این گزارش، با تمرکز بر چهار حوزه به هم پیوسته یعنی تحریم‌ها، انرژی، کنترل تسلیحات و تغییر رژیم، تحلیلی دقیق از کشمکش[1] میان ایران و آمریکا ارائه می‌کند. گزارش مزبور نشان می‌دهد که از اواخر پاییز سال 2011 و در زمان انتشار گزارش جدید آژانس انرژی اتمی پیرامون احتمال کاربردهای نظامی برنامه هسته‌ای ایران، بی‌وقفه بر این کشمکش افزوده شده است. ایران ضمن ادامه تهدید خود مبنی بر بستن تنگه هرمز، در سیر مذاکرات مانع ایجاد می‌کند که این امر خود باعث اعمال دور جدیدی از تحریم‌ها بر این کشور شده است؛ این تحریم‌ها در سال 2012 تاثیرات قابل‌ملاحظه و روزافزونی بر اقتصاد ایران داشته و پیش‌بینی می‌شود این تاثیرات در سال 2013 نیز تداوم یابد.
گزارش فوق همچنین نشان می‌دهد که این مبارزه در سطوح مختلفی جریان داشته است: از سطوح دوجانبه گرفته تا چندجانبه و در برگیرنده سازمان ملل، اتحادیه اروپا، ایالات متحده و آژانس انرژی اتمی. الگوهای این منازعه بی‌نهایت پیچیده شده و در عمل، الگوهای تعامل میان هر شکلی از این کشمکش، به ثباتی ادواری دست یافته و به نظر می‌رسد برای مدت نامعلومی در آینده نیز ادامه یابد.
ایالات متحده تاکنون طیف گسترده‌ای از تحریم‌ها را علیه بانک‌های ایرانی وضع کرده است. شرکت‌های ایرانی فعال در زمینه صنعت و نفت و پتروشیمی و آن دسته از شرکت‌هایی که به زعم آمریکا مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران‌اند، هدف این تحریم‌ها قرار دارند. ایالات متحده همچنین شرکت‌های غیرایرانی که در ایران سرمایه‌گذاری کرده و یا با صنایع پتروشیمی، صنایع نظامی، حمل و نقل و انتقال فلزات گرانبهای این کشور ارتباط دارند را نیز مشمول تحریم‌های خود قرار داده و به منظور اعمال فشار بیشتر بر ایران، اقداماتی برای تقویت قوای نظامی و توانمندی‌های بازندگی کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس اتخاذ کرده است. اتحادیه اروپا نیز با افزایش سریع نقش خود در تحریم ایران – از طریق تحریم واردات محصولات پتروشیمی ایران، منع سرمایه‌گذاری اروپا در صنایع پتروشیمی این کشور، کنار گذاشتن آن از سیستم بانکی بین‌المللی و قدغن کردن توافقات وام و بیمه با دولت تهران – به آمریکا پیوست.
با اینحال مشخص نیست که آیا این فشارها و تحریم‌ها در تعدیل بلند پروازی های هسته‌ای ایران یا آرام‌تر کردن کشمکش میان ایران و آمریکا بر سر تسلیحات هسته‌ای و امنیت در منطقه موفق خواهد بود یا خیر. آنچه مشخص است، تاثیر واقعی تنگ‌تر ساختن حلقه تحریم‌ها و انزوای روزافزون ایران در سطح بین‌المللی بر اقتصاد این کشور است. اقدامات اخیر ایران نیز حاکی از آن است که دور تازه تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی – و داخلی – تاثیراتی جدی [بر این کشور] در پی داشته است.
برخی شواهد تاریخی نشان می‌دهد: ایران در مواقعی که هزینه اقداماتش افزایش شدیدی داشته، عملاً از خود واکنش نشان داده است. چنددستگی مستمر در صحنه سیاست داخلی ایران، این امید را ایجاد می‌کند که نهایتاً رژیمی میانه‌رو و سازش‌پذیرتر، قدرت را در این کشور در دست گیرد. ایالات متحده، انگلیس، فرانسه، آلمان و دیگر متحدین می‌بایست ضمن تلاش جدی برای محاصره، مهار و منزوی ساختن ایران، سعی در ایجاد توافق با این کشور داشته باشند و در عین حال اقدامات هسته‌ای تهران را تضعیف کنند.
با این وجود، تلاش برای اعمال تحریم‌های بیشتر و منزوی ساختن بیشتر ایران در سطح بین‌المللی، ممکن است تهران را به اتخاذ گزینه‌های راهبردی جدید سوق دهد. ایران تهدید کرده که تنگه هرمز را خواهد بست و آزمایش آشکار موشکی این کشور شاهدی بر این مدعا است که احتمال می‌رود واکنش رژیم به فشارها به رویارویی طولانی‌مدت منجر شود. تهران همچنین به تهدید نظامی، مانور و اعمال فشار بر قیمت نفت به عنوان راه‌هایی ممکن برای رهایی از تحریم‌ها و یا خرید زمان بیشتر برای برنامه هسته‌ای و موشکی خود می‌نگرد.
پیشرفت در مذاکرات، در
بهترین حالت نامشخص است؛ مذاکرات گروه 1+5 در سال 2012 امیدهایی برای حل و فصل صلح
آمیز [مسئله هسته‌ای ایران] ایجاد کرد؛ ولی در حالی که هر دو طرف نشست‌هایی را با
یکدیگر برگزار کردند، هیچ توافقی حاصل نشد. ایران به تازگی خواستار ادامه مذاکرات
شده، ولی تاکنون تاریخ برگزاری آن تعیین نشده است. متاسفانه بررسی سیر وقایع به ما
هشدار می‌دهد که ممکن است تلاش‌های ایران برای مذاکره، چیزی بیش از دور دیگری از
تاکتیک مذاکره و ایجاد تعلل از سوی این کشور به شمار رفته و به بخش معمولی از
روابط استراتژیک ایران و آمریکا تبدیل شده باشد.
به طوری که گزارش‌های دیگر در این مجموعه نشان می‌دهد: توانایی تحریم‌ها و مذاکرات در متوقف ساختن ایران از مسیر دستیابی به توانمندی [ساخت] سلاح‌های هسته‌ای اصلا روشن نیست. تاکنون مشخص شده که ایران ضمن تقویت تدریجی قوای موشکیِ دوربرد خود، در حال افزایش مداوم توانمندی‌های خود در زمینه نبرد نامتقارن است تا بتواند از آن برای طیف وسیعی از حملات استفاده کند. این کشور همچنان از نیروی قدس، سرویس‌های اطلاعاتی و دیپلمات‌های خود برای ارعاب دول عربی و اسرائیل استفاده کرده و به دنبال ایجاد محور نفوذ در منطقه ( شامل عراق، سوریه و لبنان ) است.
نتیجه نهایی آن است که احتمالاً ایالات متحده، کشورهای عرب متحد آن و اسرائیل خود را در وضعیتی ببینند که باید به انتخاب ناخوشایندی - میان حمله پیشگیرانه به ایران و یا ایجاد ائتلاف در تلاش برای محاصره و مهار این کشور - دست زنند. به طوری که این تحلیل و گزارش‌های همراه آن در این مجموعه نشان می‌دهد، هیچ‌یک از این گزینه‌ها مطلوب نیست و عملیات محاصره و مهار احتمالاً به کشمکش طولانی بر سر تحریم‌ها، صادرات انرژی و کنترل تسلیحات منجر خواهد شد. بحران محدود فعلی می‌تواند با ادامه بی‌ثباتی‌ها، رویارویی و تهدید به تشدید [درگیری‌ها] به راحتی به منازعه‌ای عمده و یا شکل جدیدی از جنگ سرد تبدیل شود.
فهرست مطالب:
چکیده
واقعی شدن تحریم‌ها در پایان سال 2011
زمان‌بندی و تاثیر تحریم‌های جدید و عمده تاکنون
واکنش ایران
ارزیابی تاثیر تحریم‌ها بر صادرات نفت و گاز ایران
ارزیابی تاثیر تحریم‌ها بر بخش‌های مالی، بانکی و تجاری ایران
پیامد تحریم‌ها بر سیاست ایالات متحده
گزینه‌های اصلی در کوتاه مدت
احتمال موفقیت کنترل تسلیحات و احتمال عدم موفقیت منطقه عاری از سلاح‌های کشتار جمعی
نتیجه نامشخص اولویت دیپلماسی، ضمن حفاظت از امنیت
چشم‌انداز مذاکرات
مقدمه
دور جدید تحریم‌ها
فراهم آوردن مقدمات: تاثیر استقلال ایران در زمینه صادرات نفت و نقاط آسیب‌پذیر ایران
تحریم‌ها و ظرفیت تولید نفت
تحریم‌ها و ظرفیت تولید گاز
تحریم‌ها و صادرات نفت ایران
تاثیر بر صادرات
تاثیر بر مصرف داخلی
تحریم‌ها و صادرات گاز ایران
اهداف انرژی ایران
بازی تحریم‌ها
تحریم‌های یکجانبه آمریکا – خلاصه‌ای کوتاه از پیشینه آن
تحریم‌ها: از سال 1980 تا سال 2009
تحریم‌ها: از سال 2010 تاکنون
تحریم‌های بین‌المللی – کشمکش بر سر نفوذ
اتحادیه اروپا و دیگر کشورهای غربی
نقش دیگر واردکنندگان
ژاپن و کره جنوبی
هند
چین و روسیه
چین
روسیه
ترکیه
گروه بریکس
تاثیر تحریم‌ها
مسئله اقتصادی ایران: دلایل بیرونی در مقایسه با خودزنی
تاثیر فزاینده تحریم‌ها
بررسی طیفی از نشانه‌ها
تاثیرات [آن بر] قیمت مواد غذایی و پول جاری
افزایش بی‌وقفه ماهیت و گستره تحریم‌ها
دیدگاه ایران نسبت به تاثیرات اقتصادی تحریم‌ها
تغییر مسیر از انکار به [پذیرش] واقعیت
تغییر لحن اظهارات [مقامات] ایرانی
تاثیر بر نگرش‌های عمومی و امنیت رژیم
تحریم‌ها و مذاکرات
درآمدهای محدود ایران از صادرات نفت و آسیب‌پذیری صادرات این کشور
خروج شرکت‌های خارجی از بازار ایران
چشم‌انداز بیرونی مجموعه تاثیرات اقتصادی تحریم‌ها
تحریم‌ها و کشمکش بر سر انرژی
نیاز ایران به سرمایه‌گذاری خارجی و نیاز جهان به نفت و گاز ایران
تاثیر تحریم‌ها بر بخش انرژی ایران
افزودن تحریم‌های بانکی بر تحریم بخش انرژی ایران
وادرات بنزین و فرآورده‌ها – مشکل واردات انرژی ایران
تحریم‌های نادیده گرفته شده در حوزه انرژی
مخاطرات نهفته در بازی طولانی
تحریم‌ها و قراردادهای تسلیحاتی
کنترل تسلیحات: ایران، اسرائیل و منطقه عاری از تسلیحات کشتار جمعی
تلاش برای مذاکره با ایران
منطقه عاری از سلاح‌های کشتار جمعی
تغییر رژیم و یا اصلاح آن
لفاظی در برابر واقعیت
تاثیر انتخابات مجلس ایران در ماه مارس سال 2012
ابتکار عمل‌ها و کارزارهای اطلاعاتی ایالات متحده در یک دهه گذشته
رویکرد غیرمستقیم
پیامدها بر سیاست ایالات متحده
گزینه‌های اصلی در کوتاه مدت در برابر سیاست ایالات متحده
نتایج نامشخص: اولویت دیپلماسی ضمن حفاظت از امنیت.
برای دانلود این گزارش اینجا کلیک کنید.
