به گزارش مشرق به نقل از فارس، خاک‌هاي گرم جنوب که در دوراني نه چندان دور معرکه تقابل حق و باطل بوده است، امروز براي هر اهل معرفتي به مثابه نقطه‌اي از بهشت است که از آن عطر معنويت و انسانيت به مشام جان مي‌رسد؛ اين سرزمين اينک سال‌ها پس از دفاع مقدس در هر نوروز وعده ديدار مردمي است که همچنان دل در گرو پاک‌ترين بندگان خدا نهاده‌‌اند. زائراني از تمام اقشار جامعه به همراه کاروان‌هاي راهيان نور يا به صورت شخصي در مناطق عملياتي جنوب کشور حضور يافتند تا هر يک به ميزان توان خويش کوله‌بارشان را از معرفت به اسلام و انقلاب پر کرده و با آرمان‌هاي الهي شهدا تجديد بيعت کنند.
اما اين سفر معنوي و خاطره‌انگيز فراز و نشيب‌هايي نيز دارد که بازروايي نقاط قوتش موجب تشويق و ترغيب همت دست‌اندکاران و برپاکنندگان اين اردوي فرهنگي ارزشي و خادمان زائران شهدا و نشان دادن نقاط ضعف آن، راه را براي حل مشکلات پيش رو و تدوين برنامه‌‌اي با نقص کمتر ياري خواهد کرد.
* راويان راهيان نور، جنگ را با رويکرد دفاع مردمي به زائران انتقال دهند
مهرزاد ارشدي، خبرنگار و عکاس دفاع مقدس است که نوروز امسال به همراه کاروان راهيان نور در منطقه جنوب حضور داشته است؛ وي در گفت‌وگو با خبرنگار ايثار و شهادت باشگاه خبري فارس «توانا» اظهار داشت: خون پاک شهدايي که در دوران دفاع مقدس بر اين خاک‌ها ريخته شده، معنويت ابدي اين سرزمين را تضمين مي‌کند؛ لذا بايد دست‌اندرکاران فرهنگي برپايي اردوهاي راهيان نور با قوت بيشتري وارد صحنه شوند تا مردم منطقه نيز از اين فضاي معنوي بهره‌مند شوند.
اين زائر راهيان نور خاطرنشان کرد: زائراني که به راهيان نور اعزام مي‌شوند، مانند زائران عتبات عاليات و حجاج هستند؛ اثرات معنوي اين زيارت نيز تا مدتي در درون آنها مشاهده مي‌شود و بايد در طول سال با اين زائران در ارتباط باشيم تا آن روحيه و فضا حفظ شود.
وي با بيان اينکه مسئولان بايد سعي کنند با برنامه‌ريزي مدون، ارتباط تنگاتنگي بين زائران راهيان نور و مردم مناطق جنگي ايجاد کنند، گفت: در دوران دفاع مقدس تمام مردم از زن و مرد گرفته تا پير و جوان براي دفاع از ارزش‌ها در صحنه نبرد حضور يافتند که اين نشان از حقانيت دفاع مقدس ما دارد؛ بنابراين بايد در روايتگري خاطرات جنگ حقانيت مردم مظلوم کشورمان را نشان دهيم.
ارشدي تبيين مقاومت زنان و ايثارگري زنان شهيده براي زنان و دختران نسل امروز را امري ضروري است و اضافه کرد: در طول اين سال‌ها، مقاومت مردمي به خصوص مقاومت زنان در خرمشهر، آبادان، ايلام و سوسنگرد کمتر روايت شده است و بايد اين پايداري‌ها بيشتر به زائران معرفي شود تا نسل چهارم بهتر با دفاع مقدس ارتباط برقرار کنند.
وي ضمن قدرداني از مسئولان برپايي کاروان‌هاي راهيان نور، يادآور شد: در اين رابطه بايد کار مشترک فرهنگي و نشست‌هاي تخصصي بين مسئولان فرهنگي مناطق عملياتي و کاروان‌هاي راهيان نور صورت گيرد تا شاهد انتقال درست مفاهيم دفاع مقدس باشيم.
* پتانسيل‌هاي فرهنگي راهيان نور از نگاه رسانهها مغفول مي‌ماند
حسن عبدالصمد از زائران راهيان نور ضمن ارائه راهبردهاي فرهنگي در تأثيرگذاري بيشتر اردوهاي راهيان نور بر جوانان، اظهار داشت: روايتگري يکي از مهمترين فعاليت‌هاي فرهنگي اردوهاي راهيان‌نور به شمار مي‌رود که متأسفانه گاهي مشاهده مي‌شود، معرفي مناطق عملياتي و روايت مسائل جغرافيايي و دستاوردهاي نظامي بيش از معنويت و سيره عملي شهدا مورد توجه قرار مي‌گيرد.
وي اردوهاي راهيان نور را بهترين فرصت براي برپايي کرسي‌هاي آزادانديشي خواند و ادامه داد: با توجه به تأکيدات مقام معظم رهبري مبني بر لزوم آمادگي براي مقابله با جنگ نرم، چه خوب است که در سرزميني که رزمندگان شجاع ميهن 8 سال در آن مقاومت کردند، کرسي‌هاي آزادانديشي با محوريت موضوعات فرهنگي و انديشه‌اي برگزار شود؛ زيرا در فضاي اردوهاي راهيان نور جوانان آمادگي بيشتري براي پذيرش مسائل اعتقادي را دارند.
اين زائر راهيان نور خاطرنشان کرد: با توجه به نقش رسانهها در مقابله با جنگ نرم و اهميت آنها در انعکاس و انتقال فرهنگ دفاع مقدس، متأسفانه اين ابزارها جز پوشش اخبار برخي اقدامات فرهنگي و خدماتي به زائران سرزمين نور، فعاليت قابل توجهي ندارند. به عنوان مثال مسلمان شدن يک زن مسيحي در مناطق جنوب، سوژه مهمي بود که قابليت مستند شدن را نيز داشت ولي حتي صدا و سيما در اين موضوع کوتاهي کرد.
وي با بيان اينکه راهيان نور فرصت مناسبي براي شناسايي جوانان نخبه و به کارگيري آنها است، يادآور شد: سالانه بيش از يک و نيم ميليون زائر به مناطق جنگي اعزام مي‌شوند که اکثر آنها خود را مديون شهدا مي‌دانند،اين موضوعي است که نبايد به سادگي از کنار آن عبور کرد زيرا در ميان زائران، جوانان نخبه‌اي در زمينه‌هاي علمي، فرهنگي و هنري حضور دارند که با شناسايي و به کارگيري آنها مي‌توان حرکت‌هاي عظيمي در عرصه‌هاي مختلف کشور انجام داد.
عبدالصمد يادآور شد: جمع‌آوري خاطرات زائران راهيان نور و قرار دادن آن در فضاي مجازي به ويژه وبلاگ‌ها نيز ضمن انتقال ارزش‌هاي دفاع مقدس مي‌تواند در شناسايي نويسندگان خوش قلم و خوش فکر کمک کند.
وي با اشاره به تأثير زبان هنر در ترويج فرهنگ جهاد و شهادت، بيان داشت: اگر بتوانيم در مناطق جنوب از ابزارهاي هنري و احساسي مانندزيباسازي، جلوه‌هاي سمعي و بصري، موسيقي‌هاي اثرگذار و پخش مستندهايي از دوران دفاع مقدس تأثيرگذاري چشمگيري در اين زمينه خواهد داشت البته استفاده از اين ابزار بايد طوري صورت گيرد که تا حد امکان مناطق دست نخورده و بدون تغيير باقي بماند.
اين زائر راهيان نور اظهار داشت: اجراي نمايش‌هاي خياباني و تئاتر توسط جوانان هنرمند در مناطق عملياتي مي‌تواند در ملموس‌تر کردن ايثارگري شهدا و رزمندگان مؤثر باشد.
* بصيرت‌بخشي در بسته‌هاي فرهنگي خلاصه نمي‌شود
فاطمه سليماني دانشجوي دانشگاه آزاد واحد ري در خصوص اقدامات فرهنگي در مناطق عملياتي جنوب کشور، اظهار داشت: در سال جاري راه‌اندازي و ساماندهي يادمان‌هاي ذوالفقاريه آبادان، منطقه عملياتي کربلاي4، يادمان هور محل شهادت شهيدعلي هاشمي، مزار شهيد سبحاني در سوسنگرد، کانال کميل و حنظله در فکه و امامزاده عباس در دشت عباس، براي بازديد کاروان‌هاي راهيان نور نقطه قوت و قابل توجه اردوهاي راهيان نور بود.
وي ادامه داد: تغيير حالت اوليه مناطق جنگي يکي از ضعف‌هايي است که بايد از سوي مسئولان و دست‌اندکاران برپايي اردوهاي راهيان نور مورد توجه قرار گيرد؛ اين تغييرات سال به سال رو به افزايش است؛ به عنوان مثال در بازديد منطقه چزابه، مشاهده شد که ساخت و سازهايي صورت مي‌گيرد و اين ساخت و سازها فضاي معنوي موجود در اين منطقه را تحت تأثير قرار داده است.
اين زائر راهيان نور بيان داشت: شعار راهيان نور امسال «راه شهيدان، راه بصيرت» بود و مسئولان بايد راويان آموزش ديده و دانشجو و روحانيون توانمند در انتقال سيره شهدا را به تمام کاروان‌ها تزريق مي‌کردند تا دانشجويان و جوانان بدانند که به کجا مي‌روند و چه بايد کنند؟ نبايد بصيرت دادن به زائران فقط در بسته‌هاي فرهنگي خلاصه شود بلکه بايد با عمل به راه شهدا، به بصيرت دست يافت.
* برخي تغييرات مهندسي، زائران را فضاي معنوي دور مي‌کند
ليلا آقايي يکي از خادمان شهدا که سال‌هاست نمک‌گير سفره پر برکت شهداست، ضمن گلايه از تغييرات به عمل آمده در مناطق جنگي جنوب کشور، گفت: نيازي نيست که مسئولان هزينه‌هايي را براي انجام کارهاي فرهنگي و ساخت يادمانها اختصاص دهند چرا که خاک زنده مناطق، با زائرانش حرف مي‌زند ولي احساس مي‌شود برخي مي‌خواهند رفاه شهر را به بهترين سرزمين‌ها بياورند.
وي ادامه داد: در حاشيه برخي يادمانها مانند اروندکنار، هويزه و خرمشهر بازارهايي برپا شده است که موجب مي‌شود زائران از فضاي معنوي فاصله بگيرند و اصل حضور در اردوي راهيان نور دور شوند.
اين خادم شهدا اضافه کرد: يکي ديگر از نقاط ضعف کاروان‌هاي راهيان نور اين است که برخي مسئولان کاروان‌ها به طور دقيق با مناطق و يادمانها آشنا نيستند؛ به عنوان مثال يک مسئول کاروان وقتي به مناطق جنگي وارد مي‌شود، نمي‌داند اسم اين يادمان چيست و چه اتفاقاتي در اين نقطه افتاده است؟
وي گفت: برخي مسئولان کاروان‌ها بدون توجه به کيفيت در کاروان‌ها، کميت را مدنظر قرار مي‌دهند مسئولي که فقط به فکر کميت بازديد از مناطق يادماني و تعدد زائران باشد، نمي‌تواند به کيفيت بپردازد؛ مسئول کاروان‌ها بايد بتوانند پيام شهدا را به دانشجويان و زائران منتقل کنند.
اين خادم شهدا خاطرنشان کرد: در برخي کاروان‌هاي راهيان نور اسراف مواد غذايي مشاهده مي‌شود؛ نمي‌گوييم که در راهيان نور براي درک بيشتر دفاع مقدس و سختي‌هاي رزمندگان بايد به زائران گرسنگي و تشنگي را تحميل کرد ولي اگر مسئولان کاروان‌ها توجيه به اسراف باشند، با عمل خود، صرفه‌جويي را به زائران ياد مي‌دهد.
وي گفت: شهدا، ميزبانان اصلي کاروان‌هاي راهيان نور هستند و بايد در جذب معنويت اين مناطق، به زائران کمک کنيم؛ ما چگونه مي‌توانيم راه شهدا را ادامه دهيم در حالي که برخي بوميان منطقه گرسنه هستند و ما در کاروان‌ها اسراف مي‌کنيم لذا درخواستم اين است که در رابطه با خدمات رساني ساماندهي لازم صورت گيرد.
* مسئولان کاروان‌هاي راهيان نور از فرماندهان دفاع مقدس الگوگيري کنند
فاطمه روزبهاني، يکي از خادمان شهدا در مناطق جنوب کشور است؛ وي اظهار داشت: کارهاي فرهنگي در سال جاري خوب بود ولي مي‌توانست بهتر از اين هم کار شود؛ با توجه به اينکه مقام معظم رهبري سال 1390 را سال «جهاد اقتصادي» نامگذاري کردند، بايد فرمايش ايشان در قالب کارهاي فرهنگي به زائران راهيان نور ارائه شود.
وي افزود: پرداختن به سيره شهدا در کاروان‌ها، آموزش و توجيه مسئولان کاروان‌هاي راهيان نور و زائران پيش از اعزام به مناطق جنگي و الگوگيري مسئولان کاروان‌ها از فرماندهان دفاع مقدس بايد در اعزام زائران به مناطق جنگي پررنگ‌تر شود.
* باورهاي ديني رزمندگان در روايتگري مورد توجه قرار گيرد
داود احمدپور از رزمندگان دفاع مقدس و راويان پيشکسوت راهيان نور اظهار داشت: در اعزام کاروان‌ها به مناطق جنوب به عنوان راوي در بين دانشجويان، دانش‌آموزان و کارکنان وزارت نفت حضور داشتم و هر کارواني در نحوه عملکرد، امتياز متفاوتي دارد.
وي ادامه داد: رزمندگان در دوران دفاع مقدس دين را وارد زندگي کردند و با استفاده از دين، جنگ را با موفقيت پشت سر گذاشتند؛ اعزام کاروان‌هاي راهيان نور به قدمگاه شهدا فرصت بسيار مناسبي براي انتقال فرهنگ حقيقي دفاع مقدس است؛ براي تحقق اين کار بايد راويان، واقعيت‌هاي دفاع مقدس را در بين جوانان و دانشجويان مطرح کنند.
اين راوي راهيان نور يادآور شد: متأسفانه کيفيت روايتگري تنزل پيدا کرده است؛ به عنوان مثال در اروندرود، راويان به جاي مطرح کردن باورهاي ديني رزمندگان و رشادت‌هاي آنها، به سرعت و عمق آب، جزر و مد و طول و عرض اين رودخانه مي‌پردازند در حالي که اين اطلاعات در حاشيه قرار دارد.
وي اضافه کرد: هويزه، نقطه عاقلانه فکر کردن و عاشقانه کار کردن بوده است و منطقه چزابه نيز نقطه مهمي در مناطق جنگي به شمار مي‌رود؛ لذا راويان با مصداق‌هايي از دفاع شهيد علم‌الهدي و ديگر شهداي دانشجو و رزمندگان و فرماندهاني از جمله شهيدان حسن باقري، علي غيوراصلي و شهيد چمران در اين مناطق بايد حقايق و ناگفته‌ها را بيان کنند.
احمدپور با اشاره به اينکه مسئولان کاروان‌ها با کارهاي فرهنگي ساماندهي شده و قوي زائران را به مناطق اعزام کنند، افزود: در سال جاري با دانشجويان دانشگاه علامه طباطبايي به منطقه اعزام شديم؛ آنها اسامي دانشجويان شهيد اين دانشگاه را روي بدنه اتوبوس‌ها نصب کرده بودند و با انتشار کتابچه‌اي، سيره عملي شهدا را به دانشجويان معرفي مي‌کردند. بنابراين توقع مي‌رود تمام مسئولان کاروان‌ها، قبل از اعزام زائران، آنها را با منطقه و سيره شهدا آشنا کنند.
* تغييرات ايجاد شده در يادمانها تصوير ذهني مخاطبان را از جنگ مخدوش مي‌کند
مريم عاقلي دانشجوي دانشگاه علامه طباطبايي که در مناطق جنگي جنوب کشور حضور يافته بود، اظهار داشت: در اعزام کاروان‌ها به راهيان نور آگاهي مسئولان کاروان‌ها، حضور راويان توانمند و صادق، حضور روحانيون و ارائه بسته‌هاي فرهنگي در قالب کتاب و جزوه مي‌تواند زائران را در راستاي دستيابي به حقيقت دفاع مقدس کمک کند.
وي فضاي اسکان، تغذيه و خدمات رساني در راهيان نور را مناسب دانست و گفت: شلمچه، بهترين منطقه‌اي بود که توانستم حماسه‌آفريني شهدا را دريافت کنم و اين امر به دليل تأثيرگذار بودن اقدامات فرهنگي در اين منطقه است.
اين زائر راهيان نور بيان داشت: يکي از مواردي که نارضايتي زائران راهيان نور را در طول اين سال‌ها در پي دارد، تغييرات ايجاد شده در مناطق عملياتي است که در سال‌هاي اخير شدت يافته است، حال آنکه اين نگرش موجب دور شدن انديشه و تصوير ذهني مخاطبان از صحنه‌هاي واقعي نبرد و حماسه‌آفريني رزمندگان است؛ ضمن اينکه اين سرزمين‌ها سند‌هاي تاريخي دفاع مقدس و تاريخ مجسم جنگ هستند که خدشه وارد کردن به آنها مخدوش کردن تاريخ دفاع مقدس است.
* مراکز خريد، در نقاطي دور از يادمان‌هاي راهيان نور قرار گيرد
اکرم کاظمي زائر راهيان نور است که با خانواده و به صورت شخصي در مناطق عملياتي حضور يافته است؛ وي ضمن رضايتمندي از نحوه خدمات‌رساني به زائران سرزمين نور، بيان داشت: برپايي نمايشگاه قرآن در هويزه، نمايشگاه عکس در خرمشهر و به نمايش گذاشتن تصاويري از مقاومت اسلامي در منطقه و سقوط دولت‌هاي استکباري و ظالم از جمله مسائلي بود که تأثير خوبي در ايجاد فضاي حماسي در مناطق عملياتي داشت.
وي افزود: با توجه به اينکه زائران راهيان نور براي زيارت و يافتن حقيقت دفاع مقدس راهي مناطق جنوب کشور مي‌شوند لذا ايجاد مراکز خريد در اين مناطق موجب کم شدن فضاي معنوي خواهد شد بنابراين در خصوص مراکز خريد و فروش، مسئولان بايد تهميداتي بينديشند که بوميان منطقه از لحاظ اقتصادي و اجتماعي از حضور کاروان‌ها بهره‌مند شوند و زائران نيز ارتباط بيشتري با هموطنان خود در جنوب کشور داشته باشند. اما فضايي اين تبادلات در مکاني دورتر از يادمانها تعبيه شود.
*بيان سيره شهدا از زبان همرزمان شهدا نقاط قوت اردوهاي راهيان نور است
حسين بوذري که با گروه ورزشکاران به مناطق راهيان نور اعزام شده بود، اظهار داشت: راهيان نور سفري معنوي است که هر فردي بنا به ظرفيت خود از آن بهره مي‌برد؛ به طور قطع در هر سفري نقاط قوت و ضعف مشاهده مي‌شود که مسئولان براي قوت گرفتن کار بايد نقاط قوت را بيش از پيش تقويت کرده و نقاط ضعف را جبران کنند.
وي گفت: در سفري که در سال جاري به راهيان نور داشتيم، عدم اعزام برخي کاروان‌ها به تمام مناطق يادماني، برپايي مراکز خريد در يادمانها و تغيير و تحولات مهندسي بدون توجه به حذف آثار دفاع مقدس از نقاط ضعف به شمار مي‌رود.
اين زائر راهيان نور يادآور شد: برنامه ويژه در دوکوهه، پوشش متحدالشکل خادمان شهدا و حضور فرماندهان از جمله سردار رحيم‌صفوي در مناطق يادماني و روايتگري و بيان سيره شهدا از سوي آنها از نقاط قابل توجهي بود که ما در اين سفر تجربه کرديم.
