گروه بین‌الملل مشرق - بنا بر گزارش ارزیابی جامعه اطلاعاتی امریکا از خطرات جهانی، مورخ 12 مارس، ظرفیت هسته‌ای ایران یک واقعیت است. ایران از ظرفیت تولید سلاح هسته‌ای برخوردار است و جامه عمل پوشاندن به آن صرفاً به خواست سیاسی این کشور بستگی دارد. در این گزارش همچنین ذکر شده که دولت ایران یک بازیگر منطقی است: "قضاوت ما این است که روند تصمیم‌گیری هسته‌ای ایران بر اساس یک رویکرد هزینه-فایده محور است..."
اما آن‌چه آمریکا باید درک کند این است که رهبران ایران بیشتر پیرو عقلانیت مذهبی هستند تا نوعی عقلانیت سکولار.
به گزارش مشرق، پایگاه تحلیلی المانیتور آمریکا – وابسته به ناتو – در گزارش خود از روند تصمیم‌سازی کلان در مورد برنامه هسته‌ای فتوای رهبر انقلاب را راهگشا خوانده و کشورهای غربی را به درک محتوای مذهبی این فتوا فراخوانده است.
تحلیل‌گر المانیتور می‌نویسد: آیت‌الله خامنه‌ای فتوایی علیه تولید سلاح هسته‌ای صادر کرد و استفاده از آن را علیه بشریت نوعی جنایت خوانده است. اما گفتمان جامعه جهانی گفتمانی سکولار است، از این رو، تحلیلگران و استراتژیست‌های آمریکایی همواره می‌کوشند تصمیم‌ها و رفتارهای ایران را از دریچه‌ای سکولار و هزینه-فایده محور ارزیابی کنند.
عقلانیت مذهبی با عقلانیت سکولار بسیار متفاوت است. و ایجاد فضای گفتگو میان این دو گفتمان، دشوار اما شدنی است. بخش اعظمی از مخالفت‌ها با برنامه هسته‌ای ایران از جناح‌های محافظه‌کار جوامع غربی برمی‌خیزد، که نسبت به جناح‌های دیگر مذهبی‌تر و با گفتمان‌ها و تعهدات مذهبی آشناترند. سکولاریزه کردن مذهب، اما، اتفاقی است که در غرب نیز شاهد آن هستیم. از این رو، می‌توان یک فتوای مذهبی را در چارچوب قوانین داخلی و توافقات بین‌المللی سکولاریزه کرد.
جدی گرفتن فتوای آیت‌الله خامنه‌ای منافع آمریکا و اروپا را تامین می‌کند
بنا بر دلایلی که در ادامه شرح داده می‌شود، کشورهای غربی از تداوم این بدفهمی رویکرد مذهبی-عقلانی ایران نسبت به مسائل بین‌المللی سودی نمی‌برند. جدی گرفتن فتوای آیت الله خامنه‌ای در مخالفت با تولید سلاح هسته‌ای، که از مظاهر بارز عقلانیت مذهبی است، منافع آمریکا و اتحادیه اروپا را تأمین می‌کند:
حرام بودن سلاح هسته‌ای در اسلام، مقدم بر سایر قوانین است
1. در اسلام، مشروعیت مذهبی به مراتب از مشروعیت سکولار مهم‌تر است. وقتی تولید و بکارگیری سلاح‌های هسته‌ای "حرام" (ممنوع) تلقی می‌شود، زیر پا گذاشتن این فتوا، حتی اگر قوانین دیگر آن را مجاز بشمارند، پیامدهایی دارد.
2. بنا بر عقلانیت مذهبی، هزینه‌ها و فواید هر عملی صرفاً به این جهان محدود نمی‌شود، و در جهان پس از مرگ باید پاسخگو بود. اشخاص مذهبی اغلب به تحلیل‌های هزینه-فایده محور توسل می‌جویند. آنان به خدای واحدی معتقدند که ابدی است و بر این باورند که در جهان پس از مرگ در برابر خداوند پاسخگوی تمامی اعمالشان خواهند بود، حتی آن اعمالی که بر دیگران پوشیده است.
رفتار ایران در جنگ با عراق نشان داد ایران افراد بیگناه را نمی‌کشد
3. بزرگ‌ترین نگرانی که اغلب در رابطه با سلاح‌های کشتارجمعی مطرح می‌شود، احتمال استفاده از آن‌ها علیه انسان‌های بیگناه است. بنا بر آموزه‌های قرآن، کشتن یک انسان بیگناه به مانند کشتن همه انسان‌هاست. مسلمانان اجازه کشتن افراد بیگناه را ندارند، حتی اگر دیگران این کار را بکنند. بهترین مصداق این آیه در طول جنگ ایران و عراق بود، که ایران استفاده از سلاح‌های شیمیایی عراق را تلافی نکرد، حتی با این که رژیم عراق به استفاده از آن علیه ایرانیان ادامه داد.
تلافی نکردن بمباران شیمیایی عراق نشان از پایبندی ایران به اصول مذهبی دارد
عمل به فتوای مذهبی اجباری است و سیاست‌های ایران براساس آن است
4. همان گونه که در گزارش ارزیابی خطر نیز عنوان شده، بزرگ‌ترین نگرانی مقاصد و تصمیم‌های آتی ایران است. لازم به ذکر است که عمل به یک فتوای مذهبی اجباری است و تصمیم‌های آتی ایران را نیز دربرمی‌گیرد. این فتوا نیز از سوی بالاترین مقام مذهبی و سیاسی دولت ایران صادر شده است. بنابراین، تا زمانی که او و تصمیم‌گیرندگان دیگر در جمهوری اسلامی قدرت را در دست دارند، عمل به فتوای او الزامی است.
5. این فتوا علیه سلاح‌های هسته‌ای محدود به زمان و شرایط نیست، بلکه بر اساس این اصل است که کشتن انسان‌های بیگناه از نظر مذهبی ممنوع است.
6. برای یک جامعه مذهبی، تعهد به خداوند از تعهد به کشور نیز بااهمیت‌تر است. با صدور این فتوا، پیروان مذهبی نسبت به خداوند متعهد می‌شوند، و این تعهدی چیزی نیست که از یک دولت به دولت بعد تغییر کند. این فتوا در تاریخ ایران ثبت خواهد شد و رهبران آینده نمی‌توانند بر آن چشم‌پوشی کنند.
تفکر مذهبی به شکل‌گیری جهانی صلح‌آمیزتر کمک می‌کند
7. با صدور یک فتوا، دیگر رهبران مذهبی نیز به صدور فتواهای مشابه تشویق می‌شوند. گسترش ادبیات و عقلانیت مذهبی می‌تواند به شکل‌گیری جهانی صلح‌آمیزتر کمک کند. از این فتوای مذهبی علیه سلاح‌های کشتارجمعی می‌توان بطور بالقوه برای دستیابی به خاومیانه‌ای عاری از سلاح‌های کشتارجمعی و حتی جهان عاری از سلاح استفاده کرد. از این زاویه، جدی گرفتن این فتوای مذهبی و به رسمیت شناختن مشروعیتش به بهترین شکل تأمین‌کننده منافع جامعه جهانی است.
8. استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی در عملیات تروریستی موضوعی است که تمام کشورهای دنیا را نگران کرده است. با گسترش ادبیات مذهبی علیه تولید و بکارگیری سلاح‌های کشتار جمعی، می‌توان هم گروه‌های مذهبی را از روی آوردن به این سلاح‌ها و هم مردم را از پیوستن به چنین گروه‌هایی و حمایت از آن‌ها بازداشت. بدین ترتیب، می‌توانیم با تقویت جوامع مدنی بر تروریسم و افراطی‌گری سلطه یابیم و از آن پیشگیری کنیم.
ایران تسلیم زور نمی‌شود/ فتوای هسته‌ای ابتکار عملی از سوی ایران بود
9. تجربه یک دهه گذشته نشان می‌دهد که ایران هرگز تسلیم زور و قدرت نمی‌شود. این فتوا ابتکار عملی از سوی ایران است و برای آمریکا و اتحادیه اروپا به مراتب آسان‌تر است که به آن احترام بگذارند و از ایران بخواهند تا زمانی که موضوع برنامه هسته‌ای این کشور مطرح است، متعهدتر و شفاف‌تر عمل کند.
10. همان عقلانیت مذهبی که با تولید و بکارگیری سلاح‌های کشتار جمعی مخالف است، به پیروانش نیز اجازه نمی‌دهد در برابر قدرتهای جهانی سر تسلیم فرود آورند. مقاومت ایرانیان نیز بر اساس نوعی عقلانیت مذهبی است و تغییر نخواهد کرد.
این گزارش پس از برشمردن 10 راه‌کار فهم سیاست‌های ایران در پایان توصیه می‌کند آمریکا بیش از این دشمنی خود با ایران را ادامه ندهد: چنان چه آمریکا و اتحادیه اروپا به راستی نگران برنامه هسته‌ای ایران هستند، باید از طولانی‌تر کردن دشمنی با ایران در قالب اعمال هزینه‌های غیرضروری بر ایران و جوامع غربی از طریق تحریم‌های اقتصادی دست بردارد. مهم‌ترین دلیلی که برای مخالفت با سلاح‌های هسته‌ای مطرح می‌شود، احتمال از دست رفتن جان انسان‌های بیگناه است.
شاید پرسشی که باید مطرح شود این است که: چه تفاوتی میان کشتار انسان‌های بیگناه از طریق سلاح‌های کشتار جمعی و کشتار انسان‌های بیگناه از طریق اعمال تحریم‌های اقتصادی وجود دارد؟ این پرسشی است که جامعه جهانی باید پاسخ دهد.
