گروه گزارش ویژه مشرق - سرویس‌های اطلاعاتی کشورهای صاحب قدرت در جهان بدلیل مخفی‌کاری ذاتی‌شان، همواره از موضوعات مورد علاقه رسانه‌ای بودند و بزرگترین بمب‌های خبری جهان (نظیر افشاگری‌های ویکی‌لیکس، اسنودن و ...) نیز به افشای عملیات و فعالیت‌های سرویس‌های اطلاعاتی قدرت‌های جهانی اختصاص داشته است.

گروه گزارش ویژه مشرق در سلسله‌ گزارش‌هایی، به معرفی مشهورترین سرویس‌های اطلاعاتی جهان از آغاز فعالیت‌ آن‌ها و مهمترین عملیات‌های این سرویس‌ها تا به امروز خواهد پرداخت. در گزارش‌های ویژه پیشین، سرویس اطلاعات محرمانه انگلیس MI6 و سازمان اطلاعات روسیه (کا.گ.ب) را معرفی و بررسی کردیم. در این گزارش، سازمان‌های اطلاعاتی جمهوری عربی سوریه را معرفی خواهیم کرد. پیش از هجوم تروریسم بین‌المللی به سوریه، این کشور به تحرک وسیع سازمان‌های اطلاعاتی برای رصد تحرکات ضدنظام این کشور و برقراری امنیت معروف بود. حتی شایعاتی نیز مطرح می‌شد که از هر 3 یا 4 شهروند سوری یک نفر از نیروهای اطلاعاتی این کشور است!

سوریه دارای چهار سازمان اطلاعاتی عمده است که بطور مستقیم تحت نظارت رئیس جمهور این کشور فعالیت می­کنند‌. فعالیت این سازمان‌ها کاملا مستقل از یکدیگر و محرمانه است به نحوی که هیچ یک از این چهار سرویس اطلاعاتی اجازه دسترسی به اطلاعات و هویت افراد سازمان‌های دیگر را ندارند. رؤسای سازمان‌های چهارگانه مستقیما به شخص رئیس جمهور (بشار اسد) گزارش می­‌دهند و وفاداری و پایبندی بی‌چون و چرا و یکسانی نسبت به اسد دارند .

این سازمان‌های چهارگانه عبارتند از :

سازمان امنیت سیاسی

سازمان امنیت عمومی

اداره اطلاعات نظامی

سازمان اطلاعات نیروی هوایی

الف- سازمان امنیت سیاسی (اداره الأمن السياسي)

این سازمان مسئول شناسایی و پیگیری نشانه‌هایی از فعالیت سیاسی سازمان یافته‌ای است که علیه منافع دولت سوریه فعالیت می­‌کنند و شامل نظارت و کنترل بر مخالفان سیاسی مظنون و همینطور فعالیت‌های اتباع خارجی است که در این کشور سکونت دارند و با افراد محلی در تعامل هستند. هم اکنون، فرماندهی این سازمان بر عهده "رستم غزالی" Rustum Ghazali است.

رستم غزالی رئیس سازمان امنیت سیاسی سوریه

ب- سازمان امنیت عمومی (اداره الأمن العام)

سازمان امنیت عمومی، سرویس اطلاعاتی غیر نظامی عمده در این کشور است که رییس آن "محمد دیب زیتون" (Mohammed Dib Zaitoun) است و به سه شعبه تقسیم می‌شود. شناخت قطعی کسانی که مدیر فعلی این بخش­‌ها هستند، مشکل است؛ چرا که این تقسیم‌بندی‌ها بندرت در مطبوعات سوریه به چاپ می‌­رسد.

1. دایره امنیت داخلی که مسئول نظارت داخلی بر مردم است (مسئولیتی که دقیقا مکمل مسئولیت سازمان اطلاعات و امنیت سیاسی است).

2. دایره امنیت خارجی که فعالیتش معادل کار سازمان سیا است.

3. بخش فلسطینی که بر فعالیت‌های گروه‌های فلسطینی در سوریه و لبنان نظارت می­‌کند.

ج- اداره اطلاعات نظامی (شعبه المخابرات العسكريه)

اداره اطلاعات نظامی سوریه (که دفتر مرکزی آن در مجموعه وزارت دفاع در دمشق است)، رسما مسئولیت حوزه عملیات نظارت و کنترل نظامی، برنامه‌ریزی و ... را بر عهده دارد. بطور کلی، کار پشتیبانی لجستیکی و نظامی گروه‌های همسو با نظام سوریه و مقاومت در ترکیه، فلسطین و لبنان و عملیات نظارت بر ناراضیان و مخالفان سیاسی در خارج از کشور را بر عهده دارد. هم اکنون، فرمانده این اداره "رفیق شهاده" (Rafiq Shahadah) است.

قبل از وی، ژنرال "حسن خلیل" (شصت و سه ساله) ریاست این مجموعه را بر عهده داشت که جایگزین "علی دوباء خلیل" (یک شیعه علوی از لاذقیه) شده بود. با این حال‌، بولتن اطلاعاتی خاورمیانه از منابع آگاه پی برده است که سیاستمدار و تصمیم گیرنده اصلی این پست "حسن خلیل" نبود، بلکه ژنرال "آصف شوکت" -جانشین رئیس سرویس اطلاعات نظامی- تصمیمات نهایی را می­گرفت. شوکت یک شیعه علوی و همسر "بشری" خواهر بزرگتر بشار اسد بود که در حمله تروریستی 18 جولای 2012 ترور شد.

آصف شوکت

د- سازمان اطلاعات نیروی هوایی (اداره المخابرات الجويه)

به رغم نام این سازمان، وظیفه اصلی آن گردآوری اطلاعات برای نیروی هوایی نیست، بلکه باید این سازمان را یکی از محرمانه­‌ترین و مخوف‌ترین سرویس‌های اطلاعاتی سوریه دانست. سابقه این سازمان به دهه 70 باز می‌گردد، یعنی پس از آنکه حافظ اسد رئیس جمهور فقید سوریه در سال 1970 قدرت را به دست گرفت. وی به این سرویس اطلاعاتی با هدف انجام عملیات‌های حساس داخلی و بین‌المللی روی آورد‌. هم اکنون فرماندهی این سازمان بر عهده "جمیل حسن" (Jamil Hassan) است. بطور کلی فعالیت‌های سازمان اطلاعات نیروی هوایی در دو سطح خلاصه می‌شود:

سطح داخلی: در این سطح اطلاعات، نیروی هوایی سوریه اغلب عملیات‌هایی بر ضد عناصر اپوزیسیون اسلام­گرا در این کشور را به پیش برده و نقش مهمی در سرکوب قیام اخوان المسلمین در دهه 1970 و اوایل دهه 1980 بازی کرده است. به تازگی عوامل اطلاعاتی نیروی هوایی جستجویی گسترده از اعضای حزب آزادیبخش اسلامی (حزب التحریر) در دسامبر 1999 بعمل آوردند .

سطح خارجی: در سطح خارجی عوامل این سازمان بیشتر در خارج و در سفارتخانه‌های سوریه و دفاتر شرکت‌های هواپیمایی ملی سوریه مستقر هستند و کانون پشتیبانی اطلاعاتی و مالی گروه‌­های سیاسی همسو با خود در کشورهای خارجی محسوب می‌شوند. عملیات بمب‌گذاری نافرجام در یک هواپیمای مسافربری اسرائیلی در فرودگاه Heathrow هیث‌رو لندن در آوریل 1986 به این سازمان نسبت داده شد و متعاقب آن حکم دادگاه بین‌المللی بر علیه "هیثم سعید" -جانشین رئیس اطلاعات نیروی هوایی- صادر شد و بریتانیا روابط دیپلماتیک خود را با سوریه قطع کرد. البته چهار سال بعد، زمانی که سوریه به ائتلاف متحد علیه عراق پیوسته بود، این روابط برقرار گردید.

رویکرد جدید اسد در رابطه با اعمال اصلاحات امنیتی

رویکرد چند ماهه اخیر بشار اسد در خصوص انجام برخی اصلاحات سیاسی و اقتصادی در کشور، مقاومت برخی از مقامات نظامی و امنیتی سوریه را برانگیخته است؛ از همین رو شاهد برخی تغییر و تحولات در سطوح عالی و امنیتی و نظامی هستیم. تحلیل­گران مسائل نظامی و امنیتی سوریه معتقدند که تزریق خون تازه به دستگاه امنیتی سوریه به نحوی شگفت‌انگیز، افق‌ها و آرزوهای دستیابی به آزادی‌های سیاسی و اقتصادی در دراز مدت را افزایش داده است. هواداران اسد می‌گویند بشار اسد آرام آرام در‌صدد کاستن قدرت دستگاه‌های امنیتی و سپردن آنان به غیر‌نظامیان است. امری که بخش قابل توجه آن متاثر از تنش‌­های خاورمیانه و فشارهای بین‌المللی بر سوریه می‌­باشد.

ژنرال "حکمت شهابی" و "علی اصلان" از رؤسای بسیار باسابقه ستاد ارتش سوریه، "مصطفی تلاس" وزیر دفاع، سرلشکر "حسن خلیل" -رئیس سازمان اطلاعات نظامی- "ژنرال ابراهیم هوئیجی" -رئیس سازمان اطلاعات نیروی هوایی- و ژنرال "علی حمود"- رئیس سازمان اطلاعات عمومی- نمونه‌هایی از چندین شخصیت نظامی و امنیتی سطح بالای سوریه هستند که در ماه‌های اخیر از مناصب خود بر کنار و یا جا به جا گردیده‌­اند .

ارتباط ارتش با سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی سوریه

پس از سال 1970 و به قدرت رسیدن حافظ اسد به عنوان رئیس جمهور و رئیس حزب بعث ، این حزب همواره حزب حاکم، بلا‌معارض و تصمیم‌گیرنده اطلاعات سیاسی، اقتصادی، نظامی و امنیتی بوده است. بر اساس قانون اساسی سوریه، مسئولیت و فرماندهی سرویس‌های اطلاعاتی و ارتش بر عهده رئیس جمهور که رهبری حزب بعث سوسیالیست عربی را نیز به عهده دارد، می‌­باشد. از همین رو، همواره مسئولین امنیتی و اطلاعاتی سوریه عمدتاً نظامیان طراز اول و معتمد رئیس حزب بعث (رئیس جمهور) بوده‌­اند. به عبارتی، می­‌توان گفت که تشکیلات نظامی و امنیتی بالاترین مقامات و مسئولین سوری را در بر می­‌گیرد و حلقه‌های حلزونی خاص آن تا سطوح پائین و در همه جا دیده می­‌شود.

حافظ اسد در لباس نظامی

حافظ اسد رئیس جمهور فقید سوریه، به منظور تحکیم موقعیت خود در مقام رئیس‌جمهور و حزب بعث به عنوان حزب حاکم، نظامیانی را که حامی وی بوده و واجد خصوصیات وفاداری و اطاعت محض بوده‌­اند در راس مشاغل مهم اطلاعاتی، امنیتی و نظامی منصوب کرده است. بدین ترتیب، مقامات عالیرتبه نظامی و امنیتی سوریه متعلق به اعضای گروه افسران طرفدار اسد بودند و این روند پس از فوت وی کماکان با یکسری تغییرات ادامه یافته است.

مراکز متعدد اطلاعاتی و امنیتی سوریه در آن حد که مطبوعات عربی و بولتن اطلاعاتی خاورمیانه (Middle East Intelligence Bulletin) به آنها پرداخته‌­اند، نشان می­‌دهد که نمی‌­توان سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی سوریه را مجزا از ارتش و حزب بعث مورد مطالعه قرار داد.

مرگ مشکوک باسل اسد

در عکس رنگی زیر که یکی از نادرترین عکس‌­های یادگاری خانواده اسد محسوب می‌شود، حافظ اسد، رئیس جمهوری فقید سوریه و همسرش به اتفاق فرزندانش حضور دارند. آن کسی که دست راست حافظ اسد نشسته بُشری اسد است؛ تنها دختر حافظ اسد که علاقه بسیاری به وی داشت اما به دلیل مسائلی که بر سر ازدواج وی با "آصف شوکت" رخ داد، از چشم پدر افتاد. آصف شوکت همان کسی است که 2 سال پیش در انفجار تروریستی دمشق کشته شد و یکی از چهره‌های مطرح امنیتی سوریه محسوب می­شد. در ردیف بالا به ترتیب از چپ به راست مجد، بشار، ماهر و باسل ایستاده­‌اند. باسل و مجد، یکی درپی یک سانحه رانندگی و دیگری به دلیل بیماری درگذشته‌­اند. باسل اسد، در حالی که وارد سومین دهه زندگی خود شده بود و از وی به عنوان «اصلی‌ترین جانشین» حافظ اسد یاد می‌شد، در یک حادثه مشکوک رانندگی در 21 مارس 1994 ميلادی که بعدها روشن شد يک عمليات تروريستی بوده که از سوی سازمان جاسوسی رژيم صهيونيستی (موساد) تدارک ديده شده بود، در نزدیکی فرودگاه دمشق ترور شد.

جنگ اطلاعاتی سوریه

سابقه ترور دانشمندان و سیاسیون تاثیرگذار در سوریه، تاریخچه درازی دارد. موساد، عامل اصلی این عمل، این تجربه را نیز در ایران و عراق برای جلوگیری از پیشرفت علمی نشان داده است. منابع آگاه واشنگتن بارها از حمایت اسراییل از ارتش آزاد و تلاش موساد علیه سرویس‌های امنیتی سوریه سخن گفته­‌اند. در این رابطه، یک مقام آمریکایی که خواسته نامش فاش نشود به "دیوید ایگناتیوس" (David Ignatius) از واشنگتن پست گفته که سیا و موساد مستقیما در حمایت شورشیان سوریه و جنگ اطلاعاتی با سرویس‌های اطلاعاتی این کشور نقش داشتند. همچنین یک مقام امنیتی اسبق قطر در ونزوئلا، همکاری سازمان اطلاعاتی قطر با سیا و موساد علیه سوریه را تایید کرده است.

18 جولای: روز توطئه بزرگ

در روز 18 جولای 2012، یک حمله تروریستی انتحاری در ساختمان امنیت ملی سوریه انجام گرفت که طی آن 4 مقام ارشد امنیتی سوریه شامل "داود الراجحه"، "آصف شوکت"، "حسن ترکمانی"، و "هشام اختیار" کشته شدند. داود راجحه وزیر دفاع، معاون نخست وزیر و معاون رییس ستاد مشترک ارتش سوریه بود. آصف شوکت معاون وزیر دفاع و شوهر خواهر بشار اسد بود. و حسن ترکمانی، مشاور ارشد نخست وزیر و رییس ستاد عملیاتی مدیریت بحران، و وزیر دفاع از 2004 تا 2009 بود. هشام اختیار رییس شورای امنیت ملی سوریه نیز طی این حمله تروریستی زخمی شد و دو روز بعد در بیمارستان جان سپرد. این 4 نفر تشکیل­‌دهندگان اصلی "واحد بحران" در سوریه بودند. در رد اتهامات وارده بر دولت سوریه مبنی "فقط علوی بودن"، باید گفت از این چهار مقام بسیار مهم سوریه فقط شوکت علوی بوده و راجحه مسیحی ارتدوکس یونانی، اختیار سنی مذهب، و ترکمانی هم سنی مذهب بود.

مقامات ترور شده سوری در انفجار 18 جولای

گزارش‌های واقعه 18 جولای

منابع عربستانی جنایت 18 جولای را برنامه از پیش طراحی شده "ماهر الاسد" -برادر کوچکتر بشار اسد- دانسته‌­اند. منابع اطلاعاتی پاکستان نیز به نقل از گزارش ارتش آزاد سوریه، این عملیات را برنامه‌­ریزی ارتش آزاد اعلام کرده‌اند. اما موسسه کانادایی "گلوبال ریسرچ" در مقاله 31 جولای 2012، هر دو گزارش را به دلیل سبقه طولانی سرویس اطلاعاتی عربستان و ارتش آزاد سوریه در تبلیغات فریب­ده‌نده از درجه اعتبار ساقط دانسته و به این موضوع اشاره کرده است که دولت سوریه مشارکت ارتش آزاد و کنترل از راه دور بودن بمب­‌ها را تکذیب کرده و سازمان حزب‌الله لبنان در گزارش خود وجود 2 فقره بمب را تایید کرده که اولی توسط آصف شوکت خنثی شده و دومی بوده که موجب کشتن آنها می‌گردد.

گلوبال ریسرچ می‌­افزاید که در اثبات دروغگویی ارتش آزاد که قصد مبالغه­‌گری و ایجاد رعب و وحشت داشته همین بس که چندی پیش از این واقعه ادعا کرده بود که "محمد شعار" –وزیر کشور- و "محمد سعید بخیتان" –رهبر حزب بعث سوریه- را ترور کرده است و این در حالی بود که دو مقام مذکور بلافاصله در تلویزیون سوریه حاضر شده و آن را تکذیب کردند.

تشییع پیکر قربانیان حمله تروریستی 18 جولای

در پایان، این موسسه تحقیقاتی حمله تروریستی را به یکی از آژانس‌های امنیتی ناتو یا کشورهای شورای همکاری خلیج فارس منتسب می‌‌داند.

شکل جدیدی از عملیات آژاکس

پایگاه تحلیلی گلوبال ریسرچ در گزارش 31 جولای خود به طراحی عملیات آژاکس جدید از سوی آمریکا و متحدانش علیه سوریه اشاره می­‌کند. این پایگاه، با اشاره به "عملیات آژاکس" که در سال 1953 علیه دولت مصدق در ایران انجام گرفته اشاره کرده و حمله تروریستی 18 جولای 2012 را به نوعی "عملیات آژاکس 2" می‌­نامد.

گلوبال ریسرچ در ادامه می­‌افزاید که سیا و دیگر سازمان‌های اطلاعاتی متحد آن، با انجام این عملیات قصد شکستن کمر حکومت اسد - که همانا افراد ترور شده بدنه اصلی امنیت کشور محسوب می­‌شدند- و براندازی نظام سوریه را داشتند.

بی‌بی‌سی بار دیگر همچون کودتای 28 مرداد 1332، با شانتاژ خبری "حمله بزرگ به دمشق"، اقدام به ناامید کردن بدنه امنیتی دولت سوریه در مقابل دشمنان و ایجاد رعب و وحشت در مردم سوریه کرد. بی‌بی‌سی در اقدامی دیگر، برای ایجاد وحشت و ناامیدی، خبر فرار بشار اسد و خانواده‌­اش به روسیه را مطرح ساخت که سریعا از سوی اسد و دولت روسیه رد شد. این اقدام نیز با الگوبرداری از دروغ "ویلیام هیگ" –وزیر امور خارجه انگلیس- در سال 2011، مبنی بر «فرار قذافی از لیبی به ونزوئلا» صورت گرفت.

سوریه قتلگاه سیاسی بندر بن سلطان

گلوبال ریسرچ در ادامه گزارش خود، از نقش شاهزاده بندر بن سلطان بعنوان شاه کلید آمریکا برای طرحها و توطئه‌­های خرابکارانه و تروریستی در منطقه یاد می­‌کند و وی را دشمن درجه یک ایران، سوریه، و لبنان می­خواند. شاهزاده بندر، که از سال 1983 تا 2005 سفیر عربستان در آمریکا بوده و از سال 2005 به عنوان رییس سازمان امنیت ملی این کشور فعالیت داشته است، نفر اول عربستان برای خرید تسلیحات اتمی از پاکستان نیز بوده است. اما وی پس از حمله تروریستی به مرکز امنیت ملی سوریه و ترور 4 مقام ارشد امنیتی بلافاصله جای خود را به "یوسف الادریسی" داد. علت برکناری "بندر بن سلطان" از سوی عربستان، انتقاد از کشورش به خاطر حمایت آنها از تروریست­‌ها اعلام شده و این در حالی است که بارها اخبار مستندی از رابطه تنگاتنگ وی با تروریست­‌ها و دیدار و حمایت مالی­‌اش از آنها و تهدید "ولادیمیر پوتین" به خاطر همراه نشدنش با عربستان منتشر شده است.

برخی منابع، اخیرا از نارضایتی بندر بن سلطان از واگذاری ماموریت تصمیم‌گیری درباره موضوع سوریه به "محمد بن نایف" وزیر کشور عربستان و پسر عمویش خبر داده بودند. بندر، در اکتبر گذشته نیز با اظهارات خشمگینانه خود که علیه سیاست‌های دولت اوباما در خاورمیانه مطرح کرد، نارضایتی کاخ سفید را نیز برانگیخته بود.

این موسسه، به خاطر تندروی‌های شاهزاده بندر به وی لقب "بندر بوش" را داده است.

اتهام دروغ استفاده از سلاح شیمیایی

اتهام استفاده نیروهای تحت امر "ماهر اسد" از سلاح‌ شیمیایی در حمله به حومه دمشق نیز از جمله شایعاتی بود که مطرح شد اما مخالفان هرگز نتوانستند این اتهام را ثابت کنند. درهمین حال سرویس اطلاعاتی آلمان نیز فاش کرد که دستور حمله شیمیایی از سوی بشار اسد یا نیروهای وفادار به او صادر نشده است و شنود مکالمات مقامات سوریه مؤید این ادعاست.

اتهام حمله شیمیایی از سوی اسد به مردم بیگناه سوریه، توطئه­‌ای بود برای توجیه حمله نهایی به سوریه و براندازی نظام این کشور پس از عدم توفیق در اعزام تروریست و ایجاد جنگ داخلی.

این اتهام­، درست چند روز پس از اظهارات "الکس تامسون" (Alex Thomson)-روزنامه‌نگار- از شبکه 4 انگلیس مبنی بر تلاش مخالفان اسد برای بکارگیری او و همکارانش در درگیری‌ها صورت گرفت. وی، در سخنانش به این موضوع اشاره کرد که مخالفان اسد از وی و همکارانش خواسته بودند که در متن درگیری‌ها با دولت سوریه قرار گرفته و یک یا چند تن از آنها کشته شوند. مرگ خبرنگار خارجی می­توانست تبعات سنگینی برای حکومت اسد داشته باشد اما تامسون زیر بار نمی­‌رود.

دست‌های پشت پرده ظهور داعش در سوریه

"هیثم ابو سعید"، معاون وزارت خارجه پارلمان بین المللی امنیت و صلح، اطلاعات جدیدی درباره گروه تروریستی داعش و رئیس آن، ابوبکر بغدادی و نقش اطلاعاتی که در پشت پرده ظهور این گروه وجود دارد، فاش کرده است.

ابو سعید طی گزارشی اعلام کرد: هدف از این کار (عملیات گسترده و ویرانگر داعش) راحت کردن خیال اسرائیل و سرگرم کردن دولت‌های محلی تجزیه شده به درگیری‌­های حاشیه‌­ای و وارد شدن اسرائیل در خط تنش‌­ها از طریق هم پیمانانش و خرید نفت به ارزان­ترین قیمت ممکن از داعش است که نفت مناطق مختلف عراق و سوریه را سرقت کرده و به قیمت بسیار ارزان به واسطه‌­ها و برخی از کشورها می­فروشد.

هیثم ابوسعید

طرح ایجاد یک گروه افراط گرا که توسط شخصی با کاریزمای افراطی رهبری می­شود، به زمان پیروزی حزب الله بر ارتش رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۰۶ باز می گردد؛ به طوری که این پیروزی آمریکا و اسرائیل را بر آن داشت تا به دنبال تدابیر و راهکارهای جدیدی در منطقه باشند و "کاندلیزا رایس"-وزیر خارجه وقت آمریکا- از آن با عنوان "طرح خاورمیانه جدید" یاد کرد.این طرح با سطح بالایی از هماهنگی بین سازمان­های اطلاعاتی غربی و نیز سازمان­های اطلاعاتی عربی معروف به "محور اعتدال" اجرا می­شد.

ابوسعید افزود: از جمله اقدامات دیگری که در این زمینه صورت گرفت، دیدارهای اطلاعاتی بین واشنگتن و تل­آویو بود که در جریان آن مشاوران بلند پایه نظامی مانند "دان حالوتص") (Dan Halutz -رئیس ستاد جنگ رژیم صهیونیستی- و "گادی آیزنکوت") (Gadi Eizenkot -رئیس بخش عملیات- توصیه­ها و ایده­های خود را ارائه کرده و بر ضرورت ایجاد یک تشکیلات افراط­گرای دینی تاکید کردند تا بدین ترتیب مساحت جغرافیایی وسیعی را برای تشکیل یک پایگاه نظامی در منطقه اختصاص دهند و از این طریق به ایجاد آشوب و درگیری در سوریه و عراق و لبنان و فرسودن همه نیروها به ویژه امکانات نظامی اقدام کنند.

دان حالوتص                                  گادی آیزنکوت

به گفته ابوسعید، مسئولیت انجام این کار بر عهده "ابراهیم بن عواد ابراهیم علی بدری سامرائی"، ملقب به "ابوبکر البغدادی" گذاشته شد. او برای ایفای این نقش آموزش دیده و آماده بود و لوازم ایفای این نقش از جمله کاریزمای مسلط و قاطع، خون­ریز و سازش­ناپذیر بودن را دارا بوده و به شکلی کاملا افراطی و طایفه­گرایانه صحبت می­کرد و برای جو عمومی رسانه­ای توسط صدها کانال ماهواره­ای که اندیشه افراط­گری را در اذهان جای داده و نظریه "مبارزه علیه طوائف دیگر" را ترویج کرده بودند، آماده شده بود.

همچنین "ادوارد اسنودن"-کارمند اسبق آژانس امنیت ملی آمریکا- که به اتهام فاش کردن اسناد محرمانه تحت پیگرد قرار گرفت، فاش کرد: آژانس امنیت ملی آمریکا با همکاریMI6 و موساد، زمینه لازم برای ظهور داعش را فراهم کرد.

سایت "دی اینترسپت" اطلاعاتی را از اسنودن منتشر کرد که وجود همکاری میان دستگاه های اطلاعاتی آمریکا، بریتانیا و رژیم صهیونیستی به منظور ایجاد یک تشکیلات تروریستی و تبلیغات رسانه­ای غیرمستقیم برای آن را تایید می­کند؛ هدف این طرح جذب همه عناصر افراط گرا از سراسر جهان در یک مکان بود که به عملیات "لانه زنبورها" موسوم شد.

این وبسایت در ادامه افزوده است: ابوبکر بغدادی به مدت یک سال کامل توسط عناصر موساد دوره‌­های آموزش نظامی را تکمیل کرده، همچنین دوره‌های تعلیم فن خطابه سرایی و دروس دینی را سپری کرده است.

فعالیت سازمان‌های اطلاعاتی جهان در سوریه

پایگاه سوری "المدی" (Almada) به نقل از مرکز مطالعات اطلاعاتی و نظامی "Militär Geheimdienst Surveillance Studies” ، اسامی مربوط به سازمان­‌ها و مراکز اطلاعاتی و امنیتی 16 کشور را که در طول سه سال بحران جاری در سوریه فعالیت دارند و تمامی اطلاعات امنیتی و میدانی را به دقت زیر نظر گرفته‌­اند، منتشر کرده است.

از این میان سازمان­‌های اطلاعات و امنیت 11 کشور علیه بشار اسد و حکومت او در سوریه فعالیت می‌کنند که عبارتند از:

ایالات متحده امریکا، فرانسه، آلمان، انگلیس، ترکیه، عربستان، اسرائیل، قطر، لبنان، اردن و امارات متحده عربی هستند.

پنج سازمان امنیتی نیز به بشار اسد در سوریه کمک می­‌کنند و با سازمان امنیت او در ارتباط کامل هستند که عبارتند از سازمان‌های امنیتی روسیه، ایران، چین، عراق و سازمان امنیت حزب الله.

در این گزارش تاکید شده است که سازمان­‌های امنیتی عربستان، امارات متحده عربی، قطر و اسرائیل تا همین امروز همچنان علیه سازمان امنیت سوریه فعالیت می­کنند. این سازمان­‌ها به طور جداگانه علیه سازمان امنیت سوریه با یکدیگر همکاری دارند که البته نوعی همکاری­شان با موساد شامل محدودیت­‌های ویژه­ می­‌شود. در این میان، سازمان امنیت فرانسه که در گذشته جزء این گروه بوده از این جمع بیرون آمده است و دیگر با آنها همکاری ندارد.

عملیات سازمان اطلاعات سوریه علیه صندوقچه اسرار ارتش آزاد

از سرگرد "ریاض الاحمد" به عنوان «صندوقچه اسرار ارتش آزاد» یاد می‌شود. او اولین افسر ارتش سوریه بود که با شروع بحران از ارتش جدا شد و به ترکیه رفت. محل خدمت وی شهر "بانیاس" بود که پس از شناسایی وی به عنوان یکی از عوامل سازمان دهنده اعتراضات مسلحانه و اقدام به دستگیری‌اش، به اسکندرون فرار کرد و آنجا مورد استقبال افسران سازمان اطلاعات ترکیه قرار گرفت.

ریاض الاحمد و عدنان العرعور مفتی شورشیان سوریه

ریاض الاحمد حتی پیش از سروان "حسین هرموش" به ترکیه فرار کرده بود، حسین هرموش که پس از رفتن به ترکیه اقدام به تشکیل ارتش آزاد سوریه کرده بود، توسط عوامل اطلاعاتی سوریه با همکاری برخی از افسران اطلاعات ترکیه ربوده شد و پس از اعترافات تلویزیونی که در آن برای اولین بار از وجود پایگاه‌هایی برای آموزش مخالفان سوری در ترکیه خبر داد، به سرنوشت نامعلومی دچار شد، هر چند گفته می‌شود وی اعدام شده است.

حسین هرموش

اما ریاض الاحمد سرنوشت دیگری یافت، او به دلیل آنکه جزو اولین‌ها بود که از ارتش سوریه جدا شد، توانست به سرعت تابعیت ترکیه‌ای بگیرد و به همین علت به راحتی میان شهرهای مختلف این کشور رفت و آمد می‌کرد و اقدامات لازم برای فرار سایر افسران و نظامیان سوری از نظام حاکم را انجام می‌داد.

ریاض الاسعد بنیانگذار ارتش آزاد سوریه

پس از فرار سرهنگ "ریاض الاسعد" به ترکیه و تشکیل ارتش آزاد سوریه، الاحمد مسول شاخه اطلاعات ارتش آزاد شد. او به دلیل ریش بلندی که داشت، به شیخ "عدنان العرعور" مفتی شورشیان بسیار نزدیک شد و از قبل شیخ به پول‌های هنگفتی که از عربستان می‌رسید، دست یافت.

سرگرد ریاض الاحمد در همه تصمیم‌گیری‌های اطلاعاتی و عملیاتی شورشیان ارتش آزاد و اتاق عملیات مشترک آنها با افسران ترک، آمریکایی، فرانسوی، اسرائیلی و قطری حضور داشت و از این‌رو جزئی‌ترین حوادث میدانی را هم می‌دانست.

سازمان اطلاعات سوریه اما برای به دست آوردن این صید گرانبها، شاخه‌های اطلاعاتی خود در ترکیه را فعال کرد. این شاخه‌های اطلاعاتی از سال 2004 و بعد از گسترش روابط آنکارا – دمشق هر چند حقوق خود را دریافت می‌کردند، اما فعالیت چندانی نداشتند. این افراد مامور شدند سرگرد فراری را تعقیب، دستگیر و به سوریه منتقل کنند.

هر چند رسانه‌های ترک نوشته‌اند که وی پس از یک حادثه رانندگی مفقود شده، اما برخی از پایگاه‌های خبری سوری که به دولت این کشور نزدیک هستند تاکید می‌کنند که یکی از افراد نفوذی سازمان اطلاعات هوایی سوریه که به عنوان دوست نزدیک وی با او همراه بوده، با همکاری برخی از عوامل سوری فعال در ترکیه او را در مسیر حرکت به سمت مرز ربوده و به داخل خاک سوریه منتقل کرده‌اند و اکنون نیز در اختیار سازمان اطلاعات این کشور است.

گفته می‌شود پس از ناپدید شدن سرگرد ریاض الاحمد، دولت ترکیه تدابیر شدید امنیتی را در همه مناطق حضور فرماندهان ارتش آزاد در خاک خود گسترش داده و از اردوگاه آوارگان سوری که ساکنان آن در حقیقت همان خانواده‌های اعضای ارتش آزاد و دیگر گروه‌های شورشی مسلح هستند، محافظت بیشتری می‌کند.

در این میان گفته می‌شود تنها دو روز پس از دستگیری این سرگرد فراری، ارتش سوریه موفق شد ضربات سنگینی را به ارتش آزاد و تروریست‌های جبهه النصره وارد کند. در این عملیات که از روز چهارشنبه شروع شده صدها تن از اعضای این گروه‌های مسلح کشته شده‌اند که شاید مشخص‌ترین ضربه ارتش سوریه هنگامی بود که اتاق عملیات شورشیان در "ادلب" را هدف قرار داد که طی آن فرمانده تیپ‌ "لواء الشام" به همراه 12 نفر از فرماندهان دیگر این گروه به هلاکت رسیدند.

پیروزی سازمان‌­های اطلاعاتی سوریه در مقابل عملیات گل نسرین

به یاد داریم که شهر "حُمص" چگونه یکباره با عملیات قتل، ربایش، مثله کردن اجساد و جنگ شایعات منفجر شد و در "لاذقیه" چگونه خودروهای ناشناس شایعاتی را محله به محله اعلام کردند. این اتفاق اندکی قبل از تکرار سناریو در منطقه‌ای حساس رخ داد که با ربایش و قتل افراد در خلال چند ساعت عملیات آماده اجرا بود. شایعات کشتار همراه با مثله کردن جسد پسر فلان شخصیت مهم که مشهور بود آغاز شد. در حقیقت تروریست‌های اجاره‌ای آمریکا موفق شدند منطقه را تقریبا در یکی از حساسترین مکان‌های سوریه تحریک کند و برافروخته‌شدن شعله‌های شایعه در منطقه قریب الوقوع می‌­نمود و چیزی نمانده بود که کشتار و ربایش متقابل آغاز شود.

اما کسی نمی‌داند که دقیقا در لحظه صفر چه روی داد و چگونه روشن شد که کسی که فضا را کنترل و جمعیت‌های خشمگین را در اختیار اراده خود گرفت، دستگاه اطلاعات سوریه بود. به طوری که با برنامه‌های هوشمندانه‌ای که در میان ایست‌های بازرسی مردمی متفرق توزیع شد، مانع بروز هر نوع برخورد ساختگی [مردم با همدیگر و با گروه‌های مسلح] شد. این حالت دو روز طول کشید و اوضاع به روال عادی بازگشت. حتی بدون اینکه حضور امنیتی نیروهای سوریه یا نیروهای نظامی در منطقه احساس شود. فقط همین نبود و ایست‌های بازرسی مردمی حتی خودروهای امنیتی عبوری را متوقف می‌کرد و از آنان کارت شناسایی طلب می‌کرد و نیروهای امنیتی هم که کاملا از حالت احتقان و انفجار ساختگی مطلع بودند و می‌بایست آن را کنترل می‌کردند، بخوبی همکاری کردند. این جمعیت‌های مردمی به جای حمله به مناطق مختلف (برای واکنش به عناصر مسلح) در میان نقاط ایست بازرسی مختلف در چندین روستا پراکنده شدند تا اینکه عقلای منطقه، امور را در دست گرفتند و جوانان ساده و گاه پرهیجان را که تحت تاثیر شایعات منتشر شده قرار گرفته بودند، کنترل کردند. قبل از این هم برخی سیاسیون لبنان، با بی‌تجربگی اقدام به تحریک کرده بودند تا فضا را آماده کنند. و زمانی که ماهواره‌ها جمعیت‌هایی را که به بیش از چهار هزار نفر رسیده بود و می‌توانست با جرقه یک درگیری کوچک به بیش از ده‌ها هزار نفر برسد و درست زمانیکه آمریکا خود را برای جشن در سوریه آماده کرده بود، تماسش با مزدوران قطع شد و شاهد پراکندگی جمعیت شد بدون اینکه کوچکترین اثری از حضور امنیتی و نظامی سوریه را رصد کند یا بداند که این جمعیت به کجا رفت حتی بدون اینکه کوچکترین برخورد و درگیری مذهبی میان مردم تحریک شده رخ بدهد و بدون اینکه بداند سازمان اطلاعات سوریه چگونه تماس‌ها و ارتباطات را قطع و دستورات را به شکل دلخواه معکوس و با تشخیص هویت عناصر مزدور،‌ عملیات را خنثی کرد.

مهم‌تر از همه پیام پایان ماموریتی است که برای سومین بار طی بحران سوریه تکرار شد. پیامی که سازمان جاسوسی آمریکا باید درباره موفقیت طرح امنیتی در سوریه دریافت می‌کرد و بر اساس آن حمله رسانه‌ای بزرگ آغاز می‌شد، سازمان اطلاعات سوریه پیامی را بدین شرح برای آمریکا ارسال کرد: «نماینده‌ی لبنانی نیمی از پول‌های ارسالی برای گروهک‌هایتان را دزدید و رفت؛ عملیات شما شکست خورد. با احترام، دستگاه اطلاعات سوریه».

توان بازدارندگی سازمان‌های اطلاعاتی سوریه و خشم عربستان

"میک کرور" Mick Krever گزارشگر شبکه "سی ان ان" در مطلب یکم جولای 2014، به گفتگوی کریستین امانپور –گزارشگر مشهور این شبکه- با شاهزاده "تركي الفيصل بن عبد العزيز آل سعود" –رییس اسبق سازمان اطلاعاتی عربستان- اشاره می­کند که در آن، این شاهزاده سعودی با بیان اینکه خلق غولی چون داعش از سوریه برآمده است، خشم خود را از عدم توفیق در براندازی حکومت اسد نشان می‌­دهد.

توان بالای بازدارندگی سازمان‌های اطلاعاتی سوریه در مقابل تزریق تروریسم به سوریه که به عدم توفیق 11 سازمان اطلاعاتی برای براندازی حکومت بشار اسد انجامید، این بار خشم عربستان را بعنوان یکی از سه حامی بزرگ تروریست‌ها و شورشیان تکفیری و سلفی در سوریه برانگیخته است.

از آنجا که ترکی الفیصل خود بیش از هر کس دیگر به فضاحت افشای نام کشورش در این خرابکاری بزرگ واقف است، با پرتاب توپ به زمین سوریه نه تنها نتوانسته صورت مسئله را پاک کند بلکه از فحوای سخنانش چیزی جز یک بازی احمقانه را نمی­توان برداشت کرد.

برآورد صحیح سازمان اطلاعاتی سوریه و بازگشت آتش فتنه در دامان بانیان

اخیرا دستگاههای اطلاعاتی آمریکا و انگلیس خطر بازگشت تروریست‌های انگلیسی گروه داعش را به دولت­‌های متبوع خود اخطار داده‌اند. اگر اغراق نکرده باشیم، دولت‌های امریکا و انگلیس بشدت دچار واهمه شده‌­اند. اتش فتنه‌­ای که این دو با همکاری همکاران منطقه‌ایشان در سوریه انداخته‌­اند، حال دامان خود آنها را فرا گرفته است. این همان چیزی است که سازمان اطلاعات و امنیت سوریه با هوشمندی تمام آن را پیش‌­بینی کرده بود. به هر حال، وبسایت "دیده‌بان" سه دلیل را برای ترس سرویس‌های اطلاعاتی انگلیس محرز می­‌داند:

الف- تروریستهای انگلیسی داعش زمانی که به وطن باز می­گردند، دیگر یک شهروند تابع قانون نیستند. آنها که دوره­‌های مختلف بمب‌­سازی و بمب­‌گذاری و اعمال تروریستی را در اسراییل فراگرفتند و حالا دیگر تبدیل به متخصصین کشتار شده‌­اند، شیفته آتش بازی در خیابان‌های شهرهای مختلف انگلیس هستند.

ب- در جریان جنگ داخلی سوریه، MI6 عملا در توزیع منظم نیرو به نقاط مختلف دچار مشکل شد. سرویس‌های اطلاعاتی سوریه با هوشیاری تمام مانع از تمرکز نیروهای ویژه اطلاعاتی انگلیس در یک مکان مشخص شدند. تمرکز نیروها می­توانست موجب برنامه­‌ریزی و اعزام منظم آنها به نقاط مختلف باشد. این برگ برنده‌­ای برای سازمان‌های اطلاعاتی سوریه بود. لذا، انگلیس که به شدت از بازخورد این اشتباه استراتژیک خود ترسیده بود، تصمیم گرفت با پیشدستی دولت اسد را از برخی خرابکاری‌های داعش باخبر کند تا بدینوسیله صورت مسئله پاک شود. انگلیس، پاکستان نیست که عادت به کشمکش و در عین حال زد و بند با تروریست‌ها داشته باشد و یا سوریه نیست که با تجربه دراز از مبارزه با تروریسم از عهده آن برآید. کشوری مثل پاکستان دارای تجربه بسیار زیاد در جنگ با تروریسم و در عین حال پرورش تروریسم است و شناخت بسیار عمیقی از تروریست‌ها در اقصی نقاط جهان و بالاخص سوریه دارد. اما قصه انگلیس فرق می­‌کند. شناخت انگلیس از تروریست‌های داخل سوریه شاید نیمی از شناخت پاکستان از آنها نباشد و این یعنی اگر پای آنها به انگلیس برسد، سرویس‌های اطلاعاتی این کشور بشدت دچار مشکل خواهند شد.

ج- افزایش چشمگیر بودجه سازمانهای اطلاعاتی انگلیس نشاندهنده وحشت پر حد انگلیس از بازگشت فرزندان ناخلفی است که خود تربیت کرده است. البته از طرفی دیگر مخالفان ظلم و سیاست مزورانه استعمارگر پیر در سراسر دنیا و بالاخص ایرلند شمالی آماده کوچکترین بی­نظمی در جامعه انگلیس هستند تا عملیات خرابکارانه خود را آغاز کنند. حال، روباه پیر مانده و جمع کثیری از کفتاران که با بازگشت خود و دوره کردن او، هر لحظه وعده قتلگاه را می­دهند. و بنا بر نص صریح قرآن کریم، «وَ حَسِبُوا أَلّا تَكُونَ فِتْنَةٌ فَعَمُوا وَ صَمُّوا [مائده/71] با این حال آنان گمان می ‌کردند که بلا و مجازاتی دامن­شان را نخواهد گرفت، لذا (از دیدن حقایق و شنیدن سخنان حق) نابینا و کر شدند» در اینجا مصداق یافته است.

شاه کلید بشار اسد

شکی نیست که بشار اسد به عنوان فرمانده کل نیروهای مسلح در حفظ انسجام و روحیه ارتش دارای نقشی بسیار مهم است اما تحرکات حاشیه‌ای بشار و فرماندهی نبرد داخلی که با نبرد خارجی فرق می‌کند و ضرورت اطلاع دایمی وی از فرایند امور در تمامی جبهه‌ها، ضرورت نیاز به فرماندهی که با سر و سامان بخشیدن به ساختار ارتش، مانع از سقوط دمشق شود را برایش ملموس می‌سازد. هیچ شکی وجود ندارد که فرماندهان زیادی در این باره به ایفای نقش می‌پردازند اما این "ماهر اسد"، شاه‌کلید پیروزی بشار است که در رأس همه آنها قرار دارد. وقتی برخی از معارضان دولت بشار اسد در تظاهرات خود در دمشق، شعارهایی در حمایت از جایگزینی ماهر اسد به جای برادرش سر می‌دادند که هرگز ادامه پیدا نکرد و تنها با هدف ایجاد اختلاف میان دو برادر طراحی شده بود که با اقدامات قاطع ماهر در حمایت از برادرش، فروکش کرد. ماهر، با اشراف اطلاعاتی و نظامی خود، نقشی بسیار موثر در حفظ نظام سوریه دارد.

**گزارش مشرق درباره ماهر اسد برادر وفادار رئیس جمهور سوریه را از اینجا مطالعه کنید.

ماهر اسد یار و همراه همیشگی بشار اسد

اعتراف سناتور آمریکایی به حقیقت سوریه

به نقل از خبرگزاری "سنا" سوریه، سناتور "ریچادر بلک" (Richard Black) از ویرجینیا، در ماه ژوئن 2014 اعتراف کرد که انتخابات اخیر ریاست جمهوری سوریه در کمال سلامت برگزار شده و مردم سوریه به بشار اسد به عنوان رییس جمهور ثبات و آرامش نگاه می­‌کنند. وی، از دولت امریکا خواست تا نگاه و رویکردش نسبت به سوریه را تغییر داده و از این کشور یک متحد و دوست بسازد، چرا که ایجاد هرج و مرج در سوریه و وارد کردن دولت اسد به جنگ با تروریسم، ضرر و زیان بسیاری را متوجه خود آمریکا کرده است.

ریچارد بلک سناتور آمریکایی

سناتور آمریکایی، حمایت علنی دولت اوباما و "رابرت فورد" –سفیر امریکا در سوریه- از تروریست­ها را اشتباهی فاحش و احمقانه خواند و ابراز امیدواری کرد که با توجه به پتانسیل فرهنگی سوریه که دارای ریشه‌­های عمیق است، بتوان صلح و آرامش را به منطقه بازگرداند.

جمع­‌بندی

1. تعبیر غرب از پیکره مقاومت که "سر" آن ایران، "کمرش" سوریه و "دم" آن نیز لبنان و حزب‌الله بود، حکایت از طرحی برای شکستن کمر مقاومت داشت. معرکه سوریه، آزمونی شد برای کسانی که ادعای برادری داشتند و سال‌ها بر سر سفره حافظ اسد و پسرش نشستند و پروار شدند، اما در هنگامه امتحان و جهاد، میدان را خالی کردند.

2. تمرکز در سوریه بر حملات نظامی و اطلاعاتی علیه دولت این کشور است. در واقع ساختار اطلاعاتی امنیتی این کشور از آنجا که بعنوان کمر مقاومت شناخته می شود و به سبب موقعیت ژئوپلتیک که در طی چند سال اخیر تمرکز بسیاری بر آن بوده، بیشتر کارکردی پدافندی دارد تا آفندی. تجربیات جنگ در سه سال گذشته توانسته است تا حدودی سازمان‌های اطلاعاتی این کشور را آبدیده کند تا بتوانند در مواقع بحرانی عملیات‌های پیشگیرانه و پیشدستانه اجرا کنند.

3. آمریکا و رژیم صهیونیستی در خلق ویروس‌های تبلیغاتی که به ذهن افراد ساده نفوذ کند و بعد از آنان بهره‌برداری شود، مهارت دارند اما رسانه‌های سوریه از مهارت کافی در این امر برخوردار نیستند و دستگاه تبلیغاتی سوریه نتوانسته است همگام با سازمان‌های اطلاعاتی، نبرد رسانه‌ای در این کشور را پیش ببرد و به اذعان بشار اسد، این کشور در جنگ روانی و تبلیغاتی از غرب شکست خورده است.

4. در اینکه بشار اسد در برخی حوزه‌­ها و بالاخص سیاست داخلی دچار ضعف‌ها و اشتباهاتی بوده شکی نیست. از طرفی، اقدامات اخیر او مبنی بر اصلاحات سیاسی، جایگزینی فرماندهان و رؤسای امنیتی و سیاسی در سایه اعتدال و میانه‌­روی مقبول بوده و می‌توانست سال‌ها زودتر اجرایی شود؛ هرچند برنامه به آشوب کشیدن سوریه نیز سال‌هاست که در دستور کار آمریکا و شرکایش قرار داشت. با عنایت به تجربیات سوریه در کارزار سه ساله اخیر، نیاز بشار اسد به مشورت‌خواهی بیشتر از دلسوزان و دوستان واقعی‌اش، بیش از هر زمان دیگری ضروری به نظر می‌رسد.

منابع:

http://www.voltairenet.org/article175218.html

http://dip.persianblog.ir/post/7/

http://www.globalresearch.ca/the-syrian-intelligence-war-a-tale-of-two-security-headquarters/32134

http://www.wanacenter.ir/vdce.f8ebjh8pp9bij.html

http://www.khabaronline.ir/detail/245528/World/middle-east

http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1927263

http://www.sana.sy/en/?p=3821

http://www.bultannews.com/fa/news/84584/

http://spectator.org/articles/57510/why-syria-forcing-british-intelligence-hard-choices

http://www.khabaronline.ir/detail/245528/World/middle-east

http://amanpour.blogs.cnn.com/2014/07/01/syria-a-festering-wound-that-fostered-isis-says-former-saudi-intelligence-chief/

http://friendsofsyria.co/chemical-weapons/syrian-rebels-aim-to-use-chemical-weapons-blame-damascus/