به گزارش مشرق به نقل از مهر، نخل كه سازه اي چوبي و هر تكه از اين سازه نماد و مضموني از واقعه كربلاست، نماد تابوت امام حسين (ع) است، تابوتي كه هرگز وجود نداشت تا وجود نازنين اين امام همام، درون آن قرار گيرد.
نخل برداري نيز، تشييع نمادين براي شهداي كربلاست، امام و شهدايي كه تشييعي متفاوت از همه انسانها داشتند، تشييعي كه به جاي آنكه پيكر بر شانه هاي عزاداران قرار گيرد، سرها بر نيزه هاي عداوت قرار گرفت.
نخل برداري؛ تشييع پیکری با شكوه براي امام حسين (ع)
اين بي حرمتي، داغي بر دل تاريخ گذاشت كه مردم يزد امروز با گذشت بيش از هزار سال از آن واقعه تاريخي، هر سال براي امام حسين (ع) تشييع پیکر برگزار مي كنند تا شايد مرحمي براي زخم دل خود بيابند.
نخلها از اولين روز محرم سياهپوش شدند و امروز با حضور خيل عزاداران حسيني در سراسر استان يزد بر دوش عزاداران قرار مي گيرند و آنگاه آرام و خرامان مي چرخند و دوباره بر جاي خود مي نشينند.
يكي از پژوهشگران فرهنگ عامه يزد در مورد آيين كهن عزاداري و نخل برداري در يزد در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: نخل سازه اي چوبي است كه با چوب اسکلت بندی شده است. برای پایه های آن، چهار قطعه چوب به صورت عمودی در چهار طرف و برای بلند کردن آن چند قطعه چوب به صورت افقی تعبیه شده است. برای بستن آن، تعدادی از خدام حسینیه از صبح هشتم محرم دست به کار می شوند. آنها بر روی پارچه مشکی و در جلو و عقب آن، خنجر، آیینه های بزرگ و نیز یک سازه چوبی به شکل سرو در جلو و عقب نصب می کنند که این کار تا ظهر روز نهم محرم (تاسوعا) ادامه می یابد.
هر عنصر به كار برده شده در نخل، نمادي از يك حادثه و متعلق به شخصي در حادثه كربلاست
صديقه رمضانخاني افزود: مردم و عزاداران هر کدام از عناصر به کار برده شده در نخل را نمادی از یک حادثه و متعلق به شخص خاصی در حادثه کربلا می دانند.
وی در تشریح برخی از این نمادها عنوان کرد: چوب نخل به عنوان پیکر سیدالشهدا، سیاهپوش کردن به عنوان پارچه سیاه روی پیکر، شمشیر و نیزه ها به علامت تیر و نیزه های وارد شده بر بدن امام حسین (ع)، سرو نخل به عنوان قد و قامت علی اکبر (ع)، آیینه به عنوان نور وجود مبارک امام حسین(ع)، علمهایی که بر نخل بسته می شود به عنوان علمدار امام حسین(ع)، پارچه های زینتی که بر نخل می بندند به عنوان حجله حضرت قاسم (ع)، زنگهایی که در قدیم بر آن می بستند به عنوان زنگ کاروان امام حسین(ع)، عزادارانی که نخل را بر می دارند به عنوان تشییع کنندگان و .... برای مردم شناخته شده است.
رمضانخاني ادامه داد: هر چند امروز نخلهایی با این وسعت تزئین کمتر دیده می شود و تنها به سیاه پوش کردن و تزئینات ساده بسنده می شود اما باز هم نخل بندی و نخل گردانی، آیینی باشکوه است که با عظمت خاصی در بین یزدیها برگزار می شود و از جمله آیین هایی است که کمتر به فراموشی سپرده شده و از همه مهمتر اینکه کمتر دچار تحریف شده است.
وی بیان داشت: نخلها پس از آذیین بندی بسیار سنگین تر از آنچه هستند می شوند و وزن برخی نخلها نظیر نخل میدان امیرچخماق یزد که از جمله نخلهای بزرگ استان یزد به شمار می رود یا نخل تفت به چندین تن می رسد و برای نخل گردانی نیاز به حضور و همکاری شاید صد مرد قوی هیکل است.
بزرگترین نخل استان یزد هم اکنون در شهرستان تفت قرار دارد و هر سال در روز عاشورا جمعیتی میلیونی در این مراسم شرکت می کنند و صدها نفر مردم این نماد عظیم را بر دوش می کشند و گرد میدان نخل به حرکت در می آورند.
علاوه بر ارادتمندان استان یزد به مراسم عزاداری امام حسین(ع)، بسیاری از توریستهای کشورهای خارجی و حتی مردم سایر نقاط کشورمان برنامه سفر خود را به نحوی تنظیم می کنند که روز عاشورا در استان یزد باشند زیرا مراسم نخل گردانی را یکی از پرشور ترین مراسم عزاداری امام حسین (ع) می دانند.
شكوه ويژه نخل برداري در يزد و تفت
البته این مراسم در شهرستانهایی نظیر تفت، مهریز و یزد بسیار ویژه و با شکوه خاصی نسبت به سایر شهرستان ها برگزار می شود و جمعیت بسیاری حتی از مرکز استان برای تماشای این مراسم به تفت و مهریز می روند.
این فرهنگ و باور مردم استان یزد همچنین مراسم ویژه عزاداری به عنوان یکی از فرهنگهای ملی در فهرست آثار معنوی سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسیده است.
با بلند شدن نخلها بر شانه هاي مردم، اشكهاست كه از ديده ها جاري مي شود و نذوراتي مانند نقل، خرما، شكلات، آجيل مشكل گشا و نذوراتي از اين قبيل در ميان عزاداران توزيع مي شود.
بسياري از مردم تقيد بسياري براي شركت در مراسم نخل گرداني دارند.
از آنجا كه زمان شهادت امام حسين (ع) بعد از نماز ظهر عاشورا اعلام شده است، مراسم نخل برداري در يزد عموما بعد از نماز ظهر عاشورا برگزار مي شود اما در بسياري از حسينيه ها و تكايا، برگزاري اين سنت به ساعتي قبل از اذان مغرب موكول مي شود.
