به گزارش مشرق به نقل از پرس تی وی، این سخنان پس از آن مطرح شد که یکی از
اشراف انگلیسی در افشاگری مهمی فاش کرد که آژانس جاسوسی لندن ام آی ۶،
نخستین نخست وزیر منتخب کنگو در انتخابات دموکراتیک را به قتل رساند و از
این اقدام به عنوان «مهم‌ترین ترور قرن بیستم» نام برد. پاتریس لومومبا که
از عناصر کلیدی و شاخص در مبارزه کنگو برای استقلال از بلژیک در سال ۱۹۶۰
به شمار می‌رفت ۱۷ ژانویه ۱۹۶۱ بر اثر اصابت گلوله به قتل رسید.
پرس تی‌وی برای بررسی بیشتر این مساله با ابویامی ازیکیوه، سردبیر خبرگزاری «پن افریکن» مصاحبه‌ای انجام داده است که برگردان آن را در ادامه می‌خوانید.
پرس تی‌وی: گمانه‌زنی‌های زیادی درباره قاتلان پاتریس لومومبا مطرح بود اما حالا این مساله روشن شده است. لطفا بفرمایید اهمیت این روشنگری چقدر است؟
ازیکیوه: به نظر من اهمیت زیادی دارد. متاسفانه خانم پارک دیگر در میان ما نیست و این ادعاها که یکی از همکاران وی مطرح کرد را نمی‌توان تصدیق کرد. البته اگر اسناد ارتباط ام آی ۶ با آخرین روزهای استعمارگری بلژیک در کنگو و همچنین نخستین روزهای جنبش استقلال در این کشور بین سال‌های ۱۹۵۹ و ۱۹۶۱ در اختیار مورخان و روزنامه‌نگاران حقیقت یاب قرار بگیرد تا این افراد پس از بررسی مدارک و اسناد یادشده بتوانند از نقش انگلیس در کل مساله پرده بردارند نیز نتیجه آن بسیار جالب خواهد بود.
هیچ شکی وجود ندارد که چند کشور امپریالیستی در توطئه بر ضد پاتریس لومومبا و جنبش ملی کنگو که حزب سیاسی وی بود دست داشتند. این جنبش از انقلابی‌ترین جنبش‌های حامی آفریقا بود. آن‌ها از بیشترین حمایت سیاسی در زمان آغاز به کار پارلمان کنگو که سال ۱۹۶۰ تاسیس شد برخوردار بودند.
ما همچنین از این مساله نیز اطلاع داریم که دولت آیزنهاور به میزان زیادی در قتل لومومبا دست داشت. ملاقات‌هایی در سطوح عالی‌رتبه بین مقام‌های اطلاعاتی، وزارت خارجه و آژانس اطلاعات مرکزی امریکا (سیا) در واشنگتن دی سی برگزار شده بود که دستوری در آن صادر شد. در چندین منبع در اسناد مرتبط با این مساله آمده بود که لومومبا باید از صحنه روزگار حذف شود.
پرس تی‌وی: با توجه به این‌که ممکن است عده زیادی از بینندگان این برنامه از تاریخچه این موضوع اطلاع نداشته باشند لطفا بفرمایید چرا فکر می‌کنید که واشنگتن و لندن خواستار حذف وی از صحنه روزگار بودند؟
ازیکیوه: لومومبا یک انقلابی بود. وی فردی بسیار کاریزماتیک بود. لومومبا در مراسم استقلال کنگو که ۳۰ ژوئن ۱۹۶۰ برگزار شد نقش استعماری بلژیک در داخل کشور خود را محکوم کرد.
کنگو از آن زمان و حتی تا به امروز از نظر منابع معدنی یکی از ثروتمندترین کشورها در قاره آفریقا به شمار می‌رود. این مساله در زمان اوج جنگ سرد روی داد. به میزان زیادی احساس می‌شد که دولت وی به سوی حزب خلق چین و اتحاد جماهیر شوروی سابق متمایل می‌شود و امریکا واقعا از این مساله هراس داشت چرا که واشنگتن و سایر کشورهای امپریالیستی به طور کلی برای سلطه بر این کشورهای آفریقایی تازه استقلال یافته شتاب و عجله داشتند.
پرس تی‌وی: وقتی ما به کنگوی امروز می‌نگریم یک کشور کاملا متفاوت می‌بینیم که در صورتی که آقای لومومبا ترور نشده بود اوضاع دیگری داشت. به نظر شما آیا کنگو در مسیری غیر از مسیر مورد نظر آقای لومومبا قرار گرفته است؟
ازیکیوه: البته. لومومبا با کوامی نکروما (رهبر غنا) و سایر رهبران انقلابی قاره آفریقا در آن زمان متحد شد و به همین دلیل است که آن‌ها در نخستین مرحله از جنبش استقلال قاطعانه هدف قرار گرفتند.
کنگو امروزه نیز با آشوب‌های داخلی زیادی مواجه است که در منطقه شرقی این کشور ادامه دارد و شرکت‌های چند ملیتی استخراج مواد معدنی نیز در استخراج و بهره برداری از معادن این کشور مشارکت دارند. این بخش‌های کشور حتی تحت کنترل دولت ملی کینشازا نیز قرار ندارد.
بنابراین پاسخ سوال شما مثبت است. کنگوی امروزی نسبت به کنگویی که در صورت ترور نشدن پارتیس لومومبا وجود داشت کشور بسیار متفاوتی است . اگر وی ترور نشده بود و می‌توانست جنبش انقلابی خود را در این کشور استحکام ببخشد کنگو به قلب قاره آفریقا تبدیل می‌شد.
پرس تی‌وی برای بررسی بیشتر این مساله با ابویامی ازیکیوه، سردبیر خبرگزاری «پن افریکن» مصاحبه‌ای انجام داده است که برگردان آن را در ادامه می‌خوانید.
پرس تی‌وی: گمانه‌زنی‌های زیادی درباره قاتلان پاتریس لومومبا مطرح بود اما حالا این مساله روشن شده است. لطفا بفرمایید اهمیت این روشنگری چقدر است؟
ازیکیوه: به نظر من اهمیت زیادی دارد. متاسفانه خانم پارک دیگر در میان ما نیست و این ادعاها که یکی از همکاران وی مطرح کرد را نمی‌توان تصدیق کرد. البته اگر اسناد ارتباط ام آی ۶ با آخرین روزهای استعمارگری بلژیک در کنگو و همچنین نخستین روزهای جنبش استقلال در این کشور بین سال‌های ۱۹۵۹ و ۱۹۶۱ در اختیار مورخان و روزنامه‌نگاران حقیقت یاب قرار بگیرد تا این افراد پس از بررسی مدارک و اسناد یادشده بتوانند از نقش انگلیس در کل مساله پرده بردارند نیز نتیجه آن بسیار جالب خواهد بود.
هیچ شکی وجود ندارد که چند کشور امپریالیستی در توطئه بر ضد پاتریس لومومبا و جنبش ملی کنگو که حزب سیاسی وی بود دست داشتند. این جنبش از انقلابی‌ترین جنبش‌های حامی آفریقا بود. آن‌ها از بیشترین حمایت سیاسی در زمان آغاز به کار پارلمان کنگو که سال ۱۹۶۰ تاسیس شد برخوردار بودند.
ما همچنین از این مساله نیز اطلاع داریم که دولت آیزنهاور به میزان زیادی در قتل لومومبا دست داشت. ملاقات‌هایی در سطوح عالی‌رتبه بین مقام‌های اطلاعاتی، وزارت خارجه و آژانس اطلاعات مرکزی امریکا (سیا) در واشنگتن دی سی برگزار شده بود که دستوری در آن صادر شد. در چندین منبع در اسناد مرتبط با این مساله آمده بود که لومومبا باید از صحنه روزگار حذف شود.
پرس تی‌وی: با توجه به این‌که ممکن است عده زیادی از بینندگان این برنامه از تاریخچه این موضوع اطلاع نداشته باشند لطفا بفرمایید چرا فکر می‌کنید که واشنگتن و لندن خواستار حذف وی از صحنه روزگار بودند؟
ازیکیوه: لومومبا یک انقلابی بود. وی فردی بسیار کاریزماتیک بود. لومومبا در مراسم استقلال کنگو که ۳۰ ژوئن ۱۹۶۰ برگزار شد نقش استعماری بلژیک در داخل کشور خود را محکوم کرد.
کنگو از آن زمان و حتی تا به امروز از نظر منابع معدنی یکی از ثروتمندترین کشورها در قاره آفریقا به شمار می‌رود. این مساله در زمان اوج جنگ سرد روی داد. به میزان زیادی احساس می‌شد که دولت وی به سوی حزب خلق چین و اتحاد جماهیر شوروی سابق متمایل می‌شود و امریکا واقعا از این مساله هراس داشت چرا که واشنگتن و سایر کشورهای امپریالیستی به طور کلی برای سلطه بر این کشورهای آفریقایی تازه استقلال یافته شتاب و عجله داشتند.
پرس تی‌وی: وقتی ما به کنگوی امروز می‌نگریم یک کشور کاملا متفاوت می‌بینیم که در صورتی که آقای لومومبا ترور نشده بود اوضاع دیگری داشت. به نظر شما آیا کنگو در مسیری غیر از مسیر مورد نظر آقای لومومبا قرار گرفته است؟
ازیکیوه: البته. لومومبا با کوامی نکروما (رهبر غنا) و سایر رهبران انقلابی قاره آفریقا در آن زمان متحد شد و به همین دلیل است که آن‌ها در نخستین مرحله از جنبش استقلال قاطعانه هدف قرار گرفتند.
کنگو امروزه نیز با آشوب‌های داخلی زیادی مواجه است که در منطقه شرقی این کشور ادامه دارد و شرکت‌های چند ملیتی استخراج مواد معدنی نیز در استخراج و بهره برداری از معادن این کشور مشارکت دارند. این بخش‌های کشور حتی تحت کنترل دولت ملی کینشازا نیز قرار ندارد.
بنابراین پاسخ سوال شما مثبت است. کنگوی امروزی نسبت به کنگویی که در صورت ترور نشدن پارتیس لومومبا وجود داشت کشور بسیار متفاوتی است . اگر وی ترور نشده بود و می‌توانست جنبش انقلابی خود را در این کشور استحکام ببخشد کنگو به قلب قاره آفریقا تبدیل می‌شد.
