آیا افزایش شمار اعضای شورا از 15 به 31 نفر و تنوع سلایق سیاسی اعضا در طول یک سال گذشته به نفع اداره شهر بوده است؟

چمران: می‌توان از دریچه‌های مختلفی به این سوال پاسخ داد. یکی از محاسن افزایش شمار اعضا این است که بهتر می‌توان به مسائل مناطق تهران رسیدگی کرد. در دوره گذشته شورا این سنت حاکم بود که اعضا روزهای چهارشنبه هر هفته به مناطق سرکشی کرده و از نزدیک بر امور اجرایی نظارت می‌کردند و در عین حال به گفتگو با شهروندان نیز می‌پرداختند. اما به علت تعداد 15 نفره اعضای شورا، ناچار به برخی از آنها دو منطقه سپرده می‌شد. این در حالی است که اکنون با دو برابر شدن تعداد اعضا، نظارت بر امور شهرداری نیز دو برابر شده است.

یکی‌دیگر از محاسن افزایش شمار اعضای شورا را، پختگی بیشتر مصوبات است. قاعدتا رای 15 نفر با 31 نفر تفاوت دارد. افزایش اعضا به بحث بیشتر درباره طرح‌ها و لوایح منجر می‌شود و خروجی نهایی مصوبات به واقعیت نزدیکتر می‌شود.

در شورای سوم  معمولا بین چهار تا پنچ نفر درباره هر دستور صحبت می‌کردند، اما در شورای چهارم چنین امکانی وجود ندارد. اگر قرار باشد مطابق قانون تنها دو موافق و دو مخالف صحبت کنند، عده زیادی گلایه‌مند می‌شوند و حق خود می‌دانند که بتوانند در خصوص لوایح و طرح‌ها صحبت کنند. از طرفی هنگامی که تعداد بیشتری درباره یک دستور صحبت می‌کنند، وقت زیادی از جلسات گرفته می‌شود و در نتیجه بیلان کار شورا کاهش می‌یابد. به این ترتیب بعضا بررسی یک دستور ماه‌ها در نوبت می‌ماند.

در دوره‌های گذشته شورا معمولا یک تا سه مورد تذکر در هر جلسه مطرح می‌شد و بعضا حتی کسانی که تقاضای نطق پیش از دستور داشتند، به نفع سایر اعضا کنار می‌رفتند. اما در این دوره تعداد تذکرات افزایش قابل ملاحظه‌ای دارد. تذکرات مطرح شده در صحن اغلب به بحث‌های دیگری می‌انجامد و برخی افراد حاضر در جلسه حق خود را می‌دانند که به موضوع مورد اشاره پاسخ دهند. در نتیجه تذکر اصلی به جهات دیگری کشیده می‌شود که این مساله یک آسیب است.

به عقیده من شورا باید از حالت ویترینی خارج شود و باید بیشتر به درون خودش بپردازد تا به برون و ظاهر. اکنون قدری این فضا حاکم شده که اعضا بعضا به جای پرداخت عمیق به مسائل شهر، برای افراد و رسانه‌ها سخن بگویند.

اگر همواره کار همه ما با خلوص نیت باشد و در جریان پرداختن به مسائل تخصصی، موضوعات آشکار یا پنهان سیاسی را دخیل نکنیم، می‌توان گفت که افزایش تعداد اعضا ضرری به کار نزده است. با این وجود برای رفع آسیب‌های موجود باید نوعی انضباط مشابه آنچه که در مجلس شورای اسلامی حاکم است در شورا پیاده شود و تذکرات نیز قانونمند شود.

  آیا دو قطبی شدن فضای شورا، کمکی به بهبود عملکرد مدیریت شهری می‌کند؟

چمران: دو قطبی شدن فضای شورا کمکی به بهبود عملکرد مدیریت شهری نمی‌کند. خوشبختانه گرایش‌های سیاسی در بررسی مباحث تخصصی نظیر بودجه و برنامه 5 ساله دوم چندان تاثیری نداشته است. اما بالاخره جناح‌ها در بررسی دستورهایی که رنگ و بوی سیاسی دارد، خود را نشان می‌دهند. رهبر معظم انقلاب نیز در همه دیدارهای خود با اعضای شورا درخصوص جلوگیری از سیاسی شدن شوراها تذکر داده‌اند و از این جهت از عملکرد شورای سوم ابراز رضایت داشته‌اند.

  به نظر شما تشکیل فراکسیون در شورای شهر تهران ضرورت دارد؟

چمران: با توجه به وجود شش کمیسیون تخصصی، ضرورتی برای تشکیل فراکسیون وجود ندارد. چراکه اعضا برای انجام وظایف خود در کمیسیون‌ها هم بعضا با کمبود وقت مواجه هستند. ضمن اینکه تشکیل فراکسیون در شورا نیز فاقد جایگاه و وجاهت قانونی است.

  تعامل فعلی دولت و شورا را چطور ارزیابی می‌کنید؟

چمران: در دولت قبل با وجود اینکه رابطه خوبی میان شهرداری و دولت برقرار نبود اما رابطه دولت با شورا حسنه بود و هر زمان که موضوع مهمی در میان بود، همکاری لازم وجود داشت. کمااینکه فاینانس‌های فعلی در دولت گذشته اخذ شد و اکنون در شهرداری استفاده می‌شود.

خوشبختانه این دولت رابطه خوبی با شورا و همین‌طور با شهرداری دارد که باید از این ظرفیت به نفع شهر بهره برد اما هنوز اقدام مهمی برای برخورداری از امکانات بیشتر در تهران صورت نگرفته است. البته حضور شهردار تهران در دولت یکی از دستاوردهای مهم این روابط بود و از سوی دیگر تشکیل کمیسیون ویژه کلانشهرها در دولت که قاعدتا باید در آن از رئیس شورای عالی استان‌ها نیز دعوت شود. اما تاکنون چنین دعوتی صورت نگرفته است.

  آیا مجلس در خصوص موضوع انتقال پایتخت مشورتی با شما داشته است؟

چمران: متاسفانه مجلس برای اتخاذ تصمیم در این رابطه تاکنون هیچ مشورتی با ما نداشته است. در این خصوص سوالاتی وجود دارد که بی‌پاسخ مانده است. یکی از مهمترین سوالات این است که آیا قرار است یک شهر کوچک به عنوان پایتخت سیاسی ساخته شود یا پایتخت به یکی از شهرهای دیگر کشور منتقل شود.

در یکی از تحقیقات علمی صورت گرفته در این زمینه، پیشنهاد شده بود که شهر جدیدی با حداکثر 600 هزار نفر جمعیت صرفا برای انتقال پایتخت سیاسی ساخته شود و تهران نیز همچنان به عنوان پایتخت اقتصادی فعال باشد. سوال دیگر این است که آیا شهر جدید احداث شده قرار است خودکفا باشد یا دولت کل هزینه‌های اداره آن را تامین کند؟ اگر قرار است دولت این هزینه‌ها را متقبل شود باید جمعیت آن از 600 هزار نفر هم کمتر باشد، اما اگر شهری خودکفا باشد، قطعا جاذب جمعیت خواهد بود و خیلی زود به شهری با جمعیت چند میلیونی و مشکلات متعدد در حوزه ترافیک، آلودگی هوا و کمبود آب نظیر تهران تبدیل می‌شود. بنابراین باید از ابتدا زیرساخت‌ها برای جذب جمعیت پیش‌بینی شود. کمااینکه در تهران به دلیل فقدان چنین آینده‌نگری‌هایی سال‌هاست تعریض خیابان‌های امام خمینی(ره)، دماوند و پیروزی نیمه‌تمام مانده است.

حتی با وجود انتقال پایتخت سیاسی، از مشکلات فعلی تهران کاسته نخواهد شد. در طرح جامع شهر تهران پیش‌بینی شده است که تهران شهری با 9 میلیون و 100 هزار نفر جمعیت ثابت باشد که جمعیت روز آن حدود دو میلیون نفر بیشتر از این رقم خواهد بود. ضمن اینکه زیرساخت‌ها، تاسیسات و آمادگی شهر تهران برای 10 میلیون و 500 هزار نفر طراحی می‌شود.

تهران حتی در صورتی که پایتخت نباشد دست‌کم به اندازه سرانه 9 میلیون نفر از بودجه‌های ملی را باید به خود اختصاص دهد و این در حالی است که هم‌اکنون برای استان ایلام به‌عنوان یکی از کم‌جمعیت ترین استان‌های کشور، اعتبار بیشتری نسبت به تهران پیش‌بینی می‌شود!

انتقال پایتخت تنها سیاست‌مداران و یقه سفیدها را از مشکلات تهران دور می‌کند و آنها در جای دیگری زندگی آسوده‌ای در پیش می‌گیرند اما هیچ یک از مشکلات فعلی تهران را حل نمی‌کند.

7 خط مترو که اکنون در دست تکمیل قرار دارد، پیش از انقلاب اسلامی و برای تهران با جمعیت پنج میلیون نفر پیش‌بینی شده بود. بنابراین پاسخگوی نیاز فعلی تهران نخواهد بود. به همین خاطر در مطالعات جدید 4 خط اکسپرس نیز با تعداد ایستگاه‌های کمتر پیش‌بینی شده که قدری از حجم سنگین مسافران مترو بکاهد.

در مترو اگر پای خود را از زمین بلند کنید دیگر نمی‌توانید آن را زمین بگذارید! این وضعیت باعث شرمندگی ماست و وظیفه داریم برای آن چاره‌ای بیاندیشیم.

در حال حاضر حداکثر هفت هزار دستگاه اتوبوس در ناوگان تهران فعال است. بنا بر مصوبه شورای عالی ترافیک، این میزان باید دست کم 11 هزار دستگاه باشد. از سوی دیگر سن فرسودگی اتوبوس، 10 سال تعیین شده و برای نوسازی ناوگان موجود نیز، سالی هزار دستگاه اتوبوس باید در پایتخت جایگزین شود.

وزارت کشور طی چهار سال گذشته تقریبا هیچ اتوبوسی به شهرداری تهران واگذار نکرده است. در چنین شرایطی شهرداری ناچار می‌شود که 800 میلیون تومان صرف خرید اتوبوس‌های چینی کند.

امسال 400 میلیارد تومان اعتبار تنها برای یارانه بلیت و هزینه تعمیر و نگهداری اتوبوسرانی تهران پیش‌بینی شده است. مجموعا حدود 1600 میلیارد تومان اعتبار نیز برای مترو پیش‌بینی شده است که همه این ارقام از عوارض پرداختی شهروندان تامین می‌شود. قطعا اگر حمل و نقل عمومی تهران در اختیار بخش خصوصی قرار بگیرد قیمت بلیت بسیار گران‌تر خواهد بود. بنابراین در این بخش چاره‌ای به جز استفاده از اعتبارات ملی و منابع مالی شهرداری تهران نیست.

  آیا امکان استفاده از پسماندهای آب برای آبیاری فضای سبز در مجتمع‌های مسکونی تهران به جای تبدیل آنها به فاضلاب وجود دارد؟

چمران: بیش از 25 راه‌حل نظایر این مورد برای رفع مشکلات تهران وجود دارد که باید به طور جدی و با حمایت دولت در دستور کار قرار گیرد. مهمترین اقدام برای حل مشکلات پایتخت، رسیدگی به روستاها و جلوگیری از مهاحرت به تهران است.

متوسط رشد جمعیت در تهران زیر 2 درصد بوده و از افزایش نسبی جمعیت کل کشور پایین‌تر است، اما این میزان در روستاهای حریم تهران 10 تا 12 درصد است. به این ترتیب حریم تهران به سکونت‌گاه ارزان قیمتی برای مهاجران تبدیل شده که اغلب نیز خانه های خود را با تخلف ساخته و در املاک ناپایداری که با تغییرکاربری زمین‌های کشاورزی ساخته شده، ساکن می‌شوند. در چنین شرایطی، به ناگاه با شهری مواجه می‌شویم که با رشد بادکنکی جمعیت تشکیل شده و امنیت و خدمات شهری آن پیش‌بینی نشده است. کمااینکه اکنون اسلامشهر چنین وضعیتی دارد و در شرایطی که معادل دو استان کشور جمعیت دارد، با مشکلات زیرساختی بسیاری مواجه است.

بعضا استانداری تهران آن‌گونه که باید به این مساله ورود نمی‌کند. در مجاورت دیوار رودخانه‌های شمیرانات در منطقه اوشان و فشم، ساختمان‌های مرتفعی بعضا تا ارتفاع 20 طبقه بنا شده است! البته این معضلات از دهه‌های گذشته وجود داشته و در سال‌های اخیر تشدید شده است.

 آیا در شهر تهران پروژه مهم شهری دیگری در دست اقدام وجود  دارد؟

چمران: مهمترین پروژه شهرداری تهران که البته اجرای آن هنوز به طور جدی آغاز نشده است احداث ادامه بزرگراه یادگار امام (ره) در دوشاخه است. این بزرگراه باید با همان طراحی پیاده شده در قطعه قبلی به صورت گالری روباز برای عبور تندرو و اختصاص تراز صفر به خطوط کندرو ساخته شود. شاخه‌ای از بزرگراه که با عبور از پادگان جی به میدان فتح متصل شده و در نهایت به غرب و جنوب شهر متصل می‌شود، یکی از کلیدی‌ترین بزرگراه‌های تهران نظیر بزرگراه امام علی (ع) خواهد بود. مسیر اولیه پیش‌بینی شده برای شاخه دوم نیز، اتصال به میدان 9 دی بود اما گزینه دیگری مبنی بر ادامه مسیر به صورت مستقیم مطرح است که باید درباره آن تصمیم‌گیری شود.

کندگذرها در برخی از قطعات بزرگراه امام علی(ع) نظیر تقاطع خاوران برای ترافیک محله مشکل‌ساز شده است که شهرداری تهران با توجه به گذشت یک سال از بهره‌برداری این پروژه، باید در کوتاهترین زمان ممکن برای آن چاره‌اندیشی کند.

  شما رقیب اصلی ریاست شورای چهارم بودید و تنها با یک رای کمتر، این مسئولیت را پس از 10 سال به فرد دیگری سپردید، در خصوص انتخاب رئیس شورا در دومین سال دوره چهارم که به‌زودی صورت خواهد گرفت، چه موضعی دارید؟

چمران: قطعا در انتخابات داخلی پیش‌رو، اصولگرایان با توجه به وزن سنگین خود به صورت منسجم ورود خواهند کرد و یک نفر را به عنوان کاندیدای ریاست شورا معرفی می‌کنند. جزئیات این موضوع در آینده اعلام خواهد شد.