به گزارش مشرق - نشست تخصصی بررسی ابعاد داخلی و خارجی پیوستن به کپی رایت بین المللی در سرای اهل قلم بیست و هفتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران با همکاری مجمع ناشران انقلاب اسلامی عصر گذشته با خضور حسین شاهمردای، احسان کریمخانی و علی اکبر تورانیان برگزار شد و موضوع این معاهده بین المللی در این نشست مورد بررسی قرار گرفت.
عضویت در مالکیت معنوی محدود به حوزه نشر نیست
حسین شاهمرادی در ابتدای این نشست به ارائه توضیحاتی پیرامون این معاهده بین المللی پرداخت: سال هاست که بحث الحاق ایران به کنوانسیون جهانی برن مطرح شده و بخث هایی نیز پیرامون آن شکل گرفته است. این عضویت را عده ای اتفاقی طبیعی قلمداد کرده و آن را رفتاری اخلاقی قلمداد می کنند. الحاق به ماکیت معنوی کنوانسیون برن چیزی جز ضرر برای ما نخواهد داشته و عضویت در این معاهده به سود یک تعداد از کشورهای خاص که صادر کننده محصولات و مواد اولیه است. بحث اقتصادی مالکیت معنوی بسیار جدی است و فقط محدود به حوزه نشر نشده و در حوزه های دیگر نیز صادق است. منافع اقتصادی عصویت در این کنوانسیون به چند کشور انگشت شمار می رسد.
قوانین دفاع از حقوق مولفین کهنه است
در ادامه کریمخانی با اشاره به موضوعات مفهومی در این باره و مالکیت بردار نبودن سرمایه های فکری گفت: برخی بر این عقیده اند که کنوانسیون برن بهترین توافقنامه بین المللی است که بر حمایت از آثار فکری در جهان پافشاری می کند. باید گفت امروزه مفهوم سرمایه جابجا شده و به صاحبان فکر و اندیشه، صاحب سرمایه اتلاق می شود، در صورتی که در گذشته به صاحبان زمین، احشام و ... سرمایه دار گفته می شده است. یعنی سابق بر این دارایی های ملموس را سرمایه تلقی می کردند ولی امروز به دارایی های ناملموس نیز لقب سرمایه داده شده است. این سوال به ذهن می رسد که مگر سرمایه های فکری، ماکیت بردار است؟ در کنوانسیون برن گفته شده است که که این یک حق است و تمام حقوق پیرامونی آن متعلق به صاحب آن است مگر آنکه واگذار کند. قوانین دفاع از حقوق مولفین و مصنفین در ایران مربوط به سال 1348 است و کهنه شده و مجلس به منظور دفاع از حقوق مولف و ناشر باید در آن بازنگری کند.
ماندلا را محکوم کردند
کریمخانی به نمونه ای از تبعات عضویت در این معاهده اشاره کرد: برای روشن شدن بحث به یک نمونه اشاره می کنم، نلسون ماندلا رهبر فقیر ضد آپارتاید آفریقا به خاطر عدم رعایت مالکیت فکری محکوم شد. او بخاطر مبارزه با ایدز در آفریقا وقتی متوجه شد که هزینه های تهیه دارو در توان مردم آفریقا نیست اقدام به تولید داروهای مبارزه با ایدز در آفریقا نمود و این موجب شد شرکت های داروسازی که این دارو را در انحصار داشتند از وی شکایت کرده و او را محکوم کنند.
او افزود: در صورتی که جمهوری اسلامی ایران عضویت در این کنواسنیون را بپذیرد دیگر نمی تواند دارو و سایر اقلامی که در انحصار شرکت های بزرگ قرا دارد را تولید کند.
مجلس با بصیرت تصمیم گیری کند
علی اکبر تورانیان ضمن اشاره به شرایط حساس کنونی جامعه پذیرش این معاهده را به صلاح ندانست و گفت: ما اکنون در شرایط خاصی به سر می بریم و دیگران مشغول روا داشتن ظلم به ما هستند. مشکل جهان با ما نه بر سر مسئله هستع ای است، نه موشکی و نه هیچکدام از بهانه هایی که هر روز مطرخ می شود، بلکه مشکل اصلی کشوری است که از رشد علمی یازده برابری برخوردار شده و در مسیر توسعه حرکت می کند و باید این کشور را متوقف نمود. در پذیرش کنوانسیون برن چیزی به نفع ما نیست. امروز مشکل حوزه نشر کشور پذیرفتن حقوق معنوی نیست و باید برای پذیرش این کنوانسیون، کارشناسان و نمایندگان مجلس با دقت اعمال نظر کنند. ولی باید گفت امروز ما چیزی برای عرضه و حضور در این رقابت جهانی نداریم و زمانی باید عضو این معاهده بین المللی شد که چیزی برای ارئه داشه باشیم. ما در داخل ضوابط خاص خود برای حوزه نشر داریم و آیا می توان نسبت به چاپ کتابی که در خارج و با قوانین فرهنگی و اجتماعی و حقوقی آنسوی مرزها منتشر شده اقدام کرد؟ اگر دخل و تصرفی و اعمال ممیزی از سوی ارشاد صورت گیرد ناشر خارجی این را می پذیرد؟ نمایندگان مجلس شورای اسلامی باید با حساسیت ابعاد این معاهده بین المللی را شناخته و با بصیرت نسبت به آن تصمیم-گیری نمایند.
برای عضویت در یک معاهده بین المللی باید فایده وضرر آن سنجیده شود
شاهمرادی در خصوص رعایت حقوق مولف در داخل تاکید کرد و توضیح داد: باید در حوزه کپی رایت دو مبحث از هم جدا شود. یکی پذیرش کپی رایت در داخل برای آثار داخلی، که حتما آن را می پذیریم ولی بحث پذیرش آن در فضای بین المللی است که باید بررسی شود. برای عضویت در یک معاهده بین المللی باید فایده وضرر آن سنجیده شود. آیا عضویت در این معاهده بین المللی برای نفع مادی دارد؟ کدام یک از کشورهای عضو معاهده برن از این عضویت سود برده اند؟ مادامی که صادرات ما به نسبت واردات یک محصول افزایش نیافته نباید عضویت معاهده برن را پذیرفت. برای نمونه کشور آمریکا بعد از صد سال این معاهده را پذیرفت.
چند وزارتخانه در حال ارائه لایحه پذیرش این معاهده به مجلس هستند
کریمخانی ضمن اشاره به دعواها بر سر انحصاری شدن دانش اشاره کرد و یادآور شد: دعواها در کنواسیون برن بر سر انحصار دانش است نه تبعات اقتصادی آن. اگر با یک نگاه الهی به این معاهده نگریسته شود که به کلی مردود است این عهدنامه و اگر از نگاه انسانی مورد بررسی قرار گیرد نیز باز متوجه می شویم هیچ عقل سلیمی نمی پذیرد که دانش انحصاری شود. ما بر سر توافق در انحصار و مالکیت با کدخدا و کلانتر مشکل داریم نه تعامل با اهالی دهکده. ما بدون عضویت در این کنوانسیون نیز می توانیم حقوق مادی فرهنگ های گوناگون را رعایت کنیم. اگر قوانین داخلی در رعایت حقوق ضعیف است باید آنها را قوی کرد. عده ای در داخل موضوع برن را از سرشیفتگی می خواهند بپذیرند نه از موضع بین المللی و این اتفاق به چند ناشر محدود نمی شود بلکه چند وزارتخانه در حال ارائه لایحه به مجلس شورای اسلامی برای پذیرش کنوانسیون برن هستند.
عضویت در مالکیت معنوی محدود به حوزه نشر نیست
حسین شاهمرادی در ابتدای این نشست به ارائه توضیحاتی پیرامون این معاهده بین المللی پرداخت: سال هاست که بحث الحاق ایران به کنوانسیون جهانی برن مطرح شده و بخث هایی نیز پیرامون آن شکل گرفته است. این عضویت را عده ای اتفاقی طبیعی قلمداد کرده و آن را رفتاری اخلاقی قلمداد می کنند. الحاق به ماکیت معنوی کنوانسیون برن چیزی جز ضرر برای ما نخواهد داشته و عضویت در این معاهده به سود یک تعداد از کشورهای خاص که صادر کننده محصولات و مواد اولیه است. بحث اقتصادی مالکیت معنوی بسیار جدی است و فقط محدود به حوزه نشر نشده و در حوزه های دیگر نیز صادق است. منافع اقتصادی عصویت در این کنوانسیون به چند کشور انگشت شمار می رسد.
قوانین دفاع از حقوق مولفین کهنه است
در ادامه کریمخانی با اشاره به موضوعات مفهومی در این باره و مالکیت بردار نبودن سرمایه های فکری گفت: برخی بر این عقیده اند که کنوانسیون برن بهترین توافقنامه بین المللی است که بر حمایت از آثار فکری در جهان پافشاری می کند. باید گفت امروزه مفهوم سرمایه جابجا شده و به صاحبان فکر و اندیشه، صاحب سرمایه اتلاق می شود، در صورتی که در گذشته به صاحبان زمین، احشام و ... سرمایه دار گفته می شده است. یعنی سابق بر این دارایی های ملموس را سرمایه تلقی می کردند ولی امروز به دارایی های ناملموس نیز لقب سرمایه داده شده است. این سوال به ذهن می رسد که مگر سرمایه های فکری، ماکیت بردار است؟ در کنوانسیون برن گفته شده است که که این یک حق است و تمام حقوق پیرامونی آن متعلق به صاحب آن است مگر آنکه واگذار کند. قوانین دفاع از حقوق مولفین و مصنفین در ایران مربوط به سال 1348 است و کهنه شده و مجلس به منظور دفاع از حقوق مولف و ناشر باید در آن بازنگری کند.
ماندلا را محکوم کردند
کریمخانی به نمونه ای از تبعات عضویت در این معاهده اشاره کرد: برای روشن شدن بحث به یک نمونه اشاره می کنم، نلسون ماندلا رهبر فقیر ضد آپارتاید آفریقا به خاطر عدم رعایت مالکیت فکری محکوم شد. او بخاطر مبارزه با ایدز در آفریقا وقتی متوجه شد که هزینه های تهیه دارو در توان مردم آفریقا نیست اقدام به تولید داروهای مبارزه با ایدز در آفریقا نمود و این موجب شد شرکت های داروسازی که این دارو را در انحصار داشتند از وی شکایت کرده و او را محکوم کنند.
او افزود: در صورتی که جمهوری اسلامی ایران عضویت در این کنواسنیون را بپذیرد دیگر نمی تواند دارو و سایر اقلامی که در انحصار شرکت های بزرگ قرا دارد را تولید کند.
مجلس با بصیرت تصمیم گیری کند
علی اکبر تورانیان ضمن اشاره به شرایط حساس کنونی جامعه پذیرش این معاهده را به صلاح ندانست و گفت: ما اکنون در شرایط خاصی به سر می بریم و دیگران مشغول روا داشتن ظلم به ما هستند. مشکل جهان با ما نه بر سر مسئله هستع ای است، نه موشکی و نه هیچکدام از بهانه هایی که هر روز مطرخ می شود، بلکه مشکل اصلی کشوری است که از رشد علمی یازده برابری برخوردار شده و در مسیر توسعه حرکت می کند و باید این کشور را متوقف نمود. در پذیرش کنوانسیون برن چیزی به نفع ما نیست. امروز مشکل حوزه نشر کشور پذیرفتن حقوق معنوی نیست و باید برای پذیرش این کنوانسیون، کارشناسان و نمایندگان مجلس با دقت اعمال نظر کنند. ولی باید گفت امروز ما چیزی برای عرضه و حضور در این رقابت جهانی نداریم و زمانی باید عضو این معاهده بین المللی شد که چیزی برای ارئه داشه باشیم. ما در داخل ضوابط خاص خود برای حوزه نشر داریم و آیا می توان نسبت به چاپ کتابی که در خارج و با قوانین فرهنگی و اجتماعی و حقوقی آنسوی مرزها منتشر شده اقدام کرد؟ اگر دخل و تصرفی و اعمال ممیزی از سوی ارشاد صورت گیرد ناشر خارجی این را می پذیرد؟ نمایندگان مجلس شورای اسلامی باید با حساسیت ابعاد این معاهده بین المللی را شناخته و با بصیرت نسبت به آن تصمیم-گیری نمایند.
برای عضویت در یک معاهده بین المللی باید فایده وضرر آن سنجیده شود
شاهمرادی در خصوص رعایت حقوق مولف در داخل تاکید کرد و توضیح داد: باید در حوزه کپی رایت دو مبحث از هم جدا شود. یکی پذیرش کپی رایت در داخل برای آثار داخلی، که حتما آن را می پذیریم ولی بحث پذیرش آن در فضای بین المللی است که باید بررسی شود. برای عضویت در یک معاهده بین المللی باید فایده وضرر آن سنجیده شود. آیا عضویت در این معاهده بین المللی برای نفع مادی دارد؟ کدام یک از کشورهای عضو معاهده برن از این عضویت سود برده اند؟ مادامی که صادرات ما به نسبت واردات یک محصول افزایش نیافته نباید عضویت معاهده برن را پذیرفت. برای نمونه کشور آمریکا بعد از صد سال این معاهده را پذیرفت.
چند وزارتخانه در حال ارائه لایحه پذیرش این معاهده به مجلس هستند
کریمخانی ضمن اشاره به دعواها بر سر انحصاری شدن دانش اشاره کرد و یادآور شد: دعواها در کنواسیون برن بر سر انحصار دانش است نه تبعات اقتصادی آن. اگر با یک نگاه الهی به این معاهده نگریسته شود که به کلی مردود است این عهدنامه و اگر از نگاه انسانی مورد بررسی قرار گیرد نیز باز متوجه می شویم هیچ عقل سلیمی نمی پذیرد که دانش انحصاری شود. ما بر سر توافق در انحصار و مالکیت با کدخدا و کلانتر مشکل داریم نه تعامل با اهالی دهکده. ما بدون عضویت در این کنوانسیون نیز می توانیم حقوق مادی فرهنگ های گوناگون را رعایت کنیم. اگر قوانین داخلی در رعایت حقوق ضعیف است باید آنها را قوی کرد. عده ای در داخل موضوع برن را از سرشیفتگی می خواهند بپذیرند نه از موضع بین المللی و این اتفاق به چند ناشر محدود نمی شود بلکه چند وزارتخانه در حال ارائه لایحه به مجلس شورای اسلامی برای پذیرش کنوانسیون برن هستند.
