آقاي عبدي سومين جلسه اي است که به مشاور مراجعه مي کند. او سال آينده کنکور دارد و به دنبال اين است که با يک برنامه ريزي صحيح، نهايت استفاده را از وقت و توانايي هايش ببرد تا در کنکور بهترين نتيجه را بگيرد.

او معتقد است که مشاوره در زندگي لازم است و انسان براي هر کاري بايد از مشاور استفاده کند. عبدي درباره تاثير اين 3 جلسه مشاوره هم مي گويد: فکر مي کنم حداقل بايد 4 يا 5 جلسه ديگر به مشاور مراجعه کنم تا نتيجه مطلوب را بگيرم، البته تاکنون نيز مشاوره تاثيرات مثبتي روي ميزان و نحوه مطالعه ام داشته است.

خانم رضايي که به همراه دخترش براي مشاوره ازدواج به مرکز مشاوره مراجعه کرده است، با ناراحتي از اتاق مشاور خارج مي شود. اين مادر و دختر معتقدند در حالي که براي پنجمين جلسه به اين مشاور مراجعه کرده اند، هنوز به نتيجه اي نرسيده اند و مشاور هر بار به آن ها مي گويد که بايد حداقل 10 جلسه بيايند تا به نتيجه برسند!

خانم رضايي ادامه مي دهد که در اين 5 جلسه، من و دخترم هيچ نکته جديدي نشنيديم و تنها يک سري مطالب کلي به ما توضيح داده شد که قبلا تمام اين مطالب را مي دانستيم.

او درباره هزينه هاي مشاوره هم مي گويد: جلسه اي 65 هزار تومان براي 45 دقيقه به اين مشاور پرداخت کرده ايم که به نظرم زياد است.

پدر و مادري که در حال وارد شدن به يک مرکز مشاوره هستند، براي پيدا کردن راه درمان استرس پسرشان به اين مرکز مراجعه کرده اند. آقاي حسيني که براي اولين بار است به مشاور مراجعه مي کند، مي گويد تا حالا تمام مشکلات زندگي ام را خودم حل مي کردم ولي پسرم به راهنمايي هاي من توجه نمي کند و اصرار دارد که براي رفع مشکلش به مشاور مراجعه کنيم.

او در پاسخ به اين که اگر از راهنمايي هاي مشاور ناراضي باشد، بايد چه کار کند مي گويد: نمي دانم! فکر نکنم کاري بتوان انجام داد به جز اين که اعتراض خودمان را به همان مشاور بگوييم.

خانم جهاني براي حل مشکل کم خوابي پسر 8 ساله اش به مشاور مراجعه کرده است. او 3 سال پيش هم براي يک مشکل شخصي به چندين مشاور مراجعه کرده ولي هيچ جوابي نگرفته بود. وي براي هر جلسه مشاوره 40 هزار تومان پرداخت مي کند اما معتقد است که چون هيچ نظارتي بر کار مشاوران وجود ندارد، بعضي از آن ها اصلا توانايي مشاوره ندارند و مراجعان آن ها که پاسخ درستي دريافت نکرده اند در آينده کلا قيد مشاوره رفتن را مي زنند.

دکتر حسين حسن آبادي، نايب رئيس سازمان نظام روان شناسي و مشاوره خراسان رضوي درباره مراجعه مردم به مشاوران مي گويد: هرچند مردم تا زماني که براي شان مشکلي به وجود نيايد، به مشاور مراجعه نمي کنند ولي از لحاظ حرفه اي مشاوره در 3 سطح انجام مي گيرد.

سطح اول، پيشگيري است و به افراد توصيه مي شود قبل از اين که براي شان مشکلي پيش بيايد با مراجعه به مشاوران متخصص از به وجود آمدن مشکلات پيشگيري کنند؛ به طور مثال دختر و پسر، قبل از ازدواج بهتر است به مشاور مراجعه کنند تا بعد از ازدواج با مشکلات کمتري مواجه شوند.

در سطح دوم، افراد به مشکل برمي خورند و به مشاور مراجعه مي کنند تا مشکل شان را حل کنند و در سطح 3، مشکلي به وجود آمده است و امکان رفع آن وجود ندارد و در اين حالت مراجعه به مشاور به اين دليل است که اوضاع از وضعيت بد موجود، بدتر نشود.

وي درباره گرايش هاي رايج مشاوره که مردم بايد درباره آن اطلاعات داشته باشند تا با توجه به تخصص مشاوران به آن ها مراجعه کنند، مي افزايد: مشاوره خانواده، مشاوره تحصيلي، مشاوره درمان بخشي براي سازگاري با بيماري ها، مشاوره تربيت کودک، مشاوره رفتار با کودکان استثنايي و مشاوره روان شناسي باليني و عمومي، مشاوره هايي هستند که مردم با توجه به مشکل شان مي  توانند به آن ها مراجعه کنند.

به عنوان مثال مردم در حوزه اختلالات و بيماري هاي رواني مثل وسواس يا افسردگي بايد به روان شناس باليني مراجعه کنند و مشاوره بگيرند.

دکتر حسن آبادي در پاسخ به اين که چرا تعدادي از مشاوران در حوزه هايي مشاوره مي دهند که در تخصص شان نيست، مي گويد: بعضي مشاوران گروه بندي هاي تخصصي ذکر شده را به خاطر مسائل مالي يا شهرت قبول نمي کنند.

مثلا يک روان شناس عمومي در حوزه خانواده فعاليت مي کند در صورتي که بايد تحصيلات مرتبط و مجوز کار عملي داشته باشد و ندارد. در حال حاضر ما 3 دسته مشاور در کشور داريم. يک دسته افرادي هستند که تحصيلات مرتبط با مشاوره ندارند و اسم خودشان را مشاور گذاشتند. اين افراد صلاحيت حرفه اي ندارند ولي چون اين روزها مشکلات مردم زياد است، با تبليغات مردم را به سمت خودشان مي کشند و به آن ها مشاوره مي دهند.

يک دسته ديگر مشاوراني هستند که از رشته هاي مرتبط مشاوره و روان شناسي از دانشگاه دانش آموخته شده اند اما مجوز لازم براي مشاوره به مردم را ندارند. دسته سوم هم مشاوراني هستند که با تحصيلات مرتبط (حداقل مدرک فوق ليسانس) از تنها متولي خدمات مشاوره يعني سازمان نظام روان شناسي و مشاوره، مجوز لازم براي مشاوره را دارند.

در واقع اين دسته از سازمان پروانه کار گرفته اند. مردم توجه کنند که اين مشاوران بايد حتما تابلو داشته باشند و نشان سازمان روي مجوز آن ها ديده شود.

او درباره اين که مشاوراني که از سازمان نظام روان شناسي و مشاوره پروانه کار دارند، باز هم به تعرفه سازمان پايبند نيستند، افزود: من هم فکر مي کنم که 95 درصد مشاوران اين تعرفه ها را اجرا نمي کنند. دليلش هم اين است که اين مبلغ را سازمان بر اساس حداقل ها در نظر گرفته است.

اين مشکل وجود دارد و بايد هرچه زودتر حل شود و راهش هم اين است که سازمان تعرفه ها را واقعي تر کند. البته هر سازماني براي مراکز مشاوره اش نرخ هاي خودش را ارائه مي دهد و ما کنترلي روي آن ها نداريم.

وي در بخش ديگري از گفت وگوي خود تعرفه قانوني روان شناسان و مشاوران در سال ۹۲ را اعلام مي کند که در جدول ملاحظه مي کنيد.

نايب رئيس سازمان نظام روان شناسي و مشاوره خراسان رضوي درباره اين که مردم بايد اعتراضات مالي و کيفي خود از مشاوران را به کجا ببرند، مي گويد: تا يک سال قبل سازمان هاي مختلف مجوز دفتر مشاوره مي دادند اما طبق قانون در حال حاضر تنها مرکز مجاز براي مجوز دادن به مشاوران، سازمان نظام روان شناسي و مشاوره است. البته مراکزي که قبلا از سازمان هاي مختلف مثل بهزيستي، آموزش و پرورش و ... مجوز گرفته اند همچنان مشغول به فعاليت هستند.

اگر مراجعه کننده از مرکز مشاوره اي شکايت داشته باشد، بايد به همان سازمان مراجعه کند و مشاوران هم بايد به سازمان مربوطه پاسخگو باشند اما مشاوراني که مجوز ندارند و تحت نظر هيچ سازماني نيستند، به هيچ فردي پاسخگو نيستند و اگر مراجعي با مشاوره آن ها مشکل داشته باشد بايد از روال حقوقي شکايت و با مراجعه به دادگاه ها مشکلش را حل کند. اما اگر مراجعي از مشاوراني که از سازمان ما پروانه کار دارند، شکايت داشته باشد مي تواند شکايتش را به ما ارجاع دهد.

او درباره اين که چه کسي مسئول اين نابساماني هاست، توضيح مي دهد: سازمان نظام روان شناسي در نظر دارد تمام مراکز مشاوره و مشاوران را تحت يک سيستم يکپارچه نظارتي در آورد و کنترل کند. با اين حال، اگر مراجعي از مشاوران مورد تاييد سازمان نظام مشاوره انتقادي داشته باشد مي تواند به سايت سازمان و قسمت کميسيون تخلفات مراجعه کند و تخلف را گزارش دهد.

وي افزود: براي اطمينان از صلاحيت مشاوران در تهران و ديگر نقاط کشور افراد مي توانند اطلاعات لازم در اين باره را از طريق سايت اينترنتي www.pcoiran.ir کسب کنند. البته اگر مشاوري از سازمان نظام روان شناسي و مشاوره مجوز پروانه کار داشته باشد، بايد مجوز سازمان را در دفترش نصب کند.

اين پروانه کار با مهر سازمان نظام مشاوره و روان شناسي نشان دهنده مورد تاييد بودن مشاور است.