به گزارش مشرق،  نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران با در اختیار داشتن یگانهای متعدد پیاده، زرهی وهوایی بیشترین تعداد نیروی انسانی را در میان یگان های نیروهای مسلح در اختیار دارد.

با این توضیح بدیهی است که می بایست مراکز آموزش متعدد و مناسب نیز برای آموزش و بکارگیری این نیروی انسانی که تعدادی از آنها نیز جوانانی هستند که دوره خدمت سربازی خود را می‌گذراند، در نظر گرفته شود.

در واقع سربازانی که برای خدمت به نیروی زمینی ارتش اعزام می‌شوند در ابتدای کار می‌بایست در یکی از مراکز آموزشی این نیرو (بنا بر میزان تحصیلات و تخصص) دوره آموزشی را طی کرده و پس از آن در یکی از مراکز نیروی زمینی بکارگرفته شوند.

علاوه بر سربازان، افرادی که  قصد پیوستن به بدنه نزاجا را دارند نیز پس از قبولی در کنکور ورودی، در مرکز آموزش درجه داری جواد الائمه(ع) و یا در دانشگاه افسری امام علی(ع) دوره های خود را گذرانده و سپس جذب نیروی زمینی می‌شوند.

برای آشنایی بیشتر، مروری کوتاه خواهیم داشت بر مراکز آموزش هشت گانه نزاجا و نیز دانشگاه افسری امام علی(ع) که وظیفه آموزش نیروی انسانی موجود در نزاجا را برعهده دارند.

* مرکز آموزش 01 شهدای وظیفه نیروی زمینی ارتش

این مرکز در تاریخ 26 اردیبهشت 1336 تحت عنوان «مرکز آموزشی شماره 1 ارتش» در تهران تأسیس شد و بعدها به نام مرکز آموزش 01 کادر و در نهایت به پاسداشت شهدای وظیفه به نام «مرکز آموزش 01 شهدای وظیفه نزاجا» نامیده شد.

لازم به ذکر است تمامی افسران وظیفه‌ای که در دوران جنگ به شهادت رسیدند، از دانش آموختگان این مرکز بودند.

در این مرکز هر 2  ماه یکبار یک دوره و مجموعاً 6 دوره آموزشی در سال برگزار می‌شود و تعداد نفرات هر دوره به طور میانگین 2000 نفر است.


مدرک تحصیلی مشمولانی که در این مرکز آموزش می‌بینند کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا است.

سرهنگ علی کرمی زرندی جانشین فرمانده این مرکز می‌گوید: «چیزی که در این مرکز حائز اهمیت است و مسئولیت خادمین ملت را مضاعف می‌کند این است که اقشار تحصیل کرده فرهیخته و نخبگان علمی کشور اسلامی، در این مرکز حضور دارند و فرماندهان این مرکز باید بتوانند به انتظارات اذهان جستجوگر این عزیزان پاسخ شایسته‌ای در زمینه‌های مختلف علوم نظامی بدهند.»

* مرکز آموزش 02 شهید ستوان‌یکم وظیفه عبدالحمید انشایی

مرکز آموزش 02 که با 4 گردان به نام هنگ تعلیماتی لرستان تشکیل شد، در سال 1344 به نام مرکز آموزش جایگزینی تغییر نام یافت و در سال 1347 به نام «مرکز آموزش 302 خرم­آباد» نام گذاری گردید.

این مرکز در سال 1350 از خرم‌آباد به شاهرود (چهل دختر) منتقل و عنوان «مرکز 02 چهل دختر» را به خود اختصاص داد و نهایتاً در سال 1372 از شاهرود به تهران منتقل شد.


این مرکز مفتخر است که در دوران دفاع مقدس بیش از 10 آزاده، 13 شهید و 132 جانباز تقدیم انقلاب کرده است.

به طور متوسط در این مرکز در هر سال، 6 دوره آموزش وظیفه با 1200 نفر در هر دوره و 6 دوره کد تربیت مربی با 300 نفر در هر دوره اجرا می‌شود.

* مرکز آموزش 03 شهید سرلشکر شبان برخورداری عجب شیر

مرکز آموزش 03 در زمینی به مساحت 178 هکتار در فاصله 9 کیلومتری شرق دریاچه ارومیه واقع شده و مسیر ارتباطی استان آذربایجان شرقی و کردستان، وجود خطوط راه‌آهن مراغه - تبریز و فرودگاه سهند مراغه امکانات ترابری خوبی برای آن فراهم کرده است.

این مرکز که در سال 1337 ساخته شده، متشکل از 4 گردان و هر گردان مشتمل بر 4 گروهان 250 نفری جمعاً به استعداد 4000 نفر یکان قرارگاه، پشتیبانی و خدمات می‌باشد.

در این مرکز که مفتخر به تقدیم 67 شهید والامقام است، در طول 24 دوره، آموزش رزم مقدماتی برای مشمولین مقاطع زیر دیپلم، دیپلم و فوق دیپلم برگزار می‌شود.

به طور میانگین در هر سال 25 هزار نفر در این مرکز آموزش می‌بینند.

* مرکز آموزش 04 امام رضا (ع) بیرجند

مرکز آموزش 04 امام رضا (ع) در سال 1304 در قالب گردان سواره نظام تأسیس و در سال 1338 به هنگ 201 آموزشی و در سال 1344 به مرکز آموزشی 304 با استعداد 2 گردان و در سال 1350 به مرکز آموزش 04 به استعداد 4 گردان آموزشی (یک گردان در تربت حیدریه و 3 گردان در بیرجند) و گروهان قرارگاه، خدمات و پشتیبانی، تبدیل شد.

در سال 1387 با نگرش به همجواری این یکان با استان خراسان رضوی و بارگاه ملکوتی ثامن الحجج (ع)، با پیشنهاد این مرکز و تصویب فرمانده نیروی زمینی ارتش به نام مبارک حضرت امام رضا (ع) یعنی مرکز آموزش 04 امام رضا (ع) تغییر نام یافت.

هدف از احداث این مرکز (که در زمینی به مساحت حدود 47 هکتار در شرق شهرستان بیرجند واقع شده) در بدو تأسیس، برقراری امنیت در منطقه جنوب خراسان بزرگ و شرق کشور بوده است.

تعداد شهدای ارتش در این حوزه استحفاظی 434 نفر و تعداد شهدای این مرکز 114 نفر می باشد.

شایان ذکر است مرکز آموزشی 04 در دوران دفاع مقدس علاوه بر ارائه آموزش‌های رزم مقدماتی به سربازان ارتش، نسبت به آموزش بسیجیان منطقه و با استفاده از کارکنان پایور و وظیفه برگزیده و داوطلب و امکانات داخلی مرکز، نسبت به سازماندهی، تجهیز و اعزام به مناطق عملیاتی گردان 809 از سال 1360 اقدام کرده‌است.

* مرکز آموزش 05 شهید سرلشکر علیرضا اشرف گنجویی

در سال 1313 یگانی به نام واحد سوار اسبی در پادگان تشکیل و مستقر گردید.

پس از گذشت 11 سال یعنی در سال 1324 واحد سوار اسبی به لشکر 7 پیاده کرمان و مکران تغییر نام و سازمان و فعالیت های لشکر مزبور تا سال 1333 ادامه یافت.

مجددا در سال 1333 لشکر 7 پیاده کرمان به لشکر 11 پیاده کرمان تغییر نام داده شد و تا سال 1341 به فعالیت خود با همین نام ادامه داد تا اینکه لشکر 11 پیاده کرمان به خراسان منتقل شد.

در سال 1341 یک تیپ با هویت مستقل در کرمان تشکیل شد و تا سال 1344 با همین نام فعالیت خود را ادامه داد.

این یگان در سال 1344 به مرکز آموزش 305 کرمان و در سال 1347 به نام مرکز آموزش 05 کرمان تغییر نام یافت و در سال 1388 نیز به نام کنونی نامگذاری گردید.

این مرکز در محدوده شهر کرمان با مساحت 123 هکتار واقع شده و تعداد 57 شهید والامقام به انقلاب اسلامی تقدیم کرده است.

امیر سرتیپ دوم حمیدرضا حسامی فرمانده مرکز 05 در مورد این مرکز می‌گوید: «مرکز آموزش 05 شهید گنجویی افتخار دارد علاوه بر ماموریت ذاتی خود که همان تربیت و آموزش هزاران سرباز در طول 8 سال دفاع مقدس و اعزام آنان به یگان های عملیاتی حاضر در جبهه بوده است، در بهمن ماه سال 1359 یک گردان رزمی به نام گردان 808 پیاده، از کارکنان پایور داوطلب گردان های آموزشی، خدمات و پشتیبانی تشکیل داده و پس از آموزش کارکنان مربوطه، با تجهیز کامل در تاریخ 16 مهر 1362 با استعداد 67 نفر کارکنان پایور، 14 نفر افسر وظیفه و 700 نفر سرباز به فرماندهی جناب سرهنگ عاقبتی به جبهه ها اعزام نماید.

گردان 808 اولین یگان رزمی کرمان بود که در مهر ماه 1360 پس از استقرار در پادگان دوکوهه اندیمشک ماموریت رزمی خودرا در دفاع از خاک مقدس میهن اسلامی، تحت امر لشکر 21 به فرماندهی سرلشکر حسنی سعدی در منطقه عملیاتی تپه سبز آغاز کرد.

* مرکز آموزش 06 درجه داری (آموزشگاه نظامی) جوادالائمه (علیه السلام)

این مرکز در ابتدا تیپ 3 لشکر1 گارد بود.

در تاریخ 12 شهریور 1359، مرکز 06 در لشکرک تهران تأسیس گردید و در سال 1362 به این پادگان منتقل و به عنوان مرکز آموزش درجه داری نامگذاری شد.

در سال 1367 نیز با اجرای قانون جدید ارتش جمهوری اسلامی ایران، این مرکز به آموزشگاه نظامی و در تاریخ یکم آذر 1387 به آموزشگاه نظامی جوادالائمه (ع) تغییر نام داد.


این آموزشگاه مفتخر است که مهد تربیت و پرورش درجه داران مؤمن، متعهد و شجاعی بوده که در طول 8 سال دفاع مقدس در یگان های عملیاتی با ایثار و از جان گذشتگی خود در مقابله با دشمن بعثی، از عزت و شرف ایران اسلامی جانانه دفاع کردند.

آموزشگاه نظامی جوادالائمه(ع) در طول سال، 4 دوره دانش آموزی پایور ثابت و پیمانی برگزار می‌کند که در هر دوره به طور میانگین 800 نفر و در طول سال 3200 نفر از آن فارغ التحصیل می شوند.

در این مرکز در طول یک سال، 6 دوره مشمولین وظیفه فوق دیپلم، لیسانس، فوق لیسانس و دکترا پذیرش می‌شود.

* مرکز آموزش 07 شهید سرلشکر سید قنبر ترابی کازرون

این مرکز در تاریخ 5 بهمن 1362 جهت آموزش سربازان عادی فعالیت خود را در شهر خرم آباد لرستان آغاز کرد و از سال 1379 برابر دستورالعمل نزاجا به شهرستان کازرون انتقال یافت و با 2  گردان آموزشی و 2 گردان پشتیبانی و خدمات و گروهان قرارگاه فعالیتش را ادامه داد.

مرکز 07 از ابتدای سال 1379، هر ماه اقدام به پذیرش حدود 1000 سرباز دیپلمه کرده و تا کنون 120 دوره پذیرش داشته است.

* مرکز آموزش 08 شهید ابراهیم نوری خاش

ایران اسلامی پس از پیروزی انقلاب از هر طرف مورد هجوم استکبار جهانی بخصوص آمریکا قرار گرفت از این رو به منظور تقویت جبهه های جنگ ضرورت ایجاب کرد یگانهای آموزشی که ماموریت تربیت مشمولین را بعهده داشتند گسترش یابند تا نیازمندیهای نیروهای انسانی یگانهای عملیاتی تامین شود.


در همین راستا و در نیمه دوم سال1362، مرکز آموزش 08 کازرون پس از تصویب فرماندهی کل قوا تشکیل شد و در سال 1363 با یک گردان آموزشی فعالیت خودرا در این شهر آغاز کرد و در سال 1366 به پادگان تیپ2 زرهی خاش منتقل گردید و در بهمن همان سال، گردان چهارم آموزشی را تشکیل داد.

در مهر ماه 1369 با اجرای طرح رجعت یگانها به پادگان های سرزمینی خود، به پادگان چشمه محل کنونی مرکز انتقال یافت و تا پایان سال 1373 با 3 گردان ادامه ماموریت داد و در سال 1374 بنا به دستور فرمانده وقت نیروی زمینی به علت مناسب نبودن موقعیت استقرار مرکز از نظر آب و هوایی و امکانات نا مناسب جهت آموزش، دستور انحلال مرکز داده شد اما پس از گذشت یک سال، با انجام فعالیت های ساختمانی مرکز و تجدید بنا، مجددا فعالیت خود را آغاز کرد.

این مرکز در طول سال، 7 دوره 1800 نفری با مدارک تحصیلی دیپلم و زیر دیپلم پذیرش می کند.

* دانشگاه افسری امام علی(ع)

«ارتش اسلام، در دل ارتش طاغوت شکل گرفت؛ اما نه به صورت معدود و محدود، بله؛ مبارزان محدود بودند. آن کسانی که علیه مبانی دین و ایمان و ارزش ها در آن ارتش جدی بودند، یک اقلیت به شمار می رفتند. بعضی هم محو شدند و رفتند.

لذا با پیدا شدن مدیریت اسلامی در کل کشور و نظام اسلامی و ارزش های اسلامی، برای ایجاد یک ارتش اسلامی مشکلی وجود نداشت و به خودی خود ارتش اسلامی تشکیل شد.»

(از بیانات فرماندهی معظم کل قوا در دیدار جمعی از کارکنان ارتش جمهوری اسلامی ایران در تاریخ 25/1/1387)


دانشگاه افسری (با نام قدیمی مدرسه صاحب منصبی) از قدیمی‌ترین مراکز آموزشی در سطح کشور است که توسط رضا شاه پهلوی و در اجرای بند ج ماده 5 حکم قشونی 14 آذر ماه سال 1300 با الگو برداری از مدرسه نظامی سن سیر فرانسه و با ادغام تجهیزات آموزشی موجود در مدرسه صاحب منصبی قزاق خانه، مدرسه صاحب منصبان ژاندارمری و مدرسه نظام مشیرالدوله ابتدا در خیابان اکباتان فعلی و در ساحتمان اهدایی سردار سپه تاسیس شد.

بعدها این مرکز آموزشی به عمارت کامرانیه واقع در خیابان سپه نقل مکان کرد و با خرید زمینهای اطراف، توسعه یافت بطوریکه این مرکز آموزشی، اکنون 140 هزار متر مربع وسعت دارد.

مدرسه صاحب منصبی از سال 1314 به دانشکده افسری تغییر نام داد و با بهره‌گیری از استادان ایرانی و خارجی به آموزش کلاسیک و نوین افسران نیروهای سه گانه و نوپای ارتش شاهنشاهی با محوریت نیروی زمینی در رسته‌های پیاده، سواره، توپخانه و بعدها مهندسی و اردونانس پرداخت.

دوره آموزش در دانشکده افسری ابتدا 2  سال بود و دانشجویان در سال اول، دروس عمومی نظامی و از سال دوم با تعیین رسته، دروس تخصصی مربوطه را فرا می‌گرفتند.



با توسعه فعالیت‌های آموزشی، این مرکز در قالب 5 دانشکده و گروه زبان‌های خارجی از سال 1367 به دانشگاه افسری و در سال 1375 با اخذ مجوز از فرماندهی معظم کل قوا به دانشگاه افسری امام علی(ع) تغییر نام داد.