گروه اقتصادی مشرق - 13 سال از ابلاغ سند تاریخی رهبر انقلاب درباره مقابله با فساد اقتصادی و اداری می گذرد؛ سندی که 8 بند دارد و 8 راهکار جداگانه برای مقابله با پدیده شوم فساد. 

به مناسبت سالروز ابلاغ این پیام خبرنگار مشرق در گفتگوی اختصاصی با دکتر رضا مقدس رئیس سابق دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه  طباطبایی به بررسی دلایل ناموفق بودن عملکرد دولت ها در اجرای مبارزه با فساد اقتصادی پرداخته است.

وی که هم اکنون عضو هیات علمی دانشگاه علامه است، از دولت کنونی خواست تا حتما برای مبارزه با فساد اقتصادی یک برنامه مدون و منسجم بنویسد و آن را در اختیار رسانه قرار دهد و به مردم  هر 4 ماه گزارش دهد برای مقابله با فساد اقتصادی و اداری چه کرده ؟


آقای دکتر اکنون حدود 13 سال از ابلاغ فرمان تاریخی مقام معظم رهبری درباره مقابله با فساد می گذرد، آیا تاکنون تدبیر به خصوصی در این حوزه از سوی دولت ها صورت گرفته است؟

اول اینکه باید تاسف خورد، چرا دولتها تاکنون نتوانستند در این 13 سال منویات رهبر معظم انقلاب را عملیاتی کنند، متاسفانه دلایل موفق نبودن در این حوزه را می توان از چند بعد بررسی کرد؛ یکی عدم اهتمام جدی برخی مدیران به مقوله مبارزه با فساد و دیگری فقدان قوانین کارا و منجسم برای مقابله با فاسدان است .

یعنی ما قانون منسجمی نداریم؟

متاسفانه چنین قانونی را مشاهده نکردم. تاسف بارتر اینکه بعد از 13 سال از ابلاغیه رهبری حتی دوستانی که باید قانون در این باره مصوب می کردند، کوتاهی کردند.

ضعف‌ها زیاد است، شاید اگر بیاییم آسیب شناسی دقیقی درباره اینکه، چرا پس از گذشت بیش از یک دهه هنوز در نقطه اولیه هستیم میتوان به این نتیجه رسید که مشکل از کجاست .

ما هنوز آسیب شناسی اولیه را هم انجام ندادیم، قانونگذار باید به صراحت، قانونی تدوین و تصویب کند که دست مفسدان را ببندد. این که تعداد مفسدان هر روز بیشتر از روز گذشته می شود، یکی از دلایل مهم آن فقدان قانون گذاری در این حوزه است .

ابزارهای قانونی برای جلوگیری از بسط و گسترش مبارزه با فساد به صورت یک قانون مدون و منسجم طراحی و تدوین نشده است و این یک ایراد بسیار بزرگ است که باید توسط قانونگذاران حل شود .


اهتمام جدی مسولان به مقابله با فساد تا چه میزان می تواند جلوی رشد فساد را بگیرد ؟

واقعیت این است من اهتمامی در این باره ندیدم، هم در دولتهای گذشته و هم در دولت فعلی .

اما در دوران احمدی نژاد حرف مبارزه با فساد زیاد شنیده می شد، آیا تاثیری داشت؟

بله من هم به یادم دارم؛ واقعا هم اینگونه بود، اصلا یکی از شعارهای انتخاباتی احمدی نژاد در سال 84 مبارزه با فساد بود، شاید اگر بخواهیم سهم و سبد رای احمدی نژاد را در سال 84 آسیب شناسی کنیم، میتوان به این نتیجه رسید، میلیون ها نفری که به او رای دادند، از عدالت و مبارزه با فساد وی بیشتر خوششان آمده بود. البته او انصافا خوب شروع کرد و اقدامات خوبی هم انجام داد؛ اما آنچه که باید در این باره گسترش می داد، عمل نکرد و حالا نمیدانم چرا؛ اما در مجموع او هم در مقابله با فساد مانند دولت های گذشته موفق نبود .

شما به سه دولت گذشته در مقابله با فساد چه رتبه ای میدهید؟

من این را میدانم که طی اعلام مراجع رسمی، ایران در مقابله با فساد رتبه خوبی ندارد، بر اساس گزارشات مراکز بین المللی و پژوهشی ، رتبه ایران در فساد اقتصادی بسیار بالاست و رقم اعلامی  به هیچ وجه زیبنده کشور ما نیست. باید یادمان باشد اگر 13 سال پیش که رهبر معظم انقلاب فرمان 8 ماده ای مقابله با فساد اقتصادی و اداری را ابلاغ کردند همان موقع دولت و مجلس وقت، اقدامات لازم را در این باره انجام می داد اکنون ما دغدغه ای با عنوان فساد در ایران نداشتیم .
 
جالب است این را هم بدانید پدیده نامبارک فساد اقتصادی و اداری جز پرخطرترین و پرآفت ترین عوامل برای حکومت ها در جهان شناخته میشوند، اگر دولتها و حکومتها به صورت جدی با این آفت خطرناک مقابله نکنند چالش های گسترده ای گریبان آنها را خواهد گرفت .


آیا میان متغیرهای اقتصادی و فساد هم رابطه ای وجود دارد ؟

 بدون شک وجود دارد، اصلا در تئوری های اقتصادی این رابطه بارها اثبات شده است. فساد اقتصادی و اداری در یک کشور با افزایش تورم و بیکاری و کاهش رشد اقتصادی رابطه مستقیم دارد، آمارهای رسمی و مطالعات دانشگاهی نشان میدهد هرچه فساد اقتصادی در جامعه ای بیشتر باشد تورم و بیکاری اعداد بالاتری را نشان می دهند و تولید نیز با رکود و عقب ماندگی شدیدی راه خود را ادامه میدهد .

اگر امروز فساد اقتصادی که اکنون گریبان جامعه را گرفته وجود نداشت، هم اکنون هم اقتصاد ایران دارای یک تورم منطقی بود و هم رشد اقتصادی بالا ؛ و تولید مان نیز با رونق همراه بود .

اهرم های مقابله با فساد چیست؟

نظارت و کنترل از عوامل بازدارنده برای مقابله با فساد است، عملکرد دولت ها در مقوله مبارزه با پدیده فساد اقتصادی و اداری نامطلوب است. اغلب دولتها اهتمام جدی درباره مبارزه با فساد ندارند و بهتر است بگویم برنامه ای برای مبارزه با فساد ندارند و به همین نه برای کنترل و نه برای نظارت برنامه ای ارائه ندادند .

چرا دولت ها برنامه ای ندارند یا اگر هم دارند آن را پس از چند سال ادامه نمی دهند؟

متاسفانه سه دولت گذشته برنامه منسجمی در حوزه مقابله با فساد ارائه نکرده که ما می خواهیم فلان کار را برای مقابله با فساد انجام دهیم ، شاید یکی ازمهم ترین دلایلش هزینه سنگین مقابله با فساد است .

به جرات میگویم مبارزه با فساد جرات می خواهد و باید برای آن هزینه داد. شاید یکی از دلایلی که هر دولتی نمی تواند به راحتی وارد مقوله مبارزه با فساد شود آن هزینه های سنگینی است که باید بعدها بپردازد. منطقه ممنوعه "مبارزه با فساد "است،باید این تابو را شکست .

واقعا از دولت کنونی می خواهم به صورت جدی برای مبارزه با فساد اقتصادی یک برنامه مدون و منسجم بنویسد و آن را در اختیار رسانه قرار دهد و به مردم  در فواصل زمانی منظم گزارش دهد که برای مقابله با فساد اقتصادی و اداری چه کرده است ؟