج جرمي در تشخيص ميزان و درصد غناي اورانيوم در سايت هاي غني سازي به کار مي رود.

اين دستگاه هم اکنون در سايت غني سازي نطنز نصب و راه اندازي شده است. اين دستگاه از اجزايي چون چشمه يوني که کار توليد يون و پرتاب آن به قسمت آناليزور را برعهده دارد، آناليزور جهت فيلتر کردن ايزوتوپ هاي يوني و جداسازي و هدايت آنها به قسمت آشکارساز به کار مي رود - جريان يون ها به آشکارساز وارد شده و تبديل به سيگنال الکتريکي مي شود، اتصالات الکتريکي و محفظه هاي خلاء بالا و قسمت الکترونيک و نرم افزار دستگاه تشکيل شده است.

ساخت اين دستگاه با توجه به توجه به تحريم ناعادلانه کشور در اين زمينه و قيمت بالاي آن ارزشمند و قابل توجه است.

متخصصين انرژي اتمي هم اکنون در حال بهينه سازي و اصلاح اشکالات سيستم اول از نظر قدرت تفکيک طيف هاي ايزوتوپي و پايداري طيفي هستند.

**توليد ايزوتوپ هاي پايدار در مجتمع آب سنگين اراک

بر اساس اين گزارش، مجتمع آب سنگين اراک با بهره گيري از متخصصين و محققين دانشگاهي ايزوتوپ هاي پايدار پر مصرف کشور را با موفقيت توليد نموده است و به عنوان اولين گام به توليد حلال هاي دوتره (NMR Grade) اقدام کرده است.

اين پروژه با هدف رفع نياز آزمايشگاه هاي صنعتي و دانشگاهي کشور و جلوگيري از خروج ارز از کشور و همچنين کاهش وابستگي به اجرا درآمده است.

مجتمع آب سنگين اراک تاکنون عرضه پنج ترکيب دوتره براي مصارف عمومي و دوترکيب دوتره به صورت آزمايشگاهي را با موفقيت پشت سر گذاشته است.

اين مجتمع در نظر دارد تا پايان سال ???? حداقل پنج ترکيب ديگر توليد کند.

ترکيبات ايزوتوپي کاربردهاي فراواني در دستگاه هاي سنجش مانند NMR، شناسايي واکنش هاي شيميايي، تحقيقات زيست محيطي، تحقيقات پزشکي، داروسازي و ... دارد.

حلال هاي دوتره که در سال ?? در مجتمع آب سنگين اراک سنتز و توليد شده است، شامل: سنتر کلروفوم دوتره، سنتز استونيتريل دوتره، سنتزاستن دوتره، سديم دوتريوم اکسايد و دوتريوم کلرايد مي باشد.

همچنين دو حلال سنتز دي متيل سولفوکسايد و سنتز متانول دوتره بصورت آزمايشگاهي در سال ?? سنتز و توليد شده است.

**براي اولين يار در قاره آسيا؛ ژنراتور راديودارويي گاليوم - ?? / ژرمانيوم - ?? توليد شد

براي اولين بار در قاره آسيا ژنراتور راديو دارويي گاليوم - ?? / ژرمانيوم - ?? در پژوهشگاه علوم و فنون هسته اي سازمان ارنژي اتمي ايران به توليد رسيد.

اين سيستم راديودارويي که درچهارچوب طرح کلان ملي راديو هاي معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري به توليد انبوه رسيده است، جايگاه ويژه اي در تشحيص بيماري ها بويژه سرطان سيستم نورواندوکرين دارد.

گاليوم ?? يکي از راديونوکلئيدهاي مهم و کاربردي در حوزه پزشکي هسته اي جهت استفاده در تصوير برداري به روش PETمي باشد.

محصول اين ژنراتور راديونوکلئيد ژرمانيوم ?? با نيمه عمر ?/?? دقيقه مي باشد که بدليل عمر نسبتا کوتاه اين راديونوکلئيد بهترين شيوه دستيابي به آن ژنراتور ژرمانيوم -??/ گاليوم - ?? مي باشد.

در حال حاضر مراحل بمباران، خالص سازي شيميايي، کنترل کيفي هاي مرتبط و توليد اولين نمونه از اين ژنراتور جهت دوشيدن گاليوم -?? بمنظور استفاده مستقيم و يا نشاندار کردن ترکيبات ديگر تشخيصي با موفقيت انجام شده است و نمونه هاي بيشتر آماده توليد و ارسال به مراکز مجهز به سيستم PET مي باشد.

تاکنون حداقل ? راديوداروي حاوي گاليوم ?? به تصويب انجمن پزشکي هسته اي اروپا رسيده است و اينک در ?? کشور اروپايي بطور روزمره اين راديوداروها در تشخيص بيماري هاي سرطاني و برخي عفونت ها بکار مي روند و سالانه اين راديو دارو به ?? هزار بيمار تزريق مي شود.

**ساخت اولين شتابگر الکترواستاتيک ??? kev

پژوهشگران و متخصصين پژوهشگاه علوم و فنون هسته اي سازمان انرژي اتمي ايران همچنين موفق شدند يک سيستم کامل شتاب دهنده با انرژي بيشينه ??? kev را براي توليد باريکه پروتون، دوترون و آلفا طراحي و توليد نمايند.

در اين پروژه علاوه بر ساخت ستون شتاب دهنده مناسب براي انرژي ??? kev ، منبع تغذيه ??? kev ، ترانس ايزوله ??? kev ، چشمه يوني از نوع فرکانس راديويي، اتصالات و متعلقات مرتبط به هدايت باريکه در خلاء و سيستم کنترلي، مونيترينگ و ... طراحي و ساخته شد.

با اجراي موفقيت آميز اين پروژه که پس از طراحي و ساخت ستون شتاب دهنده با انرژي ??? kev صورت گرفته است، علاوه بر در اختيار گذاشتن ابزاري سودمند براي محققان، فناوري بدست آمده براي کشور و تربيت نيروهاي متخصص از دستاوردهاي اين طرح است.

** عمليات اجرايي استقرار سامانه هاي پرتودهي دو استان همزمان کليد خورد

به گزارش ايرنا، همچنين عمليات اجرايي استقرار سامانه هاي پرتودهي استان هاي چهارمحال بختياري و آذربايجان شرقي به همت متخصصين پژوهشگاه علوم و فنون هسته اي سازمان انرژي اتمي ايران و با حمايت مادي و معنوي معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري همزمان با سالروز ملي فناوري هسته اي آغاز شد.

اين سامانه ها که قابل ارتقاء به پنج سامانه در نقاط مختلف کشور هستند داراي مزاياي منحصر به فردي هستند که از جمله مي توان به پرتودهي بسته بندي نهايي محصول، عدم تاثير دما، فشار و رطوبت بر عملکرد آن، عدم ايجاد آثار سوء بر مصرف کنندگان، تاثير فوري و قابليت استفاده فوري از محصول و همچنين عدم استفاده از افزودني هاي شيميايي اشاره کرد.

پرتودهي کاربردهاي مختلفي در کشاورزي و صنايع غذايي، پليمر، شيمي و محيط زيست؛ صدمت، پزشکي، بهداشتي و... دارد. از جمله جلوگيري از فساد محصولات کشاورزي، کاهش آلودگي هاي ميکروبي، افزايش زمان ماندگاري ميوه و مواد غذايي، اصلاح ساختار مولکولي و بهبود خواص حرارتي، فيزيکي و شيميايي مواد پليمري ارزان قيمت، حفاظت از محيط زيست با طراحي، فرمولاسيون و تهيه پليمرهاي زيست تخريب، سترون سازي تجهيزات و محصولات يکبار مصرف پزشکي، پرتودهي فرآورده هاي خون و لوازم آن و بازيافت ضايعات پلاستيک و تفلون و... را مي توان نام برد.

- در اين سامانه ها که از نوع صنعتي هستند از چشمه کبالت ?? يا سزيوم ??? براي پرتودهي استفاده مي شود.

منسوخ شدن روش استريل با گاز اکسيد اتيلن به علت آلودگي و خطرات زيست محيطي، هزينه بالا و کار زياد در روش سنتي و از بين رفتن ?? درصد محصولات کشاورزي ايران به طور سالانه ضرورت انجام اين طرح را نمايان مي سازد.

- در حال ??? سامانه پرتودهي در ?? کشور عضو آژانس از جمله آمريکا، انگليس، فرانسه ... و ايران در حال کار است.

- IR-??? تنها سامانه پرتودهي کشور است که در سال ???? احداث و راه اندازي شده است.