به گزارش مشرق، پخش قسمت اول برنامه «شفرونی» از پلتفرم فیلیمو، با اجرای نیما شعبان‌نژاد و حضور بهرنگ علوی، نعیمه نظام‌دوست به‌عنوان شکرت کننده و جواد خیابانی به‌عنوان مهمان مخفی، بار دیگر بحث کهنه‌ای را در رسانه‌های ایرانی باز کرد: ابتذال به نام طنز.

این برنامه که با فرمت آشپزی-سرگرمی و وعده فضایی شاد و نوآورانه پا به میدان گذاشت، در عمل و حداقل در قسمت اول به ورطه‌ای از هنجارشکنی فرهنگی فرو غلتید که نه‌تنها ارزش‌های ایرانی-اسلامی را به چالش کشید، بلکه مفهوم «حیا» را به سخره گرفت – اتفاقی که به یک‌روند نگران‌کننده در تولیدات اخیر شبکه نمایش خانگی تبدیل شده است.

دیالوگ‌های نعیمه نظام‌دوست؛ طنز یا تحقیر فرهنگ؟

از همان دقایق ابتدایی، نعیمه نظام‌دوست، بازیگری که به‌واسطه نقش‌های کمدی‌اش شهرت دارد، با دیالوگ‌هایی که ظاهراً برای خنده طراحی شده بودند، به عادی‌سازی روابط خارج از عرف پرداخت. شوخی‌هایی که با ارجاع به روابط عاطفی میان زن و مرد، با استفاده از لفاظی‌های جنسیتی و اشاره مدام به علاقه به مردان مختلف خطوط قرمز فرهنگی را زیر پا گذاشتند.

این رویکرد که در برنامه‌هایی چون «جوکر» نیز تکرار شده بود، با اعتراضات گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی روبرو شد.

این نوع طنز که به جای خلاقیت بر شوخی‌های سطحی و جنسیتی تکیه دارد، نه‌تنها به فرهنگ غنی طنز ایرانی بی‌احترامی می‌کند، بلکه مخاطب را به سطحی‌نگری و پذیرش هنجارشکنی سوق می‌دهد. در واقع بیان مداوم هنجارشکنی باعث حرکت جامعه به سمت شرایط بدون هنجار خواهد شد.

جواد خیابانی: قربانی هجو حیا

نقطه اوج ابتذال برنامه، لحظه ورود جواد خیابانی، گزارشگر ورزشی محبوب و شناخته‌شده به دلیل ادب و حیای حرفه‌ای‌اش، بود. ورود او، به صحنه‌ای برای به چالش کشیدن حیا تبدیل شد. نعیمه نظام‌دوست با اصرار بر صداکردن خیابانی با نام کوچک «جواد» و پیشنهاد مجری برنامه به خیابانی برای رفتار مشابه و حتی نشان‌دادن طنز رفتارهای صمیمانه‌تر مانند «بغل‌کردن»، میهمان برنامه را در شرایطی معذب‌کننده قرار داد.

خیابانی، با حفظ متانت و پاسخ‌هایی چون «اسم کوچک گفتن بی‌احترامیه» یا طنز محترمانه‌ای که به احسان علیخانی اشاره داشت، در برابر این هجوم ایستادگی کرد، او حتی برای مثال هم‌نام نظام دوست را صدا نکرد تا ارزش‌های خود را حفظ کند.

اما این مقاومت، به‌جای ستایش، در برنامه به سوژه‌ای برای خنده تبدیل شد.

این صحنه که در شبکه‌های اجتماعی وایرال شد و صدها هزار بازدید در اینستاگرام کسب کرد، به نمادی از یک‌روند خطرناک تبدیل شده است: تقلیل حیا به ابزاری برای سرگرمی.

در جامعه‌ای که حیا نه‌تنها یک ارزش دینی، بلکه بخشی از هویت اجتماعی است، چنین رویکردی چیزی جز توهین به مخاطب نیست.

مسئولیت رسانه‌ای: غفلت یا عمد؟

«شفرونی»، با اجرای پرانرژی نیما شعبان‌نژاد و طراحی جذابش، می‌توانست به برنامه‌ای خلاق و سرگرم‌کننده تبدیل شود که به‌جای حاشیه‌سازی، به وحدت فرهنگی کمک کند. اما انتخاب مسیر ابتذال، چه از سر غفلت و چه عمد، نشان‌دهنده بی‌توجهی به حساسیت‌های جامعه‌ای است ارزش‌هایش عنصر جدانشدنی از آن است.

پیام‌های خلاف عرف قسمت اول ناشی از دعوت میهمان اشتباهی و البته عدم کنترلش بود، اتفاقی که می‌تواند در قسمت‌های بعد اصلاح شود.