به گزارش مشرق، بانک جهانی به تازگی با انتشار کتابی با عنوان «خشک‌شدن قاره‌ای؛ تهدیدی برای آینده مشترک ما»، تازه‌ترین روایت خود از ابعاد بحرانی وضعیت آب در جهان را ارائه کرد. این گزارش، بر پایه تحلیل‌های دو دهه اخیر، تصویری نگران‌کننده از سرعت کاهش ذخایر آب شیرین و گسترش مناطق خشک در سطح جهان ترسیم می‌کند.

بر اساس داده‌های این گزارش، زمین سالانه ۳۲۴ میلیارد مترمکعب آب شیرین از دست می‌دهد؛ رقمی که معادل نیاز سالانه ۲.۸ میلیارد نفر است. ارزیابی منابع جهانی نشان می‌دهد ذخایر آب شیرین طی بیست سال گذشته به‌طور متوسط ۳ درصد از منابع تجدیدپذیر سالانه کاهش یافته و این افت در مناطق خشک به ۱۰ درصد نیز رسیده است.

مشاهدات ماهواره‌ای پروژه GRACE و مدل‌های نوین سنجش از دور نشان می‌دهد پهنه‌های خشک در حال گسترش‌اند و «ابرخشکی‌های قاره‌ای» در مناطقی از آمریکای شمالی، آسیا، شمال آفریقا و اروپا در حال شکل‌گیری است؛ روندی که پیامدهای گسترده محیط‌زیستی و اقتصادی در پی خواهد داشت.

بانک جهانی چهار عامل اصلی خشکیدگی قاره‌ای را شامل گرمایش جهانی و افزایش تبخیر، تغییرات کاربری زمین مانند جنگل‌زدایی و آبیاری بی‌رویه، مدیریت نادرست آب و نظام قیمت‌گذاری غلط، و ضعف مدیریت یکپارچه منابع آب (IWRM) معرفی می‌کند. بر اساس یافته‌ها، کشورهایی با مدیریت ضعیف منابع آبی، دو تا سه برابر سریع‌تر از سایر کشورها ذخایر خود را از دست می‌دهند.

گزارش همچنین نشان می‌دهد مصرف جهانی آب بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ بیش از ۲۵ درصد افزایش یافته که یک‌سوم این رشد در مناطق مستعد خشکسالی رخ داده است. در این میان، بخش کشاورزی همچنان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آب در سطح جهان محسوب می‌شود؛ آن هم در شرایطی که در مناطق خشک، حدود یک‌چهارم کشاورزی دیم و یک‌سوم کشاورزی آبی با کارایی پایین انجام می‌شود. گسترش کشت محصولات پُرآب‌بر نظیر برنج، گندم، پنبه، ذرت و نیشکر به‌ویژه برای صادرات، یکی از عوامل تشدیدکننده بحران معرفی شده است.

براساس این کتاب، هر انحراف معیار در کاهش ذخایر آب، احتمال وقوع آتش‌سوزی‌های طبیعی را ۲۷ درصد و در مناطق دارای تنوع زیستی بالا تا ۵۰ درصد افزایش می‌دهد. از میان ۳۶ منطقه اصلی تنوع زیستی جهان، ۱۷ منطقه به‌صورت مداوم با افت منابع آب مواجه‌اند؛ روندی که تهدید مستقیم برای زیست‌بوم‌ها به شمار می‌آید.

بانک جهانی در بخش پایانی گزارش، سه محور سیاستی را برای مدیریت بحران پیشنهاد می‌کند: مدیریت تقاضا از طریق افزایش بهره‌وری آب و محدودیت برداشت؛ افزایش عرضه از طریق بازیافت، آب‌شیرین‌کن‌ها و تقویت ذخایر طبیعی و مصنوعی؛ و بهبود نظام تخصیص آب با هدف تقسیم منصفانه و کارآمد منابع میان بخش‌های مختلف.